صراط:هنر تئاتر که به معنای امروزی‌اش با انقلاب
مشروطه در ایران پا گرفت، بعد از شهریور 1320 رشد و گسترش یافت و با
استقبال تماشاگران به اوج رسید. در این زمان موجی از تئاترگرایی و اهمیت به
آن به عنوان یکی از عناصر سازنده و پایه‌های فرهنگی کشور در میان ساکنان
تهران شکل گرفته بود.
یکی از تالارهای آن دوره که اگر چه عمری کوتاه داشت، اما نقشی بسیار مثبت و پر رنگ در ارتقاء سطح هنرهای نمایشی کشور ایفا کرد، تئاتر سعدی بود. این سالن در پاییز 1329 به همت شاگردان عبدالحسین نوشین و با سرمایه عبدالکریم عمویی بنیان نهاده شد و خیلی زود توانست مخاطبان تحصیل کرده و جدی تئاتر را به خود جلب کند.
این تئاتر با گنجایش 500 تماشاگر و یک صحنه بزرگ گردان، مجلل و مجهز‌ترین سالنی بود که تا آن زمان تهران به خودش دیده بود. «بادبزن خانم ویندر میر» اولین نمایشی بود که در تئاتر سعدی روی صحنه رفت و بیش از 30 هزار تماشاگر را به سالن کشاند که با معیارهای امروزی نیز یک عدد شگفت انگیز و رویایی به شمار می‌آید.
در اعلان (پوستر تبلیغاتی) این نمایش اطلاعات زیر ارائه شده بود:
بادبزن خانم ویندرمیر/ نویسنده: اسکار وایلد / میزانسن: بانو لرتا / بازیگران: بانو لرتا، توران مهرزاد، محمدعلی جعفری، ایرن عاصمی، صادق شباویز، جمشید امینی، حسین خیرخواه، خاشع / گریم: نصرت کریمی / دکور: خاکدان / مدیر تآ‌تر سعدی: عبدالکریم عمویی / زمان اجرا ساعت 19.
اگر چه کارگردانی این نمایش را به ظاهر بانو لرتا (همسر عبدالحسین نوشین) و مدیریت سالن را حسین خیرخواه به عهده داشتند، اما در واقع از داخل زندان قصر اداره و هدایت می‌شد. آن زندانی که از راه دور نمایش‌های تئاتر سعدی را کارگردانی می‌کرد، کسی جز عبدالحسین نوشین نبود که از اسفند 1327 به دلیل عضویت در حزب توده دستگیر و به زندان افتاده بود.
در اجرای «بادبزن خانم ویندر میر»، میزانسن نمایش و کار تقسیم نقش‌ها با هماهنگی نوشین صورت گرفته و حتی او تعدادی از بازیگران تازه کار را در زمان ملاقات زندان مورد آزمایش قرار داده و انتخاب کرده بود. با فرار عبدالحسین نوشین و هم حزبی‌هایش از زندان قصر در تاریخ 24 آذر 1329، او مدتی را در خانه عزت الله انتظامی مخفی شد و از همان جا باز هم بر کار هنرمندان تئاتر سعدی نظارت کرد. چندی بعد با فرار این کارگردان و پژوهشگر به خارج از کشور، ارتباط او اگر چه با تئاتر سعدی قطع شد، اما شاگردان و همکارانش شیوه او را تا سال 1332 دنبال کردند.
آخرین نمایشی که در تئاتر سعدی روی صحنه رفت، «مونتسرا» بود و سپس این سالن به وسیله کودتاچیان 28 مرداد به آتش کشیده و خاکستر شد. سال‌ها بعد این سالن تبدیل به سینما شد که آن هم بعد‌ها در سال 1348 در یک آتش سوزی به کلی در آتش سوخت. بقایای ساختمان این تئاتر و سینما، امروزه در خیابان جمهوری، کمی آن سو‌تر از چهارراه مخبرالدوله، روبه روی باغ سپهسالار به صورت ویرانه باقی مانده است.
یکی از تالارهای آن دوره که اگر چه عمری کوتاه داشت، اما نقشی بسیار مثبت و پر رنگ در ارتقاء سطح هنرهای نمایشی کشور ایفا کرد، تئاتر سعدی بود. این سالن در پاییز 1329 به همت شاگردان عبدالحسین نوشین و با سرمایه عبدالکریم عمویی بنیان نهاده شد و خیلی زود توانست مخاطبان تحصیل کرده و جدی تئاتر را به خود جلب کند.
این تئاتر با گنجایش 500 تماشاگر و یک صحنه بزرگ گردان، مجلل و مجهز‌ترین سالنی بود که تا آن زمان تهران به خودش دیده بود. «بادبزن خانم ویندر میر» اولین نمایشی بود که در تئاتر سعدی روی صحنه رفت و بیش از 30 هزار تماشاگر را به سالن کشاند که با معیارهای امروزی نیز یک عدد شگفت انگیز و رویایی به شمار می‌آید.
در اعلان (پوستر تبلیغاتی) این نمایش اطلاعات زیر ارائه شده بود:
بادبزن خانم ویندرمیر/ نویسنده: اسکار وایلد / میزانسن: بانو لرتا / بازیگران: بانو لرتا، توران مهرزاد، محمدعلی جعفری، ایرن عاصمی، صادق شباویز، جمشید امینی، حسین خیرخواه، خاشع / گریم: نصرت کریمی / دکور: خاکدان / مدیر تآ‌تر سعدی: عبدالکریم عمویی / زمان اجرا ساعت 19.
اگر چه کارگردانی این نمایش را به ظاهر بانو لرتا (همسر عبدالحسین نوشین) و مدیریت سالن را حسین خیرخواه به عهده داشتند، اما در واقع از داخل زندان قصر اداره و هدایت می‌شد. آن زندانی که از راه دور نمایش‌های تئاتر سعدی را کارگردانی می‌کرد، کسی جز عبدالحسین نوشین نبود که از اسفند 1327 به دلیل عضویت در حزب توده دستگیر و به زندان افتاده بود.
در اجرای «بادبزن خانم ویندر میر»، میزانسن نمایش و کار تقسیم نقش‌ها با هماهنگی نوشین صورت گرفته و حتی او تعدادی از بازیگران تازه کار را در زمان ملاقات زندان مورد آزمایش قرار داده و انتخاب کرده بود. با فرار عبدالحسین نوشین و هم حزبی‌هایش از زندان قصر در تاریخ 24 آذر 1329، او مدتی را در خانه عزت الله انتظامی مخفی شد و از همان جا باز هم بر کار هنرمندان تئاتر سعدی نظارت کرد. چندی بعد با فرار این کارگردان و پژوهشگر به خارج از کشور، ارتباط او اگر چه با تئاتر سعدی قطع شد، اما شاگردان و همکارانش شیوه او را تا سال 1332 دنبال کردند.
آخرین نمایشی که در تئاتر سعدی روی صحنه رفت، «مونتسرا» بود و سپس این سالن به وسیله کودتاچیان 28 مرداد به آتش کشیده و خاکستر شد. سال‌ها بعد این سالن تبدیل به سینما شد که آن هم بعد‌ها در سال 1348 در یک آتش سوزی به کلی در آتش سوخت. بقایای ساختمان این تئاتر و سینما، امروزه در خیابان جمهوری، کمی آن سو‌تر از چهارراه مخبرالدوله، روبه روی باغ سپهسالار به صورت ویرانه باقی مانده است.
