وی با اشاره به تجربه و اندیشه حاصل از فعالیت اجرایی و علمی 35 سال اخیرش گفت:تمام این تجربیات را در جمله‌ای می‌توان گفت: «شهروند پرسشگر محرک توسعه ایران است نه دولت توزیع گر».
آخوندی با بیان لزوم تغییرات بنیادین و اینکه چه موضوعی محور توسعه ایران باشد، افزود: سخن در این باره ساده است اما اینکه گفته شود " شهروند پرسشگر محرک توسعه ایران است نه دولت توزیع‌گر" برای افراد نظری قابل قبول است که لازمه این کار تغییر فرایندهای تصمیم گیری و تصمیم سازی است.
وی با اشاره به اینکه تعاریف متعددی از شهروندی می‌شود، بیان کرد: بنده شهروندی را اینگونه می فهمم که تعلق به آب و خاک دارد و نسبت به آن آب و خاک هم حق و هم مسوولیت دارد.
تفاوت شهروند و ساکن شهر مشخص شود
وزیر راه و شهرسازی گفت: بسیاری از مردم از شهروند بودن تنها تابعیت را متوجه شدند اما واقعیت این است که بین شهروند و ساکن سرزمین تفاوت وجود دارد.
به گفته وی، ساکنان یک شهر همچون دانشجویان مقیم که خارج از کشور درس می خوانند حس تعلق ندارند اما شهروند به پیرامون خود فکر می کند و نسبت به محیط حس مسوولیت نسبت دارد.
او تاکید کرد: حس تعلق، داشتن حق در اجتماع، حق پرسشگری و مسوولیت پذیری در برابر این حق به ظاهر حرف‌های تکراری و ساده است اما به واقع این مسائل موضوعات عمیقی است که آثار آن را در طراحی و نظارت در برنامه‌های ملی و شهری می توان جستجو کرد.
آخوندی با اشاره به روند 34 ساله فعالیت خود پس از انقلاب اسلامی افزود: طی این سال‌ها انواع عبارات همچون تعدیل اقتصادی، توسعه سیاسی و توسعه کالبدی و ...مطرح شد و همواره دولتی مطرح بود که محور توسعه باشد و آنچه تلقی می شد این بود که دولت، موتور توسعه کشور است.
وی تصریح کرد: باید اتفاقات بزرگی در جامعه شکل گیرد و مجامع و اندیشه ورزان و دانشگاهیان باید در این خصوص بحث و تبادل نظر زیادی انجام دهند اما امروز از نتیجه‌گیری و تجربه اجرایی خود خرسندم که " شهروند پرسشگر محرک توسعه ایران است نه دولت توزیع گر" بیان می‌شود.
وزیر راه و شهرسازی که در جمع مدیران و اساتید شهرسازی و پیشکسوتان شهرسازی سخن می گفت، با اشاره به تاریخ معاصر ایران و پذیرش مسوولیت دولت در توسعه ملی و تبدیل آن به باور ملی که دولت محور توسعه است، اشاره کرد: کالایی شدن شهروندان و اینکه در کالاگرایی توزیع شهروندان در خاک سرزمینی صورت می گیرد و در حال حاضر چنین روندی شکل گرفته است.
وی اظهار کرد: شاید متوجه نباشیم که با انسان‌ها همچون کالا برخورد می‌کنیم اما در چهار سال پیش در خصوص مسکن مهر همواره صحبت کردم که بزرگترین مشکل آن این است که شهروندان را به انسان‌های وابسته به دولت تبدیل می‌کند و حس وابستگی به دولت بزرگترین مانع توسعه ملی است.
مسکن مهر به 100هزار میلیارد تومان دیگر نیاز دارد
وی با ابراز تاسف از اینکه مبلغی حدود 50 هزار میلیارد تومان از منابع دولتی به مسکن مهر تخصیص داده شده است، افزود: تکمیل این پروژه حدود 100 هزار میلیارد تومان سرمایه در کشور را به همراه دارد.
آخوندی با طرح این سوال که آیا نباید ما از این سرمایه ملی حداقل یک درس بگیریم که یکبار دیگر این اشتباه را تکرار نکنیم؟ بیان کرد: من در مقام سرزنش کردن افرادی که در این مجموعه‌ها هستند نیستم بلکه اتفاقا به شدت مدافع حقوق کسانی هستم که این واحد را خریداری کرده‌اند و می خواهند در آن زندگی کنند.
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: من نگران تک تک زندگی این افراد و مدافع دریافت کنندگان و متقاضیان مسکن مهر و نگران سلامت، خدمات زیربنایی و روبنایی و خدمات اجتماعی و دیگر موارد مورد نیاز آن‌ها هستم. وظیفه دولت این است که همه تلاش خود را به کار گیرند تا به تعهدات گذشته عمل کند و هرگونه خلف وعده در این زمینه عواقب بدتری خواهد داشت.
آخوندی با اشاره به چگونگی شکل گیری اجتماع‌های محلی در حال حاضر گفت: در 100 هزار واحد مسکونی جمعیتی چند صد هزار نفری را که هیچ سابقه آشنایی با یکدیگر ندارند، در یکجا جمع می‌کنند که آیا این را جز با نگاه کالایی به انسان‌ها، می توان فرض کرد؟
وزیر راه و شهرسازی در توضیح مشخصات شهروندی گفت: شهروند کسی است که حس تعلق به آب و خاک دارد و در برابر آن مسوولیت می‌پذیرد. ارسطو تعریف کوتاهی از حکومت داری دارد که تاثیرات عمیقی بر بنده داشته است که می گوید "حکومت ایجاد منافع عمومی و ایجاد سازمان اجتماعی در جغرافیای مشخص است."
وی با اشاره به موضوع گفته شده، اظهار کرد: برنامه ریزی شهرسازان برای قلمرو بدون توجه به سازمان اجتماعی، تصمیم گیری در خصوص یک بیابان است و قلمرو با مفهوم سازمان تعریف می شود.
به گفته آخوندی، داستان کالایی شدن شهروندان و تفکیک امر مهندسی و کالبدی از سازمان اجتماعی باعث شده است شهروندان نسبت به وقایع پیرامون خود حساسیتی نداشته باشند و بعضا در تخریب محیط اطراف نیز از دیگران سبقت بگیرند. نمونه این امر هوای ناسالمی است که در شهر تهران وجود دارد؛ در اکثر روزهای سال این وضعیت ناسالم پایدار شده است اما شهروندان حاضرند که هزینه بیشتری بدهند تا در داخل شهر تهران ساکن شوند و در ایجاد آلودگی نیز سهمی داشته باشند که هم به خود آسیب وارد و هم محیط زیست را تخریب می کنند.
تهران 25 درصد جمعیت کشو را به خود اختصاص داده است
وزیر راه و شهرسازی گفت: سال‌ها برروی موضوع ثابت نگهداشتن جمعیت تهران در حد 10 میلیون نفر بحث و بررسی شده است اما امروز حتی در قوانین جمعیت 18 میلیونی تهران ذکر می شود که حدود 25 درصد جمعیت کشور را شامل می‌شود.
وی تاکید کرد: من به عنوان یک شهروند نمی‌خواهم در کالایی کردن شهروندان نقشی داشته باشم و می دانم که با سازمان اجتماعی، شهر محلی برای زندگی شهروندان است در حالی که در حال حاضر به این موضوع کالایی نگاه می شود.
آخوندی با اشاره به اینکه تغییر بنیادی با مشارکت اندیشه‌ورزان صورت می گیرد، اظهار امیدواری کرد که روزی این نیاز به چرخش اساسی در نگاه به توسعه ملی و جا به جایی نقش دولت و مردم صورت گیرد و به جای وابستگی مردم به دولت، بالعکس شود و دولت برآمده از نظریه توسعه شهروندی باشد.
