شوخی حساس کمال تبریزی با قبر
آیا واقعا وضع خاکسپاری در بهشتزهرا(س) اینطور است؟ آیا قبرهای پیشفروششده این آرامستان ممکن است بهاشتباه به دیگری فروخته شوند و در کنار مرحومهای، مرحومی نامحرم به خاک سپرده شود؟
«طبقه هساث» یا «حساس»؟ حتی از اسم جدیدترین ساخته کمال تبریزی معلوم است که دوباره مخاطبانش را به دیدن یک فیلم طنز دعوت کرده. داستان مردی که طبقه بالایی قبر همسرش از آن مردی غریبه میشود و این شروع یک ماجرای فانتزی و شاید هم اخلاقی برای اوست. اما آیا واقعا وضع خاکسپاری در بهشتزهرا(س) اینطور است؟ آیا قبرهای پیشفروششده این آرامستان ممکن است بهاشتباه به دیگری فروخته شوند و در کنار مرحومهای، مرحومی نامحرم به خاک سپرده شود؟ پاسخ «ناصر برجسته» به این سوالات منفی است.
او که معاون روابطعمومی سازمان بهشتزهرا(س) است در گفتوگوی تلفنی به «شرق» میگوید که طبقه حساس با واقعیت همسان نبوده: «رویدادهای این فیلم قطعا نمیتواند در بهشتزهرا(س) اتفاق بیفتد.» که البته وقتی سخنانش را ادامه میدهد متوجه میشویم امکانش هست این اتفاق جای دیگری بیفتد. آنطور که او میگوید، فیلم طبقه حساس در ابنبابویه ساخته شده و بعد تصاویری از تابلوها و نشانههای بهشتزهرا(س) به آن افزوده شده تا مخاطب احساس کند دارد فیلمی را در مهمترین آرامستان پایتخت میبیند. اتفاقا تهران، گورستان بینظیری از لحاظ خدماترسانی دارد.
یکی از کارمندان خدماتی این سازمان به «شرق» میگوید که امکان ندارد در بهشتزهرا(س) مردهای جابهجا شود، حتی در نیمهشبها. او به سیستم نظارتی و حفاظتی بهشتزهرا(س) اشاره میکند و این موضوع که نبشقبر بهدلیل غیرشرعیبودن از سوی عموم مردم پسندیده نیست، علاوه بر اینکه سیستم اداری بهحدی قوی است که اجازه بروز مشکلاتی اینچنینی را نمیدهد. برجسته هم تاریخ تغییر و تحولات بهشتزهرا(س) را مربوط به حدود نیمقرن پیش میداند و معتقد است که سیستم مکانیزه بهشتزهرا(س) جایی برای این اشتباهات ندارد: «گروه ساخت این فیلم دست روی نقطه حساسی گذاشتهاند و خواستهاند با نگاه طنز مساله فروش قبرهای دوطبقه را ببینند اما واقعیت این است که از سال 1349 وقتی قبری در بهشتزهرا(س) به کسی فروخته میشود دیگر هیچگونه حق جابهجایی مالکیت آن وجود ندارد.» قبر هم چیزی نیست که کسی اعلام کند دیگر به آن نیازی ندارد! ممنوعیت فروش قبرهای دوطبقه خریداریشده در شهرستانها به قطعیت تهران نیست و برجسته احتمال آن را رد نمیکند اما بیشتر تاکید دارد که در تهران این خبرها نیست.
با این حساب، دادوبیدادهای «رضا عطاران» در «طبقه حساث» و فشارهای عصبی او همزمان با آگاهی از اینکه قبر بالایی همسرش توسط مردی غریبه اشغال شده، این سوال را به ذهن مخاطبان فیلم میرساند که اگر روزی با چنین اتفاقی مواجه شدند چه کنند.
این عضو روابطعمومی بهشتزهرا(س) میگوید که مرحله اول این است که تعلق قبر به فرد باید اثبات شود: «صاحب اصلی قبر که مشخص شد، میتواند شکایت کرده و از حاکم شرع دستور نبشقبر بگیرد.» البته برجسته به نکته جالبی هم اشاره میکند که کمتر درباره آن میدانید و آن موضوع دفن امانتی است که ممکن است روزی به درد بعضیها بخورد: «افرادی هستند که در تهران فوت میکنند و بر اساس وصیتشان باید در نقطهای دیگر از کشور به خاک سپرده شوند. در برخی موارد میشود این افراد را بهصورت امانتی دفن کرد و بعد بر اساس دستور حاکم شرع با نبشقبر متوفی را به محل وصیتشده منتقل کرد.» آخرین ساخته کمال تبریزی اگرچه بعضی از مخاطبان او را بهواسطه بازیهای خوبش نمکگیر کرده اما در میان بهشتزهرا(س)ییها مدافع چندانی ندارد.