صراط: آیت‌الله محمد یزدی رئیس جامعه مدرسین و از فقهای شورای نگهبان به مناسبت سالروز تأسیس شورای نگهبان ناگفته‌هایی را از روند تأیید صلاحیت‌ها، انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان و همچنین قانون انتخابات مطرح کرده است.
در بخشی از گفت و گوی آیت‌الله یزدی با هفته نامه مثلث، وی درباره مخالفان شورای نگهبان، اظهار داشت: مخالفت‌های برخی با شورای نگهبان به دلیل مخالفت با اصل ولایت فقیه بود. می‌گفتند چه کسی گفته است که دین در سیاست بیاید. اصلاً دین از سیاست جداست. یکی از مشکلات اصلی در مجلس خبرگان قانون اساسی و مجلس شورای اسلامی همین مسئله بود. امثال بنی‌صدر این‌طور فکر می‌کردند. آنها این‌طور فکر می‌کردند اصلا اسلام نباید در نظام حاکمیتی بیاید در قانون اساسی نباید بیاید، اصلا سیاست یک امری است جدا و دیانت هم یک امری است جدا و دیانت برای همان نماز و روزه و دعا و مسجد و این چیزهاست.
آیت الله یزدی ادامه داد: هم امام (ره) و هم شاگردان امام (ره) و هم تعداد زیادی از اعضای خبرگان، آنجا می‌گفتند که انقلاب ما بر این اساس است که سیاست متن حکومت است. تکیه می‌کردیم روی حرف امام که از شهید مدرس نقل می‌کرد که سیاست ما همان دیانت ماست و دیانت ما همان سیاست ماست. منتهی همان‌هایی که سیاست را از دیانت جدا می‌دانستند با این بحث‌هایی که باید ولایت فلقیه و شورای نگهبان و تشخیص باشد شدیدا مخالف بودند.
رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطر نشان کرد: اصلاً با آمدن اصل ولایت فقیه در قانون اساسی مخالف بودند تا چه رسد به شورای نگهبان و مجمع تشخیص که در حقیقت این پروژه است چون شورای نگهبان نهادی است که در حقیقت یک فرجه بسیار دقیق علمی و حقوقی است که با مکمل مجمع تشخیص مصلحت اساس واقعیت ولایت فقیه را برعهده می‌گیرد که فقیه باید حاکم باشد، فقه باید حاکم باشد. معنایش این نیست که خودسرانه کسی چیزی بگوید معنایش این است که احکام اسلام حاکم باشد و حاکمیت احکام اسلام از این کانال‌ها تنظیم می‌شود و به اجرا درمی‌آید.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چرا برخی افراد در یک دوره تایید صلاحیت می‌شوند و در دوره بعد رد صلاحیت؟ و گاهی اوقات نیز فرد بعد از تایید صلاحیت رأی هم آورده و به مجلس رفته و سابقه نمایندگی دارد اما در دوره دیگر رد صلاحیت شده است، گفت: گاهی اوقات اشخاصی بودند که حتی یک دوره صلاحیت آنها تایید شده بود اما دوره بعد صلاحیت وی رد شده است چرا که وی در فاصله نمایندگی کارهایی کرده که نشان میدهد پایبندی به مقررات و قوانین ندارد حتی مواردی را داشتیم که افراد کاندیدا شدند و شورای نگهبان صلاحیت آنها راتایید کرده و به او ابلاغ شد که می‌تواند برود تبلیغات انتخاباتی خود را شروع کند اما چند روز بعد شورای نگهبان جلوی او را گرفت و اعلام کرد که ایشان صلاحیت ورود به انتخابات را ندارد دلیلش هم این بوده که اقداماتش در دوره تبلیغات انتخاباتی خلاف بین شرعی بوده است.
معنای این کار او آن است که پایبند به نظام مقدس اسلامی نیست و به قول خودشان برای رسیدن به هدف هر وسیله‌ای را توجیه می‌کنند یعنی حرام حلال می‌شود به خاطر اینکه می‌خواهند به هدف برسد. بنابراین آدم‌هایی که معتقدند هدف وسیله را توجیه می‌کند صلاحیت ورود به مجلس را ندارند. بنابراین گاهی شرایط وجود دارد که وسط کار هم جلوی طرف گرفته می‌شود یا یک دوره می‌رود و دوره دیگر نمی‌تواند برد.
آیت‌الله یزدی در مورد اصلاح قانون انتخابات نیز گفت: چند بار در دوره قبل به رئیس مجلس نامه نوشتم که این قانون انتخابات را اصلاح کنید مخصوصا یکی از مشکلات قانون کنونی این است که افراد زیادی که واجد شرایط اولیه هستند داوطلب می‌شوند و شورای نگهبان باید در فرصت اندکی به پرونده همه آنها رسیدگی کند. البته آقایان میگویند این حق طبیعی افراد است و می‌توانند کاندیدا شوند از مجلس اول شرایطی برای کاندیدای مجلس در نظر گرفته شد مثلا یکی از مباحث این بود که فردی که می‌خواهد انتخاب شود در چه سطحی از معلومات باشد یادم هست در مجلس اول که بنده نماینده مردم قم بودم هنگام بحث راجع به معلومات می‌گفتند که سواد خواندن و نوشتن کافی است که به عنوان مخالف صحبت کردم که سواد خواندن و نوشنن کافی نیست چون نماینده مجلس می‌خواهد درباره مردم و تصمیماتی را که راجع به کل مردم و کشور است نظر بدهد اما در نهایت همان سواد خواندن و نوشتن تصویب شد. بعدها در دوره بعد مجلس کم‌کم گفتند که حداقل باید دیپلم باشد بعدتر دیپلم هم کافی نبود و گفتند باید لیسانس باشد و الان اینگونه شده که کاندیدای مجلس شورای اسلامی باید در سطح فوق‌لیسانس باشد. قانون باید به گونه‌ای باشد که افرادی که مثلا شرایط تحصیلی ندارند اصلاً نتوانند ثبت‌نام کنند.
آیت الله یزدی تصریح کرد: یکی دیگر از شرایطی که در قانون مصوب مجلس برای نامزدهای نمایندگی مجلس در نظر گرفته شد اعتقاد و التزام به اسلام و ولایت فقیه و قانون اساسی بود. حالا ما باید از کجا بفهمیم کسی که می‌خواهد مجلس برود قانون اساسی و ولایت فقیه را قبول دارد و در مجلس علیه نظام بحث نمی‌کند. مسئله ولایت فقیه اتفاقا در شرط اول است. وقتی کسی از نظر سنی معلومات، تجربه و... مشکلی ندارد اغلب به دلیل همین بحث التزام رد می‌شود. اینجا بحث خیلی ظریف و دقیقی وجود دارد مثلا یک آقایی می‌بیند که با پول یا با فامیلش یا به هر دلیل دیگر در مردم موقعیت دارد و می‌آید خود را کاندیدا می‌کندو حق طبیعی او است. وزارت کشور هم موافقت می‌کند و از او نام نویسی می‌کند و همه مقدمات فراهم می‌شود. اما ما نمی‌دانیم این آقا فردا که به مجلس می‌رود در مورد مسائلی که پیش می‌آید علیه نظام است و له‌نظام، باید او را بشناسیم و باید صلاحیت او در رابطه با قبول داشتن نظام و ولایت فقیه را احراز کنیم.
عضو شورای نگهبان یادآور شد: احراز شرایط مثل میزان تحصیلات خیلی مشکل نیست چرا که بلافاصله مدرک را ارائه می‌کند اگر شک کردیم که مدرک جعلی است بلافاصله آن را به مراکز تشخیص می‌دهیم که آیا اصیل است یا نیست. اما مهم مسئله روحیات و اخلاقیات است و در حقیقت بانظام بودن و پایبند به اسلام بودن است.
وی تصریح کرد: اما در بحث التزام کار باید با اتقان و دقت باشد در اینجا متاسفانه به آقایان خیلی زود برمی‌خورد و خیال می‌کنند که وقتی رد می‌شوند یعنی اینکه مسلمان نیستند. در حالی که ما نمی‌گوییم مسلمان نیستند بلکه می‌گوییم صلاحیت شما را برای نمایندگی احراز نکردیم زیرا سوابق و عملکرد شما نشان میدهد به ضروریات اسلام متعهد نبودید.
آیت‌الله یزدی خاطرنشان کرد: گاهی وقت‌ها موارد جوری است که خود من پیشنهاد می‌دادم به خاطر حفظ آبروی افراد به آنها می‌گفتیم که انصراف بدهند مثلا در موردی کسی را رد کرده بودند و وی در مهلت قانونی اعتراض کرده بود اتفاقا طرف روحانی هم بود؛ به خاطر حفظ روحانیت و خود آن شخص پیشنهاد دادم که کسی برود با او صحبت کند تا انصراف بدهد. وقتی رفتندبه او گفتند که نفعت است و جریان این است و ما مدارک دستمان است فورا متوجه شد و انصراف داد و اصلا دیگر هم دنبال نکرد.
رئیس جامعه مدرسین افزود: مشکل اینجاست که شورای نگهبان بتواند در یک فاصله زمانی که قانون معین کرده است بررسی کند. سعی شورای نگهبان این بوده که هیچ فرد فاقد صلاحیتی وارد انتخابات نشود و از آن طرف هیچ فرد واجد صلاحیتی از حق ورود به انتخابات محروم نشود. برای همین وقتی پرونده نامزدها مورد بررسی قرار می‌گیرد اعضای شورای نگهبان گزارش مراجع چهارگانه مانند وزارت اطلاعات، دادستانی و نیروی انتظامی را می‌بینند، گزارش‌های مردمی را می‌بینند و اگر در جمع همه اینها رسیدند که این آقا مشکلی ندارد فبها و تایید می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه رد صلاحیت یا تایید صلاحیت افراد آنقدر دقیق و مستند است، اظهار داشت: کسانی که معترض می‌شوند وقتی می‌آیند اینجا تا ما یک اشاره حاشیه‌ای می‌کنیم متوجه می‌شوند و میگویند خیلی متشکرم و خیلی ممنوع و خداحافظ و دیگر می‌روند.
آیت‌الله یزدی با اشاره به انتخابات مجلس خبرگان رهبری نیز به بحث شرط «مجتهد» برای کاندیدا شدن در انتخابات مجلس خبرگان گفت: کسی که می‌خواهد به مجلس خبرگان بیاید باید مجتهد باشد ولی در مجلس مجتهد بودن شرط نیست و همان مدرک تحصیلی مورد اشاره در قانون انتخابات کافی است. برای کاندیداهای مجلس خبرگان رهبری اجتهاد هر فرد باید از طرف فقهای شورای نگهبان احراز شود.
عضو شورای نگهبان تصریح کرد: ممکن است از سوی دو مجتهد رسمی شناخته شده تایید شود یا باید خودش رساله‌ای داشته باشد و بدانیم که آن رساله را خودش نوشته است، نه از نوشته دیگری برداشته باشد. موردی داشتیم که مثلا یک کسی رفته کاندیدا شده و گفته که من مجتهد هم هستم و می‌خواهم به خبرگان بیایم و این رساله را هم نوشته‌ام. نوشته هم دلالت می‌کند که نویسنده آدم مجتهدی است اما بعد که بررسی کردیم دیدیم که نوشته مال دیگری است و ایشان آن را به اسم خود زده است.
در بخشی از گفت و گوی آیت‌الله یزدی با هفته نامه مثلث، وی درباره مخالفان شورای نگهبان، اظهار داشت: مخالفت‌های برخی با شورای نگهبان به دلیل مخالفت با اصل ولایت فقیه بود. می‌گفتند چه کسی گفته است که دین در سیاست بیاید. اصلاً دین از سیاست جداست. یکی از مشکلات اصلی در مجلس خبرگان قانون اساسی و مجلس شورای اسلامی همین مسئله بود. امثال بنی‌صدر این‌طور فکر می‌کردند. آنها این‌طور فکر می‌کردند اصلا اسلام نباید در نظام حاکمیتی بیاید در قانون اساسی نباید بیاید، اصلا سیاست یک امری است جدا و دیانت هم یک امری است جدا و دیانت برای همان نماز و روزه و دعا و مسجد و این چیزهاست.
آیت الله یزدی ادامه داد: هم امام (ره) و هم شاگردان امام (ره) و هم تعداد زیادی از اعضای خبرگان، آنجا می‌گفتند که انقلاب ما بر این اساس است که سیاست متن حکومت است. تکیه می‌کردیم روی حرف امام که از شهید مدرس نقل می‌کرد که سیاست ما همان دیانت ماست و دیانت ما همان سیاست ماست. منتهی همان‌هایی که سیاست را از دیانت جدا می‌دانستند با این بحث‌هایی که باید ولایت فلقیه و شورای نگهبان و تشخیص باشد شدیدا مخالف بودند.
رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطر نشان کرد: اصلاً با آمدن اصل ولایت فقیه در قانون اساسی مخالف بودند تا چه رسد به شورای نگهبان و مجمع تشخیص که در حقیقت این پروژه است چون شورای نگهبان نهادی است که در حقیقت یک فرجه بسیار دقیق علمی و حقوقی است که با مکمل مجمع تشخیص مصلحت اساس واقعیت ولایت فقیه را برعهده می‌گیرد که فقیه باید حاکم باشد، فقه باید حاکم باشد. معنایش این نیست که خودسرانه کسی چیزی بگوید معنایش این است که احکام اسلام حاکم باشد و حاکمیت احکام اسلام از این کانال‌ها تنظیم می‌شود و به اجرا درمی‌آید.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چرا برخی افراد در یک دوره تایید صلاحیت می‌شوند و در دوره بعد رد صلاحیت؟ و گاهی اوقات نیز فرد بعد از تایید صلاحیت رأی هم آورده و به مجلس رفته و سابقه نمایندگی دارد اما در دوره دیگر رد صلاحیت شده است، گفت: گاهی اوقات اشخاصی بودند که حتی یک دوره صلاحیت آنها تایید شده بود اما دوره بعد صلاحیت وی رد شده است چرا که وی در فاصله نمایندگی کارهایی کرده که نشان میدهد پایبندی به مقررات و قوانین ندارد حتی مواردی را داشتیم که افراد کاندیدا شدند و شورای نگهبان صلاحیت آنها راتایید کرده و به او ابلاغ شد که می‌تواند برود تبلیغات انتخاباتی خود را شروع کند اما چند روز بعد شورای نگهبان جلوی او را گرفت و اعلام کرد که ایشان صلاحیت ورود به انتخابات را ندارد دلیلش هم این بوده که اقداماتش در دوره تبلیغات انتخاباتی خلاف بین شرعی بوده است.
معنای این کار او آن است که پایبند به نظام مقدس اسلامی نیست و به قول خودشان برای رسیدن به هدف هر وسیله‌ای را توجیه می‌کنند یعنی حرام حلال می‌شود به خاطر اینکه می‌خواهند به هدف برسد. بنابراین آدم‌هایی که معتقدند هدف وسیله را توجیه می‌کند صلاحیت ورود به مجلس را ندارند. بنابراین گاهی شرایط وجود دارد که وسط کار هم جلوی طرف گرفته می‌شود یا یک دوره می‌رود و دوره دیگر نمی‌تواند برد.
آیت‌الله یزدی در مورد اصلاح قانون انتخابات نیز گفت: چند بار در دوره قبل به رئیس مجلس نامه نوشتم که این قانون انتخابات را اصلاح کنید مخصوصا یکی از مشکلات قانون کنونی این است که افراد زیادی که واجد شرایط اولیه هستند داوطلب می‌شوند و شورای نگهبان باید در فرصت اندکی به پرونده همه آنها رسیدگی کند. البته آقایان میگویند این حق طبیعی افراد است و می‌توانند کاندیدا شوند از مجلس اول شرایطی برای کاندیدای مجلس در نظر گرفته شد مثلا یکی از مباحث این بود که فردی که می‌خواهد انتخاب شود در چه سطحی از معلومات باشد یادم هست در مجلس اول که بنده نماینده مردم قم بودم هنگام بحث راجع به معلومات می‌گفتند که سواد خواندن و نوشتن کافی است که به عنوان مخالف صحبت کردم که سواد خواندن و نوشنن کافی نیست چون نماینده مجلس می‌خواهد درباره مردم و تصمیماتی را که راجع به کل مردم و کشور است نظر بدهد اما در نهایت همان سواد خواندن و نوشتن تصویب شد. بعدها در دوره بعد مجلس کم‌کم گفتند که حداقل باید دیپلم باشد بعدتر دیپلم هم کافی نبود و گفتند باید لیسانس باشد و الان اینگونه شده که کاندیدای مجلس شورای اسلامی باید در سطح فوق‌لیسانس باشد. قانون باید به گونه‌ای باشد که افرادی که مثلا شرایط تحصیلی ندارند اصلاً نتوانند ثبت‌نام کنند.
آیت الله یزدی تصریح کرد: یکی دیگر از شرایطی که در قانون مصوب مجلس برای نامزدهای نمایندگی مجلس در نظر گرفته شد اعتقاد و التزام به اسلام و ولایت فقیه و قانون اساسی بود. حالا ما باید از کجا بفهمیم کسی که می‌خواهد مجلس برود قانون اساسی و ولایت فقیه را قبول دارد و در مجلس علیه نظام بحث نمی‌کند. مسئله ولایت فقیه اتفاقا در شرط اول است. وقتی کسی از نظر سنی معلومات، تجربه و... مشکلی ندارد اغلب به دلیل همین بحث التزام رد می‌شود. اینجا بحث خیلی ظریف و دقیقی وجود دارد مثلا یک آقایی می‌بیند که با پول یا با فامیلش یا به هر دلیل دیگر در مردم موقعیت دارد و می‌آید خود را کاندیدا می‌کندو حق طبیعی او است. وزارت کشور هم موافقت می‌کند و از او نام نویسی می‌کند و همه مقدمات فراهم می‌شود. اما ما نمی‌دانیم این آقا فردا که به مجلس می‌رود در مورد مسائلی که پیش می‌آید علیه نظام است و له‌نظام، باید او را بشناسیم و باید صلاحیت او در رابطه با قبول داشتن نظام و ولایت فقیه را احراز کنیم.
عضو شورای نگهبان یادآور شد: احراز شرایط مثل میزان تحصیلات خیلی مشکل نیست چرا که بلافاصله مدرک را ارائه می‌کند اگر شک کردیم که مدرک جعلی است بلافاصله آن را به مراکز تشخیص می‌دهیم که آیا اصیل است یا نیست. اما مهم مسئله روحیات و اخلاقیات است و در حقیقت بانظام بودن و پایبند به اسلام بودن است.
وی تصریح کرد: اما در بحث التزام کار باید با اتقان و دقت باشد در اینجا متاسفانه به آقایان خیلی زود برمی‌خورد و خیال می‌کنند که وقتی رد می‌شوند یعنی اینکه مسلمان نیستند. در حالی که ما نمی‌گوییم مسلمان نیستند بلکه می‌گوییم صلاحیت شما را برای نمایندگی احراز نکردیم زیرا سوابق و عملکرد شما نشان میدهد به ضروریات اسلام متعهد نبودید.
آیت‌الله یزدی خاطرنشان کرد: گاهی وقت‌ها موارد جوری است که خود من پیشنهاد می‌دادم به خاطر حفظ آبروی افراد به آنها می‌گفتیم که انصراف بدهند مثلا در موردی کسی را رد کرده بودند و وی در مهلت قانونی اعتراض کرده بود اتفاقا طرف روحانی هم بود؛ به خاطر حفظ روحانیت و خود آن شخص پیشنهاد دادم که کسی برود با او صحبت کند تا انصراف بدهد. وقتی رفتندبه او گفتند که نفعت است و جریان این است و ما مدارک دستمان است فورا متوجه شد و انصراف داد و اصلا دیگر هم دنبال نکرد.
رئیس جامعه مدرسین افزود: مشکل اینجاست که شورای نگهبان بتواند در یک فاصله زمانی که قانون معین کرده است بررسی کند. سعی شورای نگهبان این بوده که هیچ فرد فاقد صلاحیتی وارد انتخابات نشود و از آن طرف هیچ فرد واجد صلاحیتی از حق ورود به انتخابات محروم نشود. برای همین وقتی پرونده نامزدها مورد بررسی قرار می‌گیرد اعضای شورای نگهبان گزارش مراجع چهارگانه مانند وزارت اطلاعات، دادستانی و نیروی انتظامی را می‌بینند، گزارش‌های مردمی را می‌بینند و اگر در جمع همه اینها رسیدند که این آقا مشکلی ندارد فبها و تایید می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه رد صلاحیت یا تایید صلاحیت افراد آنقدر دقیق و مستند است، اظهار داشت: کسانی که معترض می‌شوند وقتی می‌آیند اینجا تا ما یک اشاره حاشیه‌ای می‌کنیم متوجه می‌شوند و میگویند خیلی متشکرم و خیلی ممنوع و خداحافظ و دیگر می‌روند.
آیت‌الله یزدی با اشاره به انتخابات مجلس خبرگان رهبری نیز به بحث شرط «مجتهد» برای کاندیدا شدن در انتخابات مجلس خبرگان گفت: کسی که می‌خواهد به مجلس خبرگان بیاید باید مجتهد باشد ولی در مجلس مجتهد بودن شرط نیست و همان مدرک تحصیلی مورد اشاره در قانون انتخابات کافی است. برای کاندیداهای مجلس خبرگان رهبری اجتهاد هر فرد باید از طرف فقهای شورای نگهبان احراز شود.
عضو شورای نگهبان تصریح کرد: ممکن است از سوی دو مجتهد رسمی شناخته شده تایید شود یا باید خودش رساله‌ای داشته باشد و بدانیم که آن رساله را خودش نوشته است، نه از نوشته دیگری برداشته باشد. موردی داشتیم که مثلا یک کسی رفته کاندیدا شده و گفته که من مجتهد هم هستم و می‌خواهم به خبرگان بیایم و این رساله را هم نوشته‌ام. نوشته هم دلالت می‌کند که نویسنده آدم مجتهدی است اما بعد که بررسی کردیم دیدیم که نوشته مال دیگری است و ایشان آن را به اسم خود زده است.
