* شما به تازگی به نمایندگی از شورایعالی امور ایرانیان خارج از کشور، سفری به آلمان داشتید. ارتباط این سفر با «امور ایرانیان خارج از کشور» چه بود؟
طبق تقویم رسمی کشورمان 20 مهرماه هر سال با عنوان روز بزرگداشت حافظ نامگذاری شده است. یکی از برنامه‌هایی که دبیرخانه شورایعالی ایرانیان خارج از کشور برای پنجمین سال متوالی از برگزاری آن حمایت کرده، مراسمی بود که در شهر وایمار آلمان برگزار شد. این شهر تاریخی در سال 1999 از سوی یونسکو به عنوان پایتخت فرهنگی اروپا انتخاب شد. شخصیت‌های فرهنگی و ادبی بزرگی همچون گوته، شیلر و یوهان سباستین باخ در این شهر زندگی کرده‌اند که مهم‌ترین شخصیت مرتبط با حافظ، گوته است که مدت زیادی از عمر خود را در این شهر گذراند. گوته از حافظ تاثیر بسیار زیادی پذیرفته است و وقتی با دیوان حافظ از طریق ترجمه نه چندان دقیق فون هامر پورگشتال، مترجم اتریشی آشنا می‌شود، مرزهای زمانی را درهم می‌شکند و خودش را در عصر حافظ می‌یابد و بسیار تلاش می‌کند که به سبک حافظ شعر بگوید بنابراین هر وقت در وایمار آلمان نامی از گوته به میان آید نام ایران و حافظ به ذهن‌ها متبادر می‌شود.
از سوی دیگر، خانه ایران در وایمار موضوع قرارداد خواهرخواندگی بین شهرهای شیراز و وایمار را پیگیری و منعقد کرده و در حال ارتقای این قرارداد به «قرارداد دوستی» است.
* البته موضوع سوال من ارتباط این سفر با «امور ایرانیان خارج از کشور» بود.
بله! من فقط اشاره کوتاهی به این مراسم خواهم کرد. در مراسم افتتاحیه، شهردار وایمار سخنرانی کرد و گوته و حافظ را پل ارتباط فرهنگی ایران و آلمان دانست. رئیس شورای خارجیان وایمار نیز در سخنانی، ایرانیان مقیم ایالت تورینگن را در میان جمعیت مهاجر، به عنوان بافرهنگ‌ترین مهاجران معرفی کرد. رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران نیز در این مراسم به سخنرانی پرداخت و اینجانب هم به عنوان نماینده شورایعالی ایرانیان خارج از کشور، بحثی درباره حافظ و گوته مطرح و پیام آقای قوام شهیدی، دبیرکل شورایعالی امور ایرانیان خارج از کشور را قرائت کردم. از این جهت که ایرانیان مقیم تورینگن و دیگر نقاط آلمان بویژه قشر دانشجو در این مراسم حضور یافته بودند، ضرورت داشت که دبیرخانه شورایعالی ایرانیان خارج از کشور نیز مشارکت داشته باشد.
* شما و دیگر مقامات شورایعالی ایرانیان قطعا سفرهای اینچنینی به کشورهای دیگر نیز داشته‌اید.
بله! مالزی، اتریش، ترکیه، امارات و کشورهای دیگر.
* آمار ایرانیان مقیم آلمان چقدر است؟ چند نفر مهاجر هستند و چه تعداد مدام به کشور رفت و آمد دارند؟
تقریبا 500 تا 600 هزار ایرانی در آلمان حضور دارند اما درباره جزئیات این آمار و اینکه چه تعداد از آنها مهاجرند فعلا اطلاعات دقیقی نداریم.
* شما در شورایعالی ایرانیان باید آمار دقیقی از ایرانیان مقیم خارج در دست داشته باشید تا بتوانید برنامه‌ریزی واقع‌بینانه‌تر، موثر و کارشناسی شده‌ای برای ارائه خدمات به این تعداد از هموطنان داشته باشید.
آمار ایرانیان خارج از کشور بین چهار و نیم تا پنج میلیون نفر تخمین زده شده است که عدد چهار ونیم میلیون به واقعیت نزدیک‌تر است. ما در دبیرخانه شورا بخشی با عنوان «بانک آماری» داریم که جامع‌ترین بانک آماری ایرانیان مقیم خارج از کشور است که در حال تکمیل است. کار بانک آماری ما این است که اطلاعات ایرانیان مقیم خارج را در بخش‌ها و حوزه‌های مختلف گردآوری می‌کند.
دبیرخانه شورایعالی ایرانیان قبل از هر چیز و در درجه اول، شورایعالی سیاستگذاری برای ایرانیان خارج از کشور است و طبیعتا ابتدا به امر سیاستگذاری و هماهنگی نهادهایی که در حوزه ایرانیان مقیم خارج فعالیت دارند توجه خواهد کرد. ما در مدیریت جلب مشارکت‌های فرهنگی و اجتماعی، مشارکت دادن ایرانیان خارج از کشور را در سه زمینه پیگیری می‌کنیم. اول: مشارکت دادن افراد حقوقی، شامل خانه‌های ایران در خارج از کشور، موسسات خیریه یا هرگونه موسسه‌ای که ایرانیان خارج از کشور در اداره آن دخیل هستند. دوم: افراد حقیقی که تمایل به مشارکت یا حضور در برنامه‌ها دارند. سوم: نهادهایی که برای ایرانیان مقیم خارج فعالیت می‌کنند؛ چه نهادهای ایرانی و چه نهادهای خارجی.
* با چه نهادهایی در داخل کشور در حوزه امور ایرانیان مقیم خارج تعامل دارید؟
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران، کمیته امداد، سازمان میراث فرهنگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت علوم، مرکز امور زنان نهاد ریاست جمهوری، صدا و سیما و وزارت کشور.
* لطفا به طور واضح توضیح دهید که شورایعالی ایرانیان چه کارکردی داشته است و چطور می‌توانید با قاطعیت بگویید که وجود این شورا ضرورت دارد.
یکی از شاخص ترین فعالیت‌های ما در شورایعالی ایرانیان، سامانه یا مرکز 2777 است که نمایندگان دستگاههای مختلف کشور در این مرکز حضور دارند و تاکنون 12 هزار و 500 پرونده در این مرکز رسیدگی و بررسی شده است. ویژگی 2777 این است که ایرانیان مقیم خارج را از مراجعه به نهادهای مختلف بی‌نیاز می‌کند و آنها فقط از طریق این مرکز امور خود را پیگیری می‌کنند. حدس من این است که در ذهن شما موضوع «موازی‌کاری شورایعالی» مطرح است و قصد دارید این بحث را پیگیری کنید.
* نه! اصلا بحث موازی‌کاری مطرح نیست. من لابه‌لای سوالاتم به دنبال آمار دقیق ایرانیان خارج از کشور هستم و از شورایعالی امور ایرانیان خارج از کشور که زیر نظر نهاد ریاست جمهوری فعالیت می‌کند و به گفته شما با نهادها و دستگاههای مختلف در ارتباط است و مدیران آن، سفرهای متعددی نیز به خارج از کشور داشته‌اند، انتظار می‌رود این آمار را در اختیار داشته باشد.
همانطور که گفتم فعلا آمار دقیقی وجود ندارد؛ حدود 5/4 میلیون نفر.
* این آمار چقدر قابل اطمینان است؟
این عدد از طریق اطلاعات و آماری که دستگاه‌ها و نهادهای مختلف و مرتبط با امور ایرانیان مقیم خارج ارائه داده‌اند به دست می‌آید که البته با تکمیل بانک آماری شورایعالی ایرانیان، این آمار و اطلاعات دقیق‌تر خواهد بود. با قاطعیت می‌توان گفت دقیق‌ترین و جامع‌ترین بانک آماری ایرانیان خارج از کشور در حوزه‌های مختلف پزشکی، دانشجویی، نخبگان، اقتصادی و... متعلق به شورایعالی ایرانیان است و همانطور که گفتم در مرحله به‌روزرسانی و تکمیل اطلاعات قرار دارد.
* به تازگی مصاحبه‌ای با آقای قشقاوی معاون وزیر امور خارجه داشتم که ایشان نیز اعلام کرد جامع‌ترین آمار و اطلاعات درباره ایرانیان مقیم خارج را وزارت امور خارجه در اختیار دارد، چرا که به گفته ایشان بیشترین مراجعه ایرانیان خارج از کشور، به سفارتخانه‌ها و دفاتر کنسولی است.
نمی‌خواهم دفاع نابجا از شورایعالی ایرانیان داشته باشم و این اظهارات من صرفا از روی غیرت و وابستگی من به مجموعه‌ای که در آن فعالیت دارم نیست اما بحث تخصصی امور ایرانیان خارج از کشور را ما انجام می‌دهیم. دستگاه دیپلماسی کشور از طریق سفارتخانه‌ها در هر حوزه‌ای در خارج از کشور فعالیت دارد و هر سفیر نماینده تام‌الاختیار دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور است اما کار تخصصی در دست شورایعالی ایرانیان است. ما برای به‌روزرسانی و تکمیل بانک آماری خود، اطلاعات و آمار نهادهای مختلف را از آنها گرفته‌ایم و به بررسی آمارشان پرداخته‌ایم. یکی از این نهادها وزارت امور خارجه است که آمار خود را در اختیار ما قرار داده اما متاسفانه به طور مثال از بین یک‌میلیون رکوردی که دارند، تعداد زیادی از آن تکراری است یا از سوی دیگر، تعداد بسیار زیادی از اینها افرادی بودند که برای کار شخصی به سفارتخانه‌ها مراجعه کرده بودند و به آنها گفته شده یک فرم مشخصات هم تکمیل کنند؛ فرمی که گاها نه نام و نام خانوادگی صحیحی در آن درج شده و نه اطلاعات مستند دارد. خب! قطعا این نمی‌تواند بانک آماری باشد. این یک فرم بی‌ارزش است. شما اگر یک نامه به آدرسی که در این فرم‌ها نوشته شده پست کنید، برگشت خواهد خورد. ما باید مطمئن شویم افرادی که برخی فرم‌ها را به اسم هموطن ایرانی تکمیل کرده‌اند، وجود خارجی دارند یا نه و اگر وجود خارجی دارند آیا اطلاعات فردی، نام پدر، محل تولد و شماره ملی آنها صحیح است یا نه. بنابراین شورایعالی ایرانیان اطلاعات خود را از کانال‌های مختلف جمع‌آوری می‌کند؛ از ثبت احوال، از وزارت امور خارجه، از وزارت کشور و... تا با تجمیع اینها و راستی‌آزمایی، به یک آمار دقیق و صحیح دست پیدا کنیم. به این دلیل ادعا می‌کنیم و معتقدیم جامع‌ترین آمار را شورایعالی ایرانیان ارائه خواهد کرد.
