با صدور پروانههای ساخت تازه، میتوان سینمای ایران را دارای بیشترین جمعیت کارگردانان زن در قیاس با دیگر کشورها قلمداد کرد؛ اتفاقی که در صورت گذر این فیلمها از مراحل تولید، در جشنواره فیلم فجر سی و سوم و همچنین تولیدات یک سال آینده سینما کاملاً نمایان خواهد بود و حتی اگر برخی از این فیلمها به جشنواره فجر نیز راه نیابد، زنانهترین دوران سینمای ایران را شاهد خواهیم بود.
برپایه این گزارش، نخستین کارگردان زن سینمای ایران زندهیاد شهلا ریاحی بود. ریاحی سال 1335 فیلم «مرجان» را کارگردانی کرد و به این ترتیب عنوان اولین زن کارگردان سینمای ایران را به خود اختصاص داد اما در این راه استوار نماند و پس از انقلاب به بازیگری بازگشت تا واپسین سالهای امر مقابل دوربین ظاهر شد.
حضور جدی کارگردانها زن در سینما به سالهای پس از انقلاب باز میگردد و خط شکن با فاصله اندک نسبت به چند کارگردان زن دیگر سینما، کسی جز پوران درخشنده نبود.
درخشنده از سال 1354 در سازمان صدا و سیما شروع بکار کرد و در همان زمان فیلم طاعون که درباره طاعون در کردستان به سال 1328 است را تهیه کرد و به مستندسازی در سالهای پسر از انقلاب ادامه داد و در نیمه نخست دهه 60 با «رابطه» وارد فضای سینمای ایران شد و نخستین تجربه کارگردانی فیلم بلند سینماییاش را به دست آورد.زنانهترین دوران سینمای ایران در راه است؟
درخشنده در طول سه دهه اخیر به معضلات اجتماعی به عنوان رویکرد اصلی فیلمسازی توجه داشته و با همین رویکرد آثاری چون «شمعی در باد»، «بچههای ابدی» و «هیس! دخترها فریاد نمیزنند» را ساخته که آخرین اثرش تحسین همگان را به واسطه جسارت در نزدیک شدن به سوژهای چون تعرض به کودکان به عنوان یک تابو در ایران در پی داشت.
رخشان بنیاعتماد برنامه ریز و دستیار رسول صدرعاملی در «گلهای داوودی» (1363) و دستیار کیانوش عیاری در «تنوره دیو» (1364)، در سال 1366 «خارج از محدوده را کارگردانی کرد و در طول بیش از ربع قرن، آثار مهمی چون «نرگس»، «روسری آبی»، «گیلانه»، «خون بازی» و در آخر «قصهها» را خلق کرد و از برخی کارگردانهای مطرح مرد نیز پیشی گرفت.
مرضیه برومند کارگردان پرسابقه سینما با کارگردانی تئاتر در سالهایش پیش از انقلاب شروع کرد و در نهایت در سال 1364 کارگردان عروسکی و هنری فیلم موفق «شهر موشها» شد و البته کارگردان سینمایی این مجموعه محمدعلی طالبی بود. برومند «الو! الو! من جوجوام» اولین اثر مستقلش را در مقام نویسنده و کارگردان در سال 73 سخت و پس از آن آثار دیگری تولید کرد که آخری آنها «شهر موشها 2» در نوبت اکران است.
تهمینه میلانی که سینما را با تجربه منشی صحنه مسعود کیمیایی در «خط قرمز» (1358) و پیک جنگل (1361) آغاز کرد، «بچههای طلاق» در سال 1368 بر اساس سناریویی که خود نوشته بود، آغاز کرد و با نگاه تجاری که داشته به فیلمسازی در این سالها ادامه داد و برخی از پرفروشترین فیلمهای تاریخ سینما از جمله «آتش بس» را به نام خود ثبت کردهاست؛ اتفاقی شیرینی که او را وسوسه کرد تا «آتش بس 2» را بسازد، هرچند بعید است نصف موفقیت قسمت اول را بتواند با فیلم جدیدش تکرار کند.
هفته پیش بود که فهرست تازهای از پروانه ساخت برای فیلمهای سینمایی بلند اعلام شد. فیلم اولیهایی که تمام تلاششان در این است که فیلمشان را در جشنواه فیلم فجر آینده به نمایش در بیاورند. مرجان اشرفیزاده یکی از همین فیلمسازهای فیلم اولی است که قصد دارد اولین فیلم خودش را با عنوان «آبجی» جلوی دوربین ببرد.
تعداد سینماگران زن رو به رشد است و این اتفاق خیلی خوبی است. اگر تمام کسانی که امسال برای ساخت فیلمشان پروانه گرفتهاند، فیلم بسازند، امسال جشنواره فیلم فجر ورود بسیار خوبی از خانمهای سینماگر به بدنه سینما دارد.