توپ سرگردان تنظیم بازار در دو وزارتخانه

دی ماه سال گذشته بود که با روی کار آمدن دولت یازدهم مقرر شد که مباحث بازار با همزاد همیشگی خود یعنی تولید در یک وزارتخانه متمرکز شده و بر این اساس، بخش های مرتبط با تنظیم بازار از وزارت صنعت، معدن وتجارت جدا شده و رسما به وزارتخانه متولی تولید یعنی جهاد کشاورزی برود.

در گام اول، شرکت پشتیبانی امور دام که در دولت دهم از بدنه وزارت جهاد کشاورزی جدا و رسما به وزارت صنعت، معدن و تجارت ملحق شده بود، مجدد در دیماه سال گذشته به وزارت جهاد کشاورزی رفت و از این جا بود که رسما اجرای قانون انتزاع در دولت یازدهم کلید خورد.

در کنار این، شرکت های غله و خدمات بازرگانی نیز از وزارت صنعت جدا و به وزارت جهاد رفته بود در حالی که در گام آخر و در دوم شهریورماه، شرکت بازرگانی دولتی ایران که رسما کار واردات کالاهای اساسی را به عهده داشت به وزارت جهاد کشاورزی ملحق شد.

اما اگرچه این شرکت حدود دو ماهی است که به وزارت جهاد رفته، اما مسئولان آن از بلاتکلیفی میان وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی می گویند. آنگونه که برخی مدیران شرکت بازرگانی دولتی ایران می گویند، تنها مصوبه از سوی دولت صادر شده و هنوز مراحل اداری و انتزاع برای الحاق این شرکت به وزارت جهاد سپری نشده است.

در عین حال، وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز دیگر خود را متولی بازار نمی داند و کار را به اصناف سپرده است و آنگونه که مجتبی خسروتاج می گوید: کار قیمتگذاری و تنظیم بازار کالاها در بازار به اصناف واگذار شده و دولت تنها ذخایر کالاهای استراتژیک را به عهده دارد که در موارد خاص همچون کمبود کالا و یا ضرورت ارایه کالا به صورت دولتی به مردم، وارد عمل خواهد شد.

این در شرایطی است که تقریبا از نیمه دوم مهرماه جاری، افزایش قیمت بسیاری از اقلام اساسی مورد نیاز مردم شامل گوشت، برنج، چای و قند و شکر در بازار افزایش یافته است و آنگونه که آخرین گزارش بانک مرکزی در مورد نرخ خرده فروشی اقلام در بازار هم نشان می دهد، در هفته منتهی به 25 مهرماه، قيمت برنج 4.1 درصد، حبوبات 0.3 درصد، ميوه‌هاي تازه 3.9 درصد، گوشت قرمز 0.8 درصد، قند وشکر 0.2 درصد و چاي 0.2 درصد نسبت به هفته مشابه شهريور گران‌تر شده است.

البته بر اساس همین گزارش بانک مرکزی، قيمت لبنيات، برنج، ميوه‌هاي تازه، سبزي‌هاي تازه، گوشت قرمز، قند و شکر، چاي و روغن نباتي در هفته مورد گزارش نسبت به دوره مشابه سال قبل، به ترتيب 12.3 درصد، 3.6 درصد، 19.9 درصد، 2.3 درصد، 7.2 درصد، 6.7 درصد، 10.5 درصد و 3.7 درصد گران تر شده است که نشان از افزایشحدود 2.5 تا 20 درصدی قیمت کالاهای اساسی می دهد.

بر اساس اعلام نهاد رسمی دولت در ارایه آمار، در هفته منتهی به 25 مهرماه سال جاری،گروه ميوه‌هاي تازه قيمت نارنگي در هفته منتهي به 25 مهر امسال نسبت به دوره مشابه سال قبل با 62.3درصد افزيش و در گروه سبزي هاي تازه نرخ لوبيا سبز با 31درصد افزايش، بيشترين افزايش قيمت را تجربه کرده اند.

این در حالی است که در بازار نیز قیمت بسیاری از اقلام کالاهای اساسی نسبت به شهریورماه افزایش یافته و هم اکنون برنج، سردمدار گرانی در بازار است و از افزایش چشمگیری برخوردار شده است.

گزارش های میدانی مهر نشانگر این است که قیمت هر کیلوگرم طارم معطر در بازار 8100 تومان، طارم محلی فریدونکنار 8500 تومان، هاشمی درجه یک 8500 تومان، هاشمی دودی 9200 تومان، شیرودی 11 هزار و 600 تومان، علی کاظمی 7900 تومان، رمضانی 5300 تومان و برنج هندی 5800 تومان است. ضمن اینکه هر کیلوگرم برنج دمسیاه نیز 8400 تومان در بازار فروخته می شود.

البته دلیل افزایش قیمت برنج افزایش تعرفه از 22 درصد به 40 درصد عنوان می شود، محمد آقاطاهر، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران در این رابطه می گوید: درحال حاضر با افزایش تعرفه برنج از 22 درصد به 40 درصد شاهد افزایش قیمت برنج خارجی هستیم و قیمت عمده فروشی برنج خارجی کیلویی 5000 تا 5500 تومان است.

البته به تبع این افزایش قیمت در برنج خارجی، قیمت برنج داخلی نیز افزایش یافته است. این در حالی است که محمدرضا نعمت زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت جلوگیری از واردات برنج را یکی از افتخارات خود عنوان کرده و علیرغم اینکه دولت مصوبه واردات برنج را صادر کرده بود اما وی از واردات آن جلوگیری کرده است، در حالی که همین جلوگیری از واردات هم اکنون به دلیل افزایش تعرفه، منجر به گرانی برنج در بازار شده است.

او اعلام کرده است: سال گذشته بالای بیش از 2.1 میلیارد دلار واردات برنج خوراکی داشتیم که البته در سال گذشته اجازه ندادیم واردات برنج از شاخه دولتی صورت گیرد. نعمت زاده ادامه داد: امسال علی‌رغم این که ستاد هدفمندی یارانه‌ها و تنظیم بازار اعلام کردند که دولت می‌تواند 300 هزار تن وارد کند ولی بنده با این موضوع مخالفت کرده و جلوی واردات آن را گرفتم. علی‌رغم این که ابلاغیه رسمی در این زمینه داشتیم ولی تاکید کردم که فعلا واردات انجام نشود و این موضوع در صورت نیاز به بعد از فصل برداشت برنج موکول شود.

در عین حال، رئیس اتحادیه بنکداران از افزایش قیمت برخی اقلام حبوبات خبر می دهد و می گوید: قیمت عدس هم در حال حاضر افزایش پیدا کرده که دلیل آن واردات کم این محصول است. به گفته آقاطاهر، قیمت عدس در عمده فروشی کیلویی 4000 تا 4400 تومان به فروش می رسد.  

بررسی های میدانی نشانگر این است که قیمت هر بسته 900 گرمی نخود 5100 تومان، عدس 5490 تومان، لپه 5490 تومان، لوبیا کشاورزی 8580 تومان، لپه باقلا 17 هزار و 360 تومان، لوبیا قرمز 9980 تومان، لوبیا چیتی 11 هزار و 800 تومان، عدس وارداتی 5600 تومان و ماش 7900 تومان است. در عین حال قیمت هر بسته 700 گرمی قند شکسته 2790 تومان و هر بسته 900 گرمی شکر نیز 2400 تومان است.