صراط: تازه‌ترین ساخته «خسرو سینایی» با عنوان «دستگاه» دوشنبه 30 دی در سینماتک
خانه هنرمندان ایران به نمایش درآمد و پس از آن جلسه نقد و بررسی با حضور
«خسرو سینایی» و «احمد طالبی‌نژاد» برگزار شد.
در این جلسه «احمد طالبی‌نژاد» «سینایی» را هنرمندی متعهد دانست و گفت: «داستان زندگی سینایی از مستند جدا شدنی نیست، شیوه و سبک سینایی مستند است و در مستند نیز فردی متعهد است؛ تعهد در آثار سینایی حضور پررنگی دارد، تعهد نسبت به جامعه و مسائل اجتماعی. خسرو سینایی به مسائل پیرامون خود حساس است و بازتاب همه این توجهات در آثار سینایی به چشم می خورد. سینایی هنرمندی متعهد است، هنرمند نیز بدون تعهد هنرمند نیست».
وی افزود: «قسمت نخست این مستند کمی برایم دلچسب نبود چرا که تا حدودی مصنوعی به نظر می‌رسید اما در قسمت دوم فیلم، همه چیز تغییر پیدا می‌کند، احساس مخاطب نیز تغییر پیدا می کند و مخاطب نیز با اثر درگیر می‌شود. به نظر می‌رسد که این مستند، تنها مستندی شخصی است، اما وقتی عمیق این مستند را می‌بینیم، آگاه می‌شویم که این مستند از رسیدن به هدف می‌گوید، تلاش برای رسیدن به هدفی که در زندگی برای خود ترسیم کرده‌ایم».
در ادامه «خسرو سینایی» به شکل‌گیری زندگی انسان اشاره کرد و گفت: «آن چیزی که یک انسان را می‌سازد، دوران شکل گیری‌اش است. دورانی که کودکی را پشت سر گذاشتم و خود را ساختم، من در ساری دوران کودکی خود را تجربه کردم و از آن جا شروع به ساختن خود کردم، من معتقدم زندگی را باید ساخت. اگر آن را نسازید، خودش ساخته نمی‌شود. دوازده سال پیش در روز تولدم در خانه هنرمندان بدون آنکه کسی چیزی بداند دو شب شعر و کنسرت گذاشتم، نه به خاطر اینکه نوازنده و شاعر بی‌نظیری هستم، فقط به خاطر آنکه به زندگی‌ام رنگ بدهم و نگذارم این زندگی و ایام بیهوده بگذرد».
«سینایی» با اشاره به صحبت‌های «طالبی نژاد» گفت: «آنچه که در قسمت دوم مستند اتفاق می‌افتد آن است که چرا یاد نمی‌گیریم، آنچه را که در مملکت‌مان داریم، خودمان کشف کنیم؟ چرا بهترین فیلمسازان ما را باید اول دیگران کشف کنند؟ چرا ما جرات نداریم که بگوییم فلان فیلمساز خوب است و آن را به‌دنیا معرفی کنیم؟! منتظر می‌شویم فیلمساز با هزار مشکل، اثرش را به خارج برساند و اگر آنها گفتند فیلمساز خوبی است ما نیز می‌گوییم خوب است! و این درد بزرگ ما نه تنها در فیلمسازی بلکه درباره هر آنچه که داریم، است! این نگاه را باید کنار گذاشت».
کارگردان مستند «دستگاه» به نکاتی درباره استفاده از عنوان مستند «تخیلی» در تیتراژ اشاره کرد و گفت: «برخی اوقات یک فیلم مستند خالص دارید مانند «مرثیه گمشده» اما گاهی اوقات مستند داستانی دارید یعنی شما یک موضوع واقعی را به شکل داستان پرورش می‌دهید اما در محدوده موضوع واقعی می‌مانید و فیلم را می‌سازید. من فکر کردم شاید مامور موزه در دنیای واقعی چنین حرف‌هایی نزده بنابراین از لفظ مستند تخیلی استفاده کردیم».
«سینایی» به شخصی نبودن این مستند اشاره کرد و گفت: «آنچه که درباره پدرم در این فیلم می‌گویم را شما می‌توانید برداشت کنید اما آنچه که در کل فیلم است خصوصی نیست. اگر بخواهم تنها به خود پدر بپردازیم، آن وقت موضوع شخصی پیدا می‌کند، من در این فیلم فقط به پدر خود نپرداخته‌ام، پدر من نماد چیزی است که در این مملکت نابود و فراموش می‌شود و ما قدر آن را نمی‌دانیم».
«محمدرضا اصلانی» نیز درباره این مستند گفت: «باید به این نکته اشاره کنم که «سینایی» برخلاف بسیاری از فیلم سازان، موضوع را به یک امر وجودی تبدیل می‌کند، در تمامی فیلم های «سینایی» ستایش از «وجود» حضور دارد، وجودی که در حال شدن است، در این مستند نیز «وجود» حضور دارد و این امر نقطه حساس آثار سینایی است».
فیلم «دستگاه» درباره یک دستگاه پزشکی است که حدود 80 سال پیش «نصیر سینایی» پدر «خسرو سینایی» که طبیب بوده است آن را از فرانسه برای مداوای بیماران وارد ایران می‌کند و بعد از گذشت سال‌ها، خسرو سینایی تصمیم می‌گیرد که آن را به موزه علوم پزشکی هدیه کند.
در این جلسه «احمد طالبی‌نژاد» «سینایی» را هنرمندی متعهد دانست و گفت: «داستان زندگی سینایی از مستند جدا شدنی نیست، شیوه و سبک سینایی مستند است و در مستند نیز فردی متعهد است؛ تعهد در آثار سینایی حضور پررنگی دارد، تعهد نسبت به جامعه و مسائل اجتماعی. خسرو سینایی به مسائل پیرامون خود حساس است و بازتاب همه این توجهات در آثار سینایی به چشم می خورد. سینایی هنرمندی متعهد است، هنرمند نیز بدون تعهد هنرمند نیست».
وی افزود: «قسمت نخست این مستند کمی برایم دلچسب نبود چرا که تا حدودی مصنوعی به نظر می‌رسید اما در قسمت دوم فیلم، همه چیز تغییر پیدا می‌کند، احساس مخاطب نیز تغییر پیدا می کند و مخاطب نیز با اثر درگیر می‌شود. به نظر می‌رسد که این مستند، تنها مستندی شخصی است، اما وقتی عمیق این مستند را می‌بینیم، آگاه می‌شویم که این مستند از رسیدن به هدف می‌گوید، تلاش برای رسیدن به هدفی که در زندگی برای خود ترسیم کرده‌ایم».
در ادامه «خسرو سینایی» به شکل‌گیری زندگی انسان اشاره کرد و گفت: «آن چیزی که یک انسان را می‌سازد، دوران شکل گیری‌اش است. دورانی که کودکی را پشت سر گذاشتم و خود را ساختم، من در ساری دوران کودکی خود را تجربه کردم و از آن جا شروع به ساختن خود کردم، من معتقدم زندگی را باید ساخت. اگر آن را نسازید، خودش ساخته نمی‌شود. دوازده سال پیش در روز تولدم در خانه هنرمندان بدون آنکه کسی چیزی بداند دو شب شعر و کنسرت گذاشتم، نه به خاطر اینکه نوازنده و شاعر بی‌نظیری هستم، فقط به خاطر آنکه به زندگی‌ام رنگ بدهم و نگذارم این زندگی و ایام بیهوده بگذرد».
«سینایی» با اشاره به صحبت‌های «طالبی نژاد» گفت: «آنچه که در قسمت دوم مستند اتفاق می‌افتد آن است که چرا یاد نمی‌گیریم، آنچه را که در مملکت‌مان داریم، خودمان کشف کنیم؟ چرا بهترین فیلمسازان ما را باید اول دیگران کشف کنند؟ چرا ما جرات نداریم که بگوییم فلان فیلمساز خوب است و آن را به‌دنیا معرفی کنیم؟! منتظر می‌شویم فیلمساز با هزار مشکل، اثرش را به خارج برساند و اگر آنها گفتند فیلمساز خوبی است ما نیز می‌گوییم خوب است! و این درد بزرگ ما نه تنها در فیلمسازی بلکه درباره هر آنچه که داریم، است! این نگاه را باید کنار گذاشت».
کارگردان مستند «دستگاه» به نکاتی درباره استفاده از عنوان مستند «تخیلی» در تیتراژ اشاره کرد و گفت: «برخی اوقات یک فیلم مستند خالص دارید مانند «مرثیه گمشده» اما گاهی اوقات مستند داستانی دارید یعنی شما یک موضوع واقعی را به شکل داستان پرورش می‌دهید اما در محدوده موضوع واقعی می‌مانید و فیلم را می‌سازید. من فکر کردم شاید مامور موزه در دنیای واقعی چنین حرف‌هایی نزده بنابراین از لفظ مستند تخیلی استفاده کردیم».
«سینایی» به شخصی نبودن این مستند اشاره کرد و گفت: «آنچه که درباره پدرم در این فیلم می‌گویم را شما می‌توانید برداشت کنید اما آنچه که در کل فیلم است خصوصی نیست. اگر بخواهم تنها به خود پدر بپردازیم، آن وقت موضوع شخصی پیدا می‌کند، من در این فیلم فقط به پدر خود نپرداخته‌ام، پدر من نماد چیزی است که در این مملکت نابود و فراموش می‌شود و ما قدر آن را نمی‌دانیم».
«محمدرضا اصلانی» نیز درباره این مستند گفت: «باید به این نکته اشاره کنم که «سینایی» برخلاف بسیاری از فیلم سازان، موضوع را به یک امر وجودی تبدیل می‌کند، در تمامی فیلم های «سینایی» ستایش از «وجود» حضور دارد، وجودی که در حال شدن است، در این مستند نیز «وجود» حضور دارد و این امر نقطه حساس آثار سینایی است».
فیلم «دستگاه» درباره یک دستگاه پزشکی است که حدود 80 سال پیش «نصیر سینایی» پدر «خسرو سینایی» که طبیب بوده است آن را از فرانسه برای مداوای بیماران وارد ایران می‌کند و بعد از گذشت سال‌ها، خسرو سینایی تصمیم می‌گیرد که آن را به موزه علوم پزشکی هدیه کند.
