وی افزود: نفت یک کالایی است که هم اقتصاد و هم سیاست ایران را چه در بعد داخلی و چه در بعد خارجی تحت تأثیر قرار داده است.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: چهار سؤال مهم راجع به اقتصاد نفت وجود دارد که به برگزار کنندگان این همایش توصیه می‌کنم که مطالب ارائه شده در همایش بهمن ماه را در پاسخ‌یابی به این چهار سؤال جمع‌بندی کنند.
وی ادامه داد: اول اینکه، چقدر نفت در کشور تولید می‌شود و با لحاظ عدالت بین‌نسلی چه‌میزان می‌بایست تولید شود؟
رضایی در بیان سؤال دوم، با طرح سؤال "نفت چگونه باید به‌صورت بهینه تولید شود؟" گفت: امروز در کشور ما در برخی از چاهها، بیش از 60 درصد نفت خام باقی می‌ماند که قابل برداشت نیست. در واقع بحث تولید صیانتی از همین جا مطرح می‌شود که ما به‌گونه‌ای برداشت کنیم که حداکثر بهره برداری از چاهها صورت بگیرد و همچنین مانع از برداشت‌های آتی از آن نباشد.
رضایی اذعان داشت: سوم، چگونه از نفت استخراج شده استفاده بکنیم؟ چند درصد خام‌فروشی و چند درصد فرآورده نفتی تولید و به فروش برسانیم؟ و سؤال چهارم، از درآمدهای نفتی چگونه استفاده کنیم؟ آیا درآمدها را برای مخارج استفاده بکنیم یا آنها را تبدیل به پس‌انداز و سرمایه گذاری کنیم؟ اگر این درآمدها در بودجه دولت استفاده شود، که تقریباً طی 50 سال اخیر در اقتصاد ایران این‌گونه بوده است، منجر به بروز بیماری تورم در اقتصاد کشور می‌شود.
این کارشناس اقتصاد با بیان اینکه در اکثر کشورهای جهان منبع اصلی هزینه‌های دولت را درآمدهای مالیاتی تشکیل می‌دهد، گفت: معنی این حرف آن است که اگر مردم کشور، درآمد و ثروت داشته باشند، دولت‌ها هم ثروت خواهند داشت چون در این کشورها درآمد دولت بخشی از کیکی است که توسط مردم جامعه تهیه می‌شود که اگر این کیک بزرگ باشد، سهم دولت هم بزرگ است، اما در کشور ما منابع طبیعی همانند نفت وجود دارد که دولت را قادر می‌سازد از دو جیب هزینه کند؛ یکی از آنها جیب مردم است یعنی مالیات و یکی دیگر استفاده از ثروت‌های ملی یعنی درآمد نفتی است.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام اذعان داشت: آنچه از مطالعات به دست می‌آید آن است که متأسفانه دولت به‌دلیل حجم زیادی که در اقتصاد ایران برای خود ایجاد کرده است، بخش عظیمی از درآمدهای نفتی صرف هزینه‌های جاری کشور می‌شود.
رضایی در خصوص سهم ایران از تولید نفت اوپک گفت: مطالعات نشان می‌دهد که تا 20 سال آینده سه کشور عربستان سعودی، عراق و ایران تأمین کننده عمده انرژی در جهان هستند، همچنین ایران به‌دلیل قرار گرفتن در کانون کشورهای دارای نفت، تأثیر بیشتری بر اقتصاد جهانی دارد.
وی افزود: با بررسی میزان صادرات نفت در کشور از سال 1359 تا 1390، پیک صادرات نفت کشور، سال 1384 با صادرات 2.6 میلیون بشکه‌ای نفت در روز بوده و وضعیت صادراتی کشور ما در سال 1391 به کمتر از یک میلیون بشکه در روز رسیده بود که در واقع نشان دهنده برگشت به دهه 60 از لحاظ صادرات نفت است.
رضایی اظهار داشت: از لحاظ مصرف داخلی نفت هم وضعیت کشور از سال 1980 با 625 هزار بشکه در روز طی 30 سال سه برابر شده است و به رقم 1.97 میلیون بشکه در روز رسیده است که اگر این رشد برای 30 سال آینده ادامه داشته باشد ممکن است ما در آینده حتی یک بشکه برای صادرات نفت نداشته باشیم و مهم این است که بررسی شود این مصرفی که صورت می‌گیرد در چه مسیری است، آیا در جهت تولید ارزش افزوده است یا خیر؟
وی ادامه داد: مصرف زیاد به‌همراه وابستگی 45 درصدی بودجه به درآمدهای نفتی و همچنین نقش تعیین کننده نفت در اقتصاد بین الملل و تجارت خارجی ایران، بایستی ما را به تأمل وادار کند تا به یک بازنگری اساسی در رویکردمان به نفت برسیم.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان "این تغییر در رویکرد از 12 سال پیش آغاز شد ولی تا رسیدن به یک رویکرد مطلوب فاصله زیادی داریم" گفت: اولین اقدام ما در تغییر رویکردمان مربوط به قانون قطع وابستگی بودجه‌های جاری کشور به نفت بود که با اصرار مقام معظم رهبری تحت عنوان برنامه‌های چهارم و پنجم ذکر شد و قرار شد که تا پایان سالهای برنامه پنجم وابستگی به صفر برسد.
وی خاطرنشان کرد: دومین اقدام، تشکیل صندوق توسعه ملی بود ولی همچنان مسائل زیادی در اقتصاد نفت باقی مانده است که باید برای آنها چاره‌جویی بکنیم و اگر شیوه‌ها و راهکارهای استفاده از درآمد نفت را اصلاح کنیم می‌تواند به اقتصاد ایران در مسیر توسعه کمک بکند.
