فارس: 45 سال از دفن سنتي زباله‌هاي پايتخت‌نشينان در كهريزك مي‌گذرد. مسئولان تصميم گرفته‌اند اين حياط خلوت 600 هكتاري را به پارك بزرگي تبديل و همه زباله‌ها را از طريق خطوط پردازش بازيافت كنند. آنان وعده داده‌اند تا پايان فروردين ديگر زباله‌اي در كهريزك دفن نخواهد شد.
بيش از 45 سال زباله‌هاي كلان‌شهر تهران در منطقه كهريزك دفن مي‌شد. كوه‌هاي زباله در اين محدوده به چشم ميخورد و از چندي پيش بوي متعفن، شيرابه زباله‌ها و گاز متان مشكلات زيادي را براي مردم كهريزك ايجاد كرده بود.
شهروندان منطقه كهريزك بارها در اين خصوص اعتراض و اعلام كردند "كهريزك سطل زباله تهراني‌ها نيست " و شهرداري بايد هر چه سريعتر اين مشكل را برطرف كند.
روزانه 7 هزار و 500 تن زباله در كلان شهر تهران توليد و تمام اين زباله‌ها به جنوب شهر تهران منتقل می شود.
شهرداري تهران مدتي است براي رفع اين مشكل اقدام به پردازش زباله‌ها كرده است. در حال حاضر روزانه 6 هزار تن زباله پردازش مي‌شود و تا پايان ماه جاري تمام زباله‌هاي پايتخت‌نشينان به گفته مسئولان شهري پردازش خواهد شد.
فياض مديرعامل سازمان مديريت پسماند در اين باره مي‌گويد: اكنون هيچ زباله‌اي به صورت مستقيم دفن نمي‌شود و فقط زباله‌هايي كه از كف جوي‌هاي آب جمع‌آوري مي‌شود و حالت خاكروبه و لجن دارند، دفن مي‌شود.
در گذشته نيز خطوط پردازش در كهريزك وجود داشت؛ دستگاه‌ها قديمي بود و مقدار كمي از زباله‌ها بازيافت مي‌شد. در حال حاضر با بروز كردن اين دستگاه‌ها سرعت كار بالا رفته است.
فياض در اين‌باره مي‌گويد: از سال 1338 كه پروژه دفن زباله در كهريزك كلنگ خورد؛ تاكنون زباله‌ها را به اين محدوده منتقل كرده‌اند.
وي در ادامه مي‌گويد: 200 هكتار از زمين‌هاي كهريزك اختصاص به زباله‌هاي ساليان قبل دارد. در بخشي از اين زمين‌ها كوهي از زباله وجود دارد كه شهرداري روي آن را به خاك پوشانده و درختكاري انجام مي‌دهند.
در حال حاضر روي حدود 40 هكتار از كوه‌هاي زباله كهريزك توسط شهرداري درختكاري شده است. رشد درخت در روي تپه‌هاي زباله كم است.
شهرداري روي زباله‌ها را حدود يك متر خاكريزي كرده و بعد عمليات درختكاري را انجام مي‌دهد.
110 هكتار زمين در سال 89 در منطقه كهريزك درختكاري شد. گونه‌هاي درخت‌هاي توت غير مثمر، كاج، اكاليپتوس و گياهان ماندگار در آنجا كاشته شده است.
در منطقه كهريزك مشكل آب وجود دارد. براي آبياري اين درختان بايد آب را با تانكر از منطقه صالح‌آباد منتقل تا بتوانند درختان را آبياري كنند اجراي اين كار هزينه‌‌هاي زيادي به شهر وارد مي‌كنند.
كلان شهر تهران با بيش از 13 ميليون نفر جمعيت ركوردار توليد زباله است. شهروندان تهراني سالانه مقدار زيادي زباله توليد مي‌كنند در صورتي كه بتوان اين زباله‌ها را بازيافت كرد ميليون‌ها دلار صرف جويي ارزي به دنبال خواهد داشت.
سال‌هاست كه مسئولان شهري قول داده‌اند كه از زباله برق توليد خواهند كرد ولي تاكنون اين امر رخ نداده است. فياض در اين‌باره مي‌گويد: قرار است با مطالعات صورت گرفته و با كمك سرمايه‌گذار بخش خصوصي اين كار به زودي انجام شود.
بعضي از طرح‌ها فقط ارزش زيست‌محيطي و بهداشتي دارد ولي نيروگاه بيوگازسوز مي‌تواند ارزش اقتصادي هم داشته باشد.
در حقيقت اين پروژه از هر دو جنبه قابل بررسي است. وقتي زباله‌اي دفن مي‌شود بعد از مدتي بيوگاز توليد مي‌كند. بعضي از اين گازها بوي بسيار بدي دارند. گاز متان كه درصد قابل توجهي از بيوگاز حاصل از زباله‌ها را تشكيل مي‌دهد 24برابر گاز دي اكسيد كربن پديده گلخانه‌اي را تشديد مي‌كند. همچنين بيوگازي كه از زباله‌ها به‌وجود مي‌آيد اگر جمع شود مي‌تواند انفجار ايجاد كند و اين خطرناك است. در كنار اينها توليد برق نيز ارزش اقتصادي دارد.
ارزش "طلاي كثيف " در كشور تا حدودي ناديده گرفته شده است چرا كه مي‌توان از اين طلاي كثيف استفاده‌هاي زيادي كرد و از درآمدهاي حاصله براي آباداني شهر استفاده كرد.
زباله‌ها در تهران به 2 نوع خشك و تر تبديل شده است. زباله تر، زباله‌اي است كه نمي‌توان از آنها استفاده مجدد كرد و بايد آنها را تبديل به كمپوست يا سوخت نيروگاه‌هاي كوچك برق شهري يا اينكه دفن‌شان كرد. اما زباله‌هاي خشك به زباله‌هايي چون انواع آهن‌آلات، شيشه، قوطي‌هاي فلزي، كاغذ و مقوا، قوطي‌ها و وسايل پلاستيكي و غيره گفته مي‌شود كه مي‌توان با فرآوري، آنها را دوباره به چرخه مصرف برگرداند.
سازمان مديريت پسماند مدت‌هاست اقدام به بازيافت گسترده زباله كرد است تا بخش عظيمي از سرمايه مردمي در چرخه اقتصاد توليد باقي بماند. در حال حاضر نيز برنامه‌هايي براي آموزش بازيافت به مردم تهيه و برگزار شده است اما هنوز هم بازيافت به صورت كامل از مبدا انجام نمي‌شود.
ممكن است كه شهرداري‌هاي مختلف دنيا، روش‌هاي مختلفي براي مديريت بازيافت و زباله در پيش گيرند اما اكثر شهرداري‌هاي موفق و پيشرفته بر بالابردن سطح آگاهي شهروندان از طريق آموزش تأكيد دارند و آن را در دستور كار خود قرار داده‌اند.
توجه هفته جهاني بازيافت هم بيشتر بر تغيير رفتار و آموزش متمركز است. از سال 1996، 8 تا 14نوامبر (18 تا 24آبان) به‌عنوان «هفته جهاني بازيافت» نامگذاري شد تا توجه شهرهاي مختلف دنيا روي مسئله بازيافت بيش از گذشته شود و هدف آن، افزايش سود زيست محيطي، اقتصادي و اجتماعي حاصل از برنامه‌هاي بازيافت گفته شده است.
با اين حساب، شهرداري‌هاي مختلف قسمتي از كار خود را در زمينه بازيافت به آموزش، به‌ويژه آموزش كودكان، اختصاص داده‌اند. به‌طور مثال، برخي از كشورها از طريق دنياي مجازي، سعي كرده است تا آموزش‌هاي اوليه مربوط به زباله و بازيافت را به كودكان بدهد. اين شهرداري با اختصاص دادن وب سايتي به اين امر و استفاده از شكل‌هاي كارتوني سعي در جلب توجه كودكان به بازيافت دارد.
در كلان شهر تهران نيز آموزش‌هاي صورت گرفته ولي كافي نبوده و بايد در اين امر فعاليت‌هاي گسترده‌اي انجام شود.
در كلان شهر تهران روزانه هزاران تن زباله توليد مي‌شد كه بخشي از آن تفكيك و درصد كمي از زباله ارزشمند است. اين درحالي است كه در كشورهايي مانند ژاپن از زباله، اين طلاي كثيف استفاده 100درصدي سود را مي‌برند.
فياض در اين‌باره مي‌گويد: 5 درصد زباله‌هاي شهر تهران ارزشمند است؛ 45 درصد زباله‌ها ريجكت و 50 درصد تبديل به كمپوست مي‌شود.
مديرعامل سازمان مديريت پسماند در خصوص ريجكت زباله مي‌گويد: زباله‌ها در داخل كيسه‌هايي قرار دارند كه وقتي وارد مخازن مي‌شود كيسه‌هاي آنها پاره و از رده خارج مي‌شوند و محتواي داخل اين كيسه‌ها كه شامل پوست پرتقال، چاي، برنج و غيره است را جداسازي كرده و تبديل به كمپوست مي‌كنيم.
وي تصريح مي‌كند: در كشور آلمان 100 درصد زباله بازيافت و تبديل به انرژي و كمپوست مي‌شود.
محمدباقر قاليباف شهردار تهران درباره ميزان توليد زباله در تهران مي‌گويد: خجالت مي‌كشم كه ميزان واقعي توليد زباله در تهران را در مقابل شهرداران كلان‌شهرها اعلام كنم.
وي مي‌گويد: براي آنها اصلاً قابل فهم و پذيرش نيست كه روزي حداقل 8 هزار تن زباله در 3شيفت از سطح شهر جمع و به كهريزك منتقل مي‌شود.
شهردار تهران در ادامه مي‌گويد: چرا بايد 7 تا 8 هزار تن زباله را هر روز 40 تا 50 كيلومتر در شهر با اين ترافيك سنگين جابه‌جا كنيم؟ اين كار را هيچ‌جاي دنيا انجام نمي‌دهند، بنابراين براي شروع كار بايد تفكيك زباله و مديريت آن را از همان آشپزخانه منازل شهروندان شروع كنيم.
خطوط پردازش زباله از سال 76 فعاليت خود را با ظرفيت 500 تن آغاز كرده و تا پايان فروردين امسال به مرز پردازش 7 هزار و 500 تن زباله مي‌رسد.
همه زباله‌ها بايد در تهران به گفته مسئولان شهري پردازش شود. اولين كارخانه پردازش زباله با تكنولوژي هندي در سال 76 آغاز شد؛ از سال 87 دو هزار و 500 تن زباله با تكنولوژي‌هاي خارجي و داخلي انجام و تا پايان ماه جاري ظرفيت پردازش كامل مي‌شوند.
با افزايش خطوط پردازش قيمت زمين در منطقه كهريزك افزايش مي‌يابد و بسياري از افراد در صدد
وارد محدوده كهريزك كه مي‌شويد هنوز هم كوه‌هاي از زباله به چشم ميخورد. ارتفاع كوه‌هاي زباله از سطح زمين 10 تا 12 متر است اما با گذشت زمان ارتفاع اين كوه‌ها كاهش مي‌يابد چرا كه زباله نشست مي‌كند و شيرابه آن جاري مي‌شود.
فياض در اين‌باره مي‌گويد: براي رفع مشكلات اقدام به درختكاري گسترده‌اي در اين محدوده كرده‌ايم.
مديرعامل سازمان مديريت پسماند تصريح مي‌كند: به‌زودي كهريزك به پارك بزرگي تبديل مي‌شود و مشكلات تا حدودي برطرف مي‌شود.
كارگران زيادي در منطقه بازيافت زباله كهريزك مشغول به كار هستند. اين حرفه بايد جز مشاغل سخت و زيان آور باشد ولي هنوز اين افراد مشمول اين قانون نشده‌اند.
فياض در اين‌باره مي‌گويد: كارگراني كه در قسمت زباله مشغول به فعاليت هستند؛ زير نظر پيمانكاران فعاليت مي‌كنند.
به گفته فياض، كارگران بيمه هستند و بر اساس حقوق وزارت كار دستمزد دريافت مي‌كنند.
مديرعامل سازمان مديريت پسماند در پاسخ به اين پرسش كه اين افراد چقدر حقوق دريافت مي‌كنند؛ گفت: چون آنها تحت نظر پيمانكار فعاليت مي‌كنند من از حقوق دقيق آنها اطلاعي ندارم.
وي در پاسخ به اين پرسش كه شغل افرادي كه در قسمت بازيافت زباله مشغول به فعاليت هستند، جز حرفه‌هاي سخت و زيان‌آور است، گفت: بايد اين گونه باشد ولي تاكنون اين قانون اجرايي نشده است. خيلي اين موضوع را پيگيري كرده‌ايم ولي به نتيجه نرسيديم.
مديرعامل سازمان مديريت پسماند در پاسخ به اين پرسش كه كارگران به دليل سر و كار داشتن با زباله فراوان به بيماري دچار نمي‌شوند، گفت: اداره بهداشت آنها را كنترل مي‌كنند و ما در اين محدوده تمام امكانات را داريم.
در بخشي از بازيافت زباله اتاق‌هاي كنترلي وجود دارد. به گفته فياض در دفتر شهردار نيز تلويزيون‌ها وجود دارد كه به اين سيستم متصل است و آنها مي‌توانند نظارت دقيقي بر روي مراحل بازيافت داشته باشند.
فياض مي‌گويد: شهردار تهران به صورت مستمر موضوع زباله را مورد بررسي قرار مي‌دهد و درصد است تا هر چه سريعتر مشكلات موجود برطرف شود.
وسعت منطقه كهريزك 600 هكتار است، بخشي از اين محدوده درختكاري شده و در يك برنامه پنج‌ساله بايد كهريزك به پارك بزرگي تبديل شود.
مدتي موضوع انتقال كهريزك مورد بحث و بررسي قرار گرفت. فياض با اعلام اينكه از سال 79 بحث انتقال كهريزك مطرح بوده است دراين‌باره مي‌گويد: از سال 79، يك كارگروه براي بحث انتقال مركز دفن كهريزك تشكيل شد و در همان سال، هوشنگ آباد و عزيز‌آباد در 30 كيلومتر محل فعلي در همان سال به منظور تاسيس مركز دفن جديد انتخاب شد.
مديرعامل سازمان مديريت پسماند ادامه داد: اما در سال 83 مديركل وقت ارزيابي زيست‌محيطي سازمان حفاظت محيط زيست فرهاد رهبر با محل جديد مخالفت كرد و از آن زمان تاكنون مباحث انتقال مركز دفن كهريزك مطرح بوده و به تازگي هيات وزيران بحث انتقال را منتفي كرده است.
نيم‌قرن از موضوع دفن زباله‌هاي پايتخت‌نشينان در كهريزك مي‌گذرد.اميد است هر چه سريعتر تمام زباله‌هاي شهر از طريق خطط پردازش بازيافت شده و مشكلات مردم در اين محدوده به طور كامل برطرف شود.
