صراط: از معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران، دکتر حسن
مقدم مدرس دانشگاه صنعتی شریف و کارشناس مطالعات ترافیکی در این رابطه
اظهار کرد: هرچند هیچ گاه نمی توان مدعی بود که در کلانشهری مثل تهران نیاز
به توسعه شبکه معابر وجود ندارد اما در عین حال عرصه فعلی شهر که به معابر
بزرگراهی و شریانی اختصاص یافته، از بسیاری از شهرهای پیشرفته دنیا بیشتر
است.
وی که اخیرا برای اجرای یک طرح مطالعاتی به انگلستان سفر کرده بود، با قطعیت از وضعیت بهتر شبکه معابر پایتخت در سال 1392 در مقایسه با لندن خبر داد و افزود: در تهران شمال و جنوب و همین طور شرق و غرب از طریق یک مسیر بزرگراهی استاندارد به یکدیگر متصل شده اند اما در لندن این فقر بزرگراهی مشهود است و برای طی مسیر شرق به غرب شهر تنها بخش اندکی از مسیر، بزرگراهی است. در واقع عمدتا معابر شریانی درجه 1 و 2 مسیر اتصال دو سوی شهر به یکدیگر را تکمیل می کنند.
مقدم با اشاره به اینکه توسعه شبکه بزرگراهی تهران در دوره مسوولیت دکتر محمدباقر قالیباف در شهرداری به اوج رسید و رکوردهای قابل توجهی به لحاظ طول احداث شبکه بزرگراهی در چند سال اخیر ثبت شد، خاطرنشان کرد: پروژه های بزرگراهی سال های اخیر، نقش بسیار مهمی در کاهش زمان سفر ایفا کرده و شاید یکی از بهترین نمونه ها در این زمینه، بزرگراه طبقاتی صدر و تونل نیایش باشد که زمان سفر را از 90 دقیقه در ساعات اوج ترافیک به کمتر از 30 دقیقه کاهش داده است. در عین حال یک طرف ماجرای حل معضل ترافیک تهران، توسعه شبکه معابر است اما طرف دیگر که شاید بسیار موثرتر باشد، شیوه های بهره برداری از این شبکه است.
وی معتقد است که می توان با اعمال مدیریت بهتر ترافیک و نیز شیوه های بهره برداری از راه های احداث شده، با بهره گیری از شبکه معابر موجود، شاهد وضعیت بهتر عبور و مرور و کاهش بیش از پیش زمان سفرهای درون شهری بود.
این کارشناس مسائل ترافیکی اعتقاد دارد با گذشت بیش از 80 سال از زمان ورود خودرو به کشورمان، هنوز اغلب رانندگان، الفبا و اصول اولیه رانندگی را نمی دانند.
مقدم افزود: نخستین اصل مهم در رانندگی، اطلاع از مفهوم خط عبوری و حرکت بین خطوط است. در این ارتباط نه تنها آموزش لازم پیش از اخذ گواهینامه به رانندگان ارائه نمی شود و حتی در هنگام آزمون هم حساسیتی نسبت به آن وجود ندارد، بلکه حتی پلیس راهنمایی و رانندگی نیز عدم حرکت بین خطوط را تخلف نمی داند و این موضوع در حد یک توصیه، آن هم در حین رانندگی از طریق تابلوهای اطلاع رسان مطرح می شود!
وی در ادامه، سلامت جسمی، سلامت روانی و ارتقاء ایمنی رانندگان را به ترتیب اولویت های اصلی مدیریت ترافیک توصیف کرد و گفت: قوانین و ضوابط ناظر بر بهره برداری از شبکه معابر باید در خدمت این 3 شاخصه باشد.
مقدم تصریح کرد: مجموعه دستگاه ها و عوامل دست اندر کار و تاثیرگذار در فرهنگ ترافیک، اعم از رسانه ها، پلیس و شهرداری تهران باید طی یک دوره زمانی مشخص، تنها روی مفهوم خط عبوری و نقش آن در ترافیک و همین طور چگونگی جابجایی بین خطوط به عنوان الفبای اولیه رانندگی و بهره برداری از معابر سواره رو تمرکز کنند و پس از حل این مساله، می توان به سراغ رفع سایر نواقص رفت چراکه هنوز بسیاری از رانندگان تصور درستی از حرکت بین خطوط ندارند. به طور مثال تغییر غیراصولی خط عبوری، برخی معابر نظیر بزرگراه شهید همت را با وجود عرض مناسب، از نفس انداخته است.
وی با اشاره به مغایرت فرهنگ ترافیک شهروندان تهران با فرهنگ ملی ایرانیان، اظهار کرد: در اسلام مقدم داشتن دیگران بر خود به عنوان یک اصل اساسی مطرح است و در فرهنگ ایرانی هم تعارفات معمول در هنگام ورود به اماکن مختلف یا صرف غذا، نشان از نهادینه شدن مساله مقدم دانستن دیگران بر خود است اما در هنگام رانندگی دقیقا عکس این موضوع عمل می کنیم. در حالی که با حذف تعارفات روزمره هیچ کس متضرر نمی شود اما با مقدم دانستن خود بر سایر رانندگان، جان سایر شهروندان را به خطر می اندازیم. اهمیت این موضوع به اندازه ای است که در بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا نظیر لندن، تا زمانی که مسجل نشود متقاضی دریافت گواهینامه رانندگی، مفهوم و اهمیت مقدم دانستن دیگران بر خود را کاملا درک و پیاده می کند، آن فرد آزمون گواهینامه را با موفقیت پشت سر نمی گذارد.
این مدرس دانشگاه در ادامه به نقش پلیس در بهره برداری صحیح از شبکه معابر اشاره کرد و افزود: به عنوان مثال هنوز علت دستکاری چراغ های راهنمایی هوشمند روشن نیست و خوب است پلیس راهور درباره دلیل این اقدام که در اغلب تقاطع های پایتخت صورت می گیرد، توضیح دهد. به نظر می رسد با تنظیم صحیح چراغ های راهنمایی هوشمند، اعمال مدیریت ترافیک در تقاطع ها و میادین بهتر از وضعیت کنونی میسر شود.
به گفته وی، پلیس راهنمایی و رانندگی باید اهتمام بیشتری نسبت به برخورد قانونی با تجاوز نهادینه شده به حقوق سایر رانندگان داشته باشد و از کنار تخلفاتی که در بسیاری از موارد مسبب اصلی ترافیک به شمار می روند، بی تفاوت نگذرد؛ ضمن اینکه ضوابط و قوانین این حوزه نیز باید متناسب با جرایم تعریف شود تا از بازدارندگی لازم برخوردار شود.
دکتر مقدم اعتقاد دارد در حال حاضر تعریض شبکه معابر شریانی موجود با هزینه های سرسام آور تملک، یک الزام و فوریت نیست بلکه روش هایی برای کاهش ترافیک در معابر موجود وجود دارد که با اعمال مدیریت بهتر از سوی پلیس و استفاده صحیح بهره برداران از شبکه معابر میسر می شود. افزایش خطوط عبوری در محدوده اتصال معابر فرعی به معابر اصلی و نیز تعریف شبکه ویژه ای از شریانی های کلیدی شهر بدون انسداد و توقف حاشیه ای و دارای اولویت عبور در قیاس با سایر معابر در تقاطع ها، از جمله این راه هاست که جهت گیری در امر کنترل ترافیک تهران باید به این سو باشد.
وی که اخیرا برای اجرای یک طرح مطالعاتی به انگلستان سفر کرده بود، با قطعیت از وضعیت بهتر شبکه معابر پایتخت در سال 1392 در مقایسه با لندن خبر داد و افزود: در تهران شمال و جنوب و همین طور شرق و غرب از طریق یک مسیر بزرگراهی استاندارد به یکدیگر متصل شده اند اما در لندن این فقر بزرگراهی مشهود است و برای طی مسیر شرق به غرب شهر تنها بخش اندکی از مسیر، بزرگراهی است. در واقع عمدتا معابر شریانی درجه 1 و 2 مسیر اتصال دو سوی شهر به یکدیگر را تکمیل می کنند.
مقدم با اشاره به اینکه توسعه شبکه بزرگراهی تهران در دوره مسوولیت دکتر محمدباقر قالیباف در شهرداری به اوج رسید و رکوردهای قابل توجهی به لحاظ طول احداث شبکه بزرگراهی در چند سال اخیر ثبت شد، خاطرنشان کرد: پروژه های بزرگراهی سال های اخیر، نقش بسیار مهمی در کاهش زمان سفر ایفا کرده و شاید یکی از بهترین نمونه ها در این زمینه، بزرگراه طبقاتی صدر و تونل نیایش باشد که زمان سفر را از 90 دقیقه در ساعات اوج ترافیک به کمتر از 30 دقیقه کاهش داده است. در عین حال یک طرف ماجرای حل معضل ترافیک تهران، توسعه شبکه معابر است اما طرف دیگر که شاید بسیار موثرتر باشد، شیوه های بهره برداری از این شبکه است.
وی معتقد است که می توان با اعمال مدیریت بهتر ترافیک و نیز شیوه های بهره برداری از راه های احداث شده، با بهره گیری از شبکه معابر موجود، شاهد وضعیت بهتر عبور و مرور و کاهش بیش از پیش زمان سفرهای درون شهری بود.
این کارشناس مسائل ترافیکی اعتقاد دارد با گذشت بیش از 80 سال از زمان ورود خودرو به کشورمان، هنوز اغلب رانندگان، الفبا و اصول اولیه رانندگی را نمی دانند.
مقدم افزود: نخستین اصل مهم در رانندگی، اطلاع از مفهوم خط عبوری و حرکت بین خطوط است. در این ارتباط نه تنها آموزش لازم پیش از اخذ گواهینامه به رانندگان ارائه نمی شود و حتی در هنگام آزمون هم حساسیتی نسبت به آن وجود ندارد، بلکه حتی پلیس راهنمایی و رانندگی نیز عدم حرکت بین خطوط را تخلف نمی داند و این موضوع در حد یک توصیه، آن هم در حین رانندگی از طریق تابلوهای اطلاع رسان مطرح می شود!
وی در ادامه، سلامت جسمی، سلامت روانی و ارتقاء ایمنی رانندگان را به ترتیب اولویت های اصلی مدیریت ترافیک توصیف کرد و گفت: قوانین و ضوابط ناظر بر بهره برداری از شبکه معابر باید در خدمت این 3 شاخصه باشد.
مقدم تصریح کرد: مجموعه دستگاه ها و عوامل دست اندر کار و تاثیرگذار در فرهنگ ترافیک، اعم از رسانه ها، پلیس و شهرداری تهران باید طی یک دوره زمانی مشخص، تنها روی مفهوم خط عبوری و نقش آن در ترافیک و همین طور چگونگی جابجایی بین خطوط به عنوان الفبای اولیه رانندگی و بهره برداری از معابر سواره رو تمرکز کنند و پس از حل این مساله، می توان به سراغ رفع سایر نواقص رفت چراکه هنوز بسیاری از رانندگان تصور درستی از حرکت بین خطوط ندارند. به طور مثال تغییر غیراصولی خط عبوری، برخی معابر نظیر بزرگراه شهید همت را با وجود عرض مناسب، از نفس انداخته است.
وی با اشاره به مغایرت فرهنگ ترافیک شهروندان تهران با فرهنگ ملی ایرانیان، اظهار کرد: در اسلام مقدم داشتن دیگران بر خود به عنوان یک اصل اساسی مطرح است و در فرهنگ ایرانی هم تعارفات معمول در هنگام ورود به اماکن مختلف یا صرف غذا، نشان از نهادینه شدن مساله مقدم دانستن دیگران بر خود است اما در هنگام رانندگی دقیقا عکس این موضوع عمل می کنیم. در حالی که با حذف تعارفات روزمره هیچ کس متضرر نمی شود اما با مقدم دانستن خود بر سایر رانندگان، جان سایر شهروندان را به خطر می اندازیم. اهمیت این موضوع به اندازه ای است که در بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا نظیر لندن، تا زمانی که مسجل نشود متقاضی دریافت گواهینامه رانندگی، مفهوم و اهمیت مقدم دانستن دیگران بر خود را کاملا درک و پیاده می کند، آن فرد آزمون گواهینامه را با موفقیت پشت سر نمی گذارد.
این مدرس دانشگاه در ادامه به نقش پلیس در بهره برداری صحیح از شبکه معابر اشاره کرد و افزود: به عنوان مثال هنوز علت دستکاری چراغ های راهنمایی هوشمند روشن نیست و خوب است پلیس راهور درباره دلیل این اقدام که در اغلب تقاطع های پایتخت صورت می گیرد، توضیح دهد. به نظر می رسد با تنظیم صحیح چراغ های راهنمایی هوشمند، اعمال مدیریت ترافیک در تقاطع ها و میادین بهتر از وضعیت کنونی میسر شود.
به گفته وی، پلیس راهنمایی و رانندگی باید اهتمام بیشتری نسبت به برخورد قانونی با تجاوز نهادینه شده به حقوق سایر رانندگان داشته باشد و از کنار تخلفاتی که در بسیاری از موارد مسبب اصلی ترافیک به شمار می روند، بی تفاوت نگذرد؛ ضمن اینکه ضوابط و قوانین این حوزه نیز باید متناسب با جرایم تعریف شود تا از بازدارندگی لازم برخوردار شود.
دکتر مقدم اعتقاد دارد در حال حاضر تعریض شبکه معابر شریانی موجود با هزینه های سرسام آور تملک، یک الزام و فوریت نیست بلکه روش هایی برای کاهش ترافیک در معابر موجود وجود دارد که با اعمال مدیریت بهتر از سوی پلیس و استفاده صحیح بهره برداران از شبکه معابر میسر می شود. افزایش خطوط عبوری در محدوده اتصال معابر فرعی به معابر اصلی و نیز تعریف شبکه ویژه ای از شریانی های کلیدی شهر بدون انسداد و توقف حاشیه ای و دارای اولویت عبور در قیاس با سایر معابر در تقاطع ها، از جمله این راه هاست که جهت گیری در امر کنترل ترافیک تهران باید به این سو باشد.
