صراط: روزنامه لبنانی «السفیر» در مطلبی به بررسی کمک مالی سه میلیارد دلاری
عربستان سعودی به ارتش لبنان پرداخته است؛ کمکی که با شرط خرید تسلیحات
منحصراً از فرانسه به این ارتش ارائه شده و به این ترتیب، از نقش مهم دولت
فرانسه در این ماجرا نیز حکایت دارد.
در این مطلب به طور خلاصه آمده است:
با وجود پافشاری بیروت و ریاض بر اجرای سریع توافق‌نامه کمک مالی سه میلیارد دلاری به ارتش لبنان به منظور تقویت قابلیت‌های دفاعی این ارتش، فرانسوی‌ها این موضوع را از دید منافع رژیم اسرائیل و دیگر مسائل منطقه‌ای، از جمله چگونگی تداوم وضع موجود در جنوب لبنان در رویا‌رویی با رژیم اسرائیل می‌نگرند.
این معامله سه‌جانبه، حکایت از آن دارد که کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس و برخی از دیگر کشور‌ها، خواستار تقویت ارتش لبنان هستند تا از این طریق، از تکرار تجربه ورود حزب الله به درگیری‌های سوریه جلوگیری کنند. این موضوع همچنین حکایت از آن دارد که این کشور‌ها، خواستار ایفای نقش‌های دیگری نیز از سوی ارتش لبنان در آینده هستند، تا بدین وسیله از عمق روابط موجود میان ارتش لبنان و حزب الله و همچنین اعتماد محکم موجود میان آن‌ها کاسته شود.
یک منبع دیپلماتیک فرانسوی، ماجرای کمک مالی سه میلیارد دلاری عربستان به ارتش لبنان را از «الف» تا «ی» برای «السفیر» بازگو کرده است؛ ماجرایی که از نبرد «قصیر» در سوریه؛ جایی که حزب‌الله با پیروزی در آن، خود را یک بازیگر مهم منطقه‌ای مطرح کرد، آغاز می‌شود و تا تمایل عربستان و فرانسه برای ادامه نقش‌آفرینی میشل سلیمان، رئیس جمهور لبنان تا آخرین لحظه ادامه پیدا می‌کند.
معامله تسلیحاتی اخیر همچون ابزار فشاری عمل کرد که به شکل‌گیری دولت جدید در لبنان سرعت بخشید، زیرا بنا بر آن، رئیس جمهور توانست کنترل وزارت دفاع را به دست گرفته و از این طریق، تضمینی برای اجرای توافق‌نامه سیاسی میان چهار حزب لبنانی در اختیار داشته باشد.
اما از جمله جزئیات این معامله، باید به این موضوع اشاره کرد که ملک عبدالله، پادشاه سعودی، در جریان دیدار با میشل سلیمان در ریاض در یازدهم نوامبر، از وی درباره علت جلوگیری نکردن ارتش لبنان از ورود حزب الله به خاک سوریه پرسیده است.
پس از این سخنان، سعد الحریری، نخست‌وزیر سابق لبنان که در این دیدار حضور داشته، از ملک عبدالله اجازه سخن گفتن خواسته و می‌گوید، اگر ارتش لبنان توانایی لازم برای بستن مرز با سوریه را داشته باشد، این کار را انجام خواهد داد؛ اما برای این کار، نیاز به حمایت و همچنین تسلیحات دارد و فرماندهی ارتش نیز طرحی را در این زمینه آماده کرده است.
سلیمان نیز اظهارات حریری را تأیید می‌کند. در نتیجه، ملک عبدالله با دست به «خالد التویجری»، رئیس تشریفات سلطنتی خود ـ که در هیأت سعودی حضور داشته ـ اشاره می‌کند و می‌گوید: «به سرعت همه حمایت‌های لازم را برای مسلح کردن ارتش لبنان انجام دهید».
نقش تویجیری از اینجا آغاز می‌شود. وی از نقش مهم فرانسه در حمایت از مواضع عربستان در موضوعات گوناگون جهانی، از موضوع سلاح‌های شیمیایی سوریه گرفته تا فرستادن پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت آگاه بوده است.
به این ترتیب، پادشاه سعودی دستور می‌دهد تدبیری اندیشیده شود تا سلاح‌های مورد نیاز ارتش لبنان، از طریق فرانسه در اختیار این ارتش قرار گیرد؛ بنابراین، رایزنی‌هایی میان تویجیری و شماری از مقامات فرانسوی انجام می‌گیرد که اوج آن، در جریان سفر وی به پاریس در نیمه دسامبر ۲۰۱۳ بوده است. در فرانسه، تویجیری با سلیمان که برای درمان به این کشور سفر کرده بود، دیدار می‌کند.
به گفته منابع فرانسوی، سلیمان و تویجیری در حضور یک شخصیت سیاسی لبنانی دیگر (از جریان ۱۴ مارس) و در عمارت مجلل تویجیری در حومه پاریس با یکدیگر دیدار می‌کنند. در این دیدار، توافق می‌شود که برای اشاره به کمک مالی عربستان، با عبارت «هدیه عربستان سعودی» به ارتش لبنان یاد شده و از آن صرفاً برای خرید تسلیحات از فرانسه استفاده شود.
نکته مهم این دیدار، اینکه سعودی‌ها به سلیمان گفته‌اند تا وقتی دولت جدیدی به ریاست «تمام سلام» تشکیل نشود، حتی یک پنی هم پرداخت نخواهند کرد. پس از آن، این وظیفه بر عهده فرماندهی ارتش لبنان خواهد بود که درباره چگونگی هزینه کمک مالی عربستان، با مقامات سعودی و فرانسوی گفت‌و‌گو کرده و به تفاهم برسند. مبنای این تفاهم نیز فهرست اقلام مورد نیاز این ارتش است که در آغاز سال ۲۰۱۳ و به عنوان بخشی از برنامه پنج ساله به «نجیب میقاتی»، نخست وزیر وقت ارائه شده بود.
در همان زمان، بیروت، ریاض و پاریس بر سر تاریخ اعلام ارائه کمک مالی عربستان نیز به توافق می‌رسند: ۲۹ دسامبر ۲۰۱۳ و همزمان با دیدار هیأت‌های عالی‌رتبه فرانسه و عربستان در ریاض. در پی این دیدار، سلیمان کنفرانس مطبوعاتی خود با رسانه‌های لبنانی را لغو و آن را با یک سخنرانی جایگزین کرد؛ سخنرانی که با عبارت «زنده باد پادشاهی عربستان سعودی» پایان یافت.
اما پس از اعلام کمک مالی سعودی، دو نکته ابهام‌آمیز درباره این موضوع جلوه‌گر شد: نخست، چگونگی فرستادن تسلیحات فرانسوی برای ارتش لبنان، در شرایطی که این ارتش تاکنون تسلیحات آمریکایی در اختیار داشته و از سوی آمریکایی‌ها نیز آموزش دیده است. نکته دوم، درباره محدودیت‌های تسلیحاتی فرانسه و این مسأله بود که آیا تسلیحات فرانسوی شامل سلاح‌های دفاعی و تهاجمی و تجهیزات نظارت و کنترل مدرن خواهد بود یا خیر؟!
اما در پی تصمیم سعودی‌ها، «ژان قهوه جی»، فرمانده کل ارتش لبنان در نیمه ماه ژانویه به فرانسه سفر و با شماری از مقامات فرانسوی، از جمله رئیس ستاد ارتش این کشور دیدار و گفت‌و‌گو کرد.
به گفته منابع فرانسوی، نتایج این دیدار‌ها برای طرف لبنانی چندان رضایت‌بخش نبود. پس از آن، فرمانده لبنانی در اوایل ماه فوریه به ریاض سفر کرد تا درباره معامله سه جانبه گفت‌و‌گوهای بیشتری انجام دهد.
در ریاض، طرف لبنانی فهرست اولیه‌ای از نیازهای تسلیحاتی و تدارکاتی خود را به مقامات سعودی ارائه کرد. تویجیری به قهوه‌جی می‌گوید که نقش عربستان در این موضوع، صرفاً مشورتی است. از سوی دیگر، قهوه جی اطلاع می‌یابد که فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه به ملک عبدالله گفته دولتش حمایت‌های عینی لازم را از معامله مذکور انجام خواهد داد و همچنین حاضر است ارتش لبنان را رایگان برای استفاده از سلاح‌های فرانسوی آموزش دهد.
با این حال، تویجیری به لبنانی‌ها توصیه می‌کند در سفارش سلاح به فرانسه عجله نکنند تا اطمینان حاصل شود که لبنان بهترین سلاح‌های فرانسوی را دریافت خواهد کرد. تویجیری در دیدار با مقامات فرانسوی نیز به آن‌ها مواردی از جمله بر ضرورت کاهش قیمت‌ها و کیفیت سلاح‌های ارسال به لبنان را تأکید می‌کند. فرانسوی‌ها اطمینان می‌دهند که مطابق وعده اولاند، شرایط را برای لبنان آسان‌تر خواهند گرفت.
به گفته فرانسوی‌ها، تویجیری تأکید می‌کند که فرانسه باید موشک‌های پیشرفته «میسترال» خود را نیز در اختیار لبنان گذارد؛ اما فرانسه از ارائه تعهد در این زمینه خودداری می‌کند. به همین دلیل، تویجیری تهدید می‌کند که ادامه قراردادهای عربستان با فرانسه، بستگی به اجرای قرارداد لبنان به نحو احسن دارد. فرانسه وعده می‌دهد پس از رایزنی‌های لازم، نتیجه را به آگاهی سعودی‌ها برساند.
در دیدارهای بعدی میان مقامات فرانسوی و لبنانی، طرف فرانسوی تأکید می‌کند که نوع سلاح‌های ارسالی به لبنان، بستگی به دسته‌ای از موضوعات، از جمله شرایط بین‌المللی و همچنین شروط رژیم اسرائیل و افزون بر این، ملاحظات اقتصادی و سیاسی دارد.
منابع فرانسوی به السفیر گفته‌اند که فرایند مسلح کردن ارتش لبنان، نباید به بر هم خوردن موازنه قوای موجود در مرزهای جنوبی لبنان (مرز با سرزمین‌های اشغالی) منجر شود و همچنین نباید مسئولیت نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در این منطقه را افزایش دهد؛ افزون بر این، قرارداد یاد شده نباید به تغییر وظایف سربازان سازمان ملل در لبنان منجر شود.
به گفته این منابع، فهرست سلاح‌های ارائه شده از سوی لبنان، همچنان موضوع رایزنی میان مقامات سعودی و لبنانی است. موضوع فرستادن سلاح‌های دفاعی تاکنون حل شده؛ اما ماهیت این سلاح‌ها هنوز محل بحث است.
آنچه تاکنون قطعی شده، این است که فرانسه تعدادی بالگرد «گازل» به لبنان خواهد داد. اما مسأله اساسی این است که ارتش لبنان تا چه اندازه از سطح سلاح‌های ارسالی از سوی فرانسه رضایت خواهد داشت و این سلاح‌ها تا چه میزان، نیازهای واقعی این ارتش را برطرف خواهد کرد. این موضوع نیز خود بستگی به این دارد که فرانسه بالگردهای مسلح به موشک و همچنین موشک‌های میسترال در اختیار لبنان قرار دهد؛ امری که بسیار بعید به نظر می‌رسد!
در این مطلب به طور خلاصه آمده است:
با وجود پافشاری بیروت و ریاض بر اجرای سریع توافق‌نامه کمک مالی سه میلیارد دلاری به ارتش لبنان به منظور تقویت قابلیت‌های دفاعی این ارتش، فرانسوی‌ها این موضوع را از دید منافع رژیم اسرائیل و دیگر مسائل منطقه‌ای، از جمله چگونگی تداوم وضع موجود در جنوب لبنان در رویا‌رویی با رژیم اسرائیل می‌نگرند.
این معامله سه‌جانبه، حکایت از آن دارد که کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس و برخی از دیگر کشور‌ها، خواستار تقویت ارتش لبنان هستند تا از این طریق، از تکرار تجربه ورود حزب الله به درگیری‌های سوریه جلوگیری کنند. این موضوع همچنین حکایت از آن دارد که این کشور‌ها، خواستار ایفای نقش‌های دیگری نیز از سوی ارتش لبنان در آینده هستند، تا بدین وسیله از عمق روابط موجود میان ارتش لبنان و حزب الله و همچنین اعتماد محکم موجود میان آن‌ها کاسته شود.
یک منبع دیپلماتیک فرانسوی، ماجرای کمک مالی سه میلیارد دلاری عربستان به ارتش لبنان را از «الف» تا «ی» برای «السفیر» بازگو کرده است؛ ماجرایی که از نبرد «قصیر» در سوریه؛ جایی که حزب‌الله با پیروزی در آن، خود را یک بازیگر مهم منطقه‌ای مطرح کرد، آغاز می‌شود و تا تمایل عربستان و فرانسه برای ادامه نقش‌آفرینی میشل سلیمان، رئیس جمهور لبنان تا آخرین لحظه ادامه پیدا می‌کند.
معامله تسلیحاتی اخیر همچون ابزار فشاری عمل کرد که به شکل‌گیری دولت جدید در لبنان سرعت بخشید، زیرا بنا بر آن، رئیس جمهور توانست کنترل وزارت دفاع را به دست گرفته و از این طریق، تضمینی برای اجرای توافق‌نامه سیاسی میان چهار حزب لبنانی در اختیار داشته باشد.
اما از جمله جزئیات این معامله، باید به این موضوع اشاره کرد که ملک عبدالله، پادشاه سعودی، در جریان دیدار با میشل سلیمان در ریاض در یازدهم نوامبر، از وی درباره علت جلوگیری نکردن ارتش لبنان از ورود حزب الله به خاک سوریه پرسیده است.
پس از این سخنان، سعد الحریری، نخست‌وزیر سابق لبنان که در این دیدار حضور داشته، از ملک عبدالله اجازه سخن گفتن خواسته و می‌گوید، اگر ارتش لبنان توانایی لازم برای بستن مرز با سوریه را داشته باشد، این کار را انجام خواهد داد؛ اما برای این کار، نیاز به حمایت و همچنین تسلیحات دارد و فرماندهی ارتش نیز طرحی را در این زمینه آماده کرده است.
سلیمان نیز اظهارات حریری را تأیید می‌کند. در نتیجه، ملک عبدالله با دست به «خالد التویجری»، رئیس تشریفات سلطنتی خود ـ که در هیأت سعودی حضور داشته ـ اشاره می‌کند و می‌گوید: «به سرعت همه حمایت‌های لازم را برای مسلح کردن ارتش لبنان انجام دهید».
نقش تویجیری از اینجا آغاز می‌شود. وی از نقش مهم فرانسه در حمایت از مواضع عربستان در موضوعات گوناگون جهانی، از موضوع سلاح‌های شیمیایی سوریه گرفته تا فرستادن پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت آگاه بوده است.
به این ترتیب، پادشاه سعودی دستور می‌دهد تدبیری اندیشیده شود تا سلاح‌های مورد نیاز ارتش لبنان، از طریق فرانسه در اختیار این ارتش قرار گیرد؛ بنابراین، رایزنی‌هایی میان تویجیری و شماری از مقامات فرانسوی انجام می‌گیرد که اوج آن، در جریان سفر وی به پاریس در نیمه دسامبر ۲۰۱۳ بوده است. در فرانسه، تویجیری با سلیمان که برای درمان به این کشور سفر کرده بود، دیدار می‌کند.
به گفته منابع فرانسوی، سلیمان و تویجیری در حضور یک شخصیت سیاسی لبنانی دیگر (از جریان ۱۴ مارس) و در عمارت مجلل تویجیری در حومه پاریس با یکدیگر دیدار می‌کنند. در این دیدار، توافق می‌شود که برای اشاره به کمک مالی عربستان، با عبارت «هدیه عربستان سعودی» به ارتش لبنان یاد شده و از آن صرفاً برای خرید تسلیحات از فرانسه استفاده شود.
نکته مهم این دیدار، اینکه سعودی‌ها به سلیمان گفته‌اند تا وقتی دولت جدیدی به ریاست «تمام سلام» تشکیل نشود، حتی یک پنی هم پرداخت نخواهند کرد. پس از آن، این وظیفه بر عهده فرماندهی ارتش لبنان خواهد بود که درباره چگونگی هزینه کمک مالی عربستان، با مقامات سعودی و فرانسوی گفت‌و‌گو کرده و به تفاهم برسند. مبنای این تفاهم نیز فهرست اقلام مورد نیاز این ارتش است که در آغاز سال ۲۰۱۳ و به عنوان بخشی از برنامه پنج ساله به «نجیب میقاتی»، نخست وزیر وقت ارائه شده بود.
در همان زمان، بیروت، ریاض و پاریس بر سر تاریخ اعلام ارائه کمک مالی عربستان نیز به توافق می‌رسند: ۲۹ دسامبر ۲۰۱۳ و همزمان با دیدار هیأت‌های عالی‌رتبه فرانسه و عربستان در ریاض. در پی این دیدار، سلیمان کنفرانس مطبوعاتی خود با رسانه‌های لبنانی را لغو و آن را با یک سخنرانی جایگزین کرد؛ سخنرانی که با عبارت «زنده باد پادشاهی عربستان سعودی» پایان یافت.
اما پس از اعلام کمک مالی سعودی، دو نکته ابهام‌آمیز درباره این موضوع جلوه‌گر شد: نخست، چگونگی فرستادن تسلیحات فرانسوی برای ارتش لبنان، در شرایطی که این ارتش تاکنون تسلیحات آمریکایی در اختیار داشته و از سوی آمریکایی‌ها نیز آموزش دیده است. نکته دوم، درباره محدودیت‌های تسلیحاتی فرانسه و این مسأله بود که آیا تسلیحات فرانسوی شامل سلاح‌های دفاعی و تهاجمی و تجهیزات نظارت و کنترل مدرن خواهد بود یا خیر؟!
اما در پی تصمیم سعودی‌ها، «ژان قهوه جی»، فرمانده کل ارتش لبنان در نیمه ماه ژانویه به فرانسه سفر و با شماری از مقامات فرانسوی، از جمله رئیس ستاد ارتش این کشور دیدار و گفت‌و‌گو کرد.
به گفته منابع فرانسوی، نتایج این دیدار‌ها برای طرف لبنانی چندان رضایت‌بخش نبود. پس از آن، فرمانده لبنانی در اوایل ماه فوریه به ریاض سفر کرد تا درباره معامله سه جانبه گفت‌و‌گوهای بیشتری انجام دهد.
در ریاض، طرف لبنانی فهرست اولیه‌ای از نیازهای تسلیحاتی و تدارکاتی خود را به مقامات سعودی ارائه کرد. تویجیری به قهوه‌جی می‌گوید که نقش عربستان در این موضوع، صرفاً مشورتی است. از سوی دیگر، قهوه جی اطلاع می‌یابد که فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه به ملک عبدالله گفته دولتش حمایت‌های عینی لازم را از معامله مذکور انجام خواهد داد و همچنین حاضر است ارتش لبنان را رایگان برای استفاده از سلاح‌های فرانسوی آموزش دهد.
با این حال، تویجیری به لبنانی‌ها توصیه می‌کند در سفارش سلاح به فرانسه عجله نکنند تا اطمینان حاصل شود که لبنان بهترین سلاح‌های فرانسوی را دریافت خواهد کرد. تویجیری در دیدار با مقامات فرانسوی نیز به آن‌ها مواردی از جمله بر ضرورت کاهش قیمت‌ها و کیفیت سلاح‌های ارسال به لبنان را تأکید می‌کند. فرانسوی‌ها اطمینان می‌دهند که مطابق وعده اولاند، شرایط را برای لبنان آسان‌تر خواهند گرفت.
به گفته فرانسوی‌ها، تویجیری تأکید می‌کند که فرانسه باید موشک‌های پیشرفته «میسترال» خود را نیز در اختیار لبنان گذارد؛ اما فرانسه از ارائه تعهد در این زمینه خودداری می‌کند. به همین دلیل، تویجیری تهدید می‌کند که ادامه قراردادهای عربستان با فرانسه، بستگی به اجرای قرارداد لبنان به نحو احسن دارد. فرانسه وعده می‌دهد پس از رایزنی‌های لازم، نتیجه را به آگاهی سعودی‌ها برساند.
در دیدارهای بعدی میان مقامات فرانسوی و لبنانی، طرف فرانسوی تأکید می‌کند که نوع سلاح‌های ارسالی به لبنان، بستگی به دسته‌ای از موضوعات، از جمله شرایط بین‌المللی و همچنین شروط رژیم اسرائیل و افزون بر این، ملاحظات اقتصادی و سیاسی دارد.
منابع فرانسوی به السفیر گفته‌اند که فرایند مسلح کردن ارتش لبنان، نباید به بر هم خوردن موازنه قوای موجود در مرزهای جنوبی لبنان (مرز با سرزمین‌های اشغالی) منجر شود و همچنین نباید مسئولیت نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در این منطقه را افزایش دهد؛ افزون بر این، قرارداد یاد شده نباید به تغییر وظایف سربازان سازمان ملل در لبنان منجر شود.
به گفته این منابع، فهرست سلاح‌های ارائه شده از سوی لبنان، همچنان موضوع رایزنی میان مقامات سعودی و لبنانی است. موضوع فرستادن سلاح‌های دفاعی تاکنون حل شده؛ اما ماهیت این سلاح‌ها هنوز محل بحث است.
آنچه تاکنون قطعی شده، این است که فرانسه تعدادی بالگرد «گازل» به لبنان خواهد داد. اما مسأله اساسی این است که ارتش لبنان تا چه اندازه از سطح سلاح‌های ارسالی از سوی فرانسه رضایت خواهد داشت و این سلاح‌ها تا چه میزان، نیازهای واقعی این ارتش را برطرف خواهد کرد. این موضوع نیز خود بستگی به این دارد که فرانسه بالگردهای مسلح به موشک و همچنین موشک‌های میسترال در اختیار لبنان قرار دهد؛ امری که بسیار بعید به نظر می‌رسد!
