کاندیداها چه موضعی درباره هدفمندی دارند؟

"صراط" - قانون هدفمند کردن یارانه‌ها یکی از پرچالش‌ترین برنامه‌های اقتصادی است. ابعاد اجتماعی و سیاسی این قانون علاوه بر ابعاد اقتصادی آن موجب بالا رفتن حساسیت جامعه و کارشناسان نسبت به اجرای آن شده است. از سوی دیگر، فضای اقتصادی کشور در ماه‌های اخیر تلاطماتی را در حوزه افزایش قیمت ارز و نرخ تورم تجربه کرده و این مشکلات کارشناسان را با این سوال مواجه کرده که اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در سالهای آتی چگونه باید تداوم یابد؟

در حال حاضر سناریوهای متعددی از جمله اجرایی نشدنِ گام دوم هدفمندی و توقف در همین مرحله، اجرای گام دوم با تاکید بر افزایش پرداخت نقدی به مردم، یا تثبیت گام نخست و بازپرداخت غیر نقدی به مردم، حمایت غیر نقدی از بخش تولید و حمایت نقدی از بخش تولید با تخصیص تسهیلات برای تداوم این طرح، در بین کارشناسان و صاحبنظران مطرح شده است.

در ادامه نظرات هر یک از نامزدهای محترم ریاست جمهوری را پیرامون این مساله بررسی خواهیم نمود. برای مطالعه بیشتر می‌توانید به بخش هدفمندی یارانه‌ها رجوع کنید. در این گزارش مواضع نامزدهای انتخاباتی در موضوع هدفمندی‌ یارانه‌ها در فاصله پائیز ۱۳۹۱ تا ۱۵ فروردین ۱۳۹۲ به ترتیب حروف الفبا بررسی می‌شود.

آل‌اسحاق (۲ موضع):

چکیده: آل اسحاق در اظهار نظری اهداف هدفمندی یارانه‌ها و شروع آن را خوب ارزیابی کردند اما معتقدند در ادامه، نحوه اجرا و مدیریت ها موجب نرسیدن به اهداف شده است. وی معتقد به اجرای مرحله دوم با بازبینی در آثار مرحله اول بوده و بزرگترین چالش اجرای مرحله دوم را تامین منابع آن می داند. وی همچنین در نشستی خبری به حداقل رسیدن سرمایه گذاری و افزایش نقدینگی در کشور را نتیجه اجرای بد هدفمندسازی یارانه ها دانست. آل‌اسحاق رویکرد دولت به بینش های اقتصادی بر مبنای توزیع مجدد درآمد، امکانات و فرصت ها به منظور ایجاد عدالت در جامعه را مثبت ارزیابی می‌کند اما معتقد است این اهداف محقق نشده و به دلیل اجرای بد قانون، یارانه‌های پرداخت شده با مقدار تورم ایجاد شده برابر شده است.

 جمع‌بندی: آل‌اسحاق با اصل هدفمندی یارانه‌ها موافق است اما ادامه اجرای آن در گام دوم را نیازمند بازبینی و اصلاح می‌داند. وی تامین منابع اجرای مرحله دوم را چالشی جدی دانسته ولی پیشنهادی برای برون رفت از وضعیت فعلی ارایه نکرده است. همچنین در مورد نحوه پرداخت یارانه به مردم، بخش تولید و همچنین نقدی یا غیر نقدی بودن آن اظهار نظری نکرده است.

ابوترابی (۱ موضع):

چکیده: وی در اظهار نظری قانون هدفمندی یارانه‌ها را حاصل وحدت دولت و مجلس می‌داند اما اعتقاد دارد که در اجرا می‌توانست، موفق‌تر عمل شود.

جمع‌بندی: ابوترابی مانند بسیاری دیگر از نمایندگان مجلس بر این اعتقاد است که قانون هدفمندی، قانون خوبی بوده و لذا انتقاد جدی به آن وارد نیست. انتقاد وی به حوزه اجرای قانون است و با این حال پیشنهاد اجرایی برای ادامه آن بیان نکرده است.

الهام (۱ موضع):

چکیده: الهام در صحبتی اجرای هدفمندی یارانه‌ها را موجب بهبود میزان عدالت در کشور دانسته است.

جمع‌‎بندی: به دلیل اجمالی بودن اظهارنظر وی نمی‌توان رویکرد خاصی را استخراج کرد، غیر از اینکه وی از وضعیت فعلی هدفمندی‌ یارانه‌ها دفاع می‌کند. همچنین الهام شاخصی برای اثبات ادعای خود بیان نکرده است.

باهنر (۴ موضع):

چکیده: باهنر در سخنانی با اشاره به اینکه ادامه هدفمندی یارانه ها موجب افزایش شدید قیمت‌ها خواهد شد هدفمندی یارانه‌ها را اقدام قابل قبولی دانسته که در ابتدا به خوبی آغاز شد اما در ادامه با بی‌توجهی به برخی مفاد قانونی، تولیدکنندگان و صنعتگران با مشکل مواجه شده‌اند. باهنر در گفتگوی زنده تلویزیونی نیز به عدم اجرای کامل قانون هدفمندی انتقاد کرده است. او که از مدافعان توقف مرحله دوم طرح هدفمندی در سال ۹۱ است انجام این کار را به معنای توقف قطعی هدفمندی ندانسته، و معتقد است تنها زمان شروع آن تغییر کرده است. باهنر در مصاحبه‌ی دیگری نیمه دوم سال ۱۳۹۲ را برای اجرای فاز دوم هدفمندی مناسب می‌داند. وی در صحبتی دیگر وضعیت فعلی اقتصاد را به  عدم اجرای کامل قانون مرتبط کرده است.

جمع‌بندی: باهنر از قانون هدفمندی یارانه‌ها دفاع می‌کند و بی‌توجهی به قانون را موجب کاستی‌ها می‌داند. در نتیجه با اجرای مرحله دوم در این مقطع مخالف است و به نظر می‌رسد دولت آینده را مستعد ادامه طرح می‌داند. اما باهنر تا کنون نظر و ایده‌ای برای این سئوال مهم که نحوه اجرای مرحله دوم و چگونگی تثبیت مرحله اول چگونه باید باشد، ارایه نکرده است. تنها در موضع‌گیری های دیگری که به بخش سلامت مربوط می‌شود وی از پرداخت غیرنقدی یارانه‌ها و حل مشکل درمان با یک چهارم از یارانه نقدی هر فرد دفاع کرده است.

پزشکیان (۴ موضع):

چکیده: وی در اظهار نظری پرداخت مستقیم پول به مردم را موجب ترویج بی‌عاری و تنبلی دانست. در صحبتی دیگر وی توزیع یارانه نقدی در شرایط فعلی را تنها  موجب افزایش تورم دانسته و افزود نباید اجازه داد معیشت مردم فدای انگیزه‌های انتخاباتی دولت شود. وی تورم را ناشی از نقدینگی حاصل از هدفمندی می‌داند. همچنین در سخنان دیگری بر ایجاد زیرساخت‌ها توسط دولت تاکید و توزیع پول نقد میان مردم را اشتباه دانسته است. پزشکیان در گفتگویی تصریح می‌کند: ۵۰ درصد درآمد هدفمندی که قرار بود صرف تامین دارو، مسکن و مقداری هم پرداخت نقدی شود صرف پرداخت نقدی به مردم شد.

جمع‌بندی: پزشکیان اجرای هدفمندی در مرحله اول را موجب افزایش نقدینگی و افزایش تورم می‌داند و معتقد است دولت باید این منابع را صرف مهیا کردن زیرساخت‌ها در کشور کند. همچنین وی به عدم تخصیص درآمدهای هدفمندی به بخش‌های دیگر انتقاد دارد. پزشکیان راهکاری برای تثبیت وضعیت فعلی و نیز نحوه ادامه هدفمندی ارایه نکرده است.

پورمحمدی (۴ موضع):

چکیده: پورمحمدی در اظهار نظری تصریح کرد در اجرای هدفمندی یارانه‌ها تا وقتی که ارزیابی کاملی صورت نگرفته اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها به مصلحت نیست و در جای دیگری فضای هیجانی انتخابات را برای این کار مناسب نمی‌بیند. وی مطالعه کارشناسی، فضای امن برای اجرا و اجرای دقیق را از شروط اجرای این طرح بیان کرد. همچنین وی در درباره احتمال پرداخت یارانه‌ها از اختلاف نرخ ارز دولتی و بازار گفت: در قانون چنین اختیاری به دولت داده نشده است.

جمع‌بندی: پورمحمدی مخالف اجرای گام دوم هدفمندی را در حال حاضر است. وی درباره زمان اجرا، نحوه اجرا و چگونگی تثبیت دست‌آوردهای مرحله اول اظهار نظری نکرده است.

حداد عادل (۱ موضع):

چکیده: حدادعادل در مصاحبه‌ای حمایت از تولید ملی و مصرف کننده را از برنامه‌های مجلس در اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها دانسته است.

جمع‌بندی: از موضع بیان شده توسط حداد عادل نمی‌توان رویکرد خاصی نسبت به هدفمندی یارانه‌ها استخراج کرد. لازم است اظهارات دیگری همراه با جزئیات از سوی ایشان بیان شود تا بتوان آن را ارزیابی نمود.

حیدرپور (۲ موضع):

چکیده: حیدرپور در صحبتی معتقد است که مردم موافق اجرای گام دوم هدفمندی نیستند، چرا که بعد از اجرای هدفمندی یارانه‌ها قدرت خرید مردم کاهش یافته. وی در نطق میان دستور خود گفت که موافق اجرای مرحله دوم حتی در سال ۹۲ نیز نیست، اما قانون هدفمندی را یکی از قوی‌ترین قانون‌های مجلس می‌داند.

جمع‌بندی: حیدرپور همچون سایر نمایندگان از قانون هدفمندی دفاع می‌کند و اشکالات را در اجرای آن می‌داند. نسبت به اجرای مرحله دوم موضع سرسختانه دارد و سال ۹۲ را هم مناسب ادامه آن نمی‌داند. اما درباره شیوه اجرای مرحله دوم که بتواند ضعف‌های مرحله اول را جبران کرده و دست‌آوردهایش را تثبیت کند، موضعی نداشته است.

چمران (۱ موضع):

چکیده: چمران در اظهارنظری گفته است: فاز اول هدفمندی یارانه‌ها به دلیل استفاده از همه ظرفیت‌ نظام و نظارت و جلسات متعدد موفق بود.

جمع‌بندی: وی مرحله اول هدفمندی را موفق ارزیابی کرده اما درباره افزایش نقدینگی و تورم ناشی از آن صحبتی نکرده است. همچنین درباره اجرای مرحله دوم نیز صحبتی نکرده است.

رضایی (۴ موضع):

چکیده: رضایی در بیانی هدفمندی را باعث ایجاد تورم در کشور می‌داند. وی در صحبتی دیگر ادامه روند فعلی در هدفمندی را خطرناک دانسته است. وی بر این باور است که مرحله دوم باید به شکل پرداخت کالایی عمل شود هر چند که این الگوی پرداخت را نیز قبول ندارد، اما آن را برای کاستن از التهاب بازار و کاهش نقدینگی مفید تلقی می‌کند. وی پرداخت نقدی به مردم را نیز ممکن می‌داند، با این شرط که از این پول صرف کارهای اقتصادی و تولیدی شود و سود حاصل از آن به حساب مردم برگردد. رضایی رقم یارانه را حدود ۱۱۰ هزار تومان تخمین زده است. به نظر وی باید در کنار هدفمندی بستر شکوفایی حوزه‌ کشاورزی و در‌آمد‌زایی در این بخش احیا شود. رضایی در بیان دیگری توقف هدفمندی یارانه‌ها را موجب ناراحتی مردم دانسته است. وی در مصاحبه‌ای در خرم آباد عبارت پرداخت «یارانه سبز» را طرح کرد که بیان کننده ایده او برای ادامه هدفمندی است که به فعالیت‌های کشاورزی تعلق می‌گیرد.

جمع‌بندی: رضایی منتقد وضع موجود و مدافع ادامه دادن هدفمندی یارانه‌ها است. او قطع پرداخت نقدی به مردم را درست نمی‌داند و حتی مبلغ بیشتری را برای مرحله دوم پیشنهاد می‌دهد، اما بدون اجازه حق برداشت اصل پول توسط مردم، تا پول به عنوان سرمایه برای مردم کار کند و تنها مردم از سود حاصل از آن استفاده ببرند. این کار شبیه اقدام دولت در واگذاری سهام عدالت است. حمایت از تولید کشاورزی در قالب یارانه سبز از ویژگی‌های دیگر پیشنهادات رضایی است، هرچند تاکنون جزئیات بیشتر و برنامه مشخصی برای اجرای آن ارایه نکرده است.

روحانی (۲ موضع):

چکیده: روحانی در اظهار نظری هدفمندی یارانه‌ها را اقدام موفقی دانست و عدم توجه به تولید را نقطه ضعف آن دانست. وی در صحبت دیگری تحویل کالاهای اساسی در قالب یارانه کالایی را برای ایجاد آرامش در جامعه لازم می‌داند.

جمع‌بندی: روحانی در عین حمایت از کلیت طرح هدفمندی، عدم توجه به تولید را نقد اصلی به آن می‌داند البته برای حمایت از تولید در ادامه مسیر هدفمندی ایده‌ و راهکاری را مطرح نمی‌کند. راهکار وی برای ادامه هدفمندی نیز اختصاص کالای یارانه‌ای به مردم است. طرحی شبیه به طرح کوپن که در سال‌های بعد از انقلاب سابقه دارد. همچنین روحانی درباره ادامه پرداخت نقدی فعلی یا قطع آن اظهارنظری نکرده است.

زاکانی (۳ موضع):

چکیده: وی در صحبتی توزیع یارانه برای تمام افراد را باعث برقراری عدالت ندانسته چرا که امکان دارد بعضی از افراد جامعه نیازمند پول توزیع شده نباشند و باید به آن‌ها خدمات ارائه کرد و عده‌ای دیگری محتاج حقیقی بوده و باید پول را دریافت کنند. وی در اظهار نظر دیگری آسیب‌شناسی‌های دقیقی جهت اجرای فاز دوم قانون هدفمندی را لازم می‌داند و معتقد است شروع مرحله دوم هدفمندی کار ناقص اولیه را ناقص‌تر می‌کند و به بخشی از اقشار جامعه آسیب می‌زند. زاکانی توجه به رونق تولید ملی و ‌اشتغال را از الزامات هدفمندی می‌داند.

جمع‌بندی: زاکانی توزیع یکسان یارانه را مصداق عدالت نمی‌داند و ادامه مسیر فعلی را نیز اقدام صحیحی ارزیابی نمی‌کند، و ادامه هدفمندی یارانه‌ها را نیازمند آسیب‌شناسی مرحله اول می‌داند. وی اظهار نظری که نشان دهنده ایده و را‌هکاری برای ادامه مسیر هدفمندی باشد نداشته است.

سبحانی (۵ موضع):

چکیده: حسن سبحانی در گفتگو با عیار تصریح کرد که از ابتدا مخالف تصویب قانون هدفمندی‌ بوده اما در حال حاضر معتقد است که نمی‌توان اجرای آن را متوقف کرد و باید اصلاحات لازم را انجام داد. در مصاحبه‌ای پرداخت صرفا نقدی را درست ندانسته و حرکت به سمت تامین هزینه‌های بیمه‌های اجتماعی و بهداشت و درمان و آموزش و… برای طبقاتی از مردم لازم شمرده است. وی در اظهار نظر دیگری تاکید کرده که پرداختی دولت بیش از میزان قانونی بوده است. سبحانی در چندین نوبت بر اصلاحات هدفمندی تاکید کرده است.

جمع‌بندی: سبحانی از ابتدا مخالف و منتقد طرح هدفمندی یارانه‌ها بوده است اما متوقف کردن آن را در شرایط فعلی درست نمی‌داند. راهکار وی یارانه غیرنقدی برای تامین اجتماعی و تأمین هزینه‌های درمانی و آموزش و غیره است. سبحانی هنوز جزییاتی از راهکار خود ارایه نکرده است، لذا برنامه او برای تثبیت مرحله اول و نحوه اجرای مرحله دوم مشخص نیست.

سعیدی‌کیا (۴ موضع):

چکیده: سعیدی‌کیا در مصاحبه‌ای پرداخت یارانه نقدی را موجب تورم دانسته و پیشنهاد داده تا این پول صرف هزینه‌های درمانی و تامین اجتماعی شود. وی در مصاحبه‌ دیگری اجرای مرحله دوم را با اعتماد به مردم و کارشناسی دقیق اجرایی دانسته است. در بیان دیگری وی دهک‌های پایین و افراد ناتوان جامعه را مسحق دریافت یارانه می‌داند، و اضافه می‌کند که اگر یارانه‌ها به صورت کالا به مردم عرضه شود، بهتر است.

جمع‌بندی: سعیدی‌کیا ادامه هدفمندی یارانه‌ها را با اصلاحاتی که از اجماع مردم و نخبگان باشد امکان‌پذیر می‌داند و پرداخت کالا به جای پرداخت نقدی را مناسبت‌تر می‌داند. وی درباره چگونگی تثبیت مرحله اول و اینکه پرداخت نقدی را ادامه می‌دهد یا خیر اظهار نظر مشخصی نکرده است.

شریعتمداری (۴ موضع):

چکیده: شریعتمداری در سخنانی ضمن اینکه هدفمندی یارانه‌ها را اقدامی شجاعانه توصیف کرده افزوده است؛ این قانون به درستی اجرا نشد و تخصیص های نامناسب منابع موجب بروز برخی مشکلات شد. وی در مصاحبه‌ای پرداخت یارانه نقدی به همه دهک‌های درآمدی را نوعی پرداخت غیرهدفمند دانسته است. همچنین وی با قطع یا کاهش یارانه‌های ۴۵ هزار تومانی مخالف است. شریعتمداری در گفتگوی دیگری هدفمندی یارانه‌ها را یک حرکت مستمر می‌داند که با توجه به تغییرات نرخ ارز در هر لحظه باید با زندگی عمومی مردم تطابق داده شود. شریعتمداری در جای دیگری تاکید دارد که نباید با انتخاب زمان نامناسب برای اجرای مرحله دوم موجب مرگ این طرح شد.

جمع‌بندی: شریعتمداری با کلیت هدفمندی موافق است و اشکالات را در نحوه اجرای آن می‌داند. وی پرداخت نقدی یکسان به همه مردم را درست نمی‌داند، هرچند با قطع آن نیز مخالف است. توجه به نرخ ارز در اجرای هدفمندی از توجهات شریعتمداری است. وی تاکنون درباره نحوه ادامه و چگونگی تثبیت دست‌آوردهای مرحله اول هدفمندی اظهار نظری نکرده است.

عارف (۴ موضع):

چکیده: عارف در اظهار نظری هدفمند کردن یارانه ها را یک طرح اساسی و ضروری برای توزیع عادلانه تر ثروت و کاهش فاصله طبقاتی دانسته و تاکید کرده که در دولت‌های قبلی هم مطرح بوده است. در صحبت دیگری وی با اشاره به اینکه دولت هنوز فاز نخست را به صورت کامل اجرا نکرده با اجرای مرحله دوم هدفمندی مخالفت کرده است. وی می‌گوید قرار بود۳۰  درصد از منابع حاصل از هدفمند کردن یارانه‌ها صرف تولید شود اما این‌گونه نشد. بنابراین باید مرحله اول مطابق قانون اجرا شود و بعد از ارزیابی عملکرد مرحله اول و رفع مشکلات ناشی از اجرای آن برای اجرای مرحله دوم تصمیم‌گیری شود. عارف در جای دیگری گفته است: پرداخت نقدی باید به صورتی انجام می شد که مردم احساس کنند این پول بخشی از حقوق آنان است. وی معتقد است که هدفمند کردن یارانه‌ها موضوعی نیست که بشود آن را کنار گذاشت اما ضرورت دارد که کار را بر اساس ضوابط و استانداردهای مشخص به پیش رود. لینک خبر

جمع‌بندی: عارف با اصل هدفمندی موافق است و معتقد به اینکه قانون به طور کامل اجرا نشده و بر پرداخت حق تولید تاکید دارد. وی به اجرای مرحله دوم معتقد نیست و لزوم تکمیل مرحله اول را مطرح می‌کند. وی برای تکمیل مرحله اول راهکاری بیان نکرده و تنها بر پرداخت سهم تولید تاکید کرده است.

فلاحیان (۲ موضع):

چکیده: فلاحیان در بیانی گفته است: هر مقدار حاملهای انرژی افزایش داده شود، آنرا به صورت یارانه نقدی پرداخت می‌کنیم و نباید برای اینکار استقراضی داشته باشیم. در اظهارنظر دیگری نیز بر همین موارد تاکید داشته است.

جمع‌بندی: فلاحیان با پرداخت نقدی یارانه موافق است و تنها ملاحظه‌اش برابری دخل و خرج هدفمندی است. چنین نتیجه می‌توان گرفت که فلاحیان مسیر فعلی را برای ادامه مناسب می‌داند.

قالی باف (۳ موضع):

چکیده: قالی باف در اظهار نظری بر ادامه طرح هدفمندی تاکید کرده، و ریشه نتایج منفی آن را در سوء مدیریت دانسته است. وی برای اقشار کم برخوردار جامعه به ویژه در روستاها «یارانه کار» را وعده می‌دهد که با آن به مقوله کشاورزی رونق داده شود. قالی باف در صحبت دیگری از عدم اجرای درست قانون هدفمندی انتقاد کرده است. وی در سخنانی پرداخت یارانه مستقیم برای تامین معیشت روستائیان و پرداخت یارانه غیر مستقیم برای توسعه کشاورزی در روستاها را لازم دانسته و عدم افزایش یارانه نقدی برای دهک‌های برخوردار را پیشنهاد نموده است.

جمع‌بندی: قالی باف از قانون هدفمندی دفاع کرده و نسبت به نحوه اجرای مرحله اول منتقد است. وی یارانه مستقیم را ادامه داده و برای تکمیل طرح «یارانه کار» را که به صورت غیرمستقیم برای رونق بخش کشاورزی داده می‌شود، طرح کرده است. فالیباف به راهکاری برای برطرف کردن نقاط ضعف مرحله اول اشاره نکرده و ایده «یارانه کار» را به صورت کلی و بدون ارایه جزییات آن طرح کرده است و تنها غیرمستقیم بودن را بیان کرده است.

کمالی (۲ موضع):

چکیده: کمالی در اظهار نظری  پرداخت نقدی به مردم را اشتباه دانسته و تاکید می‌کند که فعالیت‌های عمرانی و زیرساختی زیادی با پول هدفمندی می‌توانست انجام شود. وی در صحبتی دیگر توزیع پول و افزایش نقدینگی و تورم ناشی از آن دلیل عدم رضایت مردم بیان کرد و تاکید کرد: دولتی که پای بند به منافع ملی و مصالح جامعه باشد پرداختن به تولید را بر توزیع یارانه‌های نقدی ترجیح خواهد داد. کمالی با اجرای مرحله دوم نیز مخالف است چرا که نتایج مرحله اول را مثبت نمی‌داند. در جای دیگری وی تاکید می‌کند که می‌توان به‌جای توزیع یکسان پول نقد از روش‌های غیرنقدی استفاده کرد.

جمع‌بندی: کمالی مخالف پرداخت نقدی یارانه ها بوده و آنرا موجب ایجاد تورم در کشور می‌داند. وی معتقد است باید به جای شیوه فعلی بازپرداخت نقدی، منابع حاصل از هدفمندی صرف تولید، خدمات، درمان و حل مشکل بیکاری شود. کمالی راهکاری برای مدیریت وضعیت فعلی و نحوه اجرای مرحله دوم ارایه نکرده است.

کواکبیان (۳ موضع):

چکیده: کواکبیان در اظهار نظری اجرای هدفمند‌ی ‌یارانه‌ها را ضروری عنوان کرد و با بیان اینکه قانون هدفمندی‌یارانه‌ها بسیار خوب تنظیم شده بود می‌گوید که این قانون بد اجرا شده است. وی افزود ما از سال ۹۳ سیستم توزیع یارانه‌ها را به شکل فعلی نمی‌پذیریم، معتقدیم قدرت خرید مردم را باید بالا ببریم و می‌توانیم این کار را با کارت‌های اعتباری در بخش سلامت، حمل‌ونقل و سایر حوزه‌ها انجام دهیم. کواکبیان در بیان دیگری گفت: طرح هدفمندی یارانه‌ها در مجلس هشتم با افقی پنج ساله طراحی شده بود و دو هدف عمده از جمله حذف کامل یارانه و آزادسازی قیمت ها را دنبال می‌کرد که تاکنون محقق نشده است. وی افزود: از ابتدای طرح هدفمندی یارانه‌ها باید ۳۰ درصد به عنوان سهم تولید اختصاص داده می‌شد که متاسفانه یک ریال هم وارد این بخش نشد و این نیز یکی از مشکلات بزرگ طرح هدفمندی یارانه‌ها بود. وی شیوه فعلی را «کمیته امدادی» توصیف کرده است.

جمع‌بندی: کواکبیان مانند سایر نمایندگان مجلس از قانون هدفمندی دفاع می‌کند. وی منتقد نحوه اجرای قانون در فاز است و معتقد است دولت سهم ۳۰ درصدی تولید را محقق نکرده است. کواکبیان شرط شروع مرحله دوم را افزایش قدرت خرید مردم به وسیله کارت‌های اعتباری می‌داند. اما جزییات بیشتری از راهکارش بیان نکرده است و لذا نیازمند بیان جزییات بیشتر از سوی وی هستیم.

لاریجانی (۴ موضع):

چکیده: لاریجانی در مصاحبه‌ای اصل هدفمندی را درست دانسته و بر اجرای کامل قانون به ویژه توجه به بخش تولید تاکید کرده است. وی در اظهار نظر دیگری علت عدم موافقت مجلس با اجرا شدن فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها را ایجاد ثبات اقتصادی برای کنترل و رشد تولید عنوان نموده است. لاریحانی در جایی دیگر اجرای مرحله دوم در سال ۱۳۹۲ را نیازمند بررسی دانسته و گفته که مجلس نظرش این است این نوع طرح ها باید در یک شرایط ثابت‌تر و با مطالعه دقیق انجام شود. لینک‌خبر

جمع‌بندی: لاریجانی مانند سایر نمایندگان مجلس از قانون هدفمندی دفاع و اشکالات موجود را ناشی از عدم اجرای کامل آن می‌داند. وی ایجاد ثبات را برای اجرای مرحله دوم تاکید کرده است. اما وی درباره منابع لازم برای مرحله دوم و نحوه بازپرداخت به مردم و تولید کنندگان اظهار نظری نکرده است.

مشایی (۲ موضع):

چکیده: مشایی در اظهاری نظری گفته است: دولت در اجرای فاز اول موفق بوده و توانسته تبعات منفی پیش بینی شده آن، مثل تورم را کنترل نماید. وی معتقد است اجرای هدفمندی پایه پولی کشور را افزایش نداده است. در صحبت دیگری مشایی در واکنش به شائبه انتخاباتی بودن افزایش یارانه‌ها اعلام کرده است که نمی‌توان به خاطر احتمال سو استفاده سیاسی، مردم را از حقوقشان محروم کرد.

جمع‌بندی: مشایی از نحوه اجرای هدفمندی در فاز اول دفاع می‌کند و انتقادهای مطرح شده را درست نمی‌داند. به عبارت دیگر وی تورم فعلی را ناشی از هدفمندی نمی‌داند و با مدل پیشنهادی دولت برای اجرای مرحله دوم موافق است. در نتیجه مشایی برای برطرف کردن نواقص مرحله اول برنامه‌ای نخواهد داشت.

مهرعلیزاده (۱ موضع):

چکیده: مهرعلیزاده در سخنانی باتوجه به وضعیت فعلی بودجه، منابع و درآمدهای کشور، اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها را غیر عملی خوانده است.

جمع‌بندی: وی درحال حاضر با ادامه هدفمندی و اجرای گام دوم مخالف است ولی برنامه و روشی برای نحوه ادامه آن و نوع بازپرداخت و تخصیص سهم تولید و غیره ارائه نکرده‌ است.

میرکاظمی (۴ موضع):

چکیده: میرکاظمی در اظهار نظری گفته است دولت در اجرای فاز اول هدفمندی یارانه‌ها از بودجه جاری برداشت کرده و به مردم پرداخت کرد تا کسری منابع را جبران کند. او در خصوص اجرای فاز دوم نیز گفت: این موضوع باید در کمیسیون های تخصصی مجلس مورد بحث قرار گیرد. وی معتقد است: کلیت این موضوع که فاز دوم هدفمندی یارانه ها در سال ۹۲ اجرا شود یا خیر به این بر می‌گردد که دولت یازدهم چه برنامه‌ای در شاخص‌های کلان اقتصادی خواهد داشت. میرکاظمی می‌گوید که در شرایط فعلی اجرای فاز دوم هدفمندی به صلاح مردم نیست. وی در نطقی در مجلس گفت: هدفمندی باید همزمان با اجزای دیگر طرح تحول اقتصادی اجرایی شود. وی در صحبت دیگری بر ۷ مرحله‌ای بودن قانون هدفمندی تاکید کرد و گفت که تنها اصلاح قیمت‌ حامل‌های انرژی برای مرحله دوم را  راهگشا نمی‌داند. میرکاظمی در گفتگوی دیگری اظهار کرد: قرار بود ظرف مدت ۵ سال به قیمت‌های بین‌المللی از جهت ریالی برسیم اکنون حرکتی که کردیم با بهم ریختن ارز عقب گرد کردیم و میزان یارانه‌ای که اکنون داده می‌شود به مراتب بیش از میزان یارانه‌ای است که در ابتدای طرح می‌دادیم.

جمع‌بندی: میرکاظمی نسبت به نحوه اجرای فاز اول هدفمندی انتقاد دارد و اجرای گام دوم را در شرایط فعلی به صلاح مردم نمی‌داند و معتقد است هدفمندی باید همزمان با اجزای دیگر طرح تحول اقتصادی اجرایی شود. اجرای مرحله دوم را نیز مشروط به مشخص شدن شاخص‌های کلان اقتصادی دولت آینده می‌داند. میرکاظمی ایده‌ای برای مدیریت وضعیت فعلی و نحوه اجرای مرحله دوم ارایه نداده و اظهاراتش تشریح وضعیت فعلی است.

نصیری زاده (۱ موضع):

چکیده: وی در اظهار نظری هدفمندی یارانه‌ها را یکی از الزامات بین‌المللی دانسته و می‌افزاید اینکار باید در کشور ما اجرا می‌شد و بنده نیز با این هدفمندی‌ها موافق هستم و حتی چند برابر شدن یارانه‌های نقدی را به شرط تورم یک رقمی و کارآفرینی ضروری می‌دانم.

جمع‌بندی: نصیری‌زاده هدفمندی را یک نسخه بین‌المللی بیان کرده و برای همین اجرای آن را لازم می‌داند. وی شرایطی را برای افزایش میزان پرداخت نقدی بیان کرده اما چگونگی تحقق این شرایط را مطرح نکرده است. اظهارات وی کلی بوده و نیازمند تشریح بیشتر است.

نهاوندیان (۴ موضع):

چکیده: وی در اظهار نظری یکی از این عوامل تورم را اجرای نادرست قانون هدفمندی یارانه‌ها دانسته و تاکید کرده عدم پرداخت ۳۰ درصد از درآمد هدفمندی به تولید و صنعت موجب وضعیت فعلی شده است. نهاوندیان درباره فاز دوم هدفمندی پیشنهادی دولت تاکید کرده که براساس این پیشنهاد باید قیمت حامل‌های انرژی در فاز دوم ۴ برابر شود. وی معتقد است در اجرای فاز اول قانون هدفمندی اجماع عمومی برای اجرای قانون وجود داشت اما شرایط امروز از نظر کلان اقتصاد و وضع عمومی آمادگی لازم را ندارد. وی در اظهار نظری دیگر بر گفته‌های خود تاکید دوباره کرد و اولین اصل مکمل را در اجرای مرحله دوم هدفمندی "نقش و حدود و ثغور دخالت دولت در امر قیمت‌گذاری” دانست. وی افزود بخش‌های تولیدی با افزایش قیمت حامل‌های انرژی دچار افزایش هزینه خواهند شد بنابراین ‌تأمین سرمایه در گردش از مهمترین دغدغه‌های این بخش خواهد بود. بر این اساس برنامه مشخص برای هدایت منابع به بخش‌های مولد و جلوگیری از گسترش فعالیت‌های غیرمولد بسیار ضروری است.

جمع‌بندی: نهاوندیان از قانون هدفمندی دفاع می‌کند و اجرای بد آن به خصوص عدم حمایت از تولید را زمینه ساز شرایط فعلی اقتصاد می‌داند. وی مخالف اجرای گام دوم در شرایط فعلی است و تعیین میزان اختیارات دولت در قیمت گذاری‌ها را یکی از پیش‌شرط‌های اجرای مرحله دوم می‌داند. او علیرغم تاکید بر هدایت منابع به سمت تولید و جلوگیری از گسترش فعالیت‌های غیر مولد در مورد نحوه و میزان بازپرداخت یارانه به مردم و بخش تولید راهکاری برای تحقق آن بیان نکردند.

ولایتی (۱ موضع):

چکیده: ولایتی در اظهارنظری قانون هدفمندی را قانونی که «در مجلس شورای اسلامی تصویب شده و همه فرهیختگان اقتصادی آن را تایید کرده اند و از دولت های قبلی نیز خواسته شده بود این قانون را اجرا کنند اما به دلایل مشکلاتی که داشت کسی آن را اجرا نکرد» دانسته و اشکال را در شیوه اجرای آن تشخیص داده به صورتیکه تنها تقسیم پول آن اجرا شده و به صنعت توجه نشده است.

جمع‌بندی: ولایتی نیز مدافع قانون هدفمندی است و اشکال را در اجرای آن می‌بیند. اما وی اظهارنظری درباره مرحله دوم، نحوه اجرا و چگونگی مدیریت وضعیت فعلی بیان نکرده است.

هاشمی‌رفسنجانی (۱ موضع):

چکیده: وی در صحبتی هدفمندی یارانه‌ها را نیاز اساسی اقتصاد کشور خواند و با اشاره به اجرای نادرست و انحرافی مرحله اول تصریح کرد: نتیجه هدفمندی یارانه می‌بایست تقویت تولید و رشد اقتصاد و کشاورزی کشور می‌شد و نه سرازیر کردن مبلغی ناچیز به حساب مردم.

جمع‌بندی: هاشمی رفسنجانی منتقد شیوه اجرای هدفمندی است و معتقد است طرح هدفمندی به اهدافش نرسیده است. وی دیدگاهی در مورد نحوه و میزان بازپرداخت یارانه به مردم و بخش تولید و نحوه مدیریت وضعیت کنونی ارایه نکرده است.

شخصیت‌های زیر نیز در بازه مورد رصد اظهار نظری پیرامون مساله هدفمندی نکرده‌اند.

جلیلی، حسن خمینی، لنکرانی، متکی، نیکزاد


منبع گزارش: عیار