صراط: برگ های جدیدی از روند غارت آثار تاریخی کشور در چندماه اخیر گشوده شده
است، تا مشخص شود که تلاش های سازمان میراث فرهنگی در مقابله با غارتگران
آثار تاریخی کشور تا چه اندازه موفق بوده است.
پیگیری ها از چگونگی فعالیت حفاران غیرمجاز آثار تاریخی مشخص کرد که حفاران غیرمجاز آثار تاریخی کشور در گروه های مختلف و بسیار حرفه ای فعالیت می کنند. اشخاصی از این گروه ها حتی به ایجاد سایت های اینترنتی آموزش حفاری، معرفی فلزیاب و نقشه خوانی در محوطه های تاریخی پرداخته اند.
حفاران غیرمجاز با بهره گیری از فلزیاب های پیشرفته ساخت استرالیا، کانادا، آمریکا و ژاپن به مانیتور اشیای مدفون شده پرداخته و زرین و سیمین بودن این اشیا را تشخیص می دهند.
* از قانون ممنوعیت تا افزایش حفاری ها
سال 79 دولت لایحه ای به مجلس برد که تبلیغ، خرید و فروش و استفاده از فلزیاب را ممنوع کرد. مجازات متخلفان نیز یک تا سه سال حبس تعیین شد. هیأت دولت نیز آیین نامه ای در سال 82 تصویب کرد که وزارت صنایع را مکلف به صدور پروانه بهره برداری از واحدهای تولید فلزیاب با موافقت سازمان میراث فرهنگی کرد.
بر اساس این آیین نامه، فروشندگان فلزیاب مکلف شدند دستگاه را به اشخاص دارای مجوز از سازمان میراث فرهنگی فروخته و نسخه ای از مشخصات خریدار و دستگاه فروخته شده را به سازمان میراث فرهنگی ارسال کنند. با وجود این قوانین، اکنون بیش از 25 شرکت فلزیاب در سراسر ایران فعال هستند که گفته می شود بیشترین خسارت را به میراث فرهنگی کشور وارد کرده و سازمان میراث فرهنگی نیز در جمع آوری یا ساماندهی به فعالیت این شرکت ها اقدامی انجام نداده است.
پیگیری ها همچنین مشخص کرده است که فروشندگان دستگاه های فلزیاب در ایران به دو گروه تقسیم می شوند؛ گروهی که به توزیع فلزیاب های بدون کاربری در حفاری آثار تاریخی پرداخته و گروه دیگری که به عرضه دستگاه های بسیار پیشرفته اقدام کرده است. گروه دوم، دستگاه های پیشرفته را در اختیار حفاران غیرمجاز قرار داده و با آنها در تقسیم اشیای به دست آمده از حفاری ها سهیم می شوند.
آنطور که دوستداران میراث فرهنگی می گویند، بیشترین حفاری غیرمجاز برای دستیابی به آثار تاریخی در لرستان و پس از آن در خوزستان، گیلان، مازندران، کردستان، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی صورت گرفته است. حفاری های غیرمجاز در استان لرستان به اندازه ای افزایش داشته که دوستداران میراث فرهنگی، آن را «به توبره کشیدن خاک لرستان» می دانند.
* غارت شبانه روزی آثار تاریخی
یک دوستدار میراث فرهنگی به شرط ذکر نشدن نام خود می گوید: حفاران غیرمجاز شبانه روزی در حال غارت اشیای تاریخی هستند.
به گفته او روزانه صدها حفاری غیرمجاز در سراسر کشور انجام می شود که گواه آن مشاهده چاله های بر جای مانده در محوطه های تاریخی و اسکلت های بیرون ریخته شده از گورهای باستانی است.
آنطور که این دوستدار میراث فرهنگی می گوید: در لرستان هیچ گورستان تاریخی ای برای کاوش باستان شناس ها باقی نمانده است.
پیگیری ها همچنین مشخص کرده است که مسیر عمده قاچاق اشیای تاریخی از ایران، مرزهای زمینی و مقصد اصلی آثار قاچاق شده نیز انگلستان است. آنطور که یک فعال میراث فرهنگی گفته است، سلطان عتیقه ایران، با بیش از 20 موزه در سراسر جهان خریدار عمده آثار تاریخی کشور است.
بر اساس گزارش ها زیرمجموعه های سلطان عتیقه در سراسر خاورمیانه حضور دارند که خریدار اصلی آثار تاریخی خارج شده از ایران هستند.
پیگیری ها از چگونگی فعالیت حفاران غیرمجاز آثار تاریخی مشخص کرد که حفاران غیرمجاز آثار تاریخی کشور در گروه های مختلف و بسیار حرفه ای فعالیت می کنند. اشخاصی از این گروه ها حتی به ایجاد سایت های اینترنتی آموزش حفاری، معرفی فلزیاب و نقشه خوانی در محوطه های تاریخی پرداخته اند.
حفاران غیرمجاز با بهره گیری از فلزیاب های پیشرفته ساخت استرالیا، کانادا، آمریکا و ژاپن به مانیتور اشیای مدفون شده پرداخته و زرین و سیمین بودن این اشیا را تشخیص می دهند.
* از قانون ممنوعیت تا افزایش حفاری ها
سال 79 دولت لایحه ای به مجلس برد که تبلیغ، خرید و فروش و استفاده از فلزیاب را ممنوع کرد. مجازات متخلفان نیز یک تا سه سال حبس تعیین شد. هیأت دولت نیز آیین نامه ای در سال 82 تصویب کرد که وزارت صنایع را مکلف به صدور پروانه بهره برداری از واحدهای تولید فلزیاب با موافقت سازمان میراث فرهنگی کرد.
بر اساس این آیین نامه، فروشندگان فلزیاب مکلف شدند دستگاه را به اشخاص دارای مجوز از سازمان میراث فرهنگی فروخته و نسخه ای از مشخصات خریدار و دستگاه فروخته شده را به سازمان میراث فرهنگی ارسال کنند. با وجود این قوانین، اکنون بیش از 25 شرکت فلزیاب در سراسر ایران فعال هستند که گفته می شود بیشترین خسارت را به میراث فرهنگی کشور وارد کرده و سازمان میراث فرهنگی نیز در جمع آوری یا ساماندهی به فعالیت این شرکت ها اقدامی انجام نداده است.
پیگیری ها همچنین مشخص کرده است که فروشندگان دستگاه های فلزیاب در ایران به دو گروه تقسیم می شوند؛ گروهی که به توزیع فلزیاب های بدون کاربری در حفاری آثار تاریخی پرداخته و گروه دیگری که به عرضه دستگاه های بسیار پیشرفته اقدام کرده است. گروه دوم، دستگاه های پیشرفته را در اختیار حفاران غیرمجاز قرار داده و با آنها در تقسیم اشیای به دست آمده از حفاری ها سهیم می شوند.
آنطور که دوستداران میراث فرهنگی می گویند، بیشترین حفاری غیرمجاز برای دستیابی به آثار تاریخی در لرستان و پس از آن در خوزستان، گیلان، مازندران، کردستان، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی صورت گرفته است. حفاری های غیرمجاز در استان لرستان به اندازه ای افزایش داشته که دوستداران میراث فرهنگی، آن را «به توبره کشیدن خاک لرستان» می دانند.
* غارت شبانه روزی آثار تاریخی
یک دوستدار میراث فرهنگی به شرط ذکر نشدن نام خود می گوید: حفاران غیرمجاز شبانه روزی در حال غارت اشیای تاریخی هستند.
به گفته او روزانه صدها حفاری غیرمجاز در سراسر کشور انجام می شود که گواه آن مشاهده چاله های بر جای مانده در محوطه های تاریخی و اسکلت های بیرون ریخته شده از گورهای باستانی است.
آنطور که این دوستدار میراث فرهنگی می گوید: در لرستان هیچ گورستان تاریخی ای برای کاوش باستان شناس ها باقی نمانده است.
پیگیری ها همچنین مشخص کرده است که مسیر عمده قاچاق اشیای تاریخی از ایران، مرزهای زمینی و مقصد اصلی آثار قاچاق شده نیز انگلستان است. آنطور که یک فعال میراث فرهنگی گفته است، سلطان عتیقه ایران، با بیش از 20 موزه در سراسر جهان خریدار عمده آثار تاریخی کشور است.
بر اساس گزارش ها زیرمجموعه های سلطان عتیقه در سراسر خاورمیانه حضور دارند که خریدار اصلی آثار تاریخی خارج شده از ایران هستند.
