بی‌اطلاعی مدیران نفت از قانون بودجه
در سفر دو سال پیش مقام معظم رهبری به عسلویه یکی از مواردی که مستقیما مورد اشاره ایشان قرار گرفت، لزوم مهار گازهای همراه در میادین نفتی و اجرای طرح‌هایی برای خاموش کردن مشعل‌ها و توقف سوزاندن هیدروکربورهای ارزشمند در صنعت نفت بود.
جمع‌آوری گازهای همراه در میادین نفتی از جمله دغدغه‌های دائمی کارشناسان صنعت نفت بوده است.
در سفر دو سال پیش مقام معظم رهبری به عسلویه یکی از مواردی که مستقیما مورد اشاره ایشان قرار گرفت، لزوم مهار گازهای همراه در میادین نفتی و اجرای طرح‌هایی برای خاموش کردن مشعل‌ها و توقف سوزاندن هیدروکربورهای ارزشمند در صنعت نفت بود.
گازهای غنی و با ارزش همراه نفت در حالی سال‌هاست در مشعل‌ها سوزانده می‌شوند و آلودگی زیست‌محیطی ایجاد می‌کنند که تقریبا در همه کشورهای مهم تولید‌کننده نفت با اجرای طرح‌های no flaring و احداث واحدهای NGL این هیروکربورهای غنی و ارزشمند مهار شده و به عنوان خوراک در واحدهای پایین‌دستی نفت و گاز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
به دلیل وجود ترکیبات هیدروکربوری سنگین‌تر در این گاز غنی که به مایعات گازی شهرت دارند، از این گاز به عنوان بنزین وحشی یاد می‌شود و واحدهای پتروشیمی سال‌ها است که برای مهار و استفاده از این گاز به عنوان خوراک واحدهای NF اعلام آمادگی کرده‌اند.
*چرا بخش خصوصی به جمع‌آوری گازهای همراه وارد نمی‌شود؟
اما سؤال اصلی اینجا است که چرا این گاز ارزشمند جمع‌آوری نمی شود؟ یا چرا علیرغم کندی پیشرفت طرح‌های دولتی مهار گازهای همراه، بخش خصوصی با توجه به سود کلان مهار این گازها وارد این حوزه نمی‌شود؟
پاسخ ساده است. بخش خصوصی نمی‌داند بعد از سرمایه‌گذاری برای احداث تاسیسات مورد نیاز جمع آوری گازهای همراه، گاز را به چه قیمتی تحویل خواهد گرفت. مشخص نبودن بهای گاز کاملا امکان ارزیابی فنی و اقتصادی سرمایه‌گذاری در این بخش را غیر ممکن کرده است و طبعا بخش خصوصی نیز در حوزه‌ای که هیچ چشم‌اندازی از آن وجود ندارد وارد نخواهد شد.
به نظر می‌رسد برای وزارت نفت و شرکت ملی نفت در دوره‌های مختلف جمع‌آوری این گازها اهمیت چندانی نداشته است، چنانکه در شرکت ملی نفت تا بدانجا درباره تعیین قیمت گاز تحویلی تعلل شد که مجلس شورای اسلامی راسا به این مساله ورود کرد و در قوانین بودجه 90 و 92 تبصره‌ای را تصویب کرد که بر اساس آن این مجوز به دولت داده شده بود که جمع‌آوری گازهای همراه را بر اساس قیمت یک سوم گاز تحویلی به پالایشگاه‌ها به مزایده بگذارد و درآمد حاصل از آن را صرف طرح‌های زیست‌محیطی کند.در بودجه 93 ذیل عنوان تبصره الحاقی 28 مجلس شورای اسلامی دوباره بند یاد شده را تصویب کرد اما با اشکال شورای نگهبان به بخشی از این بند، مجلس در بازنگری کل این بند را حذف کرد.
با این وجود ظاهرا این موضوع چنان در شرکت ملی نفت بی اهمیت انگاشته می‌شود که مدیران این شرکت حتی از حذف این بند از لایحه بودجه با خبر نشده‌اند و زحمت مطالعه مجدد قانون مصوب مجلس را به خود نداده‌اند چنانکه روابط عمومی شرکت ملی نفت در خبری از قول مدیران این شرکت اعلام کرده است:« بر اساس تبصره الحاقی 28 قانون بودجه سال 1393 کل کشور، به شرکت ملی نفت ایران اجازه داده شده نسبت به مزایده فروش گازهای همراه نفت میادین نفتی اقدام کند.»
شرکت ملی نفت در ادامه توضیحات مفصلی را نیز درباره استفاده از این بند حذف شده ارائه کرده است:« بکارگیری این تبصره می تواند مشوق بخش خصوصی برای مشارکت و سرمایه گذاری در پروژه های جمع آوری گازهای همراه نفت که با قیمت پایه یک سوم قیمت گاز طبیعی تصفیه شده تحویلی به صنایع، درنظر گرفته شده است، باشد.
همچنین با توجه به غنی بودن گازهای همراه نفت و وجود ترکیبات اتان، پروپان، بوتان و مایعات گازی در آن، قیمت این ترکیبات توسط شرکت ملی نفت ایران و بر اساس روال موجود در خصوص قیمت گذاری خوراک تحویلی به پتروشیمی ها، انجام می پذیرد.»
*6.5 میلیارد دلاری که سالانه بدون استفاده دود می‌شود
تا قبل از اعمال تحریم‌های ظالمانه غرب علیه ایران، روزانه معادل تولید یک و نیم فاز پارس جنوبی یعنی حدود 37 میلیون متر مکعب در روز گاز غنی در مشعل میادین نفتی سوزانده می‌شد. با اعمال تحریم‌ها و کاهش تولید نفت، تولید و سوزاندن گازهای همراه نفت نیز به 25 میلیون متر مکعب در روز کاهش یافت.
ارزش حرارتی روزانه 25 میلیون متر مکعب گاز غنی در طول یک سال معادل 65 میلیون بشکه نفت خام است. با فرض 100 دلار برای هر بشکه نفت خام، ارزش حرارتی گازی که در فلرها سوزانده می‌شود سالانه به 6.5 میلیارد دلار بالغ می‌شود.
حتی اگر این گاز ارزشمند به قیمت گاز کم ارزش متان یعنی 10 سنت در هر متر مکعب در اختیار واحدهای پتروشیمی قرار بگیرد سالانه 1 میلیارد دلار از محل مهار آنها نصیب کشور خواهد شد.
فارغ از بی دقتی مدیران شرکت ملی نفت در این باره، به نظر می‌رسد باید عزم جدی‌تری در وزارت نفت و به خصوص در شرکت ملی نفت برای جلوگیری از سوزانده شدن این ثروت 6.5 میلیارد دلاری در راستای اقتصاد مقاومتی شکل بگیرد.
کما اینکه سال‌های طولانی شرکت‌های معظم پتروشیمی در جنوب کشور از جمله پتروشیمی بندر امام آمادگی خود را برای سرمایه‌گذاری در جمع‌آوری این گازها اعلام می‌کردند اما به دلیل بی‌توجهی شرکت ملی نفت، این مهم برای مدت طولانی عملیاتی نشد و تنها در اواخر سال 91 بود که پس از کش و قوس فراوان، پتروشیمی بندر امام توانست قرارداد سرمایه‌گذاری در طرح NGL 3200 را برای جمع‌آوری گازهای همراه میادین نفتی خوزستان و استفاده از آن به عنوان خوارک واحد NF خود بهره‌مند شود.
منبع: فارس
