صراط: یک روز پس از پایان مذاکرات آلماتی «دو»، اعضای
اروپایی گروه ۱+۵ می‌گویند که گفتوگوها نتیجه‌ای در برنداشته و هنوز بین
دیدگاه‌های طرفین فاصله وجود دارد. اگرچه به نظر می‌رسد که بین دیدگاه
اروپا با ایالات متحده قدری تفاوت وجود دارد؛ چرا که جان کری وزیر امور
خارجه آمریکا همچنان نسبت به حل موضوع هسته‌ای ایران و رفع اختلافات ابراز
امیدواری کرده است. از سوی دیگر ایران هم با نگاه خوش‌بینانه‌تری نسبت به
غرب مذاکرات دو روزه اخیر را مورد بررسی قرار داده و آن را مقدمه‌ای برای
پیشرفت گفتوگوها ارزیابی کرده است، این نظر سعید جلیلی مذاکره‌کننده
ارشد تیم هسته‌ای است و البته علاءالدین بروجردی رییس کمیسیون امنیت ملی
مجلس. هرچند حسین شریعتمداری، مدیر مسوول روزنامه کیهان معتقد است که اگرچه
مذاکرات بی‌نتیجه بوده ولی کفه اقتدار در گفتوگوها به نفع ایران بوده و
به تشریح دلایل خود برای این جمله پرداخته است. سرمقاله نویس کیهان توضیح
داده است که آمریکا با ادعای تسلیحاتی بودن برنامه هسته‌ای ایران و اعمال
تحریم‌ها قصد تغییر ساختار ایران را دارد و به دلیل آنکه نتوانسته ادعای
نظامی بودن برنامه هسته‌ای ایران را ثابت کند و به همین دلیل هم دیگر دلیلی
برای ادامه تحریم‌ها ندارد وارد بازی دو سر باختی شده است که بهترین راه
خروج از آن طولانی کردن روند مذاکرات است؛ چرا که با حل و فصل این موضوع
پیروزی دیگری در منطقه علاوه بر بیداری اسلامی به نام ایران ثبت می‌شود و
این به نفع ایالات‌متحده نیست. کیهان از این رو نتیجه مذاکرات آلماتی۲ را
بی‌نتیجه خوانده، اما گفته است که، کفه اقتدار باز هم به سود ایران اسلامی
سنگینی کرده است.
این در شرایطی است که ماحصل دو روز گفتوگوی طولانی و نفسگیر بین ایران و اعضای گروه ۱+۵ این شد که ایران با توجه به پیشنهادهاي اعضای شش کشور که در جریان مذاکرات آلماتی یک ارائه کرده بودند بسته پیشنهادی خود را روی میز گذاشت. بسته‌ای که نمونه اولیه آن را در مذاکرات مسکو رونمایی کرده بود و سعید جلیلی گفت که این بسته با توجه به پیشنهادهاي غرب در آلماتی یک و نشست کارشناسان در استانبول تجدیدنظر شده است. به نظر می‌رسد این اقدام نقطه عطفی در مذاکرات تلقی بشود از این منظر که اعضای ۱+۵ قرار است نظر خود را نسبت به پاسخ ایران که همان بسته پیشنهادی جدید است ارائه کنند و بر آن اساس هم درباره آینده گفتوگو کنند. هرچند برخی رسانه‌های خارجی معتقدند که طرفین تمایلی به ترک میز گفتوگو ندارند چرا که خاتمه مسیر دیپلماسی استفاده از گزینه‌های دیگر را در برابر برنامه هسته‌ای ایران تقویت می‌کند. در چنین فضایی، اما ایالات متحده بر خلاف هم‌پیمانان غربی ارزیابی معتدل‌تری نسبت به مذاکرات آلماتی داشته است. اگرچه این ارزیابی تقریبا مشابه همان سخنانی است که کری از زمان در دست گرفتن سکان وزارت خارجه آمریکا مدام بر آن تاکید کرده است. محور این سخنان هم حل پرونده هسته‌ای از مسیر دیپلماسی، اما نه در بازه زمانی نامحدود.
آمریکا: به رفع اختلافات امیدواریم
وزیر امور خارجه آمریکا این بار هم در یک کنفرانس خبری در استانبول در ارزیابی از نتایج مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ در آلماتی قزاقستان، گفت: برای رفع اختلافات امیدواریم.به گزارش ایرنا،جان کری با اشاره به اینکه جامعه جهانی خواهان حل این مساله از طریق مذاکرات سیاسی است، افزود: کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این مورد نظرات گروه ۱+۵ را مطرح کرده است، ایران با اقدامات بسیار ساده می‌تواند ثابت کند که فعالیت‌های هسته‌ای آن کشور صلح‌آمیز است و در صورت اثبات این مساله، مشکل حل می‌شود. همچنین به گزارش خبرگزاری فارس «جان کری» تأکید کرد که باب مذاکره برای گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران باز است اما این فرآیند نمی‌تواند تا ابد ادامه داشته باشد. کری در ادامه افزود: دیپلماسی یک امر همراه با درد است و این کار افراد صبور است.
آلماتی ۲ شکست نخورد
در همین راستا نیز یک مقام عالی‌رتبه آمریکایی گفت که مذاکرات اخیر ۱+۵ با ایران با شکست روبه‌رو نشد و شش کشور قصد دارند به دیپلماسی ادامه دهند.به گزارش ایسنا، خبرگزاری رویترز بدون اشاره به نام این دیپلمات اضافه کرد که هیچ پیشرفتی حاصل نشد، اما همچنین با شکست روبه‌رو نشدیم. وی عنوان کرد که بعید است که شش کشور موضع خود در مذاکرات را در حال حاضر تغییر دهند و آن را منصفانه و متوازن می‌دانند. مقام آمریکایی یاد شده افزود که ممکن است در آینده در حالی که دولت‌های غربی می‌خواهند فشار خود را بر ایران افزایش دهند این کشور هدف تحریم‌های اقتصادی بیشتری واقع شود اما در گفت‌وگوهای آلماتی برخی نشانه‌های مثبت وجود داشت.
بریتانیا: شکاف بزرگی بین طرفین است
این در شرایطی است که ظاهرا اروپایی‌ها به اندازه ایران و ایالات متحده از برگزاری مذاکرات نفسگیر آلماتی راضی نبوده‌اند. به طوری که وزیر امور خارجه بریتانیا در بیانیه‌ای پس از برگزاری مذاکرات اعلام کرد که شکاف بزرگی میان طرفین وجود دارد، موضع فعلی ایران با آنچه برای رسیدن به یک پیشرفت دیپلماتیک لازم است، فاصله دارد. به گزارش ایسنا، ویلیام هیگ، ادامه داد: ما به ایران نگاه می‌کنیم تا با دقت ببینیم که آیا می‌خواهد به مسیر فعلی‌اش ادامه دهد و با فشار فزاینده جامعه بین‌المللی روبه‌رو شود یا اینکه به مذاکراتی معنا دار وارد شود.
واکنش تند اسرائیل
اسرائیل اما واکنش تندتری نسبت به نتایج مذاکرات آلماتی اتخاذ و آن را شکست خورده تلقی کرد. به طوری که وزیر امور استراتژیک اسرائیل «یووال استینیتز» از کشورهای غربی خواست تا برای وادار کردن ایران به توقف برنامه هسته‌ای خود یک مهلت چند هفته ای تعیین کرده و در صورت خودداری تهران از این کار، به جمهوری اسلامی حمله کنند. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از رویترز، استینیتز در بخش دیگری از سخنان خود گفت: تحریم‌ها و مذاکرات کافی نیستند. اکنون زمان آن فرا رسیده که برای ایران خط قرمز و تهدید به حمله نظامی تعریف کرد. استینیتز، که با رادیو ارتش اسرائیل گفتوگو می‌کرد در ادامه مدعی شد که ایران از مذاکره برای کسب زمان جهت ساخت تسلیحات هسته‌ای استفاده می‌کند.
روسیه: مخالف تحریم هستیم
معاون وزیر امور خارجه روسیه هم اگرچه بر حقوق ایران در معاهده «ان پی تی» از جمله حق غنی‌سازی اورانیوم تاکید کرد، اما خاطرنشان کرد که این حق باید در ازای کنترل و نظارت آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای بر برنامه هسته‌ای این کشور به رسمیت شناخته شود. به گزارش ایسنا به نقل از ایتارتاس، سرگئی ریابکوف پس از پایان مذاکرات آلماتی اگرچه مذاکرات طرفین را سازنده ارزیابی کرد اما گفت: متاسفانه نتوانستیم مواضع دو طرف را درباره بسیاری از جنبه‌ها هماهنگ کنیم. تاکنون یافتن نقاط مشترکی که بتوان گفت سرانجام به پیشرفت‌هایی رسیدیم، تقریبا دشوار بوده است. وی ادامه داد: روسیه مخالف سیاست شرکای غربی خود برای اعمال تحریم‌ها علیه ایران است. او گفته است اگر ایران بپذیرد که برنامه هسته‌ای‌اش تحت نظارت کامل بازرسان سازمان ملل قرار بگیرد، آن‌وقت باید همه تحریم‌ها علیه آن رفع شود. معاون وزیر خارجه روسیه با این حال گفت: دو دور نشست در آلماتی نمونه‌ای از نوع دیگری از کار است، نمونه‌ای از پیشرفت و تحرک درحال انجام.
امکان گفتوگو بر سر مازاد اورانیوم غني شده ۲۰ درصد
به‌رغم اظهارنظر‌های نه چندان مثبت برخی طرف‌های درگیر در مذاکرات آلماتی، اما ایران نه تنها مذاکرات را خوب توصیف کرده بلکه هم سعید جلیلی و هم علاءالدین بروجردی متذکر شده‌اند که ایران می‌تواند درباره مازاد نیاز غنی‌سازی اورانیوم ۲۰ درصد مذاکره کند. یعنی مذاکره برای چیزی که بیش از نیاز و مصرف رآکتورهای تحقیقاتی است. در همین باره رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس روز گذشته در ارزیابی خود از مذاکرات گفت که این مذاکرات تاثیرگذار بوده است؛ به طوری که با نگاهی به بیانیه رسمی روسیه بعد از آلماتی ۲ که آنها اعلام کرده‌اند مذاکرات یک گام به پیش تلقی می‌شود، می‌توان این تاثیرات را دید.
به گزارش ایسنا، علاءالدین بروجردی افزود: ما در این دوره از مذاکرات القائات خلاف واقع آمریکایی‌ها را از طریق تبیین واقعیات از ذهن دیگر اعضای شورای امنیت برطرف کردیم که این خود موفقیت است بنابراین مذاکرات مفید بوده و باید ادامه داشته باشد. به گزارش ایسنا، بروجردی ادامه داد: موضوع دیگر در مذاکرات بحث دستیابی ایران به غنی‌سازی ۲۰ درصد است. ممکن است ما در مقطعی برای پروژه‌ای احتیاج به غنی‌سازی با درصد بیشتر داشته باشیم که این نیاز مقطعی است و با اصل غنی‌سازی متفاوت است. اینکه ما ۲۰ درصد یا درصدهای بالاتر غنی‌سازی را در آینده نیاز داشته باشیم و برای این نیاز چطور عمل کنیم تصمیمی است که جمهوری اسلامی اتخاذ می‌کند.
جلیلی: پيشنهادها به هم نزديك شد
سعید جلیلی در گفتوگو با شبکه راشاتودی روسیه در پاسخ به این پرسش که «آیا ایران حاضر است درباره غنی سازی (۲۰ درصدی) مذاکره کند و در گام بعدی آن را تعلیق کند؟» گفت: حق غنی سازی از حقوق مسلم ایران بر اساس ان.پی.تی است و ما بر اساس نیاز ملت ایران این فعالیت را انجام می‌دهیم اما آنچه فراتر از نیاز ملت ما باشد می‌تواند موضوع همکاری قرار گیرد.
به گزارش ایسنا، دبیر شورای عالی امنیت ملی همچنین در پاسخ به این پرسش که «ظاهرا هیچ پیشرفتی در مذاکرات آلماتی ۲ حاصل نشده است؛ فکر می‌کنید این دور از مذاکرات ایران و ۱+۵ را به هم نزدیک‌تر کرد یا دورتر؟» تصریح کرد: ما در این دور از مذاکرات، گفتوگوی خوب و جدی داشتیم. ویژگی آن این بود که برخی مسائل بسیار صریح مطرح شد و بر همین مبنا ما فکر می‌کنیم طولانی و صریح بودن و اینکه طرف مقابل سوال‌هایی را مطرح کرد، موجب شد تا آنها بیشتر با دید ما آشنا شوند و درک صحیح‌تری از هم پیدا کنیم و این مقدمه خوبی برای پیشرفت گفتوگوها است.
او در ادامه خاطرنشان کرد: ما پیشنهادی را ۹ ماه قبل در مسکو مطرح کردیم و آنها (۱+۵) در آلماتی ۱ پیشنهادی را به ما ارائه کردند. به نظر من گفت‌وگوهای آلماتی ۲ این ویژگی را داشت که این دو پیشنهاد را به هم نزدیک کند.
این در شرایطی است که ماحصل دو روز گفتوگوی طولانی و نفسگیر بین ایران و اعضای گروه ۱+۵ این شد که ایران با توجه به پیشنهادهاي اعضای شش کشور که در جریان مذاکرات آلماتی یک ارائه کرده بودند بسته پیشنهادی خود را روی میز گذاشت. بسته‌ای که نمونه اولیه آن را در مذاکرات مسکو رونمایی کرده بود و سعید جلیلی گفت که این بسته با توجه به پیشنهادهاي غرب در آلماتی یک و نشست کارشناسان در استانبول تجدیدنظر شده است. به نظر می‌رسد این اقدام نقطه عطفی در مذاکرات تلقی بشود از این منظر که اعضای ۱+۵ قرار است نظر خود را نسبت به پاسخ ایران که همان بسته پیشنهادی جدید است ارائه کنند و بر آن اساس هم درباره آینده گفتوگو کنند. هرچند برخی رسانه‌های خارجی معتقدند که طرفین تمایلی به ترک میز گفتوگو ندارند چرا که خاتمه مسیر دیپلماسی استفاده از گزینه‌های دیگر را در برابر برنامه هسته‌ای ایران تقویت می‌کند. در چنین فضایی، اما ایالات متحده بر خلاف هم‌پیمانان غربی ارزیابی معتدل‌تری نسبت به مذاکرات آلماتی داشته است. اگرچه این ارزیابی تقریبا مشابه همان سخنانی است که کری از زمان در دست گرفتن سکان وزارت خارجه آمریکا مدام بر آن تاکید کرده است. محور این سخنان هم حل پرونده هسته‌ای از مسیر دیپلماسی، اما نه در بازه زمانی نامحدود.
آمریکا: به رفع اختلافات امیدواریم
وزیر امور خارجه آمریکا این بار هم در یک کنفرانس خبری در استانبول در ارزیابی از نتایج مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ در آلماتی قزاقستان، گفت: برای رفع اختلافات امیدواریم.به گزارش ایرنا،جان کری با اشاره به اینکه جامعه جهانی خواهان حل این مساله از طریق مذاکرات سیاسی است، افزود: کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این مورد نظرات گروه ۱+۵ را مطرح کرده است، ایران با اقدامات بسیار ساده می‌تواند ثابت کند که فعالیت‌های هسته‌ای آن کشور صلح‌آمیز است و در صورت اثبات این مساله، مشکل حل می‌شود. همچنین به گزارش خبرگزاری فارس «جان کری» تأکید کرد که باب مذاکره برای گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران باز است اما این فرآیند نمی‌تواند تا ابد ادامه داشته باشد. کری در ادامه افزود: دیپلماسی یک امر همراه با درد است و این کار افراد صبور است.
آلماتی ۲ شکست نخورد
در همین راستا نیز یک مقام عالی‌رتبه آمریکایی گفت که مذاکرات اخیر ۱+۵ با ایران با شکست روبه‌رو نشد و شش کشور قصد دارند به دیپلماسی ادامه دهند.به گزارش ایسنا، خبرگزاری رویترز بدون اشاره به نام این دیپلمات اضافه کرد که هیچ پیشرفتی حاصل نشد، اما همچنین با شکست روبه‌رو نشدیم. وی عنوان کرد که بعید است که شش کشور موضع خود در مذاکرات را در حال حاضر تغییر دهند و آن را منصفانه و متوازن می‌دانند. مقام آمریکایی یاد شده افزود که ممکن است در آینده در حالی که دولت‌های غربی می‌خواهند فشار خود را بر ایران افزایش دهند این کشور هدف تحریم‌های اقتصادی بیشتری واقع شود اما در گفت‌وگوهای آلماتی برخی نشانه‌های مثبت وجود داشت.
بریتانیا: شکاف بزرگی بین طرفین است
این در شرایطی است که ظاهرا اروپایی‌ها به اندازه ایران و ایالات متحده از برگزاری مذاکرات نفسگیر آلماتی راضی نبوده‌اند. به طوری که وزیر امور خارجه بریتانیا در بیانیه‌ای پس از برگزاری مذاکرات اعلام کرد که شکاف بزرگی میان طرفین وجود دارد، موضع فعلی ایران با آنچه برای رسیدن به یک پیشرفت دیپلماتیک لازم است، فاصله دارد. به گزارش ایسنا، ویلیام هیگ، ادامه داد: ما به ایران نگاه می‌کنیم تا با دقت ببینیم که آیا می‌خواهد به مسیر فعلی‌اش ادامه دهد و با فشار فزاینده جامعه بین‌المللی روبه‌رو شود یا اینکه به مذاکراتی معنا دار وارد شود.
واکنش تند اسرائیل
اسرائیل اما واکنش تندتری نسبت به نتایج مذاکرات آلماتی اتخاذ و آن را شکست خورده تلقی کرد. به طوری که وزیر امور استراتژیک اسرائیل «یووال استینیتز» از کشورهای غربی خواست تا برای وادار کردن ایران به توقف برنامه هسته‌ای خود یک مهلت چند هفته ای تعیین کرده و در صورت خودداری تهران از این کار، به جمهوری اسلامی حمله کنند. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از رویترز، استینیتز در بخش دیگری از سخنان خود گفت: تحریم‌ها و مذاکرات کافی نیستند. اکنون زمان آن فرا رسیده که برای ایران خط قرمز و تهدید به حمله نظامی تعریف کرد. استینیتز، که با رادیو ارتش اسرائیل گفتوگو می‌کرد در ادامه مدعی شد که ایران از مذاکره برای کسب زمان جهت ساخت تسلیحات هسته‌ای استفاده می‌کند.
روسیه: مخالف تحریم هستیم
معاون وزیر امور خارجه روسیه هم اگرچه بر حقوق ایران در معاهده «ان پی تی» از جمله حق غنی‌سازی اورانیوم تاکید کرد، اما خاطرنشان کرد که این حق باید در ازای کنترل و نظارت آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای بر برنامه هسته‌ای این کشور به رسمیت شناخته شود. به گزارش ایسنا به نقل از ایتارتاس، سرگئی ریابکوف پس از پایان مذاکرات آلماتی اگرچه مذاکرات طرفین را سازنده ارزیابی کرد اما گفت: متاسفانه نتوانستیم مواضع دو طرف را درباره بسیاری از جنبه‌ها هماهنگ کنیم. تاکنون یافتن نقاط مشترکی که بتوان گفت سرانجام به پیشرفت‌هایی رسیدیم، تقریبا دشوار بوده است. وی ادامه داد: روسیه مخالف سیاست شرکای غربی خود برای اعمال تحریم‌ها علیه ایران است. او گفته است اگر ایران بپذیرد که برنامه هسته‌ای‌اش تحت نظارت کامل بازرسان سازمان ملل قرار بگیرد، آن‌وقت باید همه تحریم‌ها علیه آن رفع شود. معاون وزیر خارجه روسیه با این حال گفت: دو دور نشست در آلماتی نمونه‌ای از نوع دیگری از کار است، نمونه‌ای از پیشرفت و تحرک درحال انجام.
امکان گفتوگو بر سر مازاد اورانیوم غني شده ۲۰ درصد
به‌رغم اظهارنظر‌های نه چندان مثبت برخی طرف‌های درگیر در مذاکرات آلماتی، اما ایران نه تنها مذاکرات را خوب توصیف کرده بلکه هم سعید جلیلی و هم علاءالدین بروجردی متذکر شده‌اند که ایران می‌تواند درباره مازاد نیاز غنی‌سازی اورانیوم ۲۰ درصد مذاکره کند. یعنی مذاکره برای چیزی که بیش از نیاز و مصرف رآکتورهای تحقیقاتی است. در همین باره رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس روز گذشته در ارزیابی خود از مذاکرات گفت که این مذاکرات تاثیرگذار بوده است؛ به طوری که با نگاهی به بیانیه رسمی روسیه بعد از آلماتی ۲ که آنها اعلام کرده‌اند مذاکرات یک گام به پیش تلقی می‌شود، می‌توان این تاثیرات را دید.
به گزارش ایسنا، علاءالدین بروجردی افزود: ما در این دوره از مذاکرات القائات خلاف واقع آمریکایی‌ها را از طریق تبیین واقعیات از ذهن دیگر اعضای شورای امنیت برطرف کردیم که این خود موفقیت است بنابراین مذاکرات مفید بوده و باید ادامه داشته باشد. به گزارش ایسنا، بروجردی ادامه داد: موضوع دیگر در مذاکرات بحث دستیابی ایران به غنی‌سازی ۲۰ درصد است. ممکن است ما در مقطعی برای پروژه‌ای احتیاج به غنی‌سازی با درصد بیشتر داشته باشیم که این نیاز مقطعی است و با اصل غنی‌سازی متفاوت است. اینکه ما ۲۰ درصد یا درصدهای بالاتر غنی‌سازی را در آینده نیاز داشته باشیم و برای این نیاز چطور عمل کنیم تصمیمی است که جمهوری اسلامی اتخاذ می‌کند.
جلیلی: پيشنهادها به هم نزديك شد
سعید جلیلی در گفتوگو با شبکه راشاتودی روسیه در پاسخ به این پرسش که «آیا ایران حاضر است درباره غنی سازی (۲۰ درصدی) مذاکره کند و در گام بعدی آن را تعلیق کند؟» گفت: حق غنی سازی از حقوق مسلم ایران بر اساس ان.پی.تی است و ما بر اساس نیاز ملت ایران این فعالیت را انجام می‌دهیم اما آنچه فراتر از نیاز ملت ما باشد می‌تواند موضوع همکاری قرار گیرد.
به گزارش ایسنا، دبیر شورای عالی امنیت ملی همچنین در پاسخ به این پرسش که «ظاهرا هیچ پیشرفتی در مذاکرات آلماتی ۲ حاصل نشده است؛ فکر می‌کنید این دور از مذاکرات ایران و ۱+۵ را به هم نزدیک‌تر کرد یا دورتر؟» تصریح کرد: ما در این دور از مذاکرات، گفتوگوی خوب و جدی داشتیم. ویژگی آن این بود که برخی مسائل بسیار صریح مطرح شد و بر همین مبنا ما فکر می‌کنیم طولانی و صریح بودن و اینکه طرف مقابل سوال‌هایی را مطرح کرد، موجب شد تا آنها بیشتر با دید ما آشنا شوند و درک صحیح‌تری از هم پیدا کنیم و این مقدمه خوبی برای پیشرفت گفتوگوها است.
او در ادامه خاطرنشان کرد: ما پیشنهادی را ۹ ماه قبل در مسکو مطرح کردیم و آنها (۱+۵) در آلماتی ۱ پیشنهادی را به ما ارائه کردند. به نظر من گفت‌وگوهای آلماتی ۲ این ویژگی را داشت که این دو پیشنهاد را به هم نزدیک کند.
