صراط: ولی الله سیف امروز در همایش بزرگداشت روز آمار و برنامه ریزی گفت: دولت
یازدهم که با شعار تدبیر و امید توانست ضمن پشت سرگذاشتن بسیاری از موانع،
دریچه‌های امید را به روی مردم کشورمان بگشاید، به ایجاد وحدت در یکی از
حوزه‌های اصلی حاکمیت یعنی آمار نيز اهتمام خواهد ورزید.
رئیس کل بانک مرکزی افزود: توسعه سوادآماری، توجه به تقویت فرهنگ آماری، بالابردن سطح کیفیت و رعایت استانداردها و توجه بیشتر در ایجاد بانک‌های اطلاعاتی و توسعه آمارهای ثبتی حتما باید جزو استراتژی‌های آماری کشور قرار گیرد.
وی تصریح کرد: تحقق این مهم، استراتژی تعامل بیشتر مراکز تولید آمارهای رسمی را که مهم‌ترین آنها بانک مرکزی و مرکز آمار ایران هستند می‌طلبد. لذا توصیه من به شورای عالی آمار به‌عنوان مرجع اصلی تصمیم‌گیری در این زمینه، این است که از همه ظرفیت‌های آماری کشور استفاده بهینه نموده و با تقویت یک نظام آماری غیرمتمرکز و اثربخش به تخصصی کردن بخش‌های مختلف تولید آمار کمک نماید تا سیاستگذاران و برنامه‌ریزان بتوانند در محیطی شفاف در انجام وظایف خویش موفق‌تر عمل نموده و اعتماد عمومی که بزرگترین سرمایه حاکمیت است را بیش از پیش گسترش دهند. مطمئنا دستاورد این عمل کاهش انتظارات تورمی و امید به توسعه همه جانبه در آینده خواهد بود.
رئیس شورای پول و اعتباربا بیان اینکه علم، پديده‌ها را تعريف مي‌کند و در صدد شناخت و بيان علت آنها است تصریح کرد: ارتباط بين يک نظريه علمی تا اثبات آن در دنياي امروز به کمک روش‌هاي مبتني بر اصول منطقي است که يکي از مهم‌ترين اين روش‌ها، روش‌هاي آماري می‌باشد. مبرهن است اقتصاد نيز از اين مقوله مجزا نيست و حلقه ارتباطي بين نظريات اقتصادي و دنياي واقعي، آمار است. به کمک روش‌هاي آماري است که تفکر اقتصادي، در قالب مدل‌هاي رياضي و اقتصاد‌سنجي عنوان علم را احراز مي‌کند.
وی تفاوت علوم تجربي با ساير شاخه هاي معرفتي را در آزمون پذيري آنها برشمرد و تاکید نمود: علم اقتصاد نيز دير زماني است که شايستگي اين عنوان را يافته، زيرا با اتکا به آمار و روش هاي آماري توانسته است اعتبار فرضيه هاي اقتصادي را در بوته آزمون هاي تجربي مورد ارزيابي قرار دهد. البته نياز علم اقتصاد به آمار ،رابطه اي يک سويه نبوده بلکه موجب غناي بيشتر آمار و روش هاي آماري نيز شده است. موضوعاتي چون رفتار عقلايي انسان به صورت فردي يا جمعي، مصرف، توليد، پول، سرمايه گذاري، استقراض و نظاير آن مهم ترين مقولاتي هستند که در جوامع انساني مورد بررسي قرار گرفته و فرضياتي که راجع به آن ها مطرح بوده بر اساس روش هاي آماري آزمون شده اند.
سیف با بیان اینکه اگر بپذيريم اقتصاد به منظور ارزيابي فرضيات و نظریات مطرح شده در حوزه موضوع و روش‌شناسي خود به داده هاي کمي متکي است،افزود: آنگاه مي توان گفت که روش بکارگيري داده هاي تجربي براي توليد اطلاعات و تبديل آنها به دانش، آمار و مفاهیم رياضي است. اعتبار اغلب سياست هاي اقتصادي که مبناي تصميم گيري مي شوند از طريق روش هاي آماري مورد آزمون قرار خواهد گرفت. از طرف ديگر، پيش بيني وضعيت آينده با استفاده از داده هاي گذشته بر اساس روش هاي علمي و دقيق يکي از نيازهاي اصلي برنامه ريزان است و اين مهم در سايه نظریه‌ها و روش هاي آماري انجام مي شود.
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به الزامات آمارهاي رسمي در فرآيند تهيه آمارهاي رسمي خاطرنشان کرد: لازمه ارائه آمارهای دقیق و با کیفیت و همچنین میزان اثربخشی این آمارها در رفع نیازهای بخش‌های مختلف، ارتباط موثر بين توليدکنندگان آمار، خانوارها، بنگاه‌هاي اقتصادي و دولت است. توليد کنندگان آمار با رعايت استانداردهاي بين المللي، داده ها را از بخش هاي مختلف دريافت و با ارائه گزارش‌های مورد نیاز باعث شفاف سازي وضعيت موجود و ايجاد بستر لازم براي پيش بيني آينده در سه بخش خانوارها، بنگاه هاي اقتصادي و دولت مي شوند اما روان بودن جريان اخذ و تبديل داده ها به آمار قابل استفاده الزاماتي را مي طلبد.
وی با تاکید بر تقویت سوادآماری تصریح کرد: داده ها تنها شامل اعداد نيستند، بلکه حامل اطلاعاتي در مورد يک سيستم مشخص می باشند و جریان تبدیل داده به اطلاعات، این نقش مهم را ایفا می کند. لذا لازم است اطلاعات در سيستم مربوطه با مفاهیم اختصاصی تفسير شوند . آمارشناس ها از توانايي هاي رياضي، علم آمار و مهارت هاي روابط عمومي و برقراري ارتباط براي حل بسياري از مشکلات و مسايل موجود جامعه استفاده مي کنند. آنها در تعيين روش هاي نمونه‌گيري و جمع آوري داده ها، نظارت بر اجراي بررسی آماری، پردازش داده‌ها و اظهار نظر در مورد نتايج نقش اصلي را ايفا مي کنند.
سیف در مورد بسترسازي، ايجاد و تقويت آمارهاي ثبتي خاطرنشان کرد: يکي از اهداف نظام آماري کشور، گسترش آمارهاي ثبتي و ايجاد يک نظام مشخص براي آن بوده است. اميدواريم مراکز تولید آمارهای رسمی در این جهت بيش از پيش کوشا بوده و بتوانند بستر لازم را در جهت استفاده آحاد مختلف از مزایای آمارهاي ثبتي مهيا کنند.
وی همچنین رعايت استانداردهاي آماري بين المللي در فرآيند توليد آمار را مورد تاکید قرار داد و افزود: استانداردهاي آماري بين المللي، در حقيقت مجموعه جامعي از توصيه‌ها و رهنمودها را براي توليد آمار از طريق منابع ثبتي و طرح‌هاي آمارگيري فراهم مي‌کند. تجربيات به‌دست آمده نشان مي‌دهد سازمان‌هاي بين‌المللي به این امر اهميت زيادي داده و در زمينه موضوعات مختلف مربوط به طرح‌هاي آماري، استاندارد هائي ارائه کرده‌اند. اين استانداردها بيشتر در قالب دستورالعمل‌ها، توصيه‌ها و اساس‌نامه‌ها مطرح شده‌اند.
رئیس شورای پول و اعتبار ضمن اشاره به اهمیت آمار و سياستگذاري اقتصادي بیان کرد: در مباحث اقتصادي اهداف مورد نظر سياستگذار بايستي سازگار بوده و همه ارکان اقتصاد را در يک مجموعه ببيند. برای مثال، چنانچه هدف کاهش و تثبيت تورم است، بايستي به آثار جانبي سياستهاي پيشنهادي بر رشد اقتصادي نيز توجه نمود. لذا به تبع آن مي بايستي در ارزيابي عملکرد سياستهاي خويش ابزار اندازه گيري دقيقی که همه مشخصه ها را در بر بگيرد به کار ببندد . از طرف ديگر، به منظور سياستگذاري و درس‌پذيري از گذشته نیاز به ابزارهایی است که به کمک آن بتوان آينده را پيش بيني کرد. امروزه بر این باوریم که باید از مدل هاي پيش بيني براي بهره بردن در ساختن آينده استفاده کنيم.
رئیس کل بانک مرکزی افزود: با توجه به این عوامل؛ پيش‌بيني با حداقل خطا، موجب اتخاذ تصمیمات بهينه مي‌گردد. بر اين اساس کيفيت پيش‌بيني که منتج از کيفيت داده‌ها و نحوه مدل سازي است، بسيار حائز اهميت خواهد بود. ضمن پيش بيني آينده، مي توان در مورد ساختن آن خوب فکر و عمل کرد و اين مهم در سايه نگرش سيستمي محقق خواهد شد.
سیف در خصوص نيازهاي آماري خاطرنشان کرد: با گسترش اقتصاد بين الملل و رقابت‌هاي جهاني و با توجه به اهميت سياستهاي دولت‌ها و سياستگذاري‌هاي بانکهاي مرکزي، دقت تصميم‌گيري‌ها بيش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. از جمله نيازهاي آماری کشور می‌توان به احصاء خلاءهای اطلاعاتي موجود، تشکيل بانکهاي اطلاعاتي و توسعه آمارهاي ثبتي، جلوگيري از تشتت و سر در گمي آماري ، آموزش عمومی آمار، ترغيب افراد مستعد به تحصيل در اين رشته و تجديد نظر در متون دانشگاهی اشاره نمود.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه امروزه آمار و اطلاعات دقيق يکي از ابزارهاي اساسي براي هدايت برنامه ها و تصميم سازي و تصميم گيري هاي اقتصادي محسوب مي گردد و تا حد زيادي توانسته است به نيازها پاسخ دهد اضافه نمود: ولي همواره اين سوال مطرح است که در آينده چه اتفاقي رخ خواهد داد و نيازهاي بشري تا چه اندازه تغيير خواهد کرد. بدون شک با توسعه آمارهاي ثبتي و تشکيل بانکهاي اطلاعاتي گسترده نيازهاي آماري نيز از جنبه‌های نظری و کاربردی دستخوش تغييرات نهادي خواهد شد. قاعدتا با گسترش اين حوزه سوالات پيچيده‌تر و دقيق‌تر شده و انتظار از سطح پاسخ نيز به همين اندازه افزایش خواهد یافت و پنجره هاي جديدي را خواهد گشود.
وی توجه به وجوه آمار و اطلاعات بیشتری نظیر آمار و اطلاعات مربوط به رقابت‌پذیری، تسهیل کسب و کار، محیط زیست، توسعه پايدار و ساير مضامين بر اساس سند چشم انداز را لازم خواند و افزود: متاسفانه به دليل مغفول ماندن تهيه يا انتشار به موقع برخي از آمارها، در مقايسه های بين المللي، رتبه کشورمان در ابعاد اجتماعي، اقتصادي و سياسي پائين تر از برخي از کشورهاي منطقه قرار گرفته است. اين درحالي است که به طور شهودي وضعيت شاخص هاي مورد مقايسه در کشور ما بالاتر از کشورهايي است که صرفاً به دليل وجود شاخص هاي مذکور در مجموعه آمارهاي مورد مقايسه در رتبه بالاتري قرار گرفته اند. نکته اینجا است که بسياري از آمارها با توجه به توان بالقوه مراکز توليد کننده آمارهاي رسمي کشور قابل تهيه است.
رئیس کل بانک مرکزی افزود: توسعه سوادآماری، توجه به تقویت فرهنگ آماری، بالابردن سطح کیفیت و رعایت استانداردها و توجه بیشتر در ایجاد بانک‌های اطلاعاتی و توسعه آمارهای ثبتی حتما باید جزو استراتژی‌های آماری کشور قرار گیرد.
وی تصریح کرد: تحقق این مهم، استراتژی تعامل بیشتر مراکز تولید آمارهای رسمی را که مهم‌ترین آنها بانک مرکزی و مرکز آمار ایران هستند می‌طلبد. لذا توصیه من به شورای عالی آمار به‌عنوان مرجع اصلی تصمیم‌گیری در این زمینه، این است که از همه ظرفیت‌های آماری کشور استفاده بهینه نموده و با تقویت یک نظام آماری غیرمتمرکز و اثربخش به تخصصی کردن بخش‌های مختلف تولید آمار کمک نماید تا سیاستگذاران و برنامه‌ریزان بتوانند در محیطی شفاف در انجام وظایف خویش موفق‌تر عمل نموده و اعتماد عمومی که بزرگترین سرمایه حاکمیت است را بیش از پیش گسترش دهند. مطمئنا دستاورد این عمل کاهش انتظارات تورمی و امید به توسعه همه جانبه در آینده خواهد بود.
رئیس شورای پول و اعتباربا بیان اینکه علم، پديده‌ها را تعريف مي‌کند و در صدد شناخت و بيان علت آنها است تصریح کرد: ارتباط بين يک نظريه علمی تا اثبات آن در دنياي امروز به کمک روش‌هاي مبتني بر اصول منطقي است که يکي از مهم‌ترين اين روش‌ها، روش‌هاي آماري می‌باشد. مبرهن است اقتصاد نيز از اين مقوله مجزا نيست و حلقه ارتباطي بين نظريات اقتصادي و دنياي واقعي، آمار است. به کمک روش‌هاي آماري است که تفکر اقتصادي، در قالب مدل‌هاي رياضي و اقتصاد‌سنجي عنوان علم را احراز مي‌کند.
وی تفاوت علوم تجربي با ساير شاخه هاي معرفتي را در آزمون پذيري آنها برشمرد و تاکید نمود: علم اقتصاد نيز دير زماني است که شايستگي اين عنوان را يافته، زيرا با اتکا به آمار و روش هاي آماري توانسته است اعتبار فرضيه هاي اقتصادي را در بوته آزمون هاي تجربي مورد ارزيابي قرار دهد. البته نياز علم اقتصاد به آمار ،رابطه اي يک سويه نبوده بلکه موجب غناي بيشتر آمار و روش هاي آماري نيز شده است. موضوعاتي چون رفتار عقلايي انسان به صورت فردي يا جمعي، مصرف، توليد، پول، سرمايه گذاري، استقراض و نظاير آن مهم ترين مقولاتي هستند که در جوامع انساني مورد بررسي قرار گرفته و فرضياتي که راجع به آن ها مطرح بوده بر اساس روش هاي آماري آزمون شده اند.
سیف با بیان اینکه اگر بپذيريم اقتصاد به منظور ارزيابي فرضيات و نظریات مطرح شده در حوزه موضوع و روش‌شناسي خود به داده هاي کمي متکي است،افزود: آنگاه مي توان گفت که روش بکارگيري داده هاي تجربي براي توليد اطلاعات و تبديل آنها به دانش، آمار و مفاهیم رياضي است. اعتبار اغلب سياست هاي اقتصادي که مبناي تصميم گيري مي شوند از طريق روش هاي آماري مورد آزمون قرار خواهد گرفت. از طرف ديگر، پيش بيني وضعيت آينده با استفاده از داده هاي گذشته بر اساس روش هاي علمي و دقيق يکي از نيازهاي اصلي برنامه ريزان است و اين مهم در سايه نظریه‌ها و روش هاي آماري انجام مي شود.
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به الزامات آمارهاي رسمي در فرآيند تهيه آمارهاي رسمي خاطرنشان کرد: لازمه ارائه آمارهای دقیق و با کیفیت و همچنین میزان اثربخشی این آمارها در رفع نیازهای بخش‌های مختلف، ارتباط موثر بين توليدکنندگان آمار، خانوارها، بنگاه‌هاي اقتصادي و دولت است. توليد کنندگان آمار با رعايت استانداردهاي بين المللي، داده ها را از بخش هاي مختلف دريافت و با ارائه گزارش‌های مورد نیاز باعث شفاف سازي وضعيت موجود و ايجاد بستر لازم براي پيش بيني آينده در سه بخش خانوارها، بنگاه هاي اقتصادي و دولت مي شوند اما روان بودن جريان اخذ و تبديل داده ها به آمار قابل استفاده الزاماتي را مي طلبد.
وی با تاکید بر تقویت سوادآماری تصریح کرد: داده ها تنها شامل اعداد نيستند، بلکه حامل اطلاعاتي در مورد يک سيستم مشخص می باشند و جریان تبدیل داده به اطلاعات، این نقش مهم را ایفا می کند. لذا لازم است اطلاعات در سيستم مربوطه با مفاهیم اختصاصی تفسير شوند . آمارشناس ها از توانايي هاي رياضي، علم آمار و مهارت هاي روابط عمومي و برقراري ارتباط براي حل بسياري از مشکلات و مسايل موجود جامعه استفاده مي کنند. آنها در تعيين روش هاي نمونه‌گيري و جمع آوري داده ها، نظارت بر اجراي بررسی آماری، پردازش داده‌ها و اظهار نظر در مورد نتايج نقش اصلي را ايفا مي کنند.
سیف در مورد بسترسازي، ايجاد و تقويت آمارهاي ثبتي خاطرنشان کرد: يکي از اهداف نظام آماري کشور، گسترش آمارهاي ثبتي و ايجاد يک نظام مشخص براي آن بوده است. اميدواريم مراکز تولید آمارهای رسمی در این جهت بيش از پيش کوشا بوده و بتوانند بستر لازم را در جهت استفاده آحاد مختلف از مزایای آمارهاي ثبتي مهيا کنند.
وی همچنین رعايت استانداردهاي آماري بين المللي در فرآيند توليد آمار را مورد تاکید قرار داد و افزود: استانداردهاي آماري بين المللي، در حقيقت مجموعه جامعي از توصيه‌ها و رهنمودها را براي توليد آمار از طريق منابع ثبتي و طرح‌هاي آمارگيري فراهم مي‌کند. تجربيات به‌دست آمده نشان مي‌دهد سازمان‌هاي بين‌المللي به این امر اهميت زيادي داده و در زمينه موضوعات مختلف مربوط به طرح‌هاي آماري، استاندارد هائي ارائه کرده‌اند. اين استانداردها بيشتر در قالب دستورالعمل‌ها، توصيه‌ها و اساس‌نامه‌ها مطرح شده‌اند.
رئیس شورای پول و اعتبار ضمن اشاره به اهمیت آمار و سياستگذاري اقتصادي بیان کرد: در مباحث اقتصادي اهداف مورد نظر سياستگذار بايستي سازگار بوده و همه ارکان اقتصاد را در يک مجموعه ببيند. برای مثال، چنانچه هدف کاهش و تثبيت تورم است، بايستي به آثار جانبي سياستهاي پيشنهادي بر رشد اقتصادي نيز توجه نمود. لذا به تبع آن مي بايستي در ارزيابي عملکرد سياستهاي خويش ابزار اندازه گيري دقيقی که همه مشخصه ها را در بر بگيرد به کار ببندد . از طرف ديگر، به منظور سياستگذاري و درس‌پذيري از گذشته نیاز به ابزارهایی است که به کمک آن بتوان آينده را پيش بيني کرد. امروزه بر این باوریم که باید از مدل هاي پيش بيني براي بهره بردن در ساختن آينده استفاده کنيم.
رئیس کل بانک مرکزی افزود: با توجه به این عوامل؛ پيش‌بيني با حداقل خطا، موجب اتخاذ تصمیمات بهينه مي‌گردد. بر اين اساس کيفيت پيش‌بيني که منتج از کيفيت داده‌ها و نحوه مدل سازي است، بسيار حائز اهميت خواهد بود. ضمن پيش بيني آينده، مي توان در مورد ساختن آن خوب فکر و عمل کرد و اين مهم در سايه نگرش سيستمي محقق خواهد شد.
سیف در خصوص نيازهاي آماري خاطرنشان کرد: با گسترش اقتصاد بين الملل و رقابت‌هاي جهاني و با توجه به اهميت سياستهاي دولت‌ها و سياستگذاري‌هاي بانکهاي مرکزي، دقت تصميم‌گيري‌ها بيش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. از جمله نيازهاي آماری کشور می‌توان به احصاء خلاءهای اطلاعاتي موجود، تشکيل بانکهاي اطلاعاتي و توسعه آمارهاي ثبتي، جلوگيري از تشتت و سر در گمي آماري ، آموزش عمومی آمار، ترغيب افراد مستعد به تحصيل در اين رشته و تجديد نظر در متون دانشگاهی اشاره نمود.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه امروزه آمار و اطلاعات دقيق يکي از ابزارهاي اساسي براي هدايت برنامه ها و تصميم سازي و تصميم گيري هاي اقتصادي محسوب مي گردد و تا حد زيادي توانسته است به نيازها پاسخ دهد اضافه نمود: ولي همواره اين سوال مطرح است که در آينده چه اتفاقي رخ خواهد داد و نيازهاي بشري تا چه اندازه تغيير خواهد کرد. بدون شک با توسعه آمارهاي ثبتي و تشکيل بانکهاي اطلاعاتي گسترده نيازهاي آماري نيز از جنبه‌های نظری و کاربردی دستخوش تغييرات نهادي خواهد شد. قاعدتا با گسترش اين حوزه سوالات پيچيده‌تر و دقيق‌تر شده و انتظار از سطح پاسخ نيز به همين اندازه افزایش خواهد یافت و پنجره هاي جديدي را خواهد گشود.
وی توجه به وجوه آمار و اطلاعات بیشتری نظیر آمار و اطلاعات مربوط به رقابت‌پذیری، تسهیل کسب و کار، محیط زیست، توسعه پايدار و ساير مضامين بر اساس سند چشم انداز را لازم خواند و افزود: متاسفانه به دليل مغفول ماندن تهيه يا انتشار به موقع برخي از آمارها، در مقايسه های بين المللي، رتبه کشورمان در ابعاد اجتماعي، اقتصادي و سياسي پائين تر از برخي از کشورهاي منطقه قرار گرفته است. اين درحالي است که به طور شهودي وضعيت شاخص هاي مورد مقايسه در کشور ما بالاتر از کشورهايي است که صرفاً به دليل وجود شاخص هاي مذکور در مجموعه آمارهاي مورد مقايسه در رتبه بالاتري قرار گرفته اند. نکته اینجا است که بسياري از آمارها با توجه به توان بالقوه مراکز توليد کننده آمارهاي رسمي کشور قابل تهيه است.
