17صراط: شهریور 93 روزی متفاوت بود چون یک خبر کوتاه نگرانی های زیادی را آفرید. خبر عمل جراحی رهبر انقلاب کافی بود تا دوشنبه متفاوت ترین روز شهریور باشد.
اگر تصویر رهبر انقلاب روی صفحه تلویزیون دیده نمی شد نگرانی ها بیشتر و صدای بوق شایعات گوش خراش می شد. انتشار خبر بستری شدن رهبر انقلاب اسلامی و مصاحبه ایشان قبل از عمل جراحی توانست از دامن زدن رسانه ها به شایعات جلوگیری کند.
نعمت های الهی در روزمرگی ها فراموش می شوند و غفلت از آنها باعث می شود شکرانه آن را به جا نیاوریم. آیت الله خامنه ای یکی از نعماتی است که در 25 سال اخیر توانسته اند ساختارهای جمهوری اسلامی را بهینه و همزمان با تغییرات اجتماعی و سیاسی به تنظیم رویکردها، استراتژی و تاکتیک های نظام اقدام کنند.
همه مسائلی که در سال های اخیر در کشور و پیرامون ایران رخ داده باعث نشده نگاه آیندهنگر رهبری مشغول یومیه ها شود و از دوراندیشی و خلق مفاهیم جدید غافل گردد.
مروری گذرا بر مواضع و رهنمودهای رهبری در سالهای اخیر حکایت از تلاش های ایشان برای رفع موانع و ایرادات ساختار جمهوری اسلامی ایران دارد. غفلت از مجموعه تدابیر و نظرات ایشان برای پیشبرد نظام جمهوری اسلامی و تامین منافع ملی در توسعه کشور خلل و تاخیر ایجاد خواهد کرد.
جمهوری اسلامی به عنوان ابتکار امام خمینی(ره) نشان داد دین می تواند در عرصه حکومتداری نقش آفرینی کند و ضمن بهره گیری از همه نیروها تصور حقیقی دین را در دوره غیبت به نمایش بگذارد.
ولایت فقیه و رهبر در نظام جمهوری اسلامی نه فقط جایگاه و پستی تشریفاتی در هندسه نظام بلکه جایگاهی رفیع دارد. رهبر نه تنها عالی تری مقام کشور که تنظیم کننده روابط قوا و سامان دهنده مسائل کشور است. راهبری که موظف است ضمن شناسایی کمی و کاستی ها در اداره کشور، ضمن دقت نظر به تسهیل امور و تعیین دستورکارهای دوراندیشانه اقدام کند.
در این میان تلاش برای تقویت «اعتماد به نفس ملی» و «قانونگرایی» و رسیدن به «تمدن اسلامی» سه کلید واژه مورد نظر رهبر انقلاب بوده که در سالهای اخیر کمتر به آنها پرداخته شده است. از این جهت به بازخوانی این سه موضوع می پردازم که در ادامه بحث «قبیله گرایی در سیاست ایران» این موضوعات می تواند در دور شدن از این عارضه و خصلت موثر باشد.
در سه هفته گذشته درباره قبیله گرایی در ایران سخن گفته بودم؛ میراثی که هنوز بر سر سفره آن نشسته ایم و خصلت ناپسند ما ایرانیان است. در سطور پیش رو سعی می کنم نقش رهبری در پایان دادن به قبیله گرایی در سیاست و اجتماع را بر اساس سه کلید واژه ذکر شده مرور کنم.
قانونگرایی اصلی ترین خواسته رهبر انقلاب بوده است. پایبندی به این اصل یکی از راهکارهای ساده برای در دام قبیله های سیاسی نیافتادن است. آیت الله خامنه ای هفتم شهریور 69 در دیدار جمعی از آزادگان و مسئولان بنیاد مستضعفان و جانبازان به این اصل اشاره کردند: «وظیفهی جمعی ما به عنوان یك جامعه و یك نظام و یك دولت و یك حكومت، این است كه احكام الهی قانون بر اساس دین خدا را در سطح جامعه، معیار و ملاك عمل عمومی قرار بدهیم؛ همچنان كه مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان ما، بحمد اللّه این مسئولیت را داشتهاند و همیشه هم رعایت شده است.»
رهبر انقلاب یک ماه بعد نیز در یازهم مهر 69 در دیدار جمعی از آزادگان به اصل قانونگرایی تاکید کردند: «امام بزرگوار ما، در اواخر عمر شریفشان نامهای نوشتند كه جزو اسناد باقیمانده از آن بزرگوار است و در ذهن بسیاری از افراد هست و در همه جا هم پخش شد. امام (ره) حتّی در ارگانهای غیرقانونییی كه به دستور خود ایشان و به خاطر مصالح زمان تشكیل شده بود از قبیل تشخیص مصلحت و غیره تردید كردند و گفتند، آنها متعلق به زمان جنگ بود و ما مجبور بودیم یك اقدام غیر قانونی بكنیم. امام (ره) مقید به قانون بودند. یكی از خصوصیات آن بزرگوار، تقید به قانون بود كه كاری برخلاف آن انجام نگیرد. ما هم آنچه كه در جهت پایبندی به قانون تكلیفمان است، آن را انجام میدهیم.»
رهبر انقلاب در اولین سال استقرار دولت سید محمد خاتمی در دوم شهریور76 در دیدار رئیسجمهور و اعضای هیأت دولت با تلمیحی به لزوم جلوگیری دولت از قانونگریزیهای اشاره کردند :« البته این حرف [مسألهی «قانونگرایی»] هم - همانطور که عرض کردم - حرفی آسان است که در مقام عمل دشواریهایی دارد. بعضی قانون را طوری عمل میکنند که اصحاب سبت عمل کردند! اصحاب سبت هم عین مُرّ قانون عمل کردند؛ یعنی خدا گفته بود روز شنبه ماهی نگیرید، اینها هم روز شنبه ماهی نگرفتند. بله؛ کار کوچکی کردند که آن هم رسماً منع نشده بود و آن، این بود که حفرههایی درست کردند، ماهیها داخل آن حفرهها آمدند، راه آن حفرهها را در روز شنبه بستند، تا ماهی نتواند برگردد! روز شنبه این کار را کردند، روز یکشنبه همان ماهیها را گرفتند! این، ظاهر قانون است. اگر شما نگاه کنید، این مثل همان کلاه شرعیهایی است که یک ربای سنگین کذایی را با یک شاخه نبات جا به جا میکردند! قانون بود، ظاهر شرع بود؛ اما امام بزرگوار رضوان اللَّه علیه که یک فقیه قویِ آگاه به لبّ و روح دین بود، قبل از اینکه تشکیل حکومت بدهد، این را منع کرد. جزو فتاوی ایشان - که در دوران مبارزه، ما به آن فتوا افتخار میکردیم و همه جا هم نقل مینمودیم - منع حیل ربا بود. ایشان مطلقاً حیل ربا را منع کرد. شما آقایان، حیل قانون را هم منع کنید و جلوش را بگیرید. بعضی از شرکتها و بعضی از مجموعههای علی الظّاهر قانونی، حامل باطن اصحاب السّبتی هستند. مواظب باشید کسانی که میخواهند از قانون بگریزند، شما را به این دام نیندازند؛ نیایند شما را قانع کنند که این کار قانونی است.»
سیاست میدان منازعه های بی سرانجام سیاسیونی است که برای ماندن در قدرت بر سر هم می کوبند، در این میان راهبردهای رهبری است که می تواند از اسیر شدن در دام قبیله های سیاسی جلوگیری کند.
اگر تصویر رهبر انقلاب روی صفحه تلویزیون دیده نمی شد نگرانی ها بیشتر و صدای بوق شایعات گوش خراش می شد. انتشار خبر بستری شدن رهبر انقلاب اسلامی و مصاحبه ایشان قبل از عمل جراحی توانست از دامن زدن رسانه ها به شایعات جلوگیری کند.
نعمت های الهی در روزمرگی ها فراموش می شوند و غفلت از آنها باعث می شود شکرانه آن را به جا نیاوریم. آیت الله خامنه ای یکی از نعماتی است که در 25 سال اخیر توانسته اند ساختارهای جمهوری اسلامی را بهینه و همزمان با تغییرات اجتماعی و سیاسی به تنظیم رویکردها، استراتژی و تاکتیک های نظام اقدام کنند.
همه مسائلی که در سال های اخیر در کشور و پیرامون ایران رخ داده باعث نشده نگاه آیندهنگر رهبری مشغول یومیه ها شود و از دوراندیشی و خلق مفاهیم جدید غافل گردد.
مروری گذرا بر مواضع و رهنمودهای رهبری در سالهای اخیر حکایت از تلاش های ایشان برای رفع موانع و ایرادات ساختار جمهوری اسلامی ایران دارد. غفلت از مجموعه تدابیر و نظرات ایشان برای پیشبرد نظام جمهوری اسلامی و تامین منافع ملی در توسعه کشور خلل و تاخیر ایجاد خواهد کرد.
جمهوری اسلامی به عنوان ابتکار امام خمینی(ره) نشان داد دین می تواند در عرصه حکومتداری نقش آفرینی کند و ضمن بهره گیری از همه نیروها تصور حقیقی دین را در دوره غیبت به نمایش بگذارد.
ولایت فقیه و رهبر در نظام جمهوری اسلامی نه فقط جایگاه و پستی تشریفاتی در هندسه نظام بلکه جایگاهی رفیع دارد. رهبر نه تنها عالی تری مقام کشور که تنظیم کننده روابط قوا و سامان دهنده مسائل کشور است. راهبری که موظف است ضمن شناسایی کمی و کاستی ها در اداره کشور، ضمن دقت نظر به تسهیل امور و تعیین دستورکارهای دوراندیشانه اقدام کند.
در این میان تلاش برای تقویت «اعتماد به نفس ملی» و «قانونگرایی» و رسیدن به «تمدن اسلامی» سه کلید واژه مورد نظر رهبر انقلاب بوده که در سالهای اخیر کمتر به آنها پرداخته شده است. از این جهت به بازخوانی این سه موضوع می پردازم که در ادامه بحث «قبیله گرایی در سیاست ایران» این موضوعات می تواند در دور شدن از این عارضه و خصلت موثر باشد.
در سه هفته گذشته درباره قبیله گرایی در ایران سخن گفته بودم؛ میراثی که هنوز بر سر سفره آن نشسته ایم و خصلت ناپسند ما ایرانیان است. در سطور پیش رو سعی می کنم نقش رهبری در پایان دادن به قبیله گرایی در سیاست و اجتماع را بر اساس سه کلید واژه ذکر شده مرور کنم.
قانونگرایی اصلی ترین خواسته رهبر انقلاب بوده است. پایبندی به این اصل یکی از راهکارهای ساده برای در دام قبیله های سیاسی نیافتادن است. آیت الله خامنه ای هفتم شهریور 69 در دیدار جمعی از آزادگان و مسئولان بنیاد مستضعفان و جانبازان به این اصل اشاره کردند: «وظیفهی جمعی ما به عنوان یك جامعه و یك نظام و یك دولت و یك حكومت، این است كه احكام الهی قانون بر اساس دین خدا را در سطح جامعه، معیار و ملاك عمل عمومی قرار بدهیم؛ همچنان كه مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان ما، بحمد اللّه این مسئولیت را داشتهاند و همیشه هم رعایت شده است.»
رهبر انقلاب یک ماه بعد نیز در یازهم مهر 69 در دیدار جمعی از آزادگان به اصل قانونگرایی تاکید کردند: «امام بزرگوار ما، در اواخر عمر شریفشان نامهای نوشتند كه جزو اسناد باقیمانده از آن بزرگوار است و در ذهن بسیاری از افراد هست و در همه جا هم پخش شد. امام (ره) حتّی در ارگانهای غیرقانونییی كه به دستور خود ایشان و به خاطر مصالح زمان تشكیل شده بود از قبیل تشخیص مصلحت و غیره تردید كردند و گفتند، آنها متعلق به زمان جنگ بود و ما مجبور بودیم یك اقدام غیر قانونی بكنیم. امام (ره) مقید به قانون بودند. یكی از خصوصیات آن بزرگوار، تقید به قانون بود كه كاری برخلاف آن انجام نگیرد. ما هم آنچه كه در جهت پایبندی به قانون تكلیفمان است، آن را انجام میدهیم.»
رهبر انقلاب در اولین سال استقرار دولت سید محمد خاتمی در دوم شهریور76 در دیدار رئیسجمهور و اعضای هیأت دولت با تلمیحی به لزوم جلوگیری دولت از قانونگریزیهای اشاره کردند :« البته این حرف [مسألهی «قانونگرایی»] هم - همانطور که عرض کردم - حرفی آسان است که در مقام عمل دشواریهایی دارد. بعضی قانون را طوری عمل میکنند که اصحاب سبت عمل کردند! اصحاب سبت هم عین مُرّ قانون عمل کردند؛ یعنی خدا گفته بود روز شنبه ماهی نگیرید، اینها هم روز شنبه ماهی نگرفتند. بله؛ کار کوچکی کردند که آن هم رسماً منع نشده بود و آن، این بود که حفرههایی درست کردند، ماهیها داخل آن حفرهها آمدند، راه آن حفرهها را در روز شنبه بستند، تا ماهی نتواند برگردد! روز شنبه این کار را کردند، روز یکشنبه همان ماهیها را گرفتند! این، ظاهر قانون است. اگر شما نگاه کنید، این مثل همان کلاه شرعیهایی است که یک ربای سنگین کذایی را با یک شاخه نبات جا به جا میکردند! قانون بود، ظاهر شرع بود؛ اما امام بزرگوار رضوان اللَّه علیه که یک فقیه قویِ آگاه به لبّ و روح دین بود، قبل از اینکه تشکیل حکومت بدهد، این را منع کرد. جزو فتاوی ایشان - که در دوران مبارزه، ما به آن فتوا افتخار میکردیم و همه جا هم نقل مینمودیم - منع حیل ربا بود. ایشان مطلقاً حیل ربا را منع کرد. شما آقایان، حیل قانون را هم منع کنید و جلوش را بگیرید. بعضی از شرکتها و بعضی از مجموعههای علی الظّاهر قانونی، حامل باطن اصحاب السّبتی هستند. مواظب باشید کسانی که میخواهند از قانون بگریزند، شما را به این دام نیندازند؛ نیایند شما را قانع کنند که این کار قانونی است.»
سیاست میدان منازعه های بی سرانجام سیاسیونی است که برای ماندن در قدرت بر سر هم می کوبند، در این میان راهبردهای رهبری است که می تواند از اسیر شدن در دام قبیله های سیاسی جلوگیری کند.