صراط: میزگرد پایانی بیست و پنجمین همایش بانکداری اسلامی امروز با حضور محمد طالبی مدیرعامل بانک کشاورزی، مجید قاسمی مدیرعامل بانک پاسارگاد، سید کامل تقوی نژاد مدیرعامل بانک سپه، کورش پرویزیان مدیرعامل بانک سینا و عبدالناصر همتی مدیرعامل بانک ملی ایران برگزار شد.
مدیرعامل بانک کشاورزی با بیان اینکه جمع بندی مطالعه کنندگان این است که نقض قانون موجب عدم موفقیت سیستم بانکی شده است، گفت: واقعیت این است که سازوکارهای اندیشیده شده به دلیل پیچیدگی چندان اجرایی نبوده است.
شرایط رکود تورمی، جنگ تحریم و موجب شده بانکداری بدون ربا موفق نباشد. در این مطالعات شرایط اقتصادی را موثر دانستند.
آیا باید برخوردهای تند که مجریان نظام بانکی را تخطئه می‌کند، باید دنبال شود یا راه حل هایی برای رفع ایرادهای اجرای قانون باید اندیشیده شود.
طالبی تصریح کرد: اما اینکه این راه حل چیست، معتقدم بهترین افرادی که می توانند نظر دهند، خود بانک ها هستند.
وی تصریح کرد: مهمترین مساله ای که راجع به نظام بانکی مطرح می شود، نرخ سود است و اغلب افراد عامل اصلی را سیستم بانکی می دانند، بلکه شرایط اقتصادی موجب افزایش نرخ سود بانکی می‌شود.
مدیر عاما بانک کشاورزی چالش دیگر، دسترسی سخت مردم به تسهیلات بانکی سخت است که علت آن مشکل ورود و خروج سرمایه است و از طرف دیگر تقاضا برای تسهیلات بسیار بالا است.
مدیرعامل بانک کشاورزی، مساله دیگری که مطرح می‌شود بنگاه داری بانک است : ریسک اعتباری بانک‌ها و مطالبات معوق عامل دیگر است، اما قطعا شرایط اقتصادی عامل اصلی است و باید پرسید آیا بانک ها مقصر هستند یا اقتصاد ایران.
وی گفت: به اعتقاد سیستم بانکی، عقود مشارکتی در سیستم بانکی قابل اجرا نیست، زیرا توان بانک ها در حال حاضر برای بررسی یک میلیون پرونده تسهیلات و بررسی نرخ سود آن وجود ندارد.
مجید قاسمی مدیر عامل بانک پاسارگاد نیز اظهار داشت: واقعا بانک ها در این سه دهه به نوعی قربانی سیاست‌های کلان اقتصادی کشور بودند، یعنی اینجا منظور بانک مرکزی نیست، زیرا خود بانک مرکزی هم قربانی بزرگ تر است.
وی افزود: کسری بودجه، عدم اعتقاد به علم بودن اقتصاد، استفاده از پول پرقدرت بانک مرکزی، سال 67 کل درآمد ارزی کشور 5 میلیارد و 700 میلیون دلار بوده. در سال 67 کسری بودجه 51 درصد بوده است. یعنی 2200 میلیارد تومان کسری بودجه داشتیم؛ در این شرایط بیشترین فشار به بانک مرکزی و بعد به بانک‌های کشور وارد می شود. بانک ها در این شرایط قطعا نمی‌توانند به اقتصاد کمک کنند.
قاسمی ادامه داد: در سالی که 5 میلیارد و 700 میلیون دلار بود و 4 میلیارد و 800 میلیون دلار هزینه جنگ بوده و دوره های بعدی که از جنگ خارج شدیم سازندگی بود که هزینه های زیادی را به کشور تحمیل کرد و بعد از آن تک نرخی کردن ارز اجرا شد.
وی تصریح کرد: بانک مرکزی برای تامین مسکن مهر خط اعتباری داد و حتی برای پرداخت یارانه از حساب بانک ها برداشت کرد، در حالی که تخلفی اثبات نشده بود؛ به جای اینکه در رسانه ها علیه هم صحبت کنیم، بیاییم در جمع های کارشناسی با هم صحبت کنیم. 13 بند از 24 بند اقتصاد مقاومتی بدون نقش بانک ها اجرای آن امکان پذیر نخواهد بود.
قاسمی با اشاره به محورهای اقتصاد مقاومتی گفت: در رابطه به مساله اقتصاد دانش بنیان آیا بدون حمایت سیستم بانکی امکان شکل گیری این اقتصاد وجود دارد؛ اما باید بررسی کرد فردی که تاکنون تجربه مدیریت بنگاه داری را ندارد، چگونه می تواند یک بنگاه دانش بنیان را راه اندازی و مدیریت کند.
وی تصریح کرد: در اینجا بانک ها موظف به نظارت جدی بر عملکرد تسهیلات گیرنده و کمک فکری و مالی است.
قاسمی با اشاره به بندهای دیگر اقتصاد مقاومتی گفت: بدون همکاری و همیاری سیستم بانکی امکان تحقق اقتصاد مقاومتی وجود ندارد.
وی با بیان اینکه ساختار بانک ها در کشورهای مختلف متفاوت است، اظهارداشت: به عنوان مثال بانک میتسوبیشی هلدینگ های بسیاری دارد و در بخش های پتروشیمی، فلزات و انرژی، محیط زیست و حمل و نقل سرمایه گذاری کرده است.
رئیس اسبق بانک مرکزی گفت: یک وقت سیاست های پولی ما اقتضاء می کند یک نوع سیاست اتخاذ شود و در حوزه بانکی هم حتما نباید رویکرد بانکداری را مطابق با بانکداری های اروپایی و آمریکایی شکل داد، زیرا در همان کشورها رویکردها متفاوت است که یک نمونه آن سیستم بانکی ژاپن است.
عبدالناصر همتی در میزگرد همایش بانکداری اسلامی، اظهارداشت: سیاست های متناقض که هر چند وقت یک بار به سیستم بانکی ابلاغ شد، قانونی بانکداری بدون ربا را به قانون دائمی تبدیل کرد و 31 سال است که براساس قانون موقتی که قرار بود اصلاح شود، اما با همان اشکالات در حال اجرا است.
وی افزود: این قانون وارد بخش واقعی اقتصاد شده و با توجه به اینکه بانک عرضه و تقاضای پول را به تعادل برساند، درگیر رویه های متناقض و پیچیدگی‌هایی شده است.
همتی تصریح کرد: ما فاصله زیادی با بانکداری اسلامی داریم، زیرا قرار بود بانک داری بدون ربا مقدمه ای برای بانکداری اسلامی باشد. قرار بود بانک های تجاری عقود مبادله ای و بانک های تخصصی عقود مشارکتی را مورد توجه قرار دهند، اما هم اکنون به دلیل شرایط اقتصاد بانک های تجاری به سمت عقود مشارکتی رفته‌اند.
وی با بیان اینکه قانون بانکداری بدون ربا دچار اشکالات جدی است، گفت: اشکالات سیستم بانکی بسیار زیاد است و نکته‌ای که آقای قاسمی گفتند، بسیار درست است، روز اول همایش همه افراد حضور دارند، اما به تدریج از تعداد افراد کم می شود و به نوعی از همایش ها چیزی بیرون نمی‌آید.
وی گفت: باید این همایش مقدمه ای برای طرح مسائل جدی و اساسی در حوزه بانکداری بدون ربا و بانکداری اسلامی شود و برای مشکلات فعلی راه کارهایی را در بی اندیشیم.
به گزارش خبرنگار اقتصادی کورش پرویریان نیز گفت: با هوشیاری مردم و کارکنان شبکه بانکی و حمایت مسئولان شبکه بانکی خدمات خود را در شرایط تحریم ارائه می دهد و خیلی از موفقیت هایی که در بخش های مختلف اقتصادی دیده می شود، با حضور بانک ها انجام شده است.
وی با اشاره به مقاله خود گفت: به صورت کوتاه الگوهایی که در کشورها وجود دارد، اشاره می‌کنم. در برخی کشورها سیستم بانکی کاملا دولتی است و رابطه دولت و مردم هم مشخص است.
وی افزود: در الگوی دوم در کنار بانک های دولتی، گروهی از بخش های اقتصادی مانند خدمات و کشاورزی، بخش خصوصی فعالیت‌های اقتصادی انجام می دهند. سوم بانکداری فراگیر و شبیه نظام بانکی آلمان است؛ به آنها اجازه می دهد شبکه بانکی بنگاه هایی را داشته باشند و بانک مرکزی بر فعالیت آنها نظارت می کند.
پرویزیان تصریح کرد: در الگوی چهارم که شبیه بانک های آمریکایی است، بانک ها امکان بنگاه داری ندارند و بیشتر باید تسهیلات به بخش های اقتصادی پرداخت می کنند. باید یک بازآرایی از نقش بانک ها تعریف کنیم.
سید کامل تقوی نژاد اظهارداشت: در حال حاضر نقش بانک ها آن گونه که در اقتصاد مشهود است، در جامعه به خوبی مطرح نمی شود.
وی افزود: در حال حاضر همه کاستی ها و نارسایی های اقتصادی به نوعی به بانک ها نسبت داده می شود، در حالی که کارکنان بانک ها افراد سالم و زحمت کشی هستند و هر فعالیت اقتصادی که رخ می دهد، نقش بانک ها کاملا پررنگ است.
وی تصریح کرد: قطعا بانک ها هم کاستی هایی دارند، اما نباید هر مساله و مشکلی را به بانک ها نسبت داد.
مدیرعامل بانک سپه گفت: به نظر می رسد باید از ابزارهای مالی اسلامی استفاده کنیم، زیرا برخی کشورها در استفاده از ابزارهای مالی اسلامی فعال تر بوده اند، به طوری که علاوه بر کشورهای اسلامی در کشورهای غیر اسلامی هم به ابزارهای مالی اسلامی روی آورده‌اند.
تقوی‌نژاد گفت: این ابزارها هم می تواند در اختیار دولت برای تامین مالی قرار گیرد و هم در اختیار بانک ها و بخش خصوصی، در ارتباط با مرابحه به خوبی می توان از این ابزار استفاده کرد و خوشبختانه از خرید دین در نظام بانکی استقبال شده است.
وی ادامه داد: برای اینکه نظام اقتصادی کارآمدی داشته باشیم، باید از شیوه‌های دیگران هم استفاده کنیم.
مدیرعامل بانک کشاورزی با بیان اینکه جمع بندی مطالعه کنندگان این است که نقض قانون موجب عدم موفقیت سیستم بانکی شده است، گفت: واقعیت این است که سازوکارهای اندیشیده شده به دلیل پیچیدگی چندان اجرایی نبوده است.
شرایط رکود تورمی، جنگ تحریم و موجب شده بانکداری بدون ربا موفق نباشد. در این مطالعات شرایط اقتصادی را موثر دانستند.
آیا باید برخوردهای تند که مجریان نظام بانکی را تخطئه می‌کند، باید دنبال شود یا راه حل هایی برای رفع ایرادهای اجرای قانون باید اندیشیده شود.
طالبی تصریح کرد: اما اینکه این راه حل چیست، معتقدم بهترین افرادی که می توانند نظر دهند، خود بانک ها هستند.
وی تصریح کرد: مهمترین مساله ای که راجع به نظام بانکی مطرح می شود، نرخ سود است و اغلب افراد عامل اصلی را سیستم بانکی می دانند، بلکه شرایط اقتصادی موجب افزایش نرخ سود بانکی می‌شود.
مدیر عاما بانک کشاورزی چالش دیگر، دسترسی سخت مردم به تسهیلات بانکی سخت است که علت آن مشکل ورود و خروج سرمایه است و از طرف دیگر تقاضا برای تسهیلات بسیار بالا است.
مدیرعامل بانک کشاورزی، مساله دیگری که مطرح می‌شود بنگاه داری بانک است : ریسک اعتباری بانک‌ها و مطالبات معوق عامل دیگر است، اما قطعا شرایط اقتصادی عامل اصلی است و باید پرسید آیا بانک ها مقصر هستند یا اقتصاد ایران.
وی گفت: به اعتقاد سیستم بانکی، عقود مشارکتی در سیستم بانکی قابل اجرا نیست، زیرا توان بانک ها در حال حاضر برای بررسی یک میلیون پرونده تسهیلات و بررسی نرخ سود آن وجود ندارد.
مجید قاسمی مدیر عامل بانک پاسارگاد نیز اظهار داشت: واقعا بانک ها در این سه دهه به نوعی قربانی سیاست‌های کلان اقتصادی کشور بودند، یعنی اینجا منظور بانک مرکزی نیست، زیرا خود بانک مرکزی هم قربانی بزرگ تر است.
وی افزود: کسری بودجه، عدم اعتقاد به علم بودن اقتصاد، استفاده از پول پرقدرت بانک مرکزی، سال 67 کل درآمد ارزی کشور 5 میلیارد و 700 میلیون دلار بوده. در سال 67 کسری بودجه 51 درصد بوده است. یعنی 2200 میلیارد تومان کسری بودجه داشتیم؛ در این شرایط بیشترین فشار به بانک مرکزی و بعد به بانک‌های کشور وارد می شود. بانک ها در این شرایط قطعا نمی‌توانند به اقتصاد کمک کنند.
قاسمی ادامه داد: در سالی که 5 میلیارد و 700 میلیون دلار بود و 4 میلیارد و 800 میلیون دلار هزینه جنگ بوده و دوره های بعدی که از جنگ خارج شدیم سازندگی بود که هزینه های زیادی را به کشور تحمیل کرد و بعد از آن تک نرخی کردن ارز اجرا شد.
وی تصریح کرد: بانک مرکزی برای تامین مسکن مهر خط اعتباری داد و حتی برای پرداخت یارانه از حساب بانک ها برداشت کرد، در حالی که تخلفی اثبات نشده بود؛ به جای اینکه در رسانه ها علیه هم صحبت کنیم، بیاییم در جمع های کارشناسی با هم صحبت کنیم. 13 بند از 24 بند اقتصاد مقاومتی بدون نقش بانک ها اجرای آن امکان پذیر نخواهد بود.
قاسمی با اشاره به محورهای اقتصاد مقاومتی گفت: در رابطه به مساله اقتصاد دانش بنیان آیا بدون حمایت سیستم بانکی امکان شکل گیری این اقتصاد وجود دارد؛ اما باید بررسی کرد فردی که تاکنون تجربه مدیریت بنگاه داری را ندارد، چگونه می تواند یک بنگاه دانش بنیان را راه اندازی و مدیریت کند.
وی تصریح کرد: در اینجا بانک ها موظف به نظارت جدی بر عملکرد تسهیلات گیرنده و کمک فکری و مالی است.
قاسمی با اشاره به بندهای دیگر اقتصاد مقاومتی گفت: بدون همکاری و همیاری سیستم بانکی امکان تحقق اقتصاد مقاومتی وجود ندارد.
وی با بیان اینکه ساختار بانک ها در کشورهای مختلف متفاوت است، اظهارداشت: به عنوان مثال بانک میتسوبیشی هلدینگ های بسیاری دارد و در بخش های پتروشیمی، فلزات و انرژی، محیط زیست و حمل و نقل سرمایه گذاری کرده است.
رئیس اسبق بانک مرکزی گفت: یک وقت سیاست های پولی ما اقتضاء می کند یک نوع سیاست اتخاذ شود و در حوزه بانکی هم حتما نباید رویکرد بانکداری را مطابق با بانکداری های اروپایی و آمریکایی شکل داد، زیرا در همان کشورها رویکردها متفاوت است که یک نمونه آن سیستم بانکی ژاپن است.
عبدالناصر همتی در میزگرد همایش بانکداری اسلامی، اظهارداشت: سیاست های متناقض که هر چند وقت یک بار به سیستم بانکی ابلاغ شد، قانونی بانکداری بدون ربا را به قانون دائمی تبدیل کرد و 31 سال است که براساس قانون موقتی که قرار بود اصلاح شود، اما با همان اشکالات در حال اجرا است.
وی افزود: این قانون وارد بخش واقعی اقتصاد شده و با توجه به اینکه بانک عرضه و تقاضای پول را به تعادل برساند، درگیر رویه های متناقض و پیچیدگی‌هایی شده است.
همتی تصریح کرد: ما فاصله زیادی با بانکداری اسلامی داریم، زیرا قرار بود بانک داری بدون ربا مقدمه ای برای بانکداری اسلامی باشد. قرار بود بانک های تجاری عقود مبادله ای و بانک های تخصصی عقود مشارکتی را مورد توجه قرار دهند، اما هم اکنون به دلیل شرایط اقتصاد بانک های تجاری به سمت عقود مشارکتی رفته‌اند.
وی با بیان اینکه قانون بانکداری بدون ربا دچار اشکالات جدی است، گفت: اشکالات سیستم بانکی بسیار زیاد است و نکته‌ای که آقای قاسمی گفتند، بسیار درست است، روز اول همایش همه افراد حضور دارند، اما به تدریج از تعداد افراد کم می شود و به نوعی از همایش ها چیزی بیرون نمی‌آید.
وی گفت: باید این همایش مقدمه ای برای طرح مسائل جدی و اساسی در حوزه بانکداری بدون ربا و بانکداری اسلامی شود و برای مشکلات فعلی راه کارهایی را در بی اندیشیم.
به گزارش خبرنگار اقتصادی کورش پرویریان نیز گفت: با هوشیاری مردم و کارکنان شبکه بانکی و حمایت مسئولان شبکه بانکی خدمات خود را در شرایط تحریم ارائه می دهد و خیلی از موفقیت هایی که در بخش های مختلف اقتصادی دیده می شود، با حضور بانک ها انجام شده است.
وی با اشاره به مقاله خود گفت: به صورت کوتاه الگوهایی که در کشورها وجود دارد، اشاره می‌کنم. در برخی کشورها سیستم بانکی کاملا دولتی است و رابطه دولت و مردم هم مشخص است.
وی افزود: در الگوی دوم در کنار بانک های دولتی، گروهی از بخش های اقتصادی مانند خدمات و کشاورزی، بخش خصوصی فعالیت‌های اقتصادی انجام می دهند. سوم بانکداری فراگیر و شبیه نظام بانکی آلمان است؛ به آنها اجازه می دهد شبکه بانکی بنگاه هایی را داشته باشند و بانک مرکزی بر فعالیت آنها نظارت می کند.
پرویزیان تصریح کرد: در الگوی چهارم که شبیه بانک های آمریکایی است، بانک ها امکان بنگاه داری ندارند و بیشتر باید تسهیلات به بخش های اقتصادی پرداخت می کنند. باید یک بازآرایی از نقش بانک ها تعریف کنیم.
سید کامل تقوی نژاد اظهارداشت: در حال حاضر نقش بانک ها آن گونه که در اقتصاد مشهود است، در جامعه به خوبی مطرح نمی شود.
وی افزود: در حال حاضر همه کاستی ها و نارسایی های اقتصادی به نوعی به بانک ها نسبت داده می شود، در حالی که کارکنان بانک ها افراد سالم و زحمت کشی هستند و هر فعالیت اقتصادی که رخ می دهد، نقش بانک ها کاملا پررنگ است.
وی تصریح کرد: قطعا بانک ها هم کاستی هایی دارند، اما نباید هر مساله و مشکلی را به بانک ها نسبت داد.
مدیرعامل بانک سپه گفت: به نظر می رسد باید از ابزارهای مالی اسلامی استفاده کنیم، زیرا برخی کشورها در استفاده از ابزارهای مالی اسلامی فعال تر بوده اند، به طوری که علاوه بر کشورهای اسلامی در کشورهای غیر اسلامی هم به ابزارهای مالی اسلامی روی آورده‌اند.
تقوی‌نژاد گفت: این ابزارها هم می تواند در اختیار دولت برای تامین مالی قرار گیرد و هم در اختیار بانک ها و بخش خصوصی، در ارتباط با مرابحه به خوبی می توان از این ابزار استفاده کرد و خوشبختانه از خرید دین در نظام بانکی استقبال شده است.
وی ادامه داد: برای اینکه نظام اقتصادی کارآمدی داشته باشیم، باید از شیوه‌های دیگران هم استفاده کنیم.
