چرا روسیه در مذاکرات هسته‌ای ایران با آمریکا همکاری می‌کند؟

کاتز اشاره می کند که طی هفته ها و ماه های اخیر، روند تقابل آمریکا و روسیه به حدی رسیده که برخی حتی از امکان آغاز یک «جنگ سرد جدید» میان این دو کشور سخن می گویند. با این حال، روسیه نشان داده که در مجموعه ای از موضوعات، از جمله موضوع هسته ای ایران، به همکاری با آمریکا و غرب ادامه می دهد. عوامل شکل دهنده این رویکرد را می توان دستکم در چهار بخش مورد اشاره قرار داد:

1- دولت ولادیمیر پوتین مایل به تقسیم بندی و تفکیک موضوعات سیاست خارجی است: عدم توافقات جدی با ایالات متحده در برخی از موضوعات، مسکو را از همکاری با واشنگتن در دیگر موضوعاتی که در آن ها نفع مشترک وجود دارد، باز نمی دارد. هم روسیه و هم آمریکا، سیاست خود را بر مبنای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای جهت دهی کرده اند؛ بنابراین همکاری با واشنگتن برای دستیابی به این هدف، همچنان برای مسکو معنادار است. 

2- بخشی از تلاش مسکو برای حل و فصل موضوع هسته ای ایران، با هدف کاهش مخالفت های بین المللی با سیاست های روسیه در قبال اوکراین انجام می گیرد: بسیاری از دولت ها به همان اندازه که نگران چشم انداز هسته ای شدن ایران هستند، از اقدامات روسیه در اوکراین نیز احساس نگرانی می کنند. رژیم اسرائیل، ترکیه، مصر، عربستان سعودی و حتی برخی از کشورهای اروپای غربی عضو ناتو، از جمله این دولت ها هستند. تلاش های جدی روسیه برای حل موضوع هسته ای ایران، می تواند سبب شود که این دولت ها از پیوستن به آمریکا علیه روسیه خودداری کنند.

3- توانایی واقعی روسیه برای ایجاد مانع در مسیر توافق هسته ای ایران، محدود است: بی تردید، واشنگتن و تهران همواره دلایلی برای مخالفت با یکدیگر داشته اند. اما در صورتی که ایران و آمریکا در آستانه رسیدن به توافقی با یکدیگر قرار گیرند، هیچ یک از آن ها حاضر نخواهد بود به نفع مسکو از چنین توافقی چشم پوشی کند. در حقیقت، هرگونه تلاش روسیه برای جلوگیری از توافق میان ایران و غرب، می تواند اثر معکوس به بار آورده و سبب شود مسکو ضعیف و ناکارآمد جلوه کند. 

4- روسیه می تواند از توافق هسته ای با ایران منافع مهمی کسب کند: اگرچه این موضوع حقیقت دارد که رسیدن به توافق نهایی و کاهش – اگرنه حتی برداشته شدن کامل – تحریم های غرب علیه ایران می تواند سبب افزایش رقابت روسیه و ایران بر سر صادرات نفت شود، این امر می تواند در عین حال به شرکت های روسی اجازه دهد در بخش نفت ایران سرمایه گذاری کنند. از سوی دیگر، یک ایران ثروتمندتر می تواند رآکتورهای هسته ای، تسلیحات و کالاهای بیشتری از روسیه خریداری کند.