صراط: کلی بلافاصله پس از آن که مدال طلای المپیک 1960 رم را به گردن آویخت، از دنیای بوکس آماتور خداحافظی کرد و قدم در مسیر پر پیچ و خم بوکس حرفهای گذاشت. اغراق نیست اگر بگویم با هر مشتی که او در رقابتهای بوکس نیمهحرفهای میزد، جمعی را شیفته این رشته ورزشی در ظاهر خشن میکرد. کلی آنقدر تاثیرگذار بود که هنوز هم با گذشت 32 سال از آخرین حضور رسمیاش در رینگ بوکس، نامش سرزبانهاست. همان محبوبیت باعث شد در سال 1976، یعنی درست در آخرین سالهایی که کلی، همچون بوکسوری بیرقیب، پیروزیهای متوالیاش را جشن میگرفت، جان آویلدسن، کارگردان آمریکایی با هنرنمایی سیلوستر استالونه ساخت سری فیلمهای راکی را آغاز کند. فیلمی با محوریت زندگی و مسابقات بوکسوری به نام راکی بالبوآ از دوران گمنامی و بیپولی تا به اوج شهرت و ثروت رسیدن. آن سری از فیلمها اگر در دوره خود، نامزد دهها جایزه اسکار شدند، عنوان پرفروشترین را به دست آوردند و چند بار جوایز بهترین فیلم را گرفتند، یکی از دلایل مبارزههای خاطرهانگیز محمدعلی بود. مبارزههایی که در ایران هم طرفداران زیادی را پای گیرنده تلویزیونی میخکوب میکرد.
محمدعلی هر چند یک سال بعد از خداحافظی از دنیای حرفهای بوکس دچار سندروم پارکینسون شد، اما مسیری را پیشروی بوکسورهای دنیا گشود که تا ابد ادامه خواهد داشت. مسیری که خیلیهای دیگر از جو فریزر به عنوان اولین برنده مبارزه با کلی گرفته تا مایک تایسون در آن قدم گذاشتند و با آن زندگی کردند. بوکس از همان سالها بهعنوان یکی از رشتههای پرمخاطب مطرح بود. اینطور هم نبود که این اقبال عمومی فقط برای بوکس حرفهای باشد. بوکس چه در المپیک و جهانی که در سطح آماتور پیگیری میشود و چه در رقابتهای نیمه حرفهای، هنوز هم یکی از پرمخاطبترینهاست و بهواسطه همین محبوبیت از ظرفیتهای بالا برای جذب اسپانسر برخوردار است.
البته وقتی صحبت از بوکس در ایران به میان میآید آنچه قبل از هر چیز در ذهن تداعی میشود خلاف آنچیزی است که در جهان رواج دارد. در دنیای بوکس، بوکسورهای آماتور قهرمان المپیک میشوند تا به بوکس نیمهحرفهای و حرفهای راه پیدا کنند و در رینگهای چند صد هزار دلاری با هر برد و باخت، جدا از شهرتی که برای خود دست و پا میکنند، یک زندگی راحت را برای خود و خانوادهشان رقم بزنند. اما اینجا در ایران، با وجود ظرفیتها و استعدادهای فراوانی که داریم کمبود امکانات و تبعیض حرف اول را میزند. بوکسورها اینجا فقط برای عشقی که دارند مشت میخورند. بدون آن که مبارزههایشان دیده شود یا اسپانسری پیدا شود که برای آنها ریالی پول هزینه کند.
این حقیقت تلخ را زمانی بهتر احساس میکنید که سری به اردوی تیم ملی بوکس بزنید. زیاد از گرفتن عکس دستهجمعی استقبال نمیکنند. دلیلش را که میپرسیم میگویند به هر چیزی شباهت داریم جز یک تیم متحد. منظورشان رنگینکمانی از رنگهاست. هر کس یک لباس به تن با یک رنگ خاص و البته دستکشهایی که گاهی لنگه به لنگه هستند. از حقوق و دستمزد هم خبری نیست. پاداشها هم حدش معلوم است. اگر مثل احسان روزبهانی باشی، یعنی در المپیک تا یک قدمی کسب مدال پیش بروی و با تیمت در بوکس نیمهحرفهای جهان هم قهرمان شوی، پاداشت میشود یک عدد تبلت!
به پشتوانه همین کمبودها و همین تبعیضها باید گفت بوکس ایران از ظرفیت و توان بالایی برخوردار است. این را قبل از هر چیز، همه آن بوکسورهایی که با وجود مشکلات فراوان تا یک قدمی کسب مدال برنز المپیک رفتند، اما در آخرین مبارزه شکست خوردند، ثابت کردند. اشکهای احسان روزبهانی در المپیک 2012 لندن و مرتضی سپهوند در المپیک 2008 پکن دو نمونه آخری برای اثبات توانمندیهای بوکس ایران هستند. بوکس ایران ثابت کرده اگر با بیمهری مسئولان مواجه نشود، میتواند در یک پروسه زمانی مشخص، سهم قابلتوجهی از مدالهای آسیایی، جهانی و حتی المپیک را از آن خود کند. بوکس ایران حتی این توان و ظرفیت را دارد که در سطوح نیمهحرفهای و حرفهای به یک مدعی بدل شود. این را احسان روزبهانی با حضورش در بوکس نیمهحرفهای جهان و کسب عنوان قهرمانی با تیم قزاقستانی ثابت کرد. امثال روزبهانیها در بوکس ایران کم نیستند. بوکسورهایی که با وجود تمام کمبودها رویای حضور در بوکس حرفهای جهان را در سر دارند.
قابلیتهای شکوفایی بوکس ایران
احمد ناطق نوری که از بدو راهاندازی دوباره بوکس بعد از انقلاب اسلامی، مسئولیت این رشته را بر عهده دارد، معتقد است اگر مسابقات بوکس از تلویزیون ما پخش شود، این رشته قابلیت رشد و شکوفایی زیادی را برای درخشش در رقابتهای جهانی و بازیهای آسیایی دارد.
رئیس فدراسیون راجع به وقفه ده سالهای که بعد از انقلاب اسلامی در رشته بوکس به وجود آمد، میگوید: وقفه ده سالهبعد از انقلاب برای رشته بوکس خسارات زیادی به این ورزش زد تا با رنج و مرارت زیاد، بوکس را به موقعیت امروزیاش برسانیم. هر چند کمبود امکانات و بودجه موضوعی نیست که آز آن چشم فرو بندیم.
من هم میپذیرم که بوکس ایران از امکانات مناسبی برخوردار نیست. این رشته حتی یک سالن اختصاصی برای تمرین ورزشکاران در اختیار ندارد و بارها گفته شده است قهرمانان در کانکسهایی که برای آنها تعبیه شده، اسکان یافته و تمرینات درون اردویی را پشت سر میگذارند.
وی در عین حال به بیتوجهی مدیران استانها به این رشته اشاره کرده و اضافه میکند: با این شرایط نباید انتظار زیادی از این رشته داشت. البته بنده به شخصه در زمانی که در مجلس شورای اسلامی حضور داشتم بارها پیشنهاد دادم که بودجه کافی برای این رشته لحاظ شود تا بتوانیم همچون سایر رشتهها برای ایران افتخار آفرینی کنیم، اما هیچ وقت توجه لازم به این ورزش صورت نگرفته است.
ناطق نوری همچنین از مجموعه اقداماتی میگوید که برای پخش تلویزیونی رقابتهای بوکس انجام داده است: بنده بارها برای اینکه این رشته بتواند به فعالیت خود ادامه دهد، نزد علمای بلند مرتبه رفته و فتوای آنها را برای فعالیت بوکس بگیرم. درخصوص پخش تلویزیونی هم معاون سالهای گذشته صدا و سیما با پخش بوکس در رسانه ملی مخالفت کرد، اما طی سالهای اخیر شرایط به نحوی شده است که امید میرود در ادامه شاهد پخش این ورزش از تلویزیون باشیم. به هر حال اگر رقابتهای بوکس از سیما پخش شود، شک نکنید بسیاری از مشکلات امروز ما حل خواهد شد.