در حال حاضر، مسابقات در طی نزدیک به یک ماه و با حضور ۳۲ تیم بعلاوه
کشور(های) میزبان برگزار می‌شود که به این مرحله از مسابقات، معمولاً
مرحله‌ی نهایی جام جهانی گفته می‌شود. تیم‌ها برای ورود به مرحله نهایی
جام، در طی ۳ سال قبل از آغاز آن، تلاش کرده و در نهایت به همراه کشور(های)
میزبان در این مسابقات حضور پیدا می‌کنند.
تاکنون ۱۹ جام جهانی برگزار شده‌است و تنها ۸ کشور موفق به فتح این
مسابقات شدند که کشور برزیل با ۵ قهرمانی، پرافتخارترین تیم این رقابت
هاست. همچنین برزیلی‌ها تنها تیم در دنیا هستند که در تمام ۱۹ دوره
رقابت‌ها حضور داشتند. ایتالیا با چهار قهرمانی، دومین تیم پرافتخار دنیاست
و آلمان با ۳ قهرمانی، اوروگوئه و آرژانتین با ۲ قهرمانی و کشورهای
انگلستان، فرانسه و اسپانیا ۶ کشور دیگری هستند که تجربهٔ کسب عنوان
قهرمانی را دارند.
جام جهانی، پربیننده ترین رویداد ورزشی است طوریکه بازی فینال جام جهانی
سال ۲۰۰۶ را که در کشور آلمان برگزار شد، ۷۱۵٫۱ میلیون نفر در سرتاسر دنیا
به صورت زنده تماشا کردند.
میزبان ۳ دوره بعدی جام جهانی نیز انتخاب شده است که برزیل در سال ۲۰۱۴
میزبان خواهد بود و کشورهای روسیه و قطر به ترتیب در سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲
میزبان رقابت‌های خواهند بود.
مسابقات بین‌المللی قبلی
در سال ۱۸۷۲، نخستین مسابقه بین‌المللی فوتبال بین دو انگلیس و اسکاتلند و
در گلاسگو انجام شد که با نتیجه مساوی بدون گل به پایان رسید. نخستین جام
برگزار شده نیز در سال ۱۹۸۴ و با نام مسابقات قهرمانی بریتانیا برگزار شد.
در قرن ۲۰ میلادی، فوتبال رو به رشد رفت و در بازیهای المپیک تابستانی
۱۹۰۰، فوتبال بدون داشتن مدال و به عنوان یکی از ورزش‌های تیمی، برگزار شد.
در سال ۱۹۰۴ بود که فیفا در سوئیس تاسیس شد. مسئولین وقت فیفا تلاش
می‌کردند تا جدا از فوتبالی که در مسابقات المپیک برگزار می‌شود، مسابقات
دیگری برگزار کنند اما چون اوایل ظهور این رشته ورزشی بود، فیفا توفیقی کسب
نکرد و شکست خورده بود.
در المپیک سال ۱۹۰۸ بود که فوتبال برای نخستین بار، به عنوان یک ورزش رسمی
در المپیک مورد استفاده قرار گرفت و فیفا مسئولیت برگزاری آن را به عهده
داشت. البته در آن زمان تنها تیم ملی انگلیس یک تیم حرفه‌ای بود و سایر
تیم‌ها دارای بازیکنان آماتور بودند که به همین دلیل در طی ۲ دوره بعدی
المپیک، انگلیس مدال طلا را کسب کرد.
در سال ۱۹۰۹ و در کنار مسابقات المپیک که برای تیم‌های اماتور برگزار
می‌شد، سر توماس لیپتون، جام توماس لیپتون را در شهر تورین برگزار کرد.
البته در این رقابت‌ها، تیم‌های ملی شرکت نداشتند بلکه از هر کشور، یک تیم
باشگاهی و به عنوان نماینده در این مسابقات حضور پیدا می‌کرد. زمانی جام
توماس لیپتون به عنوان نخستین دوره رقابت‌های جام جهانی شناخته می‌شد. در
این رقابت‌ها، موفق ترین تیم‌های ایتالیا، آلمان و سوئیس حضور داشتند اما
مسئولین فوتبال انگلیس، حاضر نشدند تا یک تیم حرفه‌ای به این مسابقات
بفرستند که لیپتون از باشگاه «آکلند غربی» به نمایندگی از انگلیس، برای
شرکت در این رقابت‌ها دعوت کرد که در نهایت همین تیم هم قهرمان شد.
در سال ۱۹۱۴، فیفا مسابقات فوتبال المپیک را با عنوان جام جهانی فوتبال
برای افراد اماتور به رسمیت شناخت و مسئولیت برگزاری این رقابت‌ها را
پذیرفت. این حرکت فیفا در سال ۱۹۲۰، منجر به برگزاری نسختین جام بین
قاره‌ای فوتبال شد که در آن یک کشور غیر اروپایی نیز شرکت کرد. مصر به
همراه ۱۳ تیم اروپایی دیگر در این رقابت‌ها شرکت کرد که در نهایت مسابقات
با قهرمانی تیم ملی بلژیک به پایان رسید. ۲ دوره بعدی رقابت‌ها نیز در
سالهای ۱۹۲۴ و ۱۹۲۸ با قهرمانی تیم ملی اروگوئه به پایان رسید.
نخستین دوره رقابت‌ها
جام جهانی ۱۹۳۰
با توجه به موفقیت در برگزاری مسابقات المپیک، فیفا و رئیس وقت آن زمانش؛
ژول ریمه، مجدداً تلاش خود را برای برگزاری یک جام رسمی بین‌المللی آغاز
کردند تا بتوانند مسابقات مربوط به خود را برگزار کنند. در می سال ۱۹۲۸ بود
که فیفا در شهر آمستردام تصمیمش را برای برگزاری مسابقات رسمی خود، اعلام
کرد. آنها کشور اروگوئه را که در ۲ دوره قبلی جام جهانی و در آستانه‌ی جشن
۱۰۰ سالگی استقلالش بود، به عنوان میزبان رقابت‌ها، انتخاب کردند.
کمیته‌ای برای دعوت تیم‌های ملی برای حضور در این رقابت‌ها تشکیل شد اما
انتخاب اروگوئه به عنوان میزبان رقابت‌ها، به منزله‌ی افزایش هزینه‌ها و
سخت شدن آمدن تیم‌ها به رقابت‌ها بود که همین مسئله باعث شد که تا قبل از ۲
ماه مانده به آغاز رقابت‌ها، هیچ تیم اروپایی، اعلام آمادگی نکرده باشد.
هر چند در نهایت بلژیک، فرانسه، رومانی و یوگوسلاوی از اروپا در این
رقابت‌ها حضور پیدا کردند. ۷ تیم از آمریکای جنوبی، ۲ تیم از آمریکای شمالی
به همراه ۴ تیم اروپایی، ۱۳ تیم حاضر در نخستین دوره رقابت‌های جام جهانی
فوتبال بودند.
دو بازی اول در تاریخ رقابت‌های جام جهانی، در ۱۳ ژوئیه ۱۹۳۰ برگزار شد.
جاییکه فرانسه موفق شد با نتیجه ۴-۱ تیم مکزیک را شکست دهد و آمریکا نیز با
۳ گل تیم بلژیک را شکست داد. لوسین لورنت فرانسوی، زننده نخستین گل تاریخ
رقابت‌های جام جهانی شد.
در بازی فینال نیز اروگوئه میزبان توانست در حضور ۹۳ هزار تماشاگر، با
نتیجه ۴-۲ آرژانتین را شکست داده و به عنوان نخستین قهرمان جام جهانی
فوتبال شناخته شود. جامی که با نام جام ژول ریمه نیز از آن یاد می‌شود.
جام‌های جهانی قبل از جنگ جهانی
پس از برگزار شدن نخستین دوره رقابت‌های جام جهانی، بازیهای المپیک سال
۱۹۳۲ در لوس آنجلس برگزار شد که در آنجا فوتبال محبوبیت بسیار کمی داشت و
به جای آن، فوتبال آمریکایی بسیار محبوب شده بود. به همین دلیل بود که
مسئولین فیفا و المپیک، تصمیم گرفتند مسابقات فوتبال را در آن دوره از
رقابت‌ها برگزار نکنند. فوتبال دوباره در المپیک سال ۱۹۳۶ جزو یکی از
رشته‌ها شد اما بیشتر از گذشته تحت شعاع جام جهانی فوتبال قرار گرفته بود.
جام جهانی ۱۹۳۴
مسابقات سال ۱۹۳۴، در کشور ایتالیا برگزار شد. جاییکه برای اولین بار مسابقات دارای مرحله گروهی شدند. ۱۶ تیم در این دوره حضور داشتند که تا سال ۱۹۸۲، این تعداد تغییری نکرد. اروگوئه‌ای‌ها که از بازیهای ضعیف تیم‌های اروپایی در دوره‌ی گذشته ناامید شده بودند، این مسابقات را تحریم کردند. بولیوی و پاراگوئه نیز بدلیل مسائل مالی، در این مسابقات حضور پیدا نکردند تا برزیل و آرژانتین بدون برگزاری هیچ بازی مقدماتی، در مسابقات حضور پیدا کنند. مصر نیز در این دوره، به عنوان نخستین تیم آفریقایی حضور پیدا کرد. ایتالیایی‌ها نیز خود توانستند در این دوره از رقابت‌ها قهرمان شوند و تبدیل به نخستین تیم اروپایی شوند که قهرمان جام جهانی می‌شود.
جام جهانی ۱۹۳۴
مسابقات سال 1938، دوره بعدی رقابت‌ها نیز مجدداً در اروپا و در کشور فرانسه برگزار شد که موجب اعتراض کشورهای امریکایی شد و اروگوئه و آرژانتین مسابقات را تحریم کردند. همچنین برای نخستین بار اعلام شد که تیم‌های میزبان و قهرمان دوره قبل رقابت‌ها، بدون نیاز به برگزاری مسابقات مقدماتی، می‌توانند در این رقابت‌ها حضور یابند. بدین ترتیب کشور ایتالیا به عنوان قهرمان دوره قبل و فرانسه به عنوان میزبان، بطور مستقیم به جام جهانی صعود کردند. همچنین اتریش با وجود اینکه توانست به جام جهانی صعود کند، نتوانست در مسابقات شرکت کند چراکه عضوی از آلمان شده بود. به انگلیس پیشنهاد داده شد تا در این مسابقات حضور پیدا کنند اما آنها نپذیرفتند تا مسابقات با ۱۵ تیم برگزار شود. فرانسوی‌ها که میزبان بودند، تبدیل به نخستین میزبانی شدند که موفق به کسب جام نشد. تیم ملی ایتالیا در نهایت موفق شد تا برای دومین بار پیاپی، قهرمان این رقابت‌ها شود. ارنست ویلیمووسکی لهستانی نیز تبدیل به نخستین بازیکن شد که در یک بازی جام جهانی، موفق به زدن ۴ گل شد. وی در جریان باخت ۶-۵ کشورش به برزیل، چنین کاری کرد. این رکورد بعدها بارها تکرار شد اما ۵۶ سال طول کشید تا شخصی بتواند این رکورد را بهبود ببخشد.
برگزار نشدن دو جام جهانی بخاطر جنگ جهانی
دوره‌های ۱۹۴۲ و ۱۹۴۶ جام جهانی، به دلیل جنگ جهانی دوم برگزار نشد. جام
جهانی ۱۹۴۲ قرار بود تا در کشور آلمان برگزار شود. این خبر در ۲۳مین سالگرد
فیفا در سال ۱۹۳۶ و در برلین اعلام شده بود. اما جنگ جهانی در سال ۱۹۳۹
آغاز شد و میزبانی آلمان منتفی شد. در جوئن همین سال، قرار شد برزیل میزبان
رقابت‌ها باشد هرچند که با گسترش جنگ جهانی، برگزاری مسابقات منتفی شد
آنهم در حالیکه حتی میزبان رقابت‌ها هم مشخص نشده بود.
بعد از پایان جنگ جهانی نیز، مسابقات سال ۱۹۴۶ بدلیل خرابی‌های حاصل از جنگ، برگزار نشد.
جام‌های جهانی بعد از جنگ جهانی
جام جهانی ۱۹۵۰
در سال ۱۹۵۰ بود که مسابقات دوباره از سر گرفته شد. مسابقات به میزبانی برزیل برگزار شد و انگلیس برای نخستین بار در این رقابت‌ها حضور پیدا کرد. انگلیسی‌ها که فوتبال را ورزشی انگلیسی می‌دانستند، دوست نداشتند تا در رقابت با تیم‌های غیرانگلیسی شرکت کنند تا بتوانند فوتبال را انگلیسی نگه دارند اما سرانجام در سال ۱۹۴۶ بود که دعوت فیفا را پذیرفتند و در این رقابت‌ها شرکت کردند. هر چند در نهایت انها با شکست برابر آمریکا، از گردونه رقابت‌ها حذف شدند و نتوانستند به فینال راه پیدا کنند. انگلیسی‌ها آن بازی را با ۱ گل به آمریکا واگذار کرده بودند هرچند در ابتدا اخبار به اشتباه مخابره شد. بنابر اخبار، انگلیسی‌ها بازی را ۱-۰ برده بودند و البته به علت اشتباه تایپی، نتیجه بازی ۱۰-۰ به نفع انگلیس خوانده شده بود. همچنین اروگوئه‌ای که دو دوره قبلی را تحریم کرده بود، مجدداً به این بازیها آمد. کشورهای اروپای شرقی چون شوروی سابق نیز بدلایل سیاسی در مسابقات حضور نداشتند. ایتالیا، قهرمان دوره قبل نیز با وجود سقوط هواپیمای خود که باعث کشته شدن اکثر بازیکنانش شد، در این رقابت‌ها شرکت کرد. همجنین این تنها دوره از رقابت‌ها بود که پس از مرحله گروهی، مسابقات حذفی برگزار نشد و در این دور هم مسابقات به شکل گروهی برگزار شد. در نهایت نیز اروگوئه‌ای‌ها، برزیل میزبان را شکست دادند و قهرمان شدند.
جام جهانی ۱۹۵۴
جام جهانی ۱۹۵۴ در کشور سوئیس برگزار شد و مسابقات برای اولین بار از طریق تلویزیون پخش شدند. شوروی که در مسابقات المپیک شگفتی ساز شده بودند، در این رقابت‌ها موفق نبودند. در مرحله یک چهارم نهایی مسابقات نیز پرگل ترین بازی تاریخ رقابت‌ها رقم خورد. جاییکه اتریش با وجود آنکه با ۳ گل از سوئیس عقب افتاده بود، در نهایت با نتیجه ۷-۵ موفق شد سوئیس را شکست دهد. در نهایت نیز آلمان غربی با برتری ۳-۲ برابر قهرمان المپیک، یعنی مجارستان موفق شد قهرمان مسابقات شود. این قهرمانی در حالی بدست آمد که آلمانی‌ها ابتدا با ۲ گل از حریف عقب افتاده بودند. به همین دلیل این مسابقه در آلمان، با نام «معجزه برن» معروف شده‌است.
جام جهانی ۱۹۵۸
جام جهانی ۱۹۵۸ در سوئد برگزار شد و برزیل توانست قهرمان شود. برزیلی‌ها تبدیل به نخستین تیم تاریخ مسابقات شدند که در حالی قهرمان می‌شدند که مسابقات در یک قاره دیگر برگزار می‌شد. همچنین برای اولین بار، هر چهار تیم بریتانیایی موفق به حضور در مرحلهٔ نهایی مسابقات شدند. اتفاقی که دیگر هرگز رخ نداد. همچنین در این مسابقات، پله به جهان فوتبال معرفی شد. وی در فینال ۲ بار گلزنی کرد. جاست فونتین نیز با زدن ۱۳ گل، بهترین گلزن رقابت‌ها شد. رکوردی که تاکنون دست نخورده باقی‌مانده‌است.
جام جهانی ۱۹۶۲
در حالی شیلی میزبان جام جهانی ۱۹۶۲ بود که قبل از آغاز مسابقات، زلزله ویرانگر و ۹٫۵ ریشتری شیلی رخ داد و خسارات زیادی وارد کرد. این دوره از مسابقات بخاطر خشونت زیادش و بازیهای تدافعیش بسیار مشهور شد. برای مثال بازی ایتالیا با شیلی که با برد ۲-۰ شیلی همراه بود، به نام نبرد سانتیاگو معروف شد. دو روزنامه نگار ایتالیایی، مقاله‌ای تند درباره کشور میزبان نوشتند و در مسابقه نیز بازیکنان دو تیم به قصد مصدوم کردن بازیکنان حریف بازی می‌کردند و در نهایت دو بازیکن از تیم ایتالیا نیز از بازی اخراج شدند. در نهایت و برای دومین بار پیاپی، برزیل موفق شد در فینال و با نتیجه ۳-۱ تیم چکسلواکی را شکست دهد و قهرمان مسابقات شود. مارکوس کول کلمبیایی نیز تبدیل به نختستین و تنها بازیکن تاریخ شد که از روی نقطه کرنر، موفق به زدن گل در جام جهانی شد. لو یاشین این گل را دریافت کرده بود.
جام جهانی ۱۹۶۶
انگلستان که دارای نخستین فدراسیون فوتبال جهان است در حالی میزبان این
مسابقات شد که در بازیهای جام‌جهانی چندان خوش ندرخشیده بود.
74 تیم در مرحله انتخابی شرکت کردند که 10 تیم از اروپا، 5 تیم ار آمریکای‌جنوبی و 1 تیم از آسیا به مسابقات نهایی راه‌یافتند.
2 تیم تازه وارد پرتغال و کره‌شمالی شگفتی‌سازان این دوره بودند. بازی این
2 تیم از مشهورترین بازیهای تاریخ جام‌جهانی است. کره‌شمالی در آن بازی
در 25 دقیقه نخست 3 بر صفر از پرتغال جلو افتاد. اما پرتغال با 4 گل پی در
پی اوزه بیو و تک گل ژوزه آگوستو بازی را برد.
4 تیم انگلستان، آلمان‌غربی، پرتغال و اتحاد جماهیرشوروی به مرحله نیمه
نهایی راه‌یافتند و آلمان‌غربی و انگلستان با نتیجه مشابه 2 بر1 حریفان را
از پیش رو برداشتند.
در بازی فینال 2 تیم در پایان وقت قانونی 2 بر 2 مساوی شدند، اما در وقت
اضافی، جف‌هرست که در وقت قانونی یکی از گل‌های انگلستان را به ثمر رسانده
بود، با وارد کردن 2 گل دیگر نتیجه را به 4 بر 2 تغییر داد و انگلستان برای
نخستین بار به جام جهانی دست‌یافت.
جام جهانی ۱۹۷۰
برای نخستین بار جام جهانی ۱۹۷۰ در آمریکای مرکزی و بدون حضور تیم‌های فرانسه، آرژانتین، مجارستان و اسپانیا برگزار می‌شد.
برزیل با ماریو زاگالو و بازیکنان مطرح خود چون پله، ریوه لینو، کارلوس
آلبرتو پریرا، توستائو و جرزینیو به مکزیک آمده بود تا شکست سخت دوره پیش
را جبران کند. ایتالیا نیز برای رسیدن به فینال، مکزیک و آلمان‌غربی را
شکست داد.
ایتالیا و برزیل در نیمه اول بازی فینال با نتیجه 1 بر 1 مساوی شدند اما
در نیمه دوم برزیل در 20 دقیقه 3 گل به ثمر رساند و برای سومین‌بار قهرمان
جام‌جهانی شد و جام ژول‌ریمه را برای همیشه به خانه برد.
جام جهانی ۱۹۷۴
تیم‌های فرانسه، اسپانیا و انگلستان غایبان بزرگ جام دهم بودند و جمهوری
دمکراتیک کنگو، آلمان شرقی، هائیتی و استرالیا (سهمیه آسیا) برای
نخستین‌بار به جام‌جهانی می‌آمدند.
سیستم برگزاری بازیها بار دیگر در این جام تغییر کرد. بدین شکل که 16 تیم
در 4 گروه 4 تیمی بازی کردند که تیم‌های اول و دوم هر گروه به دور بعد راه
یافتند و دوباره به 2 گروه 4 تیمی تقسیم شدند که 2 تیم اول مستقیما به
فینال و 2 تیم دوم به بازی رده‌بندی راه‌یافتند.
آلمان‌غربی، میزبان مسابقات و هلند به فینال رفتند و برزیل و لهستان برای بازی رده‌بندی مقابل هم قرارگرفتند.
بازی فینال با حضور بیش از 75 هزار نفر در استادیوم المپیک مونیخ برگزار
شد. آلمان‌غربی با بهترین بازیکنان تاریخ فوتبال خود چون سپ مایر، فرانتس
بکن باوئر، برتی فوگتس، پل برایتنر، گرد مولر، ولفگانگ اورات، راینر بونهوف
و اولی هوینس در مقابل هلندی قرارگرفت که از مثلث طلایی یوهان کرایف و ران
رینسن برینک و جانی رپ بهره‌می‌برد.
در ثانیه‌های نخست بازی فینال یک پنالتی به سود هلند گرفته شد که یوهان
نیسکنس آن را به گل تبدیل کرد و یکی از سریعترین گل‌های تاریخ جام‌جهانی را
رقم زد اما آلمان با 2 گل برایتنر و گرد مولر از هلند پیش افتاد و برای
دومین‌بار به جام‌جهانی دست‌یافت.
جام جهانی ۱۹۷۸
تعداد شرکت کنندگان مرحله انتخابی در این دوره برای نخستین بار از عدد 100
گذشت. 2 تیم ایران و تونس به عنوان نمایندگان آسیا و آفریقا برای
نخستین‌بار به جام‌جهانی راه‌یافتند.
ایران که در دور نخست مرحله انتخابی سوریه و عربستان‌سعودی را شکست داده
بود، در دور دوم با هنگ‌کنگ، کره جنوبی و استرالیا هم گروه شد که به عنوان
تیم اول به جام جهانی راه‌یافت.
2 شکست مقابل هلند و پرو و یک تساوی با اسکاتلند، 2 گل زده (ایرج
دانایی‌فر و حسن روشن)، 8 گل خورده و 1 امتیاز نتیجه سفر ایران به آرژانتین
بود.
در این دوره تیم‌های آرژانتین و هلند به عنوان سرگروه به فینال رسیدند و
برزیل و ایتالیا بازی رده‌بندی را برگزار کردند. در فینال هلند که برای بار
دوم به فینال رسیده بود با تیم جوان و ناشناخته آرژانتین با بازیکنانی چون
دانیل پاسارلا، دانیل برتونی، ماریو کمپس و اسوالدو آردیلس تقابل سختی
داشت و در پایان وقت قانونی 1 بر 1 مساوی شدند. اما آرژانتین با زدن 2 گل
در وقت اضافی، پس از اوروگوئه و برزیل، سومین کشور آمریکای لاتین بود که به
جام‌جهانی دست می‌یافت.
تغییرات در جام جهانی
در بین سالهای ۱۹۳۷ تا ۱۹۷۸، مسابقات با حضور ۱۶ تیم برگزار می‌شد. البته در مسابقات سال ۱۹۳۸ کشور اتریش جزوی از آلمان شده بود و به همین دلیل بود که مسابقات با حضور ۱۵ تیم برگزار شد. همچنین در مسابقات سال ۱۹۵۰ بود که به علت انصراف تیم‌های هند، اسکاتلند و ترکیه، مسابقات با شرکت ۱۳ تیم برگزار شد. در آن سال‌ها اکثر تیم‌های شرکت کننده، از اروپا و آمریکای جنوبی بودند و تیم‌های کمی از قاره‌های آمریکای شمالی، آسیا، آفریقا و اقیانوسیه در این رقابت‌ها بودند و اکثر آنها نیز به راحتی از تیم‌های اروپایی و آمریکایی جنوبی، شکست می‌خوردند. در واقع تا سال ۱۹۸۶، تنها آمریکا بود که جزو قاره اروپا و آمریکای جنوبی نبود اما توانسته بود از دور نخست رقابت‌ها صعود کند و در رقابت‌های سال ۱۹۳۰، به دور نیمه نهایی رسیده بود. همچنین تیم‌های ملی کوبا در سال ۱۹۳۸، کره شمالی در سال ۱۹۶۶ و مکزیک در سال ۱۹۷۰ بود که توانسته بودند به مرحله یک چهارم نهایی برسند.
در دوران جنگ جهانی دوم جام در ایتالیا بود و معاون رئیس فیفا، "اوتورینو باراسی" آنرا در یک جعبه کفش در زیر تختخواب خود مخفی کرده بود. برزیل در سال ۱۹۶۶ به روال عادی پس از چهار سال جام را به فیفا بازگرداند. این جام در همین سال و قبل از شروع بازیها، بخشی از نمایشگاه "فوتبال در دنیای تمبر" بود که در "وستمینستر سنترهال" لندن برگزار شده بود. در روز ۲۰ مارس ۱۹۶۶ برابر ۲۹ اسفند ۱۳۴۴ خورشیدی، زمانی که در قسمت دیگری از ساختمان نمایشگاه مراسم عبادت برگزار شده بود، ربوده شد. اما یک هفته بعد سگی ضمن بازی در باغچه جلوی خانه ای آنرا پیدا کرد. جام ژول ریمه پس از مسابقات ۱۹۷۰ برای همیشه به برزیل رفت ولی در دسامبر سال ۱۹۸۳ دوباره و این بار از ویترین فدراسیون فوتبال برزیل به سرقت رفت. در تحقیقات پلیس معلوم شد که دزدان جام را ذوب کرده‌اند. به این خاطر فدراسیون برزیل بدل جام را نزد یک شرکت آلمانی در شهر "هانائو" نزدیک فرانکفورت سفارش داد که اکنون در برزیل نگهداری می شود.
پس از این رویداد، فیفا از میان ۵۳ طرح که هنرمندان در رقابتی جهانی برای جام جهانی فراهم آورده بودند، جام فعلی را که طراحی تندیس ساز و سنگتراش ایتالیایی "سیلویو گازانیگا" اهل میلان است را بر گزید. جنس جام طلای ۱۸ عیار، وزن آن ۶۱۷۵ گرم و ارتفاع آن ۳۶۸ میلیمتر است. تیم برنده جام را دریافت می‌کند وپس از پایان مسابقات می بایستی آنرا قبل از بازگشت به کشور خود تحویل فیفا دهد. تیم قهرمان یک نسخه بدل با روکش آب طلا دریافت می‌کند که آنهم متعلق به فیفا میماند.
جام جهانی ۱۹۸۲
با حضور ستارگانی چون زیکو، سوکراتس (برزیل)، دیه‌گو مارادونا (آرژانتین)،
پائولو روسی و دینو زوف (ایتالیا)، کارل هاینتس رومنیگه و هارالد شوماخر
(آلمان‌غربی) و ژان تیگانا و میشل پلاتینی (فرانسه) این جام، به جام
ستارگان شناخته می‌شود.
در این جام سهمیه آفریقا به 2 تیم افزایش یافت و از هر 2 منطقه آسیا و
اقیانوسیه 1 تیم به جام جهانی راه یافت. تیم‌های حاضر، به 6 گروه 4 تیمی
تقسیم شدند و 2 تیم اول هر گروه صعود کردند. در مرحله نیمه‌نهایی تیم‌های
فرانسه و آلمان‌غربی و در بازی دیگر ایتالیا و لهستان مقابل هم قرارگرفتند.
بازی دو تیم فرانسه و آلمان‌غربی پس از 120 دقیقه با نتیجه 3 بر 3 به
تساوی رسید که آلمان‌غربی موفق شد فرانسه را در ضربات پنالتی شکست دهد و به
فینال برود. ایتالیا با 2 گل پائولو روسی لهستان را شکست داد و راهی فینال
شد.
در فینال ایتالیا با 3 گل پائولو روسی، مارکو تاردلی و الساندرو آلتوبلی در مقابل تک گل آلمان‌غربی برای سومین‌بار قهرمان جهان شد.
جام جهانی ۱۹۸۶
مکزیک در آن زمان نخستین کشور جهان بود که 2 بار میزبانی بازیهای جام‌جهانی را برعهده گرفته بود.
121 کشور عضو فیفا برای ورود به جام سیزدهم در دور مقدماتی به رقابت
پرداختند که 24 تیم موفق به سفر به مکزیک شدند. عراق، کانادا و دانمارک
برای نخستین بار به جام جهانی راه یافتند.
در مرحله یک هشتم نهایی تیم‌های برزیل، آرژانتین، آلمان‌غربی، مکزیک،
اسپانیا، انگلستان، فرانسه، بلژیک با شکست دادن حریفان به یک چهارم نهایی
رسیدند.
فرانسه و برزیل در یکی از مهیج‌ترین بازیهای تاریخ فوتبال جهان مقابل هم
قرارگرفتند. بازی در 90 دقیقه قانونی با گل‌های کاره‌کا و پلاتینی 1 بر 1
تمام شد و پس از 30 دقیقه وقت اضافی بدون گل به ضربات پنالتی رسید. فرانسه
نهایتا در این بازی پیروز شد و به نیمه‌نهایی رفت.
در این مرحله آرژانتین و انگلستان نیز مقابل هم قرارگرفتند و با 2 گل
مارادونا (دو گلی که هرکدام در نوع خود پدیده‌ای در جام جهانی محسوب
می‌شود) آرژانتین به مرحله بعد صعود کرد.
در 2 بازی دیگر یک چهارم نهایی، آلمان‌غربی و بلژیک با پیروزی بر حریفان
خود به نیمه‌نهایی رسیدند. در نیمه‌نهایی مانند سال 1982 فرانسه مغلوب
آلمان‌غربی شد و آرژانتین هم مقابل بلژیک پیروز شد.
بازی فینال که در ورزشگاه آزتک برگزار می‌شد آرژانتین با نتیجه پر گل 3 بر
2 آلمان را شکست داد و توانست در فاسله 8 سال 2 بار جام را به خانه ببرد.
جام جهانی ۱۹۹۰
در این جام کشورهای کاستاریکا، امارات عربی متحده و ایرلند تازه واردان
بودند. آرژانتین قهرمان دوره قبل در یک بازی غیرقابل پیش بینی، مغلوب
کامرون شد و به سختی به عنوان تیم سوم پس از کامرون و رومانی از گروهش صعود
کرد و با شکست دادن برزیل با تک گل کلودیو کانی‌گیا به یک هشتم نهایی
رسید.
این تیم در مرحله بعد یوگسلاوی و ایتالیا را در ضربات پنالتی شکست داد و در کمال ناباوری برای دومین‌بار پیاپی به فینال رسید.
اما آلمان‌غربی که 3 بار پی‌در‌پی به فینال رسیده بود، حریف سختی برای
آرژانتین به حساب می‌آمد. این تیم با 10 گل زده و 5 امتیاز به عنوان تیم
اول از گروهش صعود کرد و با شکست دادن تیم‌های هلند، چکسلواکی و انگلستان
به فینال رسید.
در فینال در دقیقه 85 خطای مدافع آرژانتین روی یورگن کلینزمن، 1 پنالتی
برای آلمان‌غربی به ارمغان داشت که آندریاس برمه آن را به گل تبدیل کرد و
همراه برزیل و ایتالیا با 3 بار فتح جام، عنوان پرافتخارترین تیم را از آن
خود کرد.
فرانتس بکن باوئر، ستاره فوتبال آلمان مشهور به قیصر که در سال 1974 به
عنوان کاپیتان آلمان‌غربی با این تیم قهرمان شده بود، در جام 1990 ایتالیا،
در نقش مربی این تیم بار دیگر به این عنوان دست‌یافت.
جام جهانی ۱۹۹۴
این جام در کشوری برگزار می‌شد که فوتبال در مقابل ورزش‌های دیگری چون بیسبال، بسکتبال و فوتبال آمریکایی محبوبیت کمتری داشت.
فیفا با توجه به درخشش کامرون در دوره قبل، سهمیه آفریقا را که 2 تیم بود به 3 تیم افزایش داد.
نیجریه، عربستان‌سعودی و یونان تازه‌واردان جام‌جهانی بودند. تیمی ملی
روسیه نیز برای نخستین‌بار مستقل از دیگر جمهوری‌های سابق اتحاد شوروی به
جام جهانی آمد و آلمان‌شرقی و آلمان‌غربی پس از اتحادشان برای نخستین‌بار
در قالب تیم ملی آلمان به میدان آمدند.
آرژانتین با مارادونا، در 2 بازی اول پیروز شد، اما پس از اینکه جواب
آزمایش مارادونا در خصوص استفاده از داروهای نیروزا مثبت درآمد و این
بازیکن از ادامه بازیها محروم شد، شیرازه این تیم از هم پاشید.
در مرحله یک چهارم نهایی بجز برزیل، تیم‌های آلمان، ایتالیا، بلغارستان،
رومانی، هلند، اسپانیا و سوئد اروپایی بودند و چون آنها هیچگاه خارج از
اروپا به جام دست‌نیافته بودند، شانس‌شان برای شکستن این طلسم قدیمی 1به 7
بود.
در این مرحله ایتالیا، برزیل و سوئد تیم‌های اسپانیا، هلند و رومانی را
شکست دادند و بلغارستان، آلمان را شکست داد و به نیمه نهایی رفتند.
در نیمه نهایی ایتالیا مقابل بلغارستان پیروز شد و برزیل، سوئد را شکست
داد. بازی فینال پس از 120 دقیقه بدون گل پایان یافت و برزیل موفق شد در
ضربات پنالتی با نتیجه 3 بر 2 ایتالیا را شکست دهد و برای چهارمین‌بار
قهرمان جهان شود.
در یکی از نادرترین اتفاقات تاریخ فوتبال، آندرس اسکوبار مدافع تیم ملی
کلمبیا در بازی مقابل آمریکا گلی را به اشتباه وارد دروازه خودی کرد که
منجر به شکست و حذف کلمبیا از بازیها شد. این بازیکن پس از بازگشت به
کلمبیا هدف گلوله هواداران افراطی فوتبال قرارگرفت و کشته شد.
جام جهانی ۱۹۹۸
در این جام تعداد تیم‌های شرکت کننده از 24 تیم به 32 افزایش یافت. به
همین دلیل سهمیه آسیا به 5 تیم افزایش پیدا کرد. ژاپن، کرواسی، جامائیکا و
آفریقای‌جنوبی برای نخستین بار به جام جهانی می‌آمدند.
ایران پس از گذر از چندین مسابقه نفسگیر در مرحله انتخابی آسیا تقریبا
امیدش را از دست داده بود، چین، کره‌جنوبی، ژاپن و عربستان‌سعودی به جام
فرانسه راه پیدا کرده بودند و ایران با شکست استرالیا به عنوان تیم پنجم
راهی فرانسه شد. ایران در دور مقدماتی با 2 باخت در مقابل یوگسلاوی و
آلمان و 1 پیروزی مقابل آمریکا حذف شد.
بجز کرواسی که در اولین حضور خود، توانسته بود به نیمه‌نهایی راه‌یابد،
برزیل، فرانسه و هلند دیگر تیم‌های راهیافته به این مرحله بودند. در این
مرحله برزیل مقابل هلند در ضربات پنالتی به پیروزی رسید و فرانسه میزبان
بازیها کرواسی را شکست داد. در فینال فرانسه موفق شد با 3 گل برزیل را
شکست دهد و قهرمان جهان شود.
جام جهانی ۲۰۰۲
در آغاز هزاره سوم میلادی برای اولین‌بار جام‌جهانی در خارج از 2 قاره آمریکا و اروپا و همچنین به طور مشترک در 2 کشور برگزار شد.
194تیم عضو فیفا در مرحله انتخابی رقابت کردند. تیم‌های اکوادور، سنگال و
اسلوونی برای نخستین بار به این مسابقات راه یافته بودند. ترکیه و
کره‌جنوبی با شکست دادن حریفان موفق شدند تا نیمه‌نهایی صعود کنند.
در نخستین بازی مرحله نیمه‌نهایی برزیل، ترکیه را شکست داد و برای
سومین‌بار متوالی به فینال رسید. آلمان دیگر تیم راهیافته به مرحله
نیمه‌نهایی موفق شد با نتیجه 1 بر صفر کره‌جنوبی را شکست دهد و به فینال
برود.
در فینال با 2 گل رونالدو، برزیل برای پنجمین‌بار قهرمانی‌اش را جشن گرفت و
فاصله خودش را با رقیبانش آلمان و ایتالیا که 3 بار جام را به خانه
برده‌اند، افزایش داد.
جام جهانی ۲۰۰۶
آلمان برای دومین‌بار میزبان تیم‌های برتر فوتبال جهان شد.رقابت‌های
مقدماتی از 2 سال قبل در 6 منطقه جهان برگزار شد و فیفا مقرر کرد قهرمان
دوره قبل باید در بازیهای مقدماتی حاضر شود.
32 تیم صعود کننده در 8 گروه 4 تیمی قرارگرفتند و رقابت‌ها 19 خرداد سال 1385 با بازی آلمان - کاستاریکا در ورزشگاه مونیخ آغاز شد.
مرحله یک چهارم پایانی با دیدار آلمان - آرژانتین آغاز شد و 2 تیم در
وقت‌های قانونی و اضافی به تساوی 1-1 رسیدند. در ضربات پنالتی آلمان پیروز
شد و به نیمه نهایی صعود کرد.
در گروه‌های دیگر پرتغال در ضربات پنالتی انگلیس را شکست داد. فرانسه در
یک بازی تماشایی برزیل را مغلوب کرد. ایتالیا هم 3 بر صفر اوکراین را
درهم‌کوبید تا حریف آلمان‌ها در نیمه نهایی شود.
دیدار آلمان و ایتالیا مسابقه‌ای زیبا بود که هر دو تیم 119 دقیقه رقابتی هیجان‌انگیز و پایاپای به نمایش گذاشتند.
ولی ایتالیا در دقیقه آخر با ضربه گروسو به گل رسید و 2 دقیقه بعد گل دوم
را به ثمر رساند و پیروزشد. فرانسه نیز با تک گل زیدان به دیدار نهایی
راه‌یافت. در رده‌بندی آلمان با نتیجه 3 بر 1 پرتغال را شکست داد و سوم شد.
دیدار پایانی با حوادث تلخی همراه بود. در آن مسابقه 2 تیم با نتیجه 1-1
تا دقیقه 113 پیش رفتند که در آن هنگام ناگهان زین‌الدین زیدان کاپیتان
فرانسوی‌ها با سر به سینه ماتراتزی مدافع ایتالیا کوبید و اخراج شد.
فرانسه علی‌رغم تمام شایستگی‌ها در ضربات پنالتی مغلوب شد و ایتالیا برای چهارمین‌بار فاتح جام جهانی شد.
جام جهانی ۲۰۱۰
جام جهانی فوتبال ۲۰۱۰ نوزدهمین دورۀ جام جهانی فوتبال بود که از ۱۱ ژوئن ۲۰۱۰ (۲۱ خرداد ۱۳۸۹) تا ۱۱ ژوئیه ۲۰۱۰ (۲۰ تیر ۱۳۸۹) در کشور آفریقای جنوبی برگزار شد. این دوره نخستین بار بود که جام جهانی در یک کشور عضو کنفدراسیون فوتبال آفریقا میزبانی شد. مراسم افتتاحیه جام در ۱۰ ژوئن با حضور بسیاری از ستارگان فوتبال و موسیقی به صورت غیررسمی افتتاح شد. در این مراسم بسیاری از ستارگان موسیقی آفریقای جنوبی و دنیا با اجراهای خود در حضور ۳۰ هزار تماشاگر حاضر در ورزشگاه اورلاندو به طور غیررسمی جام جهانی نوزدهم فوتبال را افتتاح کردند. دزموند توتو برنده جایزه صلح نوبل، سپ بلاتر رییس فدراسیون بین‌المللی فوتبال و یاکوب زوما رییس جمهور آفریقای جنوبی از جمله سخنرانان این مراسم بودند.
در جام جهانی 2010 آفریقای جنوبی تیم ملی اسپانیا با شکست هلند در فینال اولین قهرمانی خود را در این جام جشن گرفت.
جوایز نقدی
فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) برای چهار تیم حاضر در مرحله نیمه‌نهایی جام
نوزدهم، مبلغ ۳۳۵ میلیون یورو پاداش در نظر گرفته‌بود و هر کدام از چهار
تیم راه یافته به مرحله نیمه نهایی مبلغ ۱۵ میلیون یورو پاداش گرفتند. جدا
از این مبلغ فیفا به تیم اول جام جهانی مبلغ ۲۴ میلیون یورو، تیم دوم ۲۰
میلیون یورو، تیم سوم ۱۶ میلیون یورو و تیم چهارم ۱۴ میلیون یورو جایزه
داد. فیفا در مجموع مبلغ ۳۳۵ میلیون یورو برای چهار تیم یعنی اروگوئه،
هلند، اسپانیا و آلمان در نظر گرفته‌بود. این رقم نسبت به جام جهانی ۲۰۰۶
آلمان که ۲۰۸ میلیون یورو بوده، معادل ۶۱ درصد رشد داشته‌است.
نمادها
شگون‌نما
زاکومی شگون‌نما رسمی جام جهانی فوتبال ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی بود. این پلنگ
کاملاً به دست طراحان و سازندگان آفریقایی و در داخل آفریقای جنوبی ساخته
شده‌است. نام زاکومی ترکیبی از دو حرف «زا» (ZA) که نشانه نام آفریقای
جنوبی است و «کومی» (Kumi) است که در بیشتر زبان‌های محلی آفریقایی به معنی
عدد ۱۰ می‌باشد. طراح اصلی زاکومی، یک شهروند کیپ تاونی به نام آندریاس
اودندال است.
توپ بازی
توپ بازی جام جهانی ۲۰۱۰، جابولانی نام دارد که توسط شرکت آدیداس طراحی
شده است. نام این توپ از زبان ایسی زولو یکی از زبان‌های آفریقای جنوبی به
معنای "جشن گرفتن" انتخاب شده است. ۱۱ رنگ به کار رفته در این توپ نشان ۱۱
رنگ لباس تیم‌های فوتبال شرکت‌کننده در جام جهانی و ۱۱ زبان رسمی آفریقای
جنوبی است.
ووووزلا
ووووزلا یا لپاتاتا، نام شیپوری است که در استادیوم‌های فوتبال استفاده
می‌شود، حدود یک متر طول دارد و توسط لب و ارتعاشات ریه صدا تولید می‌کند.
ووووزلا صدای بلند و یکنواختی را ایجاد می‌کند که شبیه صدای فیل است.
ووووزلا جنجال برانگیز است و می‌تواند به بازیکنان و مربیان آسیب شنوایی
برساند.
