صراط: بسیاری از روحانیون پس از اتمام دروس
حوزه برای امرار معاش، خود به کارهای دیگری نظیر تدریس در مدارس و
دانشگاه‌ها، دفترداری اسناد و ازدواج، قضاوت، وکالت و ... مشغول شده و از
آن طریق زندگی خود را تأمین می‌کنند.
شهریه
طلبگی نیز تا زمانی که طلاب به ارتباط خود با حوزه‌های علمیه ادامه دهند،
به آنان تعلق می‌گیرد که رقمی بین 100 تا 300 هزار تومان است.
در
کنار مشاغل رسمی یادشده، «مسجدداری» نیز یکی دیگر از منابع درآمدی
روحانیون و طلاب به شمار می‌آید. بسیاری از روحانیون امامت جماعت یکی از
مساجد را به عهده دارند و برای همین امر نیز مبلغی به عنوان ایاب و ذهاب و
یا مدیریت امور مسجد از هیات امنای مسجد دریافت می‌کنند. مسجدداری بیشتر
مربوط به نماز جماعت مغرب و عشاء می‌شود و مبلغ متوسط دریافتی روحانیون
برای یک وعده مغرب و عشاء نیز هم‌اکنون ماهی 500 هزار تومان است.
البته
مسائلی همچون میزان درآمد مسجد و محل آن که در کدام بخش شهر قرار دارد و
یا اینکه مسجد، خانه امام جماعت دارد یا خیر نیز از متغیرهای این مبلغ
محسوب می‌شود.
رسیدگی
به امور مسجد بنا بر صلاحدید هیات امنا و امام جماعت از فعالیت‌های جنبی
امام جماعت محسوب می‌شود و بسیاری از روحانیون دریافت حقوق از مسجد را
مرتبط با این فعالیت‌ها می‌دانند، نه اقامه نماز جماعت.
اقامه
نماز جماعت ظهر و عصر در شرکت‌ها و ادارات دولتی نیز یکی دیگر از منابع
درآمدی روحانیون است. در حال حاضر مبلغی که به عناوینی همچون «حق‌القدم» و
یا هزینه ایاب و ذهاب به روحانیون برای اقامه نماز ظهر و عصر پرداخت
می‌شود، ماهیانه حدود 500 هزار تومان است. از عوامل تغییر نرخ این فعالیت
نیز تمکن مالی شرکت‌ها و ادارات و یا میزان شهرت امام جماعت است. سخنرانی و
بیان احکام در بین و یا پس از نماز ظهر و عصر نیز از فعالیت‌های جانبی این
حوزه است و مانند مسجدداری، برخی از روحانیون مبلغ دریافتی خود را مربوط
به این فعالیت می‌دانند.
«نماز
و روزه قضا» هم از منابع درآمدی برخی طلاب و روحانیون است. هم‌اکنون عرف
یک سال نماز و روزه قضای یک نفر که از دنیا رفته و ورثه آن اقدام به
واگذاری آن می‌کنند به طور متوسط یک میلیون و 500 هزار تومان است که 900
هزار تومان آن مربوط به نماز و 600 هزار تومان آن برای یک ماه روزه قضاست.
نماز و روزه قضا معمولا به بیوت مراجع تقلید، حوزه‌ها و مساجد واگذار
می‌شود.
بسیاری
از مردم با توجه به اینکه روحانیون نماز را به صورت بهتری می‌خوانند تمایل
دارند نماز قضای گذشتگان خود را به این گروه واگذار کنند.
از
فعالیت‌های درآمدی بالا، برخی روحانیون یکی را انتخاب می‌کنند و برخی تمام
آنها را انجام می‌دهند. به عنوان مثال، صبح‌ها در حوزه حاضر شده و مبلغی
را به عنوان شهریه دریافت کرده و در همان حوزه مسئولیتی را بر عهده
می‌گیرند و حقوقی به عنوان مسئولیت اداری حوزه دریافت می‌کنند. بسیاری از
مسئولان حوزوی ظهرها این اجازه را دارند که به میزان حدود یکی دو ساعت نیز
برای اقامه نماز ظهر و عصر از حوزه بیرون بروند. همچنین برای غروب و شب‌ها
نیز مسجدداری یکی از مساجد را بر عهده داشته باشند و بعد از مسجدداری نیز
سخنرانی در هیئات و یا مساجد دیگری را انجام دهند. مبلغی که به عنوان
حق‌القدم و یا هزینه ایاب و ذهاب برای سخنرانی به روحانیون پرداخت می‌شود
در تهران به طور متوسط 50 هزار تومان است.
با این اوصاف، می‌توان نتیجه گرفت که یک روحانی جوان و غیر مشهور ماهانه حدود یک میلیون تومان درآمد دارد.
