صراط: امروزه مناطق ویژه اقتصادی به سبب تاثیراتی که در اقتصاد یک منطقه دارند مورد توجه مسئولان قرار گرفته است چراکه ورود کالا از مناطق مذکور اغلب با کمترین تشریفات گمرکی انجام شده و ترانزیت داخلی کالای وارد شده نیز به سهولت انجام می پذیرد.
در کنار آن کالاهایی که از خارج و یا از مناطق آزاد تجاری صنعتی یا مناطق دیگر به منطقه ویژه اقتصادی وارد می شوند می توانند بدون هر گونه تشریفات از کشور خارج شوند و به این ترتیب مدیریت منطقه ویژه اقتصادی می تواند پس از طبقه بندی و ارزش گذاری منطقه، حق استفاده از قسمت های آن را به اشخاص حقیقی یا حقوقی واجد شرایط واگذار نماید.
عابد فتاحی پاسخ گوی سئوالاتی در این رابطه شده و مشکلات و مسائل مناطق ویژه اقتصادی به ویژه منطقه ویژه اقتصادی سرو در ارومیه که مراحل تصویب خود را می گذراند، تشریح کرده است.
مناطق آزاد ویژه اقتصادی و تجاری چه اهدافی را دنبال می‌کنند؟
عابد فتاحی: مناطق ویژه اقتصادی سه هدف عمده را دنبال می کنند که از جمله آنها ایجاد اشتغال سالم، ایجاد یک منطقه آزاد برای صادرات محصولات صنعتی و سوم موضوع گردشگری است.
بر اساس تحقیقات صورت گرفته در بسیاری از مناطق آزاد کشورمان همچون کیش، قشم، جلفا، آستارا و ماکو مشخص شده که این مناطق نتیجه ای را عاید کشورمان نکرده اند.
برای مثال چون باید برای رونق گردشگری به زیرساخت ها توجه لازم شود و این زیرساخت در منطقه آزاد ماک وجود ندارد بنابراین نتیجه مفیدی در این زمینه حاصل نشده است.
هم اکنون گردشگران خارجی اندکی به مناطق اقتصادی کشورمان مراجعه می کنند این در حالی است که ایرانیان با مراجعه به این مناطق به خرید کالاهای خارجی اقدام می کنند که این خود سبب ضرردهی این مناطق می شود.
با وجود اینکه شهر دبی یک منطقه کوچک در کشور امارات محسوب می شود اما در عرض سه ماه، ۳ میلیارد دلار به صورت متوسط درآمد داشته در حالی که صادرات کشورمان از این مناطق تقریبا صفر است.
به نظر شما در حال حاضر مشکلات مناطق ویژه اقتصادی کشور چیست؟
عابد فتاحی: علاوه بر اینکه صادرات کشورمان از این مناطق بسیار اندک و شاید در حد صفر است، اشتغال زایی نیز آنچنان که باید صورت نگرفته و تنها یک عده دلال و حرام خوار به خرید زمین های اطراف این مناطق پرداخته اند که این خود سبب گرانی زمین شده است.
متاسفانه فساد اداری فراوانی در این مناطق حاکم است و مدیرانی برای مناطق ویژه انتخاب شده اند که توجهی به تولید، صادرات و اشتغال ندارند.
نظر شما در زمینه منطقه ویژه اقتصادی سرو چیست؟ با توجه به اینکه تاکنون در هیئت دولت به تصویب نرسیده است؟
عابد فتاحی: شهر سرو تنها ۱۴ سال است که تشکیل یافته و جمعیتی آنچنانی ندارد و در این رابطه شهر سرو یک شهر سیاسی بوده و بافت شهری ندارد و تنها در چند مغازه خلاصه شده است و علاوه بر آن در تامین زیر ساخت ها نیز مشکل داشته و از داشتن مدیریت قدرتمند بی بهره است.
به نظر شما علت موفقیت پایانه مرزی تمرچین پیرانشهر چیست؟
عابد فتاحی: تمرچین به علت فعالیت اقلیم کردستان موفق عمل کرده است و علاوه بر آن مشکل نبود فرودگاه همچون منطقه ویژه اقتصادی ماکو را ندارد.
پس شما به منطقه ویژه اقتصادی سرو خوشبین نیستید؟
عابد فتاحی: خیر، من به منطقه ویژه اقتصادی سرو خوشبین نیستم و موضوع این منطقه در هفته آینده یعنی پس از تعطیلات عید فطر در مجلس شورای اسلامی در دستور کار قرار دارد و به شکل لایحه دولت درآمده است.
بنابراین مناطق ویژه اقتصادی کشورمان به غیر از رواج فساد مالی و دلال بازی و نیز مدیریت ضعیف و ناکارآمد در این مناطق هیچ نفعی برای مملکت ندارد.
به چه علت فساد مالی در این مناطق وجود دارد؟
عابد فتاحی: برای اینکه نظارت کارآمدی در این مناطق وجود ندارد و این خود سبب شده که متاسفانه کشور جمهوری اسلامی ایران جزو ۵ کشور دارای فساد دنیا لقب بگیرد بنابراین باید به جای شعار دادن در گام نخست خودمان را اصلاح کنیم و وارد مسائل نامشروع اقتصادی همچون رشوه نشویم.
علت اینکه کشورمان جزو کشورهای فاسد در این رابطه است، چیست؟
عابد فتاحی: یک قسمت مربوط به مشکلات ناشی از تحریم ها و بیکاری است و باید جمهوری اسلامی از فاز فساد خارج شود و در این رابطه با توجه به وجود فساد اداری در کشور معلوم نیست اصلاً متولی اقتصادی کشور و فسادهای اداری کیست؟ و چه کسی باید در این رابطه پاسخ گو باشد؟
باید به احترام روح شهدای جنگ هشت سال دفاع مقدس و انقلاب عظیم و معنوی جمهوری اسلامی ایران این فسادها از جامعه رخت بر بندد.
علت موفق نبودن مناطق ویژه اقتصادی کشورمان چیست؟
عابد فتاحی: از دلایل عمده آن این است که در کشورمان زیرساخت های این مناطق فراهم نشده است و از سوی دیگر مدیریت و روابط مطلوب فرهنگی و اقتصادی در این مناطق به چشم نمی خورد.
باید از ایجاد منطقه ویژه اقتصادی هدف مشخص داشته باشیم، یعنی باید با ایجاد این مناطق به فکر تولید و اشتغال بوده و به آن به شکل سکوی پرتاب صادرات کشور نگاه کنیم.
در کنار آن کالاهایی که از خارج و یا از مناطق آزاد تجاری صنعتی یا مناطق دیگر به منطقه ویژه اقتصادی وارد می شوند می توانند بدون هر گونه تشریفات از کشور خارج شوند و به این ترتیب مدیریت منطقه ویژه اقتصادی می تواند پس از طبقه بندی و ارزش گذاری منطقه، حق استفاده از قسمت های آن را به اشخاص حقیقی یا حقوقی واجد شرایط واگذار نماید.
عابد فتاحی پاسخ گوی سئوالاتی در این رابطه شده و مشکلات و مسائل مناطق ویژه اقتصادی به ویژه منطقه ویژه اقتصادی سرو در ارومیه که مراحل تصویب خود را می گذراند، تشریح کرده است.
مناطق آزاد ویژه اقتصادی و تجاری چه اهدافی را دنبال می‌کنند؟
عابد فتاحی: مناطق ویژه اقتصادی سه هدف عمده را دنبال می کنند که از جمله آنها ایجاد اشتغال سالم، ایجاد یک منطقه آزاد برای صادرات محصولات صنعتی و سوم موضوع گردشگری است.
بر اساس تحقیقات صورت گرفته در بسیاری از مناطق آزاد کشورمان همچون کیش، قشم، جلفا، آستارا و ماکو مشخص شده که این مناطق نتیجه ای را عاید کشورمان نکرده اند.
برای مثال چون باید برای رونق گردشگری به زیرساخت ها توجه لازم شود و این زیرساخت در منطقه آزاد ماک وجود ندارد بنابراین نتیجه مفیدی در این زمینه حاصل نشده است.
هم اکنون گردشگران خارجی اندکی به مناطق اقتصادی کشورمان مراجعه می کنند این در حالی است که ایرانیان با مراجعه به این مناطق به خرید کالاهای خارجی اقدام می کنند که این خود سبب ضرردهی این مناطق می شود.
با وجود اینکه شهر دبی یک منطقه کوچک در کشور امارات محسوب می شود اما در عرض سه ماه، ۳ میلیارد دلار به صورت متوسط درآمد داشته در حالی که صادرات کشورمان از این مناطق تقریبا صفر است.
به نظر شما در حال حاضر مشکلات مناطق ویژه اقتصادی کشور چیست؟
عابد فتاحی: علاوه بر اینکه صادرات کشورمان از این مناطق بسیار اندک و شاید در حد صفر است، اشتغال زایی نیز آنچنان که باید صورت نگرفته و تنها یک عده دلال و حرام خوار به خرید زمین های اطراف این مناطق پرداخته اند که این خود سبب گرانی زمین شده است.
متاسفانه فساد اداری فراوانی در این مناطق حاکم است و مدیرانی برای مناطق ویژه انتخاب شده اند که توجهی به تولید، صادرات و اشتغال ندارند.
نظر شما در زمینه منطقه ویژه اقتصادی سرو چیست؟ با توجه به اینکه تاکنون در هیئت دولت به تصویب نرسیده است؟
عابد فتاحی: شهر سرو تنها ۱۴ سال است که تشکیل یافته و جمعیتی آنچنانی ندارد و در این رابطه شهر سرو یک شهر سیاسی بوده و بافت شهری ندارد و تنها در چند مغازه خلاصه شده است و علاوه بر آن در تامین زیر ساخت ها نیز مشکل داشته و از داشتن مدیریت قدرتمند بی بهره است.
به نظر شما علت موفقیت پایانه مرزی تمرچین پیرانشهر چیست؟
عابد فتاحی: تمرچین به علت فعالیت اقلیم کردستان موفق عمل کرده است و علاوه بر آن مشکل نبود فرودگاه همچون منطقه ویژه اقتصادی ماکو را ندارد.
پس شما به منطقه ویژه اقتصادی سرو خوشبین نیستید؟
عابد فتاحی: خیر، من به منطقه ویژه اقتصادی سرو خوشبین نیستم و موضوع این منطقه در هفته آینده یعنی پس از تعطیلات عید فطر در مجلس شورای اسلامی در دستور کار قرار دارد و به شکل لایحه دولت درآمده است.
بنابراین مناطق ویژه اقتصادی کشورمان به غیر از رواج فساد مالی و دلال بازی و نیز مدیریت ضعیف و ناکارآمد در این مناطق هیچ نفعی برای مملکت ندارد.
به چه علت فساد مالی در این مناطق وجود دارد؟
عابد فتاحی: برای اینکه نظارت کارآمدی در این مناطق وجود ندارد و این خود سبب شده که متاسفانه کشور جمهوری اسلامی ایران جزو ۵ کشور دارای فساد دنیا لقب بگیرد بنابراین باید به جای شعار دادن در گام نخست خودمان را اصلاح کنیم و وارد مسائل نامشروع اقتصادی همچون رشوه نشویم.
علت اینکه کشورمان جزو کشورهای فاسد در این رابطه است، چیست؟
عابد فتاحی: یک قسمت مربوط به مشکلات ناشی از تحریم ها و بیکاری است و باید جمهوری اسلامی از فاز فساد خارج شود و در این رابطه با توجه به وجود فساد اداری در کشور معلوم نیست اصلاً متولی اقتصادی کشور و فسادهای اداری کیست؟ و چه کسی باید در این رابطه پاسخ گو باشد؟
باید به احترام روح شهدای جنگ هشت سال دفاع مقدس و انقلاب عظیم و معنوی جمهوری اسلامی ایران این فسادها از جامعه رخت بر بندد.
علت موفق نبودن مناطق ویژه اقتصادی کشورمان چیست؟
عابد فتاحی: از دلایل عمده آن این است که در کشورمان زیرساخت های این مناطق فراهم نشده است و از سوی دیگر مدیریت و روابط مطلوب فرهنگی و اقتصادی در این مناطق به چشم نمی خورد.
باید از ایجاد منطقه ویژه اقتصادی هدف مشخص داشته باشیم، یعنی باید با ایجاد این مناطق به فکر تولید و اشتغال بوده و به آن به شکل سکوی پرتاب صادرات کشور نگاه کنیم.
