کسی ول‌کن فتنه نیست که پارسال سه فیلم درباره آن ساخت!
در ابتدای این جلسه محمد صادق باطنی پس از ارائه بحثی با موضوع معرفی آثار تولیدی داخل و خارج درباره فتنه گفت: از سال 88 تاکنون جریان سینمایی داخل کشور با بودجه دولتی شش فیلم سینمایی درباره فتنه و علیه جمهوری اسلامی ساخته است.
محمد صادق باطنی با اشاره به عکس العمل رایج برخیها در مواجهه با
فیلم‌هایی نظیر لکه و قلاده های طلا افزود: تا کسی از ما می خواهد درباره
فتنه حرف بزند با تعابیر مختلف می گویند «بابا تمامش کنید دیگر، چقدرگیر
داده‌اید به فتنه، بگذارید به زندگی مان برسیم، چرا ول کن ماجرا نیستید» در
حالی که ما و جبهه خودی مدتهاست ماجرا را رها کردیم، کسانی که به فتنه
گیر داده اند ما نیستیم، ما خیلی که هنر کنیم یک نشست می گذاریم و فیلمهای
ساخته شده درباره فتنه را مرور می کنیم، کسانی خط را رها نکرده و به این
موضوع گیر داده اند که در جشنواره فجر اخیر سه فیلم درباره فتنه و علیه
جمهوری اسلامی شرکت داده بودند! البته من از سران فتنه و بانیان فتنه 88
تشکر می کنم چون باعث شدند محفلی به نام فیلمسازان جوان سینمای انقلاب
تشکیل شود و ما در اینجا دور هم جمع شویم.
این فیلمساز جوان سینمای انقلاب با بیان اینکه در جریانات سینمایی حرف
مؤثرتر از آن کسی است که آخرین حرف را بزند خاطرنشان کرد: اگر لکه
مفیدی‌کیا را کنار بگذاریم، آخرین حرف سینمایی درباره فتنه را نه «قلاده
های طلا»، بلکه فیلمهای حامی فتنه مثل «عصبانی نیستم»، «آشغالهای دوست
داشتنی»، و «قصه ها» زده اند. آخرین حرف سینمایی درباره فتنه را «گلاب» می
زند که الان در خارج کشور در حال ساخت است، وگرنه متأسفانه ما مدتهاست قضیه
را ول کرده ایم.
«لکه»؛ تصویری کلّی از جامعه انقلابی ایران
در ادامه این نشست محمد باقر مفیدی‌کیا کارگردان فیلم داستانی «لکه» در سخنان کوتاهی گفت: کاراکترها و شخصیت های به کار رفته در فیلم ترکیبی از آدمهای واقعی بیرونی هستند، مثلاً کارکتری مثل مهندس رحمانی ترکیبی از شش هفت مصداق بیرونی است که بعضیهایشان ممکن است در حد وزارت باشند، این نکته درباره مادر فرد کشته شده در فتنه هم به همین شکل است.
مفیدی‌کیا با تأکید بر اینکه جامعه ما جامعه ای با مبانی و اکثریت دینی و
انقلابی است گفت: همانطور که در سال 88 برخی از جوانان و مردمی که متعلق به
همین جامعه هستند به خیابان ها ریختند و علیه برخی چیزها اعتراض کردند در
خانواده انقلابی و شاهدی که در این فیلم می بینیم نیز پسری وجود دارد که در
یک برهه از زمان مسیر متفاوتی را انتخاب کرده است، از این جهت این خانواده
نماد جامعه ایرانی است.
شروع یک اتفاق جدید در سینمای ایران
در ادامه جلسه نوبت به ناصر هاشم زاده رسید. وی سخنان خود را با اشاره به توصیه رایج در عرصه سینما و هنر مبنی بر ورود غیر مستقیم و رمزنگاری شده به موضوعات آغاز کرد و افزود: لکه یک فیلم صریح و مستقیم محسوب می شود و من این نوع ورود سازندگان فیلم به موضوع فتنه را قابل دفاع می دانم، اگر ما پیش از ساخت «لکه» ده فیلم سیاسی دیگر ساخته بودیم من امروز از این فیلم دفاع نمی کردم و صریحاً می گفتم لکه یک مقاله سیاسی است، اما چون لکه یکی از اولین کارها در آغاز راه ورود سینما به سیاست است و همیشه اولین کارها دشوارند از آن دفاع می کنم.
هاشم زاده در ادامه ضمن تشکر از نسلی که جسورانه وارد فضای سینما شده است گفت: به نظر من این فیلم هر چند انتقاداتی به آن وارد باشد قابل دفاع است و سینماگران ما باید جریان تولید آثار اینچنینی را ادامه دهند تا در آینده به جایی برسیم که نیازی به بیان صریح مطالب نباشد.
در ادامه همچون نشست پیشین فیلمسازان جوان سینمای انقلاب، پای چالش چگونگی ارائه مفاهیم دینی در سینما به این جلسه نیز کشیده شد. ناصر هاشم زاده در ادامه سخنان خود با طرح این سوال که چگونه می توان مفاهیم دینی را در سینما تصویر کرد گفت: در سینمای ما رایج است که حتی ماجراها و سوژه های دینی را نیز همچون غربی ها به روش ارسطویی دراماتیزه می کنیم، در فیلم امام علی (ع) شخصیت قطام را آنقدر پر رنگ می کنیم، وقتی هم می خواهیم دختر و پسر را به شکل مورد پذیرشی کنار هم نشان دهیم پسری را تصویر می کنیم که روحش سی روز را با یک دختر می گذراند و مردم را هم در ماه رمضان پای این فیلم می نشانیم.
ناصر هاشم زاده سپس با یک خاطره گفت: باید در سینما همان کاری را کنیم که عرفای ما در شعر کردند، آنقدر پیش رفتند که امروز از کلماتی که در گذشته متعلق به اوباش بود تعبیر معنوی می شود و حتی می و شراب هم بار معنایی معنوی پیدا کرده اند. یک بار شاعری که نه فقط ماتریالیست بود بلکه ادعایش را هم داشت به من گفت من هر چه شعر می گویم از آن تعبیر عرفانی می کنند. به او گفتم باید هم همین طور باشد، چون هر لغتی که تو در شعرت آورده ای قبلاً شاعران بزرگی به آنها معنی داده اند، تو اگر می خواهی از اشعارت تعابیر مادی شود باید واژگان جدیدی بیاوری که قبلاً کسی نگفته باشد.
بهترین فیلم برای تنویر تاریخ درباره فتنه 88
در ادامه جلسه نیز نعمت الله سعیدی با اشاره به اینکه عامل نشستن مخاطبان پای فیلمها دو چیز است گفت: مخاطبان یا آنگونه که در تعلیق های سینمای غربی مرسوم است از سر کنجکاوی و فضولی تماشای فیلم را ادامه می دهند که این حالت از نظر ما مردود است و یا با دغدغه تحقق حقیقت که مطلوب ماست. از این نظر یکی از ویژگی های فیلم لکه آن است که مخاطب از همان ابتدا با دغدغه محتوا و به خاطر حیرت فیلم را می بیند، نه از روی کنجکاوی و بوالفضولی.
نعمت الله سعیدی ویژگی دیگر فیلم لکه را جامعیت پیام آن عنوان کرد و افزود: اگر دویست سیصد سال بعد تمام فیلمهای مرتبط با فتنه از بین برود و فقط لکه باقی بماند همین برای اینکه لااقل هفتاد هشتاد درصد حرفهای جبهه خودی درباره فتنه گفته شود کافیست.
سعیدی در پایان گفت: فیلم لکه از نظر محتوا و موضوع خیلی اهمیت داشت و خوب
بود اما از نظر مبانی و الفبا فوق العاده بود و یک شاهکار است و به نظر من
جا دارد روی این فکر شود که چطور یک فیلمساز به اینجا می رسد که بدون
ابزارهایی که سینمای مرسوم بر آن متکی است چنین فیلم جذابی می سازد.
در بخشهای دیگری از این جلسه علاوه بر پخش کلیپی از اکرانهای مردمی فیلم
لکه در شهرهای مختلف، تعدادی از حاضران نیز به بیان نظرات خود درباره فیلم
لکه پرداختند و بحثها و گفتگوهای داغی پیرامون این فیلم شکل گرفت. همچنین
این نشست به صورت اینترنتی برای اکران کننده ها و مخاطبان فیلم های عمار به
صورت مستقیم پخش شد و عده ای به صورت غیرحضوری در جلسه شرکت کردند. اکران
مستند «من مدیر جلسه ام» یکی از آثار منتخب جشنواره عمار درباره فتنه 88
نیز بخش دیگر این جلسه بود.
