محمدحسن اختری مدیر مرکز افکارسنجی مهر در ابتدای این نشست با اشاره به شکل گیری این مرکز در یک سال گذشته، گفت: مرکز افکارسنجی مهر علی رغم اینکه در مقایسه با سایر مراکز همنام از قدمت کمتری برخوردار است، سیاست انتشار یافتههای نظرسنجیهای پیمایشی را که با روشهایی چون جمع آوری اطلاعات یا مصاحبه در معابر عمومی و یا به صورت عمومی انجام میداد، در پیش گرفت.
وی افزود: این مرکز از اسفندماه گذشته تا 21 خرداد ماه امسال در چندین نوبت اقدام به نظرسنجی با جامعه آماری تهران بزرگ و همچنین در سطح سراسری کرد که نتایج این یافتهها را از طریق خبرگزاری مهر منتشر کرد.
به گفته مدیر مرکز افکار سنجی مهر این مرکز کتابچه گزارش آخرین نظرسنجی مذکور را که روز سه شنبه 21 خرداد یعنی 72 ساعت قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری یازدهم انجام داده بود، برای هر 6 کاندیدای حاضر در صحنه رقابت حاضر کرد که در این کتابچه درصد آراء محمدباقر قالیباف 19.1 درصد، آراء حسن روحانی 16.6 درصد و بقیه نیز با مجموع 38 درصد در درجات پایین تر قرار داشتند.
اختری اضافه کرد: تحلیل کلی از این نظرسنجی در آن زمان این بود که اگر آراء قریب به 40 درصدی که هنوز تصمیم نگرفته بودند که در انتخابات شرکت کنند، به شکل متوازن توزیع میشد، یقیناً یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز مانند نهمین دوره دو مرحله ای میشد اما تجربه نشان میداد که از زمان رقابتی شدن انتخابات ریاست جمهوری در ایران یعنی از دوره هشتم به بعد و به خصوص التهاب در روزهای پایانی فرصت تبلیغاتی کاندیداها، هرگز توزیع آراء شکل متوازنی نداشته است.
وی با اشاره به پیشنهاد مدیرعامل خبرگزاری مهر برای برگزاری نشست علمی اخیر و تبیین کارکردهای رسانهها در این خصوص در پنلی با حضور متخصصان رشته نظرسنجی، به نقش مراکز افکارسنجی در سنجش افکار عمومی جامعه اشاره کرد و گفت: مراکز افکارسنجی از نظر روشی و رسانه ای و نیز ابزاری که در اختیار دارند، میتوانند باعث بهتر شنیده شدن صدای مردم باشند.
مدیر مرکز افکارسنجی مهر در بخش دیگری از سخنانش به ارائه آماری از درصد مشارکت مردم در انتخاباتهای مختلف در ایران پرداخت و گفت: پایین ترین درصد مشارکت با 50.66 درصد مربوط به ششمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و بالاترین درصد مشارکت هم با 85 درصد مربوط به دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری است.
در ادامه این برنامه سیدمحمد دادگران استاد جامعه شناسی و علوم ارتباطات اجتماعی در یک سخنرانی با عنوان افکار عمومی و سنجش آن به دشواریهای سنجش افکار عمومی در جامعه ایران اشاره کرد و گفت: مشکل این کار در جامعه ما این است که افکار عمومی گاه بسته گاه نیمه بسته و گاه گشوده میشود. البته این گشودگی در دوره انتخابات اخیر ریاست جمهوری به حد نهایت خود رسید و امیدوارم این فضا همچنان ادامه داشته باشد چرا که در سنجش افکار عمومی بسیار موثر است.
وی سپس به نگرشهای مختلف به افکار عمومی در دورههای مخلتف تاریخی پرداخت و گفت: 5 قرن قبل از میلاد مسیح اولین بار هرودوت از قول یک ایرانی به نام هرتاس از فضیلت افکار عمومی سخن گفت. ارسطو در کتاب سیاست خود از اهمیت افکار عمومی و نقش آن در تقویت و تخریب قدرت سخن گفت. از نیمه دوم قرن بیستم در پرتو تحولات فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی، افکار عمومی به اوج شکوفایی خود رسید.
دادگران زمامداران حکومتها را در حال حاضر تسلیم افکار عمومی توصیف کرد و گفت: امروزه حتی خودکامه ترین حکومتها هم مدعی این هستند که افکار عمومی را میشناسند و به آن احترام میگذارند چرا که امروزه سنجش افکار عمومی جزء ارکان دموکراسی است و میلیاردها دلار خرج آن میشود.
این استاد رشته علوم ارتباطات اجتماعی که خود با موسسات نظرسنجی مانند گالوپ همکاری کرده است گفت: موسسه ای مانند گالوپ از سال 1936 تا 1984، دوازده نظرسنجی در مورد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برگزار کرد که ضریب خطای آن تنها سه درصد بود.
دادگران سپس به سابقه 55 ساله نظرسنجی در ایران و با آغاز فعالیت مرکز ملی نظرسنجی ایران در سال 1355 اشاره کرد و گفت: چند سال پس از آغاز فعالیت این مرکز، یک مرکز نظرسنجی در دانشگاه تاسیس شد. در سال 1345 هم مرکز سنجش افکار رادیو و تلویزیون ملی ایران به وجود آمد. در سال 1373 هم ما برای روزنامه ایران اساسنامه مرکز سنجش افکار را تدوین کردیم و چند سال بعد از آن این مرکز هم راه افتاد اما نکته مهم این است که انعکاس نتایج پیمایشهایی که در این قبیل مراکز نظرسنجی انجام میشود، از دوره هفتم انتخابات ریاست جمهوری انجام شد.