صراط: کوبانی امروز وارد بیست و نهمین روز درگیری خود شد و تاکنون ۱۲۸ کشته را برای دفاع از منطقه خود داده است، ولی این اتفاق کمابیش در شهرهای دیگر سوریه و شمال عراق رخ میدهد و جنگ در این مناطق جریان دارد بدون آنکه چنین فضاسازی رسانهای در مورد آنها بوجود آید.
کوبانی یا عینالعرب شهری کردنشین در کردستان سوریه است. این شهر به همراه روستاهای آن جمعیتی بالغ بر 380 هزار نفر دارد که در نزدیکی مرز ترکیه قرار گرفته و شمال این منطقه نیز نقطه صفر مرزی ترکیه و سوریه به حساب میآید.
در بحران سوریه همه اطراف شهر بدست گروه تروریستی داعش افتاد و یگانهای مدافع خلق (ی پ گ) که یک گروه نظامی هستند از این شهر در مقابل تروریستهای داعش حفاظت میکنند. شاخههای این گروه شبه نظامی همچنین در عفرین و قامشلی در حال جنگ با تروریستها میباشند.
از اوایل سال 2014 به این سو کوبانی به محاصره داعش درآمد تا تسلیم شود اما تا کنون موفق به این کار نشده است.
هر چند از چند روز پیش به این سو، داعش با هجوم از چند جبهه توانست دیوار دفاعی شهر را شکسته و وارد آن شود و بخش شرقی و حدود 40 درصد شهر را به اشغال خود درآورد.
باید گفت که اکثر جمعیت این شهر تخلیه شده و به مرزهای ترکیه فرار کردهاند و تعداد کمی غیرنظامی که موفق به فرار نشدهاند و نیز جنگجویان ی پ گ هنوز در شهر حضور دارند.
اما موضوعی که این نوشتار در پی آن است بحث بازتاب رسانهای تحولات کوبانی در عرصه بینالمللی، منطقهای و نیز داخلی آن و نقش بازیگران منطقهای و بینالمللی در این تحولات است.
باید گفت که پیش از کوبانی شهرهای زیادی در مناطق شمالی سوریه به تصرف تروریستهای داعش درآمده و جنایات زیادی در این شهرها از سوی تروریستهای تکفیری رقم خورده است، اما اخبار تحولات در کوبانی با سرعت و در سطح گسترده منتشر میشود. این درست همان اتفاقی است که سال گذشته در هنگامه تصرف مناطق دیگر کردنشین سوریه رخ داد، اما بعدها مشخص شد که بخشی از آمارهای جنگ رسانهای بوده و نه میدانی و واقعی.
به عنوان نمونه تابستان سال گذشته 2 روستای کردنشین در نزدیکی حسکه که هر یک جمعیتی بالغ بر 1200 نفر داشتند مورد هجوم تروریستهای داعش قرار گرفتند.
رسانههای کردی و به تبع آن رسانههای غربی اینطور عنوان کردند که در این حملات بالغ بر 1800 کرد کشته شدهاند و یک قتل عام بیسابقه رخ داده است.
این اظهارات در حالی از سوی حزب پی ی د که وابسته به پ ک ک است عنوان شد که مسعود بارزانی با ابراز تردید نسبت به تعداد کشته شدگان، با فرستادن 6 بازرس حزب دموکرات از اقلیم کردستان به آن منطقه، اعلام کرد که با تحقیقات انجام شده مشخص شد که حدود 30 نفر در این درگیریها کشته شدهاند.
بارزانی به طور تلویحی این نکته را به کردهای منطقه و جامعه جهانی گوشزد کرد که آنچه در این مناطق رخ داده با اغراق بسیار از سوی پ ک ک منتشر میشود تا با این پروپاگاندای رسانهای، امتیازات داخلی، نیز منطقهای و بینالمللی خود را کسب کند.
در واقع جنگ داخلی بین مسعود بارزانی و پ ک ک منجر به مشخص شدن واقعیت شد. وضعیت موجود در کوبانی یا عینالعرب اگرچه مانند اتفاق سال گذشته منطقه کردنشین سوریه نیست، اما با کمی تامل میتوان به دلیل این حجم گسترده رسانهای اخبار آن پی برد، البته بازیگران بیشتر منطقهای و بینالمللی در آن به نقش آفرینی میپردازد.
ترکیه؛ ناظر فعال در قضیه کوبانی
ترکیه نزدیکترین کشور به تحولات عینالعرب است و بر همین مبنا بیشترین حساسیت را نسبت به تحولات آن دارد. ارتش این کشور طی هفته گذشته از مجلس مجوز ورود نظامی را کسب کرد، اما به مستقر کردن تانکها و نیروی نظامی خود در این بخش اکتفا کرده و اعلام کرده حاضر نیست علیه داعش وارد عمل شود مگر آنکه حکومت اسد سرنگون شود.
ترکها برای حضور خود در ائتلاف علیه داعش نیز شرط ایجاد منطقه حائل و پرواز ممنوع را گذاشتند، هر چند بعدها اخبار متناقضی در خصوص قرار گرفتن پایگاه اینجرلیک ترکیه در اختیار ائتلاف بینالمللی ضد داعش منتشر شد که هنوز به تائید مقامات رسمی ترکیه نرسیده است.
ترکها عجله چندانی برای ورود به کوبانی ندارند و به نظر میرسد که از سقوط این منطقه به دست داعش چندان نگران نیستند چرا که در غیر این صورت باید منتظر قدرتیابی گروهی جدید از کردها در همسایگی خود باشند که داعیه پیروزی در جنگ علیه تروریستهای داعش را دارد.
این سکوت و عدم تحرک برای آنها آنقدر ارزشمند هست که تظاهرات داخلی ترکیه و کشته شدن 37 نفر از مردم در طول تظاهرات بر تصمیم آنها تاثیری نداشته باشد.
پ ک ک؛ بیم ازدست دادن عقبه استراتژیک در سوریه
«پ ک ک» که از مدتها پیش با دولت ترکیه گفتوگوهایی را آغاز کرده تا به توافقاتی در مناطق کردنشین ترکیه برسد، با شروع بحران کوبانی به شدت برآشفته نشان میدهد و خواستار دخالت ارتش ترکیه در ماجرا و یا اجازه عبور جنگجویان پ ک ک برای مقابله با داعش است.
در این خصوص تندترین موضع را عبدالله اوجالان داشت که عنوان کرد اگر کوبانی سقوط کند، گفتوگوهای پ ک ک و دولت ترکیه متوقف خواهد شد.
پ ک ک تصور میکند که با از دست رفتن کوبانی بخش زیادی از عقبه خود در خاک سوریه را از دست داده و ضعیف خواهد شد که این موضوع نیز همان هدفی است که ترکیه دنبال میکند.
حزب دموکرات؛ همراهی در موج جدید رسانهای با پ ک ک
امروز اما از آنجا که موضوع منطقه کردی و موجودیت آن در سوریه در میان است اقلیم کردستان مانند دوره گذشته دست به خنثی سازی فعالیتهای تبلیغی پ ک ک نزده و ترجیح میدهد بر موج شکل گرفته سوار شود تا از مواهب احتمالی آن نظیر کسب حمایت بینالمللی و نیز تسلیحات غربی برای مقابله با داعش بهرهمند شوند.
لذا امروز شاهد هستیم که کل جریان کردی منطقه دست به کار شده و به دنبال فضاسازی و جنگ رسانهای در این خصوص هستند تا توجه جامعه جهانی را به این سو جلب کنند.
ائتلاف بینالمللی داعش؛ مترسکی غیر تاثیر گذار یا اهرم تغییر در ژئوپولتیک منطقه
این جریان که سردمداری آن را آمریکا، فرانسه و انگلیس بر عهده دارند، در ماجراهای گذشته نیز نشان داد که کردها را بیشتر از سایر طوایف در منطقه مورد توجه خود قرار دادهاند و این موضوع تحت عنوان کمک به اقلیتهای دینی و قومی دنبال میشود.
اگرچه میتوان هدف اصلی را حمایت از جریاناتی خواند که نزدیکی و همپیمانی با آمریکا را در منطقه داشته و از این راه تلاش میکنند که موازنهای را بین قدرتهای منطقهای و بینالمللی شکل دهند؛ اما این ائتلاف در ماجرای کوبانی نشان داد که بیشتر تمایل به فعالیتهای نمایشی دارد تا عملیاتهای تاثیرگذار، چرا که در حملات هوایی آنها تعداد معدودی تروریست تکفیری معمولاً کشته میشوند که این ضربات هم آسیب چندانی به گروه داعش وارد نکرده است.
در واقع ائتلاف بینالمللی علیه داعش هیچ دستاوردی را ثبت نکرده و کارنامه آن تا زمان حاضر خالیتر از آن است که بتوان عملکرد آن را بررسی کرد.
این ائتلاف در خوشبینانهترین حالت فعالیت مفید چندانی به جز بمباران چند منطقه و بخصوص در اطراف سد موصل و نیز جلوگیری محدود از حرکت داعش به اقلیم کردستان نداشته که آن هم در راستای حفظ منافع راهبردی اعضای این ائتلاف یعنی آمریکا و انگلیس در منطقه کردستان عراق است؛ اما در حالتی بدبینانه یا شاید واقعگرایانه این ائتلاف به دنبال اهدافی در سوریه و منطقه است که طی 3 سال گذشته نتوانسته به سرانجام برساند و یا حداقل منطقه پرواز ممنوع را در شمال سوریه پیاده کند.
رسانههای غربی؛ پیاده نظامان رسانهای مقاماتشان
رسانههای غربی نیز به تبعیت از دولتمردان خود و همچنین نقش جاده صافکنی برای سیاستهای منطقهای آنها هر از چندی دست به جریانسازی در خصوص موضوعی میزنند.
نتیجهگیری
به نظر میرسد وضعیت کوبانی از نظر میدانی مانند سایر شهرهای شمال سوریه و مرکز این کشور و همچنین عراق است که بین نیروهای مدافع شهر و تروریستهای داعش بر سر حفظ و اشغال آن جنگی در جریان است، اما تفاوتهای سیاسی و ژئوپلیتیک این منطقه و نیز اهداف هر یک از بازیگران و نقش آنها باعث شده که تحولات آن طی یک ماه اخیر در صدر رسانههای منطقهای و نیز داخلی قرار بگیرد.
وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران با در پیش گرفتن سیاستی معقولانه ضمن اعلام سیاست ایران مبنی بر لزوم حفظ تمامیت ارضی کشورها، حمایت از دولت سوریه و نیز حمایت از کوبانی در صورت درخواست دولت دمشق در مسیری بر خلاف جریان سازی اخیر رسانهای و سیاسی به راه افتاده توسط رسانههای غربی و نیز برخی جریانات کردی حرکت کرد.
این سیاست میتواند مورد توجه دولتمردان و مسئولان کشور نیز قرار بگیرد تا در زمین این بازی طراحی شده از سوی برخی جریانات کردی و غربیها قرار نگیرند.
کوبانی امروز وارد بیست و نهمین روز درگیری خود شد و تاکنون 128 کشته را برای دفاع از منطقه خود داده است، ولی این اتفاق کما بیش در شهرهای دیگر سوریه و شمال عراق رخ میدهد و جنگ در این مناطق جریان دارد بدون آنکه چنین فضا سازی رسانهای در مورد آنها بوجود آید.
کوبانی یا عینالعرب شهری کردنشین در کردستان سوریه است. این شهر به همراه روستاهای آن جمعیتی بالغ بر 380 هزار نفر دارد که در نزدیکی مرز ترکیه قرار گرفته و شمال این منطقه نیز نقطه صفر مرزی ترکیه و سوریه به حساب میآید.
در بحران سوریه همه اطراف شهر بدست گروه تروریستی داعش افتاد و یگانهای مدافع خلق (ی پ گ) که یک گروه نظامی هستند از این شهر در مقابل تروریستهای داعش حفاظت میکنند. شاخههای این گروه شبه نظامی همچنین در عفرین و قامشلی در حال جنگ با تروریستها میباشند.
از اوایل سال 2014 به این سو کوبانی به محاصره داعش درآمد تا تسلیم شود اما تا کنون موفق به این کار نشده است.
هر چند از چند روز پیش به این سو، داعش با هجوم از چند جبهه توانست دیوار دفاعی شهر را شکسته و وارد آن شود و بخش شرقی و حدود 40 درصد شهر را به اشغال خود درآورد.
باید گفت که اکثر جمعیت این شهر تخلیه شده و به مرزهای ترکیه فرار کردهاند و تعداد کمی غیرنظامی که موفق به فرار نشدهاند و نیز جنگجویان ی پ گ هنوز در شهر حضور دارند.
اما موضوعی که این نوشتار در پی آن است بحث بازتاب رسانهای تحولات کوبانی در عرصه بینالمللی، منطقهای و نیز داخلی آن و نقش بازیگران منطقهای و بینالمللی در این تحولات است.
باید گفت که پیش از کوبانی شهرهای زیادی در مناطق شمالی سوریه به تصرف تروریستهای داعش درآمده و جنایات زیادی در این شهرها از سوی تروریستهای تکفیری رقم خورده است، اما اخبار تحولات در کوبانی با سرعت و در سطح گسترده منتشر میشود. این درست همان اتفاقی است که سال گذشته در هنگامه تصرف مناطق دیگر کردنشین سوریه رخ داد، اما بعدها مشخص شد که بخشی از آمارهای جنگ رسانهای بوده و نه میدانی و واقعی.
به عنوان نمونه تابستان سال گذشته 2 روستای کردنشین در نزدیکی حسکه که هر یک جمعیتی بالغ بر 1200 نفر داشتند مورد هجوم تروریستهای داعش قرار گرفتند.
رسانههای کردی و به تبع آن رسانههای غربی اینطور عنوان کردند که در این حملات بالغ بر 1800 کرد کشته شدهاند و یک قتل عام بیسابقه رخ داده است.
این اظهارات در حالی از سوی حزب پی ی د که وابسته به پ ک ک است عنوان شد که مسعود بارزانی با ابراز تردید نسبت به تعداد کشته شدگان، با فرستادن 6 بازرس حزب دموکرات از اقلیم کردستان به آن منطقه، اعلام کرد که با تحقیقات انجام شده مشخص شد که حدود 30 نفر در این درگیریها کشته شدهاند.
بارزانی به طور تلویحی این نکته را به کردهای منطقه و جامعه جهانی گوشزد کرد که آنچه در این مناطق رخ داده با اغراق بسیار از سوی پ ک ک منتشر میشود تا با این پروپاگاندای رسانهای، امتیازات داخلی، نیز منطقهای و بینالمللی خود را کسب کند.
در واقع جنگ داخلی بین مسعود بارزانی و پ ک ک منجر به مشخص شدن واقعیت شد. وضعیت موجود در کوبانی یا عینالعرب اگرچه مانند اتفاق سال گذشته منطقه کردنشین سوریه نیست، اما با کمی تامل میتوان به دلیل این حجم گسترده رسانهای اخبار آن پی برد، البته بازیگران بیشتر منطقهای و بینالمللی در آن به نقش آفرینی میپردازد.
ترکیه؛ ناظر فعال در قضیه کوبانی
ترکیه نزدیکترین کشور به تحولات عینالعرب است و بر همین مبنا بیشترین حساسیت را نسبت به تحولات آن دارد. ارتش این کشور طی هفته گذشته از مجلس مجوز ورود نظامی را کسب کرد، اما به مستقر کردن تانکها و نیروی نظامی خود در این بخش اکتفا کرده و اعلام کرده حاضر نیست علیه داعش وارد عمل شود مگر آنکه حکومت اسد سرنگون شود.
ترکها برای حضور خود در ائتلاف علیه داعش نیز شرط ایجاد منطقه حائل و پرواز ممنوع را گذاشتند، هر چند بعدها اخبار متناقضی در خصوص قرار گرفتن پایگاه اینجرلیک ترکیه در اختیار ائتلاف بینالمللی ضد داعش منتشر شد که هنوز به تائید مقامات رسمی ترکیه نرسیده است.
ترکها عجله چندانی برای ورود به کوبانی ندارند و به نظر میرسد که از سقوط این منطقه به دست داعش چندان نگران نیستند چرا که در غیر این صورت باید منتظر قدرتیابی گروهی جدید از کردها در همسایگی خود باشند که داعیه پیروزی در جنگ علیه تروریستهای داعش را دارد.
این سکوت و عدم تحرک برای آنها آنقدر ارزشمند هست که تظاهرات داخلی ترکیه و کشته شدن 37 نفر از مردم در طول تظاهرات بر تصمیم آنها تاثیری نداشته باشد.
پ ک ک؛ بیم ازدست دادن عقبه استراتژیک در سوریه
«پ ک ک» که از مدتها پیش با دولت ترکیه گفتوگوهایی را آغاز کرده تا به توافقاتی در مناطق کردنشین ترکیه برسد، با شروع بحران کوبانی به شدت برآشفته نشان میدهد و خواستار دخالت ارتش ترکیه در ماجرا و یا اجازه عبور جنگجویان پ ک ک برای مقابله با داعش است.
در این خصوص تندترین موضع را عبدالله اوجالان داشت که عنوان کرد اگر کوبانی سقوط کند، گفتوگوهای پ ک ک و دولت ترکیه متوقف خواهد شد.
پ ک ک تصور میکند که با از دست رفتن کوبانی بخش زیادی از عقبه خود در خاک سوریه را از دست داده و ضعیف خواهد شد که این موضوع نیز همان هدفی است که ترکیه دنبال میکند.
حزب دموکرات؛ همراهی در موج جدید رسانهای با پ ک ک
امروز اما از آنجا که موضوع منطقه کردی و موجودیت آن در سوریه در میان است اقلیم کردستان مانند دوره گذشته دست به خنثی سازی فعالیتهای تبلیغی پ ک ک نزده و ترجیح میدهد بر موج شکل گرفته سوار شود تا از مواهب احتمالی آن نظیر کسب حمایت بینالمللی و نیز تسلیحات غربی برای مقابله با داعش بهرهمند شوند.
لذا امروز شاهد هستیم که کل جریان کردی منطقه دست به کار شده و به دنبال فضاسازی و جنگ رسانهای در این خصوص هستند تا توجه جامعه جهانی را به این سو جلب کنند.
ائتلاف بینالمللی داعش؛ مترسکی غیر تاثیر گذار یا اهرم تغییر در ژئوپولتیک منطقه
این جریان که سردمداری آن را آمریکا، فرانسه و انگلیس بر عهده دارند، در ماجراهای گذشته نیز نشان داد که کردها را بیشتر از سایر طوایف در منطقه مورد توجه خود قرار دادهاند و این موضوع تحت عنوان کمک به اقلیتهای دینی و قومی دنبال میشود.
اگرچه میتوان هدف اصلی را حمایت از جریاناتی خواند که نزدیکی و همپیمانی با آمریکا را در منطقه داشته و از این راه تلاش میکنند که موازنهای را بین قدرتهای منطقهای و بینالمللی شکل دهند؛ اما این ائتلاف در ماجرای کوبانی نشان داد که بیشتر تمایل به فعالیتهای نمایشی دارد تا عملیاتهای تاثیرگذار، چرا که در حملات هوایی آنها تعداد معدودی تروریست تکفیری معمولاً کشته میشوند که این ضربات هم آسیب چندانی به گروه داعش وارد نکرده است.
در واقع ائتلاف بینالمللی علیه داعش هیچ دستاوردی را ثبت نکرده و کارنامه آن تا زمان حاضر خالیتر از آن است که بتوان عملکرد آن را بررسی کرد.
این ائتلاف در خوشبینانهترین حالت فعالیت مفید چندانی به جز بمباران چند منطقه و بخصوص در اطراف سد موصل و نیز جلوگیری محدود از حرکت داعش به اقلیم کردستان نداشته که آن هم در راستای حفظ منافع راهبردی اعضای این ائتلاف یعنی آمریکا و انگلیس در منطقه کردستان عراق است؛ اما در حالتی بدبینانه یا شاید واقعگرایانه این ائتلاف به دنبال اهدافی در سوریه و منطقه است که طی 3 سال گذشته نتوانسته به سرانجام برساند و یا حداقل منطقه پرواز ممنوع را در شمال سوریه پیاده کند.
رسانههای غربی؛ پیاده نظامان رسانهای مقاماتشان
رسانههای غربی نیز به تبعیت از دولتمردان خود و همچنین نقش جاده صافکنی برای سیاستهای منطقهای آنها هر از چندی دست به جریانسازی در خصوص موضوعی میزنند.
نتیجهگیری
به نظر میرسد وضعیت کوبانی از نظر میدانی مانند سایر شهرهای شمال سوریه و مرکز این کشور و همچنین عراق است که بین نیروهای مدافع شهر و تروریستهای داعش بر سر حفظ و اشغال آن جنگی در جریان است، اما تفاوتهای سیاسی و ژئوپلیتیک این منطقه و نیز اهداف هر یک از بازیگران و نقش آنها باعث شده که تحولات آن طی یک ماه اخیر در صدر رسانههای منطقهای و نیز داخلی قرار بگیرد.
وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران با در پیش گرفتن سیاستی معقولانه ضمن اعلام سیاست ایران مبنی بر لزوم حفظ تمامیت ارضی کشورها، حمایت از دولت سوریه و نیز حمایت از کوبانی در صورت درخواست دولت دمشق در مسیری بر خلاف جریان سازی اخیر رسانهای و سیاسی به راه افتاده توسط رسانههای غربی و نیز برخی جریانات کردی حرکت کرد.
این سیاست میتواند مورد توجه دولتمردان و مسئولان کشور نیز قرار بگیرد تا در زمین این بازی طراحی شده از سوی برخی جریانات کردی و غربیها قرار نگیرند.
کوبانی امروز وارد بیست و نهمین روز درگیری خود شد و تاکنون 128 کشته را برای دفاع از منطقه خود داده است، ولی این اتفاق کما بیش در شهرهای دیگر سوریه و شمال عراق رخ میدهد و جنگ در این مناطق جریان دارد بدون آنکه چنین فضا سازی رسانهای در مورد آنها بوجود آید.