صراط -درهای کاخ شمس پهلوی معروف به کاخ مروارید پس از گذشت 10 سال در هفته میراث فرهنگی به روی مردم گشوده شد. اما آنچه چشمهای بازدیدکنندگان را حیرت زده کرد خرابیهای خارج از تصور بخش‌هایی از بنای این کاخ بود.
کاخ مروارید در مهرشهر کرج کاخی است که متعلق به شمس پهلوی بوده است او به دلیل ابتلا به بیماری آسم این منطقه را برای زندگی انتخاب می کند و کاخ را توسط وسلی پیترز و بنیاد فرانک لوید رایت، معمار پرآوازه آمریکایی به مبلغ یک میلیون دلار طراحی کرده و می سازد.
این کاخ در زمینی به وسعت 111 هکتار با 2500 متر زیربنا بین سال‌های 1345 تا 1347 با بخشهای مختلفی چون اتاق طلایی بار، اتاق صدف با نمای بیرونی حلزونی شکل، دفتر کار، سالن پذیرایی، سالن سینما، سالن بیلیارد، استخر، آب‌نما، محل نگهداری پرندگان کمیاب، اتاق‌های خواب و... بنا می شود که دریاچه کوچکی 3 طرف کاخ را احاطه می کند.
سازه اصلی و پلان کاخ به شکل سفره ماهی است که صدفی را در بر گرفته است. مصالح ساختمانی بکار رفته در ساخت کاخ تماماً از بتن مخصوص بوده که در جا تهیه و اجرا شده است، بکار گیری گسترده و متنوع از صفحه های پلکسی گلاس و نور گیرهای سقف به شکل دانه های مروارید و از جنس پلاستو فوم مزیت بارز فضا های اندرونی این بنا است.
پس از انقلاب اسلامی مسئولیت این کاخ به حجت الاسلام جعفر شجونی واگذار می شود که به گفته وی تنها چند ماهی آن را مدیریت و سپس به بنیاد مستضعفان واگذار می کند.
این مجموعه تا چندی پیش به عنوان موزه و به نام مجتمع اردویی تفریحی شهید فهمیده استفاده می شده و در سال 1382 به شماره ثبت 7067 در فهرست آثار ملی ایران قرار می گیرد.
درهای این کاخ به روی مردم بسته می شود و پس از کش و قوسهایی که در این سالها برای این بنای تاریخی اتفاق می افتد در نهایت فروردین ماه امسال، حکم واگذاری این کاخ به اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان البرز، توسط دادستان عمومی و انقلاب کرج، صادر می شود اما باز هم فقط 30 هکتار از آن به میراث فرهنگی تعلق می گیرد.
باز شدن درها و نگاه های مردم
مسئولان میراث فرهنگی در پی حکم دادستان مبنی بر واگذاری کاخ مروارید به میراث فرهنگی، وعده باز کردن درهای این کاخ به روی مردم را در هفته میراث فرهنگی داده بودند تا مردم از وضعیت این کاخ مطلع شوند.
این وعده تحقق می یابد و مردمی که عمومشان پیش از 10 سال گذشته هم از این کاخ، بازدید کرده بودند دوباره نظاره گر اوضاع آن می شوند اما حیران از اینکه چرا در این سالها سقف ها ریخته است و بیش از حد، بنا فرسوده شده است؟ این موضوع را راهنماهای کاخ هم تأیید می کنند.
فرزان احمدنژاد، یکی از کارشناسان میراث فرهنگی که خبرنگاران را در بازدید از این کاخ همراهی می کند یکی از علل این تخریب ها در طی این سالها را مربوط به برف سال 1382 می داند که منجر به سنگین شدن سقف و شکسته شدن پلکسی ها می شود. بنایی هم که سقف نداشته باشد در معرض آسیب است.
ابوالفضل عبیدی، مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان البرز هم می گوید: تازه ما پس از حکم دادستانی 3 هفته مشغول پاکسازی ابن مجموعه بودیم تا مردم بتوانند در آن حضور یابند.
احمدنژاد، کارشناس میراث فرهنگی معتقد است: تخریب سازه بتونی بنای کاخ مروارید از داخل، به دلیل نفوذ آب از ناحیه سقف، اگر چه از آغاز احداث کاخ اندک اندک شروع می شود، اما عدم رسیدگی و رفع مشکل ، اکنون پس از قریب سه دهه، پوسیدگی و فرسودگی عمیق و فاجعه آمیزی به بار آورده است که ترمیم آن را صدها برابر دشوار کرده است.
به گفته وی شکی نیست پس از مرمت و نوسازی ساختمان کاخ و دکوراسیون داخلی آن ، از این مکان بتوان به عنوان یکی از گرانبهاترین گنجینه های هنر ومعماری معاصر دنیا در کشورمان بهره گرفت و علاوه بر عموم مردم، به طور اخص از کارشناسان و علاقه مندان معماری ، طراحان داخلی ، دکوراتورها و به ویژه متخصصین سازه، استقبال شایسته تری به عمل آورد.
در هفته میراث فرهنگی، مردم برای ورود به این کاخ که سالهاست رنگ هیچ مرمتی را به خود ندیده است هیچ ورودی پرداخت نمی کنند و با پایان یافتن هفته میراث فرهنگی، دوباره درها بسته می شود تا شاید به مناسبتی دیگر اوضاع آن قابل رویت باشد.
احمدنژاد، کارشناس میراث فرهنگی از اینکه حداقل این بنا به عنوان بخشی از تاریخ این کشور هنوز وجود دارد ابراز خرسندی می کند و می گوید: همین که این کاخ به میراث فرهنگی واگذار شده است اقدام بزرگی است و باید خوشحال بود که همچون بناهای تاریخی موجود در تهران، قرار نیست دیگر آن را تخریب کنند و به جایش برج بسازند!
مسعود سلطانی فر، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درباره کاخ مروارید می گوید: 80 درصد تجهیزات و اموال کاخ مروارید نابود شده و قابل مرمت نیست.
وی با بیان اینکه مجموعه کاخ مروارید پس از انقلاب به‌دلیل نبودن ثبات در مدیریت کاخ، آسیب زیادی دیده است، تأکید می کند: این مجموعه متعلق به مردم است و باید تکلیف مالکیت این اثر مشخص شود، چون مراجع قانونی، نگهداری این اثر را در همین شرایط به سازمان میراث فرهنگی سپرده‌اند، ولی هنوز مالکیت آن به سازمان میراث فرهنگی واگذار نشده و برنامه‌ریزی، تأمین اعتبار و مرمت و بازسازی کاخ مروارید مستلزم روشن شدن مالکیت این اثر تاریخی است.
رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تصریح می کند که برای بازسازی این کاخ، 30میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
معاون رئیس جمهور می گوید: در حال حاضر مستندسازی این کاخ در دستور کار قرار گرفته تا در صورت واگذاری مالکیت آن به میراث فرهنگی روند مرمت و بازسازی بنا آغاز شود. این کاخ قابلیت آن را دارد که به کاخ موزه تبدیل شود و امید است با واگذاری این مجموعه به میراث فرهنگی طی سه سال این بنا مرمت و بازسازی و در نهایت برای تبدیل به کاخ موزه آماده شود.
ابوالفضل عبیدی، مدیر کل میراث فرهنگی استان البرز هم از تهیه طرح مرمت این مجموعه برای سال جاری خبر می دهد.
اما با این اوصاف در شرایط کنونی با توجه به اینکه تنها بخشی از سقف سالن اصلی کاخ باقی مانده است و سایر بخشهای کاخ در معرض مستقیم آسیب قرار دارند به نظر می رسد برای حفظ این مجموعه تاریخی، سرعت بخشیدن در تشریفات اداری برای واگذاری مالکیت و اقدامات اداری برای تخصیص بودجه های حفاظت و مرمت، امری ضروری است.
کاخ مروارید در مهرشهر کرج کاخی است که متعلق به شمس پهلوی بوده است او به دلیل ابتلا به بیماری آسم این منطقه را برای زندگی انتخاب می کند و کاخ را توسط وسلی پیترز و بنیاد فرانک لوید رایت، معمار پرآوازه آمریکایی به مبلغ یک میلیون دلار طراحی کرده و می سازد.
این کاخ در زمینی به وسعت 111 هکتار با 2500 متر زیربنا بین سال‌های 1345 تا 1347 با بخشهای مختلفی چون اتاق طلایی بار، اتاق صدف با نمای بیرونی حلزونی شکل، دفتر کار، سالن پذیرایی، سالن سینما، سالن بیلیارد، استخر، آب‌نما، محل نگهداری پرندگان کمیاب، اتاق‌های خواب و... بنا می شود که دریاچه کوچکی 3 طرف کاخ را احاطه می کند.
سازه اصلی و پلان کاخ به شکل سفره ماهی است که صدفی را در بر گرفته است. مصالح ساختمانی بکار رفته در ساخت کاخ تماماً از بتن مخصوص بوده که در جا تهیه و اجرا شده است، بکار گیری گسترده و متنوع از صفحه های پلکسی گلاس و نور گیرهای سقف به شکل دانه های مروارید و از جنس پلاستو فوم مزیت بارز فضا های اندرونی این بنا است.
پس از انقلاب اسلامی مسئولیت این کاخ به حجت الاسلام جعفر شجونی واگذار می شود که به گفته وی تنها چند ماهی آن را مدیریت و سپس به بنیاد مستضعفان واگذار می کند.
این مجموعه تا چندی پیش به عنوان موزه و به نام مجتمع اردویی تفریحی شهید فهمیده استفاده می شده و در سال 1382 به شماره ثبت 7067 در فهرست آثار ملی ایران قرار می گیرد.
درهای این کاخ به روی مردم بسته می شود و پس از کش و قوسهایی که در این سالها برای این بنای تاریخی اتفاق می افتد در نهایت فروردین ماه امسال، حکم واگذاری این کاخ به اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان البرز، توسط دادستان عمومی و انقلاب کرج، صادر می شود اما باز هم فقط 30 هکتار از آن به میراث فرهنگی تعلق می گیرد.
باز شدن درها و نگاه های مردم
مسئولان میراث فرهنگی در پی حکم دادستان مبنی بر واگذاری کاخ مروارید به میراث فرهنگی، وعده باز کردن درهای این کاخ به روی مردم را در هفته میراث فرهنگی داده بودند تا مردم از وضعیت این کاخ مطلع شوند.
این وعده تحقق می یابد و مردمی که عمومشان پیش از 10 سال گذشته هم از این کاخ، بازدید کرده بودند دوباره نظاره گر اوضاع آن می شوند اما حیران از اینکه چرا در این سالها سقف ها ریخته است و بیش از حد، بنا فرسوده شده است؟ این موضوع را راهنماهای کاخ هم تأیید می کنند.
فرزان احمدنژاد، یکی از کارشناسان میراث فرهنگی که خبرنگاران را در بازدید از این کاخ همراهی می کند یکی از علل این تخریب ها در طی این سالها را مربوط به برف سال 1382 می داند که منجر به سنگین شدن سقف و شکسته شدن پلکسی ها می شود. بنایی هم که سقف نداشته باشد در معرض آسیب است.
ابوالفضل عبیدی، مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان البرز هم می گوید: تازه ما پس از حکم دادستانی 3 هفته مشغول پاکسازی ابن مجموعه بودیم تا مردم بتوانند در آن حضور یابند.
احمدنژاد، کارشناس میراث فرهنگی معتقد است: تخریب سازه بتونی بنای کاخ مروارید از داخل، به دلیل نفوذ آب از ناحیه سقف، اگر چه از آغاز احداث کاخ اندک اندک شروع می شود، اما عدم رسیدگی و رفع مشکل ، اکنون پس از قریب سه دهه، پوسیدگی و فرسودگی عمیق و فاجعه آمیزی به بار آورده است که ترمیم آن را صدها برابر دشوار کرده است.
به گفته وی شکی نیست پس از مرمت و نوسازی ساختمان کاخ و دکوراسیون داخلی آن ، از این مکان بتوان به عنوان یکی از گرانبهاترین گنجینه های هنر ومعماری معاصر دنیا در کشورمان بهره گرفت و علاوه بر عموم مردم، به طور اخص از کارشناسان و علاقه مندان معماری ، طراحان داخلی ، دکوراتورها و به ویژه متخصصین سازه، استقبال شایسته تری به عمل آورد.
در هفته میراث فرهنگی، مردم برای ورود به این کاخ که سالهاست رنگ هیچ مرمتی را به خود ندیده است هیچ ورودی پرداخت نمی کنند و با پایان یافتن هفته میراث فرهنگی، دوباره درها بسته می شود تا شاید به مناسبتی دیگر اوضاع آن قابل رویت باشد.
احمدنژاد، کارشناس میراث فرهنگی از اینکه حداقل این بنا به عنوان بخشی از تاریخ این کشور هنوز وجود دارد ابراز خرسندی می کند و می گوید: همین که این کاخ به میراث فرهنگی واگذار شده است اقدام بزرگی است و باید خوشحال بود که همچون بناهای تاریخی موجود در تهران، قرار نیست دیگر آن را تخریب کنند و به جایش برج بسازند!
کاخ مروارید و رویای مرمت
مسعود سلطانی فر، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درباره کاخ مروارید می گوید: 80 درصد تجهیزات و اموال کاخ مروارید نابود شده و قابل مرمت نیست.
وی با بیان اینکه مجموعه کاخ مروارید پس از انقلاب به‌دلیل نبودن ثبات در مدیریت کاخ، آسیب زیادی دیده است، تأکید می کند: این مجموعه متعلق به مردم است و باید تکلیف مالکیت این اثر مشخص شود، چون مراجع قانونی، نگهداری این اثر را در همین شرایط به سازمان میراث فرهنگی سپرده‌اند، ولی هنوز مالکیت آن به سازمان میراث فرهنگی واگذار نشده و برنامه‌ریزی، تأمین اعتبار و مرمت و بازسازی کاخ مروارید مستلزم روشن شدن مالکیت این اثر تاریخی است.
رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تصریح می کند که برای بازسازی این کاخ، 30میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
معاون رئیس جمهور می گوید: در حال حاضر مستندسازی این کاخ در دستور کار قرار گرفته تا در صورت واگذاری مالکیت آن به میراث فرهنگی روند مرمت و بازسازی بنا آغاز شود. این کاخ قابلیت آن را دارد که به کاخ موزه تبدیل شود و امید است با واگذاری این مجموعه به میراث فرهنگی طی سه سال این بنا مرمت و بازسازی و در نهایت برای تبدیل به کاخ موزه آماده شود.
ابوالفضل عبیدی، مدیر کل میراث فرهنگی استان البرز هم از تهیه طرح مرمت این مجموعه برای سال جاری خبر می دهد.
اما با این اوصاف در شرایط کنونی با توجه به اینکه تنها بخشی از سقف سالن اصلی کاخ باقی مانده است و سایر بخشهای کاخ در معرض مستقیم آسیب قرار دارند به نظر می رسد برای حفظ این مجموعه تاریخی، سرعت بخشیدن در تشریفات اداری برای واگذاری مالکیت و اقدامات اداری برای تخصیص بودجه های حفاظت و مرمت، امری ضروری است.
