صراط: در دولت که مدیریت سینمای ایران بر عهده محمدرضا جعفری جلوه بود سینماگران و اهالی مطبوعات یک واژه را همواره به صورت ثابت از معاون وقت امور سینمایی می‌شنیدند - سینمای نجیب ایران - در آن زمان به زعم جلوه و مدیران زیرمجوعه این عنوان برای محافظت از سینمای ایران در برابر بسیاری از نقدهای ناصواب به کار برده شد، اما رفته واژه دیگری نیز به فرهنگ سینمایی ایران اضافه شد و آن هم فیلم فاخر بود.
فیلم فاخر نیز به همان اندازه برای اهالی سینما گنگ و نامفهوم بود که هنوز پس از سال‌ها دو وژاه سینمای ملی و فیلم ارزشی برای اهالی سینما نامانوس است. اما برای اولین بار در زمان مدیریت جعفری جلوه در معاونت سینمایی و حضور مجید شاه‌حسینی در بنیاد سینمایی فارابی واژه فیلم فاخر عینیت پیدا کرد و دو فیلم «ملک سلیمان» و «راه آبی ابریشم» به عنوان نمادی از فیلم فاخر در دولت نهم ساخته شدند.
آن زمان که این دو فیلم ساخته شدند فاخر بودن را در مضمون و روند تولید معنی کردند و مشخص شد که سینمای ایران اساسا چه تولیداتی را به عنوان آثار فاخر می‌شناسد و به همین دلیل بود که نام فیلم‌های فاخر به مرور زمان با پروژه‌های میلیاردی مترادف شد.
اما پس از آن به دلیل عدم اختصاص بودجه فیلم‌های فاخر در مجلس عملا تولید این آثار تا سال 91 متوقف شد و پس از آن بود که توسط سازمان سینمایی نام 7 اثر به عنوان آثار فاخر اعلام کرد که از این میان تنها فیلم «سوادیکا» به کارگردانی جمال شورجه به دلیل عدم تامین ارز مرجع امکان تولید نیافت.
«استرداد»، «چ»(چمران)، «عقاب صحرا»، «لاله»، «سوادیکا»(شیخ احمد قمی)، «برلین7-» و «فرزند چهارم» عناوین هفت پروژه‌ای هستند، که نامشان از سوی سازمان سینمایی اعلام شد که البته برخی از این آثار بیشتر به لحاظ مضمونی فاخر هستند و برخی دیگر نیز هم در محتوا و هم در تولید آثار فاخری به حساب می‌آیند.
البته چندی پیش حسن نجاریان قائم مقام بنیاد سینمایی فارابی در گفت‌وگو با فارس «قطار زمستانی» به کارگردانی خسرو سینایی را به عنوان اولویت آثار فاخر فارابی در سال 92 ذکر کرد و اخیرا نیز ظاهرا بین مدیران فارابی و سازندگان «مرثیه‌ای برای یک دوست» توافقاتی برای تولید این شده است و از آنجائیکه این موضوع این فیلم به سقوط ایرباس ایرانی می‌پردازد و بخشی از آن باید در خارج از کشور ساخته شود، می‌توان این فیلم را دومین پروژه فاخر فارابی در سال 92 دانست.
همچنین مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی نیز رسما اعلام کرده که از ساخت فیلم سینمایی «ایرباس» به کارگردانی مشترک پکستون وینترز و نادر طالب‌زاده حمایت خواهد کرد و در این درحالی است که از دو پروژه «رنج و سرمستی» و «شهابی از جنس نور» نیز به عنوان دیگر آثار فاخر ساخته شده توسط مرکز گسترش نام برده می‌شود.
البته از بین فیلم‌های تولید شده در حد فاصل سال 89 تا 90 دو فیلم سینمایی «ملکه» و «شور شیرین» با حمایت 100 درصدی فارابی ساخته شدند که در هیچ جا از این دو فیلم به عنوان آثار فاخر صحبت نشده است.
همچنین فیلم سینمایی «محمد(ص)» به کارگردانی مجید مجیدی و «روز رستاخیز» به کارگردانی احمدرضا درویش از دیگر آثار فاخر سینمای ایران هستند که بخش دولتی هیچ نقشی در تولید آنها نداشته است.
* ملک سلیمان
نخستین پروژه فاخر سینمای ایران و اولین فیلم از سه‌گانه شهریار بحرانی که در ارتباط با قصه قرآنی سلیمان نبی است.
خداوند به وسیله نشانه‌هایی به سلیمان نشان می‌دهد که باید از شرایط سختی برای رسیدن به یک جامعه آرمانی عبور کند. اما سلیمان برای بدست آوردن چنین حکومتی باید جهان اجنه و شیاطین را تحت سلطه ی خود در آورد. در این بین فتنه‌هایی در سه شهر اورشلیم، اریحا و زبولون به نمایش در می‌آید.
امین زندگانی، محمود پاک نیت،الهام حمیدی،مهدی فقیه،حسین محجوب،زهرا سعیدی،علیرضا کمالی و جواد طاهری از جمله بازیگران این فیلم هستند.
فیلمبرداری این فیلم از 14 تیر 1386 همزمان با سالروز ولادت فاطمه آغاز شد و پس از 9 ماه به پایان رسید. این فیلم توانست با پانصدهزار تماشاگر 1٫5 میلیارد تومان فروش داشته باشد.
«ملک سلیمان» در بیست‌وهشتمین جشنواره فیلم نامزد دریافت 9 سیمرغ بلورین بود که در رشته‌های بهترین چهره پردازی برای سعید ملکان،بهترین جلوه‌های ویژه رایانه‌ای برای لئو لو، بهترین صداگذاری برای کینسون چانگ، بهترین موسیقی متن برای چان کونگ وینگ و بهترین نقش مکمل مرد برای مهدی فقیه سیمرغ گرفت.
* راه آبی ابریشم
«راه آبی ابریشم» فیلمی به کارگردانی و نویسندگی محمدرضا بزرگ‌نیا و تهیه‌کنندگی حسن بشکوفه ساخت سال 1388 است.
این فیلم، داستان سفر دو کشتی ناخدا سلیمان سیراف و ناخدا ادریس را روایت می‌کند که برای اولین بار می‌خواهند مال‌التجارهٔ خود را از میان دریا عبور داده، به چین ببرند (تا پیش از آن کشتی‌ها از کنارهٔ ساحل عبور می‌کردند تا راه را گم نکنند). در اوج تاریخ دریانوردی ایرانیان، شاذان ابن یوسف که به تحصیل علم نجوم در دارالعلوم شیراز مشغول است پیشنهاد شغل کتابت کشتی را می‌پذیرد و به همراه دو کشتی سلیمان و ادریس به سفری دشوار و ناممکن می‌رسد. او از حوادث و ماجراهای این سفر ره‌نامه می‌نویسد.
عزت‌الله انتظامی، داریوش ارجمند، رضا کیانیان، بهرام رادان، پگاه آهنگرانی، پیام دهکردی، مهدی میامی و محسن حسینی از جمله بازیگران این فیلم هستند.
این فیلم در بیست‌ونهمین جشنواره فیلم فجر توانست سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه ملی،بهترین جلوه‌های ویژه رایانه‌ای و بهترین فیلمبرداری بخش سینمای آسیا را بدست آورد.
* استرداد
داستان فیلم «استرداد» به موضوع غرامت جنگی می‌پردازد که قرار بود توسط انگلستان آمریکا و شوروی برای جنگ جهانی دوم به ایران داده شود و مربوط به مقطع زمانی 1332 است. این فیلم درامی تاریخی درباره وقایع جنگ جهانی دوم و مسائلی است که پای نیروهای متحدین و متفقین را به ایران باز کرد و در آن به ماجرای پرداخت غرامت به ایران اشاره می‌شود.
فیلم سینمایی «استرداد» به کارگردانی علی غفاری از پروژه‌های فاخر بنیاد سینمایی فارابی است و موضوعی عاشقانه-تاریخی متعلق به دوره جنگ جهانی دوم دارد. فیلمبرداری این فیلم از اواخر بهمن ماه 90 در شهر مسکو، پایتخت کشور روسیه، آغاز شد و تا اردیبهشت ماه 91 به طول انجامید. پس از آن گروه برای ادامه فیلمبرداری به ایران بازگشتند و فیلمبرداری بر روی پل ورسک و با قطاری متعلق به 70 سال گذشته انجام شد که به‌علت تصادف قطار در پشت صحنه و مجروح شدن 7 نفر، برای مدتی فیلمبرداری تعطیل گشت. در مجموع، فیلمبرداری پس از 100 جلسه در 25 تیرماه 91 به پایان رسید ولی به‌علت مغایر بودن بخش‌های پایانی آن با سیاست‌های کشور، قسمت‌های پایانی در آذر ماه 90 مجددا فیلمبرداری شد تا فیلم برای حضور در جشنواره فجر آماده شود. فیلمبرداری «استرداد» در چهار کشور ایران، روسیه، ارمنستان و لهستان با مدیریت محمود کلاری انجام شده است.
حمید فرخ‌نژاد، فرهاد قائمیان، پوریا پورسرخ، الیسا کاچر، الکساندر ناوانف، منصور چراغی‌پور، صالح میرزآقایی، شیرین یزدانبخش و بهنام تشکر در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند.
این فیلم در سی‌ویکمین جشنواره فیلم فجر توانست سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بازیگر اول مرد را کسب کند.
* چ(چمران)
حاتمی‌کیا در فیلم سینمایی «چ» (درباره شهید چمران) سراغ دو روز و دو شب از زندگی شهید چمران رفته است و از روز بیست و پنجم تا بیست و هفتم مرداد 1358 زندگی شهید چمران را روایت کرده است.
بازیگر نقش شهید چمران را فریبرز عرب‌نیا ایفا می‌کند و «سعید راد»، «فریبرز عرب‌نیا»، «مریلا زارعی»، «بایک حمیدیان»،«محمدمهدی سلانی»، «امیررضا دلاوری» و «اسماعیل سلطانیان» به عنوان بازیگر در این فیلم حضور دارند.
* فرزند چهارم
فیلم سینمایی «فرزند چهارم» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی وحید موسائیان فیلمی است که به مسائل انسانی در گیر و دار جنگ و قحطی می‌پردازد. فیلمبرداری این فیلم از تاریخ 12 مرداد در تهران آغاز شد و پس از گذشت 10 روز برای ادامه فیلمبرداری، گروه به کشور سومالی و شهر موگادیشو سفر کرد. بیش از 90% صحنه‌های این فیلم در سومالی فیلمبرداری شده است. سرانجام در اوایل آبان ماه، کار فیلمبرداری به پایان ر سید و گروه به تهران بازگشتند. ساخت فیلم در کشور سومالی حوادثی را هم در پی داشت که از جمله آن می‌توان به مشکل در پرداختن هزینه هتل در کشور سومالی و سقوط هواپیمای حامل کارگردان و گروه فیلمبرداری این پروژه در صحرای کالاهاری آفریقا اشاره کرد که خوشبختانه خسارت جانی در پی نداشت.
داستان فیلم درباره سفریست به آن سوی آفریقا. جایی که شرافت انسانی در گیر و دار جنگ و قحطی سربلند بیرون می آید. این گروه در صحرای آفریقا صحنه هایی از جنگ و خشونت علیه کودکان و زنان را نیز به تصویر خواهد کشید.
مهتاب کرامتی، مهدی هاشمی، حسین محب اهری، ناصر گیتی‌جاه، معصومه قاسمی پور، زهرا برومند، ساناز زرین مهر و حامد بهداد از جمله بازیگران این فیلم هستند.
* برلین 7-
فیلم سینمایی «برلین 7-»، دومین ساخته رامتین لوافی است. در آن بازیگرانی از چند کشور مختلف مانند آمریکا، آلمان، ایران، مصر و عراق بازی می‌کنند. تمام صحنه‌های فیلم در کشور آلمان و شهر برلین فیلم‌بردرای شده است. فیلمبرداری این اثر از روز چهارشنبه 24 اسفند 1390 در شهر برلین آلمان آغاز شد و پس از گذشت بیش از دو ماه در اواخر اردیبهشت 1390 در حومه برلین پایان یافت.
داستان این فیلم درباره چند مهاجر است که عواقب جنگ و حمله به عراق آنها را به دنبال جایی برای زنده ماندن می‌کشد. عاطف به همراه دختر و پسر بیمارش به برلین می‌رسند جایی که خطری زندگی‌شان را تهدید نمی‌کند. اما متوجه می‌شوند که همه زندگی زنده ماندن نیست. در این فیلم مصطفی زمانی نقش یک موزیسین ایرانی به نام بهروز را بازی می‌کند که در آکادمی موزیک برلین قبول شده و به همراه همسرش درگیر مشکلاتی است.
مصطفی زمانی، مسعود رایگان، توم بیشاپز (آمریکا)، کارولین ایشهورن، هاینه لاترباخ، کریستین ویکتور کوینه (آلمان)، سمیر فوکس (مصر- آلمان) و مریم عباس (عراق - آلمان) در این فیلم بازی کرده‌اند.
برلین 7- در سی‌ویکمین جشنواره فیلم فجر توانست سیمرغ بلورین بهترین صداگذاری توسط محمدرضا دلپاک و بهترین موسیقی متن برای حامد ثابت را کسب کند.
* عقاب صحرا
فیلم سینمایی «عقاب صحرا» به کارگردانی مهرداد خوشبخت فیلمی تاریخی است و روایت فتح مکه را نشان می‌دهد. فیلمبرداری این فیلم که جزء پروژه‌های فاخر بنیاد سینمای فارابی محسوب می‌شود، پس از 85 جلسه در مدت 4 ماه، در فروردین ماه 91 در شهرستان بافق استان یزد به پایان رسید. از نکات جالب این فیلم ساخت دکورهای شهر مکه، مدینه و کعبه در بیابان‌های بافق است. موسیقی «عقاب صحرا» توسط ارکستر ناسیونال اوکراین به رهبری ولادیمیر سیرنکو ضبط و ساخته شده است.
داستان فیلم از سال‌های ششم تا هشتم هجری و زمانی حدوداً 20 ماه را بین صلح حدیبیه تا فتح مکه در بر می‌گیرد و داستان زندگی شخصی به نام ابوبصیر را روایت می‌کند.
کیکاوس یاکیده، روناک یونسی، علی کمالی‌نژاد، شهرزاد کمال‌زاده، حسین سلیمانی، افشین نخعی، محمد ربانی، انوشیروان ارجمند، رضا سروری، امیرارسلان سیدی، امیرحسین میرشمسی و حبیب دهقان‌نسب بازیگران این فیلم هستند.
* لاله
«لاله» را نه تنها جنجالی‌ترین فیلم فاخر سینمای ایران بلکه می‌توان جنجالی‌ترین و پربحت‌ترین فیلم ساخته در دوران مدیریت جواد شمقدری دانست. فیلمی که با وجود مخالفت‌های فراوان از جمله مجلس سرانجام ساخته شد و در حال حاضر مراحل تولید خود را پشت سر می‌گذارد.
اصرار بر ساخت این پروژه سینمایی با توجه به بودجه 5/2 میلیاردی از طرف مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به عنوان حامی ایرانی پروژه از یک سو و پیش آمدن سابقه فعالیت اسدالله نیک نژاد در حوزه سینما در آمریکا از سوی دیگر و در نهایت استعفای تیم تولید ابتدایی این فیلم سینمایی باعث شد حاشیه‌های این فیلم دوچندان شود.
مراحل پیش تولید این فیلم سینمایی پس از حضور تهیه کننده جدید چهار ماه طول کشید و سرانجام در اسفند 1391 در پردیس سینمای ملت با حضور جمعی از خبرنگاران کلید خورد.
فیلم درباره زندگی زن قهرمان رالی ایرانی بانام «لاله صدیق» است.
در این فیلم بازیگران مطرح سینمای ایران ازجمله نیکی کریمی، همایون ارشادی، میتراحجار، سام قریبیان، آزیتا حاجیان، لیلا اوتادی و ایرج نوذری حضور دارند و فیلم علاوه بر تهران در شهرهای مختلف کشور فیلمبرداری شده است.
