صراط: به نقل از پايگاه خبري "نماينده"، قطعا توافق ایران و ۵+۱ در آغازین ساعات
سوم آذر ۹۲ یکی از مهم ترین خبرهای منتشر شده در رابطه با ایران، به شمار
می رفت. حساسیت و اهمیت این موضوع چنان بود که رییس جمهور کشورمان نیز، چند
ساعت پس از انتشار بیانیه مشترک ایران و ۵+۱ ، در نامه ای به رهبر معظم
انقلاب اسلامی با شادی و ذوق خاصی ( که در متن نامه نیز مشهود است) به
ستایش از این بیانیه به عنوان یک دستاورد و موفقیت مهم پرداخت و موج رسانه
ای برخاسته از توافق ژنو را به اوج خود رسانید.
حال
با گذشت تنها ۲۰ روز از تاریخ توافق بر آن شدیم محورهای اصلی مطرح شده
توسط رییس جمهور محترم در نامه را بررسی کرده و اثبات یا رد آن ها را مورد
کنکاش قرار دهیم:
۱.در ابتدای نامه ایشان در رابطه با پذیرش حق غنی سازی برای ایران چنین آمده است: "فرزندان انقلابی شما توانستند در مذاكراتی دشوار و پیچیده، حقانیت ملت ایران در فعالیت‌های هسته‌ای را در صحنه بین‌المللی اثبات كنند و گام نخست را به گونه‌ای پیش برند كه حقوق هسته‌ای و حق غنی‌سازی ملت ایران مورد اذعان قدرتهای جهانی -كه سالها سعی بر انكار آن داشتند- قرار گیرد و راه برای گام‌های بلند بعدی در حراست از پیشرفت‌های فنی و اقتصادی كشور گشوده شود."
مطرح کردن این موضوع با توجه به اینکه متن بیانیه نیز به صراحت به حق غنی سازی اشاره نکرده است می تواند به عنوان یک خطای دیپلماتیک در بین نخبگان و عموم مردم تلقی گردد چرا واکنش های وزرای امور خارجه آمریکا و انگلیس تنها اندکی پس از انتشار توافق، ادعا حقوقی رییس جمهور کشورمان را مخدوش نمود.
کری، وزیر امور خارجه آمریکا در سخنانی کاملا متضاد با ادعای رییس جمهور گفت:" این گام اول نمی گوید که ایران حق غنی سازی دارد. در این سند هیچ حق غنی سازی نیامده و این حق در ان پی تی هم نیامده و در این توافقنامه هم این را نمی گوید بلکه اندازه غنی سازی ایران می گوید که برنامه صلح آمیز هسته ای ایران موضوع مذاکره دو طرف هست."
وزیر امور خارجه انگلیس هم پس از جلسه با کری در اظهاراتی همسو با همتای آمریکایی خود گفت:" آمریکا و انگلیس مطمئن هستند که توافق درباره برنامه هسته‌ای ایران اجرا خواهد شد و این توافق به ایران هیچ حق غنی‌سازی اورانیوم را نمی‌دهد."
این ابراز نظرها در کنار اظهارات فراوانی از مقامات کشورهای مذاکره کننده که به حد تواتر رسیده است، حاکی از عدم اجماع دوطرف بر پذیرش حق غنی سازی ست حتی اگر کشوری همچون روسیه نیز به این حق اذعان کند.
۲.در قسمتی دیگر از نامه رییس جمهور محترم کشورمان چنین آمده است:"توفیق در این مذاكرات نشان داد كه می‌توان با رعایت همه اصول و خطوط قرمز نظام، با ارائه منطقی و مستدلِ مواضع ملت ایران و اتمام حجت برای افكار عمومی جهان، قدرتهای بزرگ را نیز به احترام به حقوق ملت ایران فراخواند و گام‌های بعدی را نیز در مسیر حل و فصل نهایی اختلافات با استحكام برداشت. "
در اینجا باید به نکته ای حقوقی اشاره کنیم. توافقات ژنو را نمی توان در زمره تعهدات یا توافقنامه های بین المللی دانست بلکه نتیجه این مذاکرات به عنوان یک بیانیه اقدام مشترک قلمداد می گردد. تفاوت این دو را می توان در ضمانت اجرای آنان دانست.
توافقات ومعاهدات بین المللی که توسط مجلس شورای اسلامی تصویب گردد ضمانت اجرایی حقوقی دارد لکن بیانیه اقدام مشترک فاقد ضمانت اجرای حقوقی و الزام آور بوده و صرفا اقدام مشترک دو طرف می تواند پیش برنده توافقات باشد و در صورت عمل نافی بیانیه این توافق فاقد اعتبار خواهد شد.
با توجه به روند اقدام های مشترک و همچنین اختلاف برداشت رییس جمهور کشورمان و اظهارات مقامات محوری کشورهای ۵+۱ به نظر می رسد استفاده لفظ توفیق در همان ابتدا امری خطا بوده و توفیق مورد نظر ما اقدام متقابل مذاکره کنندگان خواهد بود که تا به امروز مطابق با متن بیانه تناقضات آشکاری داشته است.
۳.نکته دیگری که در ادامه این نامه آمده است بحث حل و فصل نهایی اختلافات است، موضوعی که حاکی از محدود دانستن اختلافات گسترده ما و بدخواهانمان در دایره اختلافات هسته ای است.
اظهارات سوزان رایس مشاور امنیت ملی آمریکا در اولین کنفرانس سالانه حقوق بشر در شهر واشنگتن آمریکا که روز چهارشنبه ۱۳ آذر ۱۳۹۲ (۴ دسامبر ۲۰۱۳) با عنوان «حقوق بشر؛ پیشبرد منافع و ارزشهای آمریکا» ایراد شده حاکی از ادامه یافتن این اختلافات بر محورهایی غیر از بحث هسته ای است.
وی در بخشی از این سخنرانی در رابطه با ایران آشکارا به ادامه تحریم بر محور حقوق بشر اذعان می کند که با توجه به فضای شکل گرفته پس از توافق ژنو قابل تامل است:"درباره ایران نیز باید بگویم در حالیکه ما امکان حل و فصل دیپلماتیک مسئله هسته ای را می آزماییم، به این نکته نیز توجه داریم که آزمون کلیدی دیگر آن است که ببینیم آیا وضع حقوق بشر در این کشور پیشرفت می کند یا خیر. ما از دولت (ایران)می خواهیم تا به گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد درحوزه حقوق بشر در ایران اجازه بدهد به این کشور سفر کند. تحریمهای ما درباره ناقضان حقوق بشر در ایران ادامه خواهد یافت"
۴.آخرین فراز از نامه رییس جمهور محترم کشورمان علاوه بر تکرار حق غنی سازی به موضوع توقف تحریم ها و فروپاشی سازمان تحریم اشاره می کند:"دستاوردهای قطعی این توافق اولیه، به رسمیت شناخته‌شدن حقوق هسته‌ای ایران و حراست از دستاوردهای هسته‌ای فرزندان این مرز و بوم بوده است و در كنار آن با توقف روند تحریمهای ظالمانه، بخشی از فشارهای غیرقانونی در تحریمهای یك‌جانبه برداشته و فروپاشی سازمان تحریم آغاز شده است. "
در رابطه با نقض آشکار و بی پرده این بیانیه ی اقدام مشترک، می توان اقدام دیروز دولت آمریکا را به روشنی در نقض این ادعا دانست. بر این اساس دولت آمریکا چند شرکت و فرد دیگر را در فهرست تحریم های ایران قرار داد، بر اساس بیانیه منتشر شده از سوی وزارتخانه های خارجه و دارایی آمریکا این شرکت ها و افراد به دلیل حمایت از برنامه هسته ای ایران مورد تحریم قرار گرفته اند.
سايت 'نماينده' در پايان مي‌افزايد:به نظر می رسد مطرح نمودن برداشتی خوش بینانه آن هم به فاصله چند ساعت از گذشت انتشار بیانیه ژنو، اقدامی نابجا و و منافی آداب هوشمندانه دیپلماتیک بود که شاید بتوان آن را تلاش یک رییس جمهور برای تحقق وعده صد روزه خود دانست که جهت خروج از فشار رسانه ها با درشت نمایی این بیانیه، با چنین خوش بینی کاذبی به تقریر این نامه اقدام نمود.
۱.در ابتدای نامه ایشان در رابطه با پذیرش حق غنی سازی برای ایران چنین آمده است: "فرزندان انقلابی شما توانستند در مذاكراتی دشوار و پیچیده، حقانیت ملت ایران در فعالیت‌های هسته‌ای را در صحنه بین‌المللی اثبات كنند و گام نخست را به گونه‌ای پیش برند كه حقوق هسته‌ای و حق غنی‌سازی ملت ایران مورد اذعان قدرتهای جهانی -كه سالها سعی بر انكار آن داشتند- قرار گیرد و راه برای گام‌های بلند بعدی در حراست از پیشرفت‌های فنی و اقتصادی كشور گشوده شود."
مطرح کردن این موضوع با توجه به اینکه متن بیانیه نیز به صراحت به حق غنی سازی اشاره نکرده است می تواند به عنوان یک خطای دیپلماتیک در بین نخبگان و عموم مردم تلقی گردد چرا واکنش های وزرای امور خارجه آمریکا و انگلیس تنها اندکی پس از انتشار توافق، ادعا حقوقی رییس جمهور کشورمان را مخدوش نمود.
کری، وزیر امور خارجه آمریکا در سخنانی کاملا متضاد با ادعای رییس جمهور گفت:" این گام اول نمی گوید که ایران حق غنی سازی دارد. در این سند هیچ حق غنی سازی نیامده و این حق در ان پی تی هم نیامده و در این توافقنامه هم این را نمی گوید بلکه اندازه غنی سازی ایران می گوید که برنامه صلح آمیز هسته ای ایران موضوع مذاکره دو طرف هست."
وزیر امور خارجه انگلیس هم پس از جلسه با کری در اظهاراتی همسو با همتای آمریکایی خود گفت:" آمریکا و انگلیس مطمئن هستند که توافق درباره برنامه هسته‌ای ایران اجرا خواهد شد و این توافق به ایران هیچ حق غنی‌سازی اورانیوم را نمی‌دهد."
این ابراز نظرها در کنار اظهارات فراوانی از مقامات کشورهای مذاکره کننده که به حد تواتر رسیده است، حاکی از عدم اجماع دوطرف بر پذیرش حق غنی سازی ست حتی اگر کشوری همچون روسیه نیز به این حق اذعان کند.
۲.در قسمتی دیگر از نامه رییس جمهور محترم کشورمان چنین آمده است:"توفیق در این مذاكرات نشان داد كه می‌توان با رعایت همه اصول و خطوط قرمز نظام، با ارائه منطقی و مستدلِ مواضع ملت ایران و اتمام حجت برای افكار عمومی جهان، قدرتهای بزرگ را نیز به احترام به حقوق ملت ایران فراخواند و گام‌های بعدی را نیز در مسیر حل و فصل نهایی اختلافات با استحكام برداشت. "
در اینجا باید به نکته ای حقوقی اشاره کنیم. توافقات ژنو را نمی توان در زمره تعهدات یا توافقنامه های بین المللی دانست بلکه نتیجه این مذاکرات به عنوان یک بیانیه اقدام مشترک قلمداد می گردد. تفاوت این دو را می توان در ضمانت اجرای آنان دانست.
توافقات ومعاهدات بین المللی که توسط مجلس شورای اسلامی تصویب گردد ضمانت اجرایی حقوقی دارد لکن بیانیه اقدام مشترک فاقد ضمانت اجرای حقوقی و الزام آور بوده و صرفا اقدام مشترک دو طرف می تواند پیش برنده توافقات باشد و در صورت عمل نافی بیانیه این توافق فاقد اعتبار خواهد شد.
با توجه به روند اقدام های مشترک و همچنین اختلاف برداشت رییس جمهور کشورمان و اظهارات مقامات محوری کشورهای ۵+۱ به نظر می رسد استفاده لفظ توفیق در همان ابتدا امری خطا بوده و توفیق مورد نظر ما اقدام متقابل مذاکره کنندگان خواهد بود که تا به امروز مطابق با متن بیانه تناقضات آشکاری داشته است.
۳.نکته دیگری که در ادامه این نامه آمده است بحث حل و فصل نهایی اختلافات است، موضوعی که حاکی از محدود دانستن اختلافات گسترده ما و بدخواهانمان در دایره اختلافات هسته ای است.
اظهارات سوزان رایس مشاور امنیت ملی آمریکا در اولین کنفرانس سالانه حقوق بشر در شهر واشنگتن آمریکا که روز چهارشنبه ۱۳ آذر ۱۳۹۲ (۴ دسامبر ۲۰۱۳) با عنوان «حقوق بشر؛ پیشبرد منافع و ارزشهای آمریکا» ایراد شده حاکی از ادامه یافتن این اختلافات بر محورهایی غیر از بحث هسته ای است.
وی در بخشی از این سخنرانی در رابطه با ایران آشکارا به ادامه تحریم بر محور حقوق بشر اذعان می کند که با توجه به فضای شکل گرفته پس از توافق ژنو قابل تامل است:"درباره ایران نیز باید بگویم در حالیکه ما امکان حل و فصل دیپلماتیک مسئله هسته ای را می آزماییم، به این نکته نیز توجه داریم که آزمون کلیدی دیگر آن است که ببینیم آیا وضع حقوق بشر در این کشور پیشرفت می کند یا خیر. ما از دولت (ایران)می خواهیم تا به گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد درحوزه حقوق بشر در ایران اجازه بدهد به این کشور سفر کند. تحریمهای ما درباره ناقضان حقوق بشر در ایران ادامه خواهد یافت"
۴.آخرین فراز از نامه رییس جمهور محترم کشورمان علاوه بر تکرار حق غنی سازی به موضوع توقف تحریم ها و فروپاشی سازمان تحریم اشاره می کند:"دستاوردهای قطعی این توافق اولیه، به رسمیت شناخته‌شدن حقوق هسته‌ای ایران و حراست از دستاوردهای هسته‌ای فرزندان این مرز و بوم بوده است و در كنار آن با توقف روند تحریمهای ظالمانه، بخشی از فشارهای غیرقانونی در تحریمهای یك‌جانبه برداشته و فروپاشی سازمان تحریم آغاز شده است. "
در رابطه با نقض آشکار و بی پرده این بیانیه ی اقدام مشترک، می توان اقدام دیروز دولت آمریکا را به روشنی در نقض این ادعا دانست. بر این اساس دولت آمریکا چند شرکت و فرد دیگر را در فهرست تحریم های ایران قرار داد، بر اساس بیانیه منتشر شده از سوی وزارتخانه های خارجه و دارایی آمریکا این شرکت ها و افراد به دلیل حمایت از برنامه هسته ای ایران مورد تحریم قرار گرفته اند.
سايت 'نماينده' در پايان مي‌افزايد:به نظر می رسد مطرح نمودن برداشتی خوش بینانه آن هم به فاصله چند ساعت از گذشت انتشار بیانیه ژنو، اقدامی نابجا و و منافی آداب هوشمندانه دیپلماتیک بود که شاید بتوان آن را تلاش یک رییس جمهور برای تحقق وعده صد روزه خود دانست که جهت خروج از فشار رسانه ها با درشت نمایی این بیانیه، با چنین خوش بینی کاذبی به تقریر این نامه اقدام نمود.
