"گروه سیاسی صراط" - انتخابات 24 خرداد 92، اولین تجربه جمهوری اسلامی ایران در برگزاری همزمان دو انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای اسلامی شهر و روستاست. یکی از دغدغه هایی که هنگام تصویب قانون همزمانی این دو انتخابات مطرح شده بود، احتمال کم اهمیت تر شدن انتخابات شوراها و قرار گرفتن آن زیر سایه انتخابات ریاست جمهوری بود. اگرچه این طرح از چنان مزایای مهمی برخوردار بود که می شد از این اشکالات حل شدنی چشم پوشی کرد.
در این میان به دلیل نوع نگاه جامعه ما به فرآیند انتخابات، گاهی مشکل مذکور در شکل وسیعی خود را بروز می دهد. آمار میزان مشارکت در انتخابات در طول ادوار گذشته نیز این موضوع را ثابت می کند که انتخابات ریاست جمهوری در نگاه مردم ما از اهمیت به مراتب بیشتری برخوردار است. این در حالی است که شوراها به عنوان کوچکترین تشکیلات انتخاباتی، به دلیل نوع فعالیت خود و ارتباط نزدیکتر با مردم، از پتانسیل بسیار بالایی برای جذب مشارکت های مردمی در شهرها و روستاها برخوردارند.
همزمانی این دو انتخابات از سوی دیگر اتفاق مبارکی است که نهادینه شدن آن می تواند اثرات مطلوب زیادی از جنبه های مادی و معنوی به همراه داشته باشد. با توجه به توجه اغلب رسانه ها به انتخابات ریاست جمهوری و نیز تغییرات هرچند کوچکی که در این دوره از انتخابات شوراهای اسلامی برخی شهرها ایجاد شده، در این نوشتار تلاش می کنیم تا به طور کلی مروری بر روند برگزاری انتخابات شوراها، شرایط نامزدها، تعداد نمایندگان هر شهر و روستا و... بیندازیم.
شورای اسلامی در روستاها
بر اساس قانون، در تمامی روستاهای بالای 20 خانوار کشور که دارای دست کم 100 نفر سکنه باشند، شورای اسلامی روستا تشکیل می شود. در حال حاضر حدود 62 هزار روستا در کشور وجود دارد که بیش از نیمی از آنها واجد شرایط تشکیل شورا هستند. بیش از 30درصد جمعیت کشور در روستاها زندگی می کنند.
همچنین حداقل سطح تحصیلات کاندیداها در روستاهايی تا 200 نفر جمعیت خواندن و نوشتن است، اما در روستاهای بالای 200 نفر حداقل دیپلم در نظر گرفته شده است.
تعداد اعضای شوراهای اسلامی روستاها نیز بر پایه جمعیت ساکن آنها می تواند 3 یا 5 عضو باشد. بر این اساس شورای اسلامی در روستاهایی که جمعیت آنها کمتر از ۱۵۰۰ نفر است، ۳ نفر عضو اصلی و ۲ عضو علی البدل در روستاهایی که جمعیت آنها بیش از ۱۵۰۰ نفر است، ۵ عضو اصلی و 3 عضو علی البدل دارد. به این ترتیب در مجموع 118 هزار و 960 نفر به عنوان اعضای اصلی شوراهای روستا 78 هزار و 433 نفر به عنوان اعضای علی البدل شورا انتخاب خواهند شد.
شورای اسلامی در شهرها
اگر شهرهای کوچک و متوسط را شهرهایی با جمعیت کمتر از یک میلیون نفر در نظر بگیریم حدود هزار و 330 شهر کوچک و متوسط در کشور وجود دارد. حدود 30شهر از این شهرها بیش از 500هزار نفر جمعیت دارند.
بر اساس قوانين، سطح تحصیلات کاندیداهای انتخابات شوراها در شهرهای تا 20 هزار نفر جمعیت، فوق دیپلم و بالای 20 هزار نفر جمعیت نیز لیسانس یا معادل آن است.
تعداد اعضای شوراهای اسلامی این شهرها نیز بر اساس جمعیت آنها متغیر است:
در این میان به دلیل نوع نگاه جامعه ما به فرآیند انتخابات، گاهی مشکل مذکور در شکل وسیعی خود را بروز می دهد. آمار میزان مشارکت در انتخابات در طول ادوار گذشته نیز این موضوع را ثابت می کند که انتخابات ریاست جمهوری در نگاه مردم ما از اهمیت به مراتب بیشتری برخوردار است. این در حالی است که شوراها به عنوان کوچکترین تشکیلات انتخاباتی، به دلیل نوع فعالیت خود و ارتباط نزدیکتر با مردم، از پتانسیل بسیار بالایی برای جذب مشارکت های مردمی در شهرها و روستاها برخوردارند.
همزمانی این دو انتخابات از سوی دیگر اتفاق مبارکی است که نهادینه شدن آن می تواند اثرات مطلوب زیادی از جنبه های مادی و معنوی به همراه داشته باشد. با توجه به توجه اغلب رسانه ها به انتخابات ریاست جمهوری و نیز تغییرات هرچند کوچکی که در این دوره از انتخابات شوراهای اسلامی برخی شهرها ایجاد شده، در این نوشتار تلاش می کنیم تا به طور کلی مروری بر روند برگزاری انتخابات شوراها، شرایط نامزدها، تعداد نمایندگان هر شهر و روستا و... بیندازیم.
شورای اسلامی در روستاها
بر اساس قانون، در تمامی روستاهای بالای 20 خانوار کشور که دارای دست کم 100 نفر سکنه باشند، شورای اسلامی روستا تشکیل می شود. در حال حاضر حدود 62 هزار روستا در کشور وجود دارد که بیش از نیمی از آنها واجد شرایط تشکیل شورا هستند. بیش از 30درصد جمعیت کشور در روستاها زندگی می کنند.
همچنین حداقل سطح تحصیلات کاندیداها در روستاهايی تا 200 نفر جمعیت خواندن و نوشتن است، اما در روستاهای بالای 200 نفر حداقل دیپلم در نظر گرفته شده است.
تعداد اعضای شوراهای اسلامی روستاها نیز بر پایه جمعیت ساکن آنها می تواند 3 یا 5 عضو باشد. بر این اساس شورای اسلامی در روستاهایی که جمعیت آنها کمتر از ۱۵۰۰ نفر است، ۳ نفر عضو اصلی و ۲ عضو علی البدل در روستاهایی که جمعیت آنها بیش از ۱۵۰۰ نفر است، ۵ عضو اصلی و 3 عضو علی البدل دارد. به این ترتیب در مجموع 118 هزار و 960 نفر به عنوان اعضای اصلی شوراهای روستا 78 هزار و 433 نفر به عنوان اعضای علی البدل شورا انتخاب خواهند شد.
شورای اسلامی در شهرها
اگر شهرهای کوچک و متوسط را شهرهایی با جمعیت کمتر از یک میلیون نفر در نظر بگیریم حدود هزار و 330 شهر کوچک و متوسط در کشور وجود دارد. حدود 30شهر از این شهرها بیش از 500هزار نفر جمعیت دارند.
بر اساس قوانين، سطح تحصیلات کاندیداهای انتخابات شوراها در شهرهای تا 20 هزار نفر جمعیت، فوق دیپلم و بالای 20 هزار نفر جمعیت نیز لیسانس یا معادل آن است.
تعداد اعضای شوراهای اسلامی این شهرها نیز بر اساس جمعیت آنها متغیر است:
اما 8 کلانشهر بزرگ در کشور وجود دارد که جمعیت آنها از بیش از یک میلیون نفر است. کمتر از 30 درصد جمعیت کشور در این کلانشهر‌ها زندگی می کنند. در این بین، شورای اسلامی کلانشهرهای با بیش از دو میلیون نفر جمعیت 25 عضو اصلی و کمتر از آن نیز 21 عضو اصلی دارند. البته شورای شهر تهران در این دوره دارای 31 عضو اصلی خواهد بود. این شهرها و تعداد اعضای شوراهای آن به شرح زیر است:
در مجموع 7 هزار و 193 عضو اصلی و 2 هزار و 991 عضو علی البدل برای شوراهای اسلامی تمامی شهرهای ایران انتخاب می شوند.
به این ترتیب، مجموع منتخبان شوراهای اسلامی شهر و روستا در کشور به 126 هزار و 153 نفر و تعداد کل اعضای علی البدل به 81 هزار و 434 نفر می رسد.
بنابراین مردم ایران در روز 24 خرداد علاوه بر انتخاب رییس جمهور در مجموع ۲۰۷ هزار و 5۸۷ نفر اعضای اصلی و علی البدل شوراهای اسلامی شهر و روستا را از میان 352 هزار و 165 نامزد به عنوان نمایندگان چهارمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا انتخاب می کنند. سه دوره گذشته انتخابات شوراها در سال های 77، 81 و 85 برگزار شده بود و انتظار می رود در دوره چهارم رکورد میزان مشارکت مردم در این انتخابات شکسته شود.
به این ترتیب، مجموع منتخبان شوراهای اسلامی شهر و روستا در کشور به 126 هزار و 153 نفر و تعداد کل اعضای علی البدل به 81 هزار و 434 نفر می رسد.
بنابراین مردم ایران در روز 24 خرداد علاوه بر انتخاب رییس جمهور در مجموع ۲۰۷ هزار و 5۸۷ نفر اعضای اصلی و علی البدل شوراهای اسلامی شهر و روستا را از میان 352 هزار و 165 نامزد به عنوان نمایندگان چهارمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا انتخاب می کنند. سه دوره گذشته انتخابات شوراها در سال های 77، 81 و 85 برگزار شده بود و انتظار می رود در دوره چهارم رکورد میزان مشارکت مردم در این انتخابات شکسته شود.
