چرایی مبارزه بی‌نتیجه با فساد فوتبال

صراط: می توان ادعا داشت که برای اولین بار، موضوع فساد در فوتبال به این شدت و در رسانه ها و مراکز تصمیم گیر کشور مطرح شده است. روزانه اظهار نظرات متفاوتی به انتشار رسیده که از منظری به این اتفاق می پردازد. البته، اینکه در پایان این مناقشات چه روی خواهد داد، موضوعی است که تجربه چندان خوشی درباره آن وجود ندارد. در واقع، تجربه نشان می دهد که در آینده ای نه چندان دور، ماجرا به راحتی فراموش شده و روز از او روزی از نو!

در این بین، البته فساد در فوتبال دامنه ای گسترده پیدا کرده است. تبانی، رشوه، قضاوت های ناپاک، دلالی و ...، مواردی است که این روزها به نقل محافل ورزشی، سیاسی، نظارتی و ... تبدیل شده است؛ اما وجود یک نکته ظریف موجب می شود تا این روند به شکست محکوم شود. برای دریافتن این موضوع، توجه به چند نکته ابتدایی راهگشاست تا بدانیم که چرا فساد در فوتبال نهادینه شده و چاره ای برای آن نشده و احیانا نخواهد شد.

* مجلس: فساد قطعی است
محمدعلی پورمختار، رییس کمیسیون اصل 90 مجلس می گوید: "متاسفانه در فوتبال فساد وجود دارد. این مسئله برای ما مسلم و قطعی شده است. مجموعه کسانی که به مجلس آمدند و صحبت کردند، بدون استثنا این موضوع را تایید کردند ... راه حل ها را بررسی کرده ایم و در مرحله بعدی عملکرد دستگاه ها را بررسی خواهیم کرد. در مرحله بعدی اطلاع رسانی خواهیم داشت و مسائل را به قوه قضاییه منعکس می کنیم."

این اظهار نظر در شرایطی دارای اهمیت می شود که بدانیم این کمیسیون دارای دسترسی های ویژه و خاص است. همین موجب می شود تا عموما بتواند مواردی از این دست را بدون روتوش رصد کرده و بررسی کند. آگاهی از این ماجرا باعث شده تا رئیس آن با اظهار تاسف، واقعیت فوتبال را که فساد در ابعاد مختلف است، تائید کند و آن را قطعی بداند. البته این را نیز در نظر بگیرید که وقتی یک نماینده مجلس چنین جملاتی را بر زبان می آورد، آنها که دستی بر آتش دارند، چه حرف ها که برای گفتن ندارند! اقدامات و سخنان این روزهای پاک دستانی مانند محمد مایلی کهن، حسین فرکی، مجید جلالی و ... را بخوانیم تا بدانیم در پس پرده چه می گذرد.

* وقتی آقا معلم هم به ته خط می رسد
مجید جلالی را می شناسیم. مربی که یک عمر پاک کار کرده و تمام تلاشش را مصروف زمین فوتبال داشته است. فقط بخشی از حرف هایش را مرور کنیم: "مسئولان می دانند چه شده، ولی به دنبال مدرک هستند! می‌خواهند ماجرا را ماست‌مالی کنند. چطور می‌توانم در این شرایط خودم را متقاعد کنم که باز هم حقم را بخورند؛ ولی سرم را بیندازم پایین و چیزی نگویم؟ نه توان مبارزه دارم و نه می‌توانم با این‌ها کنار بیایم. سرخورده‌ شده‌ام. وقتی می بینم به وضوح زحماتم را نابود می‌کنند و حقم را می‌خورند و نمی‌توانم آن را بگیرم و بدتر از آن جایی نیست که به آن شکایت کنم، دیگر نمی‌دانم چه کار کنم ..."

این تمام واقعیت فوتبال ایران از زبان فردی است که تمام عمر خود را در این رشته گذرانده است. حقیقت این ورزش پرهوادار، همین جملاتی است که آقا مجید بر زبان آورده است. دیگر کار به جایی رسیده که در روز روشن نیز حقت را می برند و تو نیز نمی توانی کاری کنی. جلالی که مشهور به "آقا معلم" است و ویژگی اصلی اش صبر و حوصله، این روزها خود را سرخورده می بیند. این واقعیت مستور فوتبالی است که فساد تمام آن را در بر گرفته است. چرا برخوردی صورت نمی گیرد؟ چرا همه چیز به قول جلالی، "ماست مالی" می شود؟ چرا این فساد در مرحله مقابله و مبارزه، سالم بیرون می آید و به کارش ادامه می دهد؟

* خواجه در بند ایوان است!
خواندن نگاه مسئول اول ورزش به این مسئله می تواند نشان دهد که چرا این موضوع برای همیشه در فوتبال به پایان نمی رسد. سیدرضا صالحی امیری، سرپرست وزارت ورزش که به عنوان وزیر پیشنهادی به مجلس شورای اسلامی معرفی شده، عنوان می کند: "بزرگ کردن این مسئله کار درستی نیست. جامعه فوتبال سالم و فرهیخته است و هر جای کشور ممکن است مشکلاتی داشته باشد؛ اما نباید این مسائل بزرگ شود. ما با فساد شدیدا برخورد می‌کنیم؛ اما اعتقاد داریم که در جامعه بزرگ فوتبال که اقشار مختلف جامعه حضور دارند، بزرگ‌نمایی این اتفاق امری پسندیده نیست و فوتبال سالم است."

شخص اول ورزش در توصیف فوتبال گزاره جالبی را به کار می برد؛ "فوتبال سالم است". این همان نقطه ای است که باعث می شود تا این رشته در چنین وضعیتی به سر ببرد. او که بایستی تصمیم گیر در مقابله با این پدیده شوم باشد، نگاه نهادهای نظارتی مانند مجلس و اهالی پاک دست فوتبال را یک بزرگ نمایی می نامد. در واقع، وقتی اعتقادی نباشد که فوتبال در فساد مستغرق شده، چگونه می توان انتظار داشت که مبارزه ای شکل گیرد؟ ریشه مشکل اخیر را می توان در این بیت از سعدی یافت که خانه از پای بست ویران است/ خواجه در بند ایوان است ...