حجتالسالام حسن روحانی نیز در وعدههای انتخاباتی خود، تاکید زیادی بر رونق تولید، همگانی کردن بیمه، رفع معضل بیکاری و... داشت و برای این امر از برنامه یکماهه، سه ماهه، یک ساله و چهارساله خود خبر داد اما رئیسجمهور بعد از انتخابات در صحبتهای خود بیشتر کدام مورد از این موضوعات را محور بحثهایش قرار داد و بیشتر بر کدام موضوع تاکید داشت؟
ارزیابی آماری سخنان رئیسجمهور طی 100 روز گذشته نشان میدهد باز هم مسئله اقتصاد و در کنار آن مذاکرات هستهای بیشترین کلماتی بوده که رئیسجمهور بر آنها تاکید داشته است. از میان سخنرانیهای بسیار زیاد رئیسجمهور طی چند ماه گذشته، برای بررسی این آمار، سخنرانیهایی انتخاب شد که بیشتر جنبه عمومی داشته و یا به صورت مستقیم با مردم گفته شده و یا با رسانه و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی سخن گفته شده است.
در این سخنرانیها که در واقع به نوعی اعلام برنامهها برای آینده کشور در تمامی زمینهها بوده، بهتر میتوان رد پای مسائل اقتصادی و سیاسی و سیاست خارجی را در گفتوگوها دنبال کرد. به همین ترتیب با بررسی این سخنرانیها میتوان ملاحظه کرد در حالیکه واژههای اقتصاد و معیشت، در مجموع 159 بار تکرار شده است، واژههای آمریکا و مذاکره 230 مرتبه در اظهارات رئیسجمهور تکرار شده است.
سخنرانی | تاریخ | آدرس | منافع ملی/مردم | هستهای | اقتصاد | آمریکا | معیشت | مذاکره/مذاکرات | تهدید | تحریم | اعتدال |
مصاحبه با رسانههای داخلی و خارجی | سه شنبه 15 مرداد | http://president.ir/fa/70891 | 9 | 28 | 40 | 35 | 2 | 41 | 6 | 13 | 9 |
مراسم معرفی وزرای پیشنهادی |
دوشنبه 21 مرداد |
http://president.ir/fa/70804 | 5 | 0 | 29 | 0 | 0 | 3 | 2 | 2 | 9 |
جلسه دفاع از وزرای پیشنهادی در مجلس | پنجشنبه 24 مرداد | http://president.ir/fa/70816 | 4 | 0 | 13 | 0 | 1 | 1 | 1 | 2 | 9 |
سخنرانی در اجلاس مجلس خبرگان | چهارشنبه 13 شهریور | http://president.ir/fa/71404 | 2 | 0 | 22 | 5 | 0 | 0 | 1 | 6 | 1 |
گفتو گوی تلویزیونی با مردم | سه شنبه 19 شهریور | http://president.ir/fa/71393 | 0 | 5 | 17 | 1 | 0 | 6 | 0 | 9 | 3 |
گردهمایی ائمه جمعه سراسر کشور |
سه شنبه 19 شهریور |
http://president.ir/fa/71292 | 0 | 2 | 9 | 1 | 0 | 4 | 0 | 2 | 2 |
در جمع خبرنگاران در حاشیه هیات دولت | چهارشنبه 10 مهر | http://president.ir/fa/72111 | 1 | 16 | 0 | 32 | 0 | 22 | 0 | 16 | 3 |
نشست مشترک با نمایندگان | چهارشنبه 10 مهر | http://president.ir/fa/72109 | 2 | 11 | 18 | 36 | 3 | 21 | 0 | 12 | 0 |
معرفی سه وزیر پیشنهادی در مجلس |
یکشنبه 5 آبان |
http://president.ir/fa/72387 | 2 | 0 | 3 | 0 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 |
معرفی سجادی به عنوان وزیر در مجلس |
یکشنبه 19 آبان |
http://president.ir/fa/72676 | 1 | 6 | 1 | 0 | 0 | 21 | 4 | 11 | 3 |
مجموع | 26 | 62 | 152 | 110 | 7 | 120 | 14 | 73 | 39 |
البته بسیاری از برنامههای رئیسجمهور برای حل مسائل و مشکلات اقتصادی نیز برطرف کردن این معضلات به کمک دیپلماسی هستهای بود.
آقای روحانی در گفتوگوهای قبل از انتخابات و بعد از آن تاکید فراوانی بر سیاستخارجی داشته و اعتقاد دارد که بخش مهمی از مسائل اقتصادی به وجود آمده در کشور ناشی از تحریمهای اقتصادی ناعادلانهای است که آمریکا به صورت یکجانبه علیه ایران اعمال کرده است. به همین دلیل کارویژه بر روی مسایل سیاستخارجی با حضور در مجمع عمومی سازمان ملل و گفتوگوی تلفنی بین دو رئیسجمهور ایران و آمریکا آغاز شد. بعد از آن بود که دستگاه سیاستخارجی به صورت فعالتری در مذاکرات هستهای با گروه 1+5 حاضر شد و اقدامات برای تائید شدن بسته پیشنهادی ایران در این گفتوگوها آغاز شد. بر همین اساس است که حجتالسلام روحانی در پنجاهمین روز از تشکیل کابینه گفت: در این 50 روز قدمهای مهمی از سوی همکاران من در ارتباط با حل مشکلات برداشته شده است. مثلا ما در زمینه سیاست خارجی قدمهایی برداشتهایم نه به اندازه 50 روز ،بلکه به اندازه 500 روز.
اما در داخل کشور برای اقتصاد کشور چه اقداماتی انجام شده است؟
همانطور که در گزارشهای عملکرد 100 روزه اقتصادی دولت یازدهم نیز اشاره شده، برخی از تصمیمگیریها در این زمینه انجام شده اما تاکنون این تصمیمات و راهبردها نتوانسته تاثیری در وضعیت عملکرد اقتصادی و شاخصهای کلی اقتصاد داشته باشد. با وجود تمام گفتوگوها و برنامهها و مصوبات، گرانی همچنان در کشور مهارنشده و روند رو به رشد دارد. مشکل بیکاری و وضعیت معیشتی مردم همچنان جزو مشکلات درجه یک کشور به حساب میآید.
دولت البته در پیوند دادن مسایل اقتصادی با سیاستخارجی اقدامات دیگری را هم انجام داده و تنها سخنرانیها نبوده که اهمیت دو موضوع را به اندازه یکدیگر مطرح ساخته است. رئیسجمهور بعد از سفر به نیویورک، دستور بررسی و اجرای نظرسنجی در خصوص رابطه با آمریکا را صادر کرد و در جلسه هیات دولت مقرر شد این نظرسنجی با کمک ارگانهای مسئول انجام گیرد. حامیان رئیسجمهور اما در خبرها و تحلیلهای بعدی به گونهای وانمود کردند که مسایل اقتصادی به رابطه با آمریکا پیوند زده شد و بعد از آن به گونهای وانمود شد که اگر رابطه با آمریکا و همچنین گفتوگوها برای برنامه هستهای ایران در مسیر خاصی پیش رود، موضوعات و مسایل اقتصادی نیز خود به خود حل خواهد شد. البته در این مسئله شکی نیست که اگر تحریمها برداشته شود و رابطه اقتصادی ایران با سایر کشورهای اروپایی و غربی بهبود پیدا کند، با بالا آمدن ارزش پول ملی در برابر دلار، وضعیت معیشتی مردم نیز بهبود پیدا میکند اما سیاستهای داخلی در این میان عنصر و حلقه واسط فراموش شدهای بود که چندان به آن پرداخته نشد.
زمانی که دور اول گفتوگوهای ایران و وزرای امور خارجه کشورهای گروه 1+5 برگزار شد و برای اولین بار دو وزیر خارجه ایران و آمریکا با یکدیگر به صورت رو در رو گفتوگو کردند، انتظار میرفت بازار ارز دستخوش تغییراتی شود و این بازار به گفتوگوهای صورت گرفته روی خوش نشان دهد اما اظهارات رئیس بانک مرکزی بر این مبنا که اجازه نمیدهیم نرخ ارز سیر نزولی داشته باشد، باعث شد نه تنها این نرخ کمتر نشود که بعد از برگزاری گفتوگوها شاهد افزایش نسبی و آشفتگی بیشتر در این بازار نیز بودیم. این مسئله به خوبی نمایان کننده رابطه اقتصاد و برخی نرخهای موجود با اظهار نظرهای متولیان دولتی بود و نشان داد برای حل معضلات معیشتی و اقتصادی نه رابطه با بیرون که سیاستگذاریهای داخلی منجر به بهبود اوضاع میشود.
شاید از نظر دولت یازدهم هم این مسئله جدی باشد اما آمار کلیدواژههای رئیس جمهور نشان میدهد کلمه «معیشت» تنها کلمهای است که کاربرد زیادی در صحبتهای بالاترین مقام اجرایی کشور ندارد. اگر مسائل اقتصادی به عنوان مسائلی کلی و واژه «اقتصاد» به عنوان واژهای کلی درباره شرایط کشور به کار میرود، کلمات تحریم، تهدید، مذاکره، آمریکا و هستهای به وفور در سخنرانیهای رئیسجمهور دیده میشود. واژه «اعتدال» نیز از جمله کلماتی است که این روزها به وفور در سخنرانیهای آقای روحانی یافت میشود اما نکته جالب اینجاست که در این زمینه اعتدال بین مقصر دانستن عوامل بیرونی و عوامل داخلی در ایجاد وضعیت فعلی اقتصادی در کشور رعایت نمیشود.