صراط: «مایکل بروان» نوجوان سیاه پوست آمریکایی تابستان امسال توسط یک افسر سفید پوست پلیس در شهر فرگوسن، ایالت میسوری به قتل رسید. هفته گذشته هیئت منصفه مسئول بررسی پرونده حکم بی‌گناهی این «دارن ویلسون» افسر قاتل را صادر کرد.
تصمیم هیئت منصفه درباره قاتل بروان، موجبات خشم مردم فرگوسن را برانگیخت و منجر به اعتراضات گسترده خیابانی و درگیری مردم و پلیس شد. بعضی از این اعتراض‌کنندگان پرچم آمریکا را به آتش کشیدند. تصاویر منتشر شده در روزهای اخیر نشان می‌دهد شدت درگیری‌های اخیر مانند ناآرامی‌های ماه آگوست (مرداد ماه) سال جاری بسیار گسترده است.
در این میان سازمان عفو بین الملل ماه گذشته در گزارش مفصلی که به بررسی موضوع قتل «مایکل براون» نوجوان سیاهپوست آمریکایی پرداخته، موضوعات دیگری از جمله رفتارهای خشونت‌آمیز نیروهای پلیس آمریکا در برخورد با اعتراضات مردمی، اعمال محدودیت بر حقوق شهروندان آمریکایی، تبعیض نژادی در آمریکا را نیز به شدت مورد انتقاد قرار داده تا جایی که بخش مهمی از این گزارش را به طور ویژه به این مسائل اختصاص داده است.
در ادامه اولین بخش از این گزارش آمده است:
مقدمه
«مایکل براون» نوجوان 18 ساله آمریکایی-آفریقایی غیرمسلح در تاریخ 9 آگوست سال 2014 توسط «دارن ویلسون» افسر پلیس سفیدپوست در شهر «فرگوسن» ایالت میسوری به قتل رسید. قتل این نوجوان سیاهپوست اعتراضات گسترده‌ای را در پی داشت و مباحث گسترده‌ای نیز درباره نژاد، نیروهای پلیس و مفهوم عدالت در آمریکا مطرح شد. اتفاقاتی که در فرگوسن رخ داد نگرانی‌هایی را در خصوص نقض حقوق بشر در این شهر بوجود آورده است؛ نگرانی‌هایی درباره حق زندگی، استفاده نیروهای پلیس آمریکا از نیروی مرگبار، برخورداری از حق رهایی از تبعیض نژادی و حقوق آزادی بیان و تجمع در آمریکا.
سازمان عفو بین الملل در نامه‌ای به اداره پلیس فرگوسن در تاریخ 12 آگوست سال جاری میلادی و نامه‌ای دیگر به تاریخ 13 آگوست خطاب به وزارت دادگستری آمریکا تعهدات مقامات این نهادهای دولتی در زمینه حقوق بشر در سطح بین الملل را به آنها گوشزد کرد.
در تاریخ 14 آگوست، یک هیئت از ناظران سازمان عفو بین الملل به فرگوسن اعزام شدند که در گزارش حاضر به ارائه مشاهدات صورت گرفته توسط این گروه ناظر در رابطه با سوءاستفاده های حقوق بشری و دیگر ناکامی‌های نیروهای پلیس آمریکا در اجرای صحیح قوانین پرداخته شده است. علاوه براین، گزارش پیش رو به طرح برخی توصیه های مهم در خصوص نحوه مدیریت اعتراضات توسط نیروهای پلیس و مقامات اجرایی دولت آمریکا می پردازد.
استفاده از نیروی مرگبار
«مایکل براون» 18 ساله ظاهرا در حال قدم زدن در یکی از خیابان‌ها به همراه دوستش بود که بر اساس گزارش‌های کالبدشکافی انجام شده، 6 مرتبه هدف شلیک اسلحه «دارن ویلسون»، افسر پلیس سفیدپوست قرار می‌گیرد. اداره پلیس فرگوسن اعلام کرده که این تیراندازی پس از درگیری فیزیکی میان افسر پلیس و این نوجوان سیاهپوست صورت گرفته است و تیراندازی پس از این درگیری فیزیکی انجام شده است. اما هر نوع درگیری فیزیکی به هر دلیل ممکن هم که انجام شده باشد، بازم هم نمی‌تواند شلیک این افسر پلیس سفیدپوست به این نوجوان سیاهپوست بی‌سلاح را آن هم شش مرتبه پشت سر هم توجیه کند، چرا که چنین درگیری‌ای هر چقدر هم شدید باز هم نمی‌توانسته تهدیدی برای افسر پلیس باشد. بنابراین درخواست سازمان عفو بین الملل این است که شرایط قتل این نوجوان سیاهپوست هر چه سریعتر به طور مشخص مورد بررسی مجدد قرار گیرد.
قوانین مربوط به استفاده از نیروی مرگبار
استانداردهای مربوط به نحوه عملکرد نیروی پلیس و نیز استفاده از قدرت توسط افسران پلیس تحت «دستورالعمل سازمان ملل برای افسران نیروی انتظامی و پلیس» و «اصول اولیه سازمان ملل درباره استفاده از تسلیحات و قدرت نظامی توسط افسران پلیس» مطرح شده است. سازمان عفو بین الملل این موضوع را رد نمی کند که افسران پلیس هر روزه با خطرات بسیاری مواجه هستند که در برخی از این شرایط استفاده از قدرت نظامی و سلاح اجتناب ناپذیر است. اما استانداردهای بین المللی نیز همواره تأکید دارد که استفاده از سلاح می بایست به عنوان گزینه نهایی مطرح بوده و به تناسب تهدیدی که با آن مواجه می شوند، آن هم تنها با هدف کاهش آسیب وارده در نظر گرفته شود.
بر اساس قوانین بین المللی، استفاده مرگبار از اسلحه تنها زمانی قابل توجیه خواهد بود که «به منظور حفظ جان، به شدت غیرقابل اجتناب باشد». حفاظت از جان لزوما به معنای این است که استفاده از نیروی مرگبار نباید از روی عمد برای تأمین اهدافی نظیر حفاظت از قانون یا برقراری نظم و یا اهداف مشابه دیگر صورت گیرد. به عنوان مثال نمی‌توان از این قدرت برای پراکنده کردن جمعیت‌های معترضین و یا حتی دستگیری متهمین استفاده کرد. و تنها هدف باید حفظ جان یک انسان باشد. این بدان معنا است که صرفا حفاظت از جان یک انسان می تواند توجیهی برای استفاده از نیروی مرگبار توسط یک افسر پلیس آن هم از روی عمد باشد و به عنوان مثال نمی توان به یک دزد در حال فرار از صحنه جرم شلیک کرد، حتی اگر در صورت عدم شلیک، وی در نهایت بتواند از صحنه بگریزد، باز هم شلیک به او قابل توجیه نیست.
تحقیق درباره قتل «مایکل براون»
سازمان عفو بین الملل خواستار انجام تحقیقاتی جامع، شفاف، مستقل و بی‌طرفانه درباره قتل «مایکل براون» نوجوان سیاهپوست است. تا کنون یک سری تحقیقات جنایی از سوی دفتر دادستانی فرگوسن و همچنین تحقیقاتی در زمینه حقوق مدنی با همکاری پلیس فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) و بخش حقوق مدنی وزارت دادگستری آمریکا درباره ماجرای قتل این نوجوان سیاهپوست انجام شده است. این تحقیقات هنوز ادامه دارد و قرار است نتایج آن به زودی منتشر شود. اما سازمان عفو بین الملل از این نهادهای دولتی در آمریکا درخواست دارد تا تحقیقاتی شفاف و بی‌طرف ارائه دهند.
نگرانی‌ها درباره تبعیض نژادی و استفاده بیش از نیروهای پلیس در سراسر آمریکا
با وجود اینکه افسران پلیس همواره مسئول اجرای قوانین و حفظ حقوق تمامی شهروندان یک جامعه می باشند، اما قتل «مایکل براون» یک الگوی بسیار فراگیر در سطح آمریکا درباره رفتار تبعیض آمیز و نژادپرستانه نیروهای پلیس در این کشور بیش از پیش پررنگ و برجسته کرد؛ رفتارهایی نظیر متوقف کردن‌ها و بازرسی‌های بدنی بدون توجیه، رفتارهای بیمارگونه و استفاده بیش از اندازه و بعضا مرگبار از قدرت نیروهای پلیس آمریکایی.
قتل این نوجوان سیاهپوست تنها یک مورد از این رفتارهای خشونت آمیز پلیس آمریکا و استفاده مرگبار از قدرت آنها است. درست چند روز پس از این جریان، افسران پلیس «سنت لوئیس» به یک مرد 25 ساله سیاهپوست که ظاهرا یک چاقو با خود حمل می کرده شلیک کرده و وی را به قتل می‌رسانند. در تاریخ 11 آگوست، یک سیاهپوست غیرمسلح دیگر که سابقه بیماری روانی نیز داشته توسط افسران پلیس لس آنجلس کشته می‌شود.
سازمان عفو بین الملل شدیدا بر این باور است که قوانین و مقررات استفاده از اسلحه در میان نیروهای پلیس آمریکا می بایست مورد بازبینی کامل قرار گیرد چرا که یکی از نگرانی‌های اصلی در حوادث اخیر استفاده بیش از اندازه و غیرضروری از اسلحه توسط نیروهای پلیس بوده است. برای مثال در مورد پرونده مایکل براون، پلیس سفیدپوست 6 مرتبه و در پرونده جوان سیاهپوست 25 ساله در سنت لوئیس، 9 مرتبه به آنها شلیک کرده اند که همین تکرار موارد شلیک نشان دهنده عمدی بودن استفاده از نیروی مرگبار توسط پلیس آمریکا است.
سازمان عفو بین الملل تأکید دارد که دولت آمریکا باید اقداماتی را صورت دهد تا اطمینان حاصل کند که عملکرد نیروهای پلیس در این کشور کاملا با استانداردهای بین المللی حقوق بشری تطابق دارد و علاوه براین در جهت رفع اعمال رفتارهای تبعیض‌آمیز توسط نیروهای پلیس این کشور شود.
بنا بر این گزارش، سال‌های بسیار طولانی است که وزارت دادگستری آمریکا در جمع آوری اطلاعات مورد نیاز برای انجام نظارت بر عملکرد پلیس و جلوگیری از سوء استفاده از قدرت و استفاده بیش از حد از نیروی مرگبار توسط پلیس آمریکا ناکام و ناموفق عمل کرده است. وزارت دادگستری آمریکا حتی نتوانسته اطلاعات کافی درباره تعداد قتل‌های صورت گرفته توسط پلیس آمریکا را جمع آوری کند. به همین دلیل در حال حاضر مشخص نیست که در سطح جامعه آمریکا تا کنون چند نفر از شهروندان آمریکایی توسط نیروهای پلیس به قتل رسیده‌اند که همین امر نیز اتخاذ راهبردها و راهکارهای مناسب برای مقابله با این مورد را به شدت دشوار کرده است.
تصمیم هیئت منصفه درباره قاتل بروان، موجبات خشم مردم فرگوسن را برانگیخت و منجر به اعتراضات گسترده خیابانی و درگیری مردم و پلیس شد. بعضی از این اعتراض‌کنندگان پرچم آمریکا را به آتش کشیدند. تصاویر منتشر شده در روزهای اخیر نشان می‌دهد شدت درگیری‌های اخیر مانند ناآرامی‌های ماه آگوست (مرداد ماه) سال جاری بسیار گسترده است.
در این میان سازمان عفو بین الملل ماه گذشته در گزارش مفصلی که به بررسی موضوع قتل «مایکل براون» نوجوان سیاهپوست آمریکایی پرداخته، موضوعات دیگری از جمله رفتارهای خشونت‌آمیز نیروهای پلیس آمریکا در برخورد با اعتراضات مردمی، اعمال محدودیت بر حقوق شهروندان آمریکایی، تبعیض نژادی در آمریکا را نیز به شدت مورد انتقاد قرار داده تا جایی که بخش مهمی از این گزارش را به طور ویژه به این مسائل اختصاص داده است.
در ادامه اولین بخش از این گزارش آمده است:
مقدمه
«مایکل براون» نوجوان 18 ساله آمریکایی-آفریقایی غیرمسلح در تاریخ 9 آگوست سال 2014 توسط «دارن ویلسون» افسر پلیس سفیدپوست در شهر «فرگوسن» ایالت میسوری به قتل رسید. قتل این نوجوان سیاهپوست اعتراضات گسترده‌ای را در پی داشت و مباحث گسترده‌ای نیز درباره نژاد، نیروهای پلیس و مفهوم عدالت در آمریکا مطرح شد. اتفاقاتی که در فرگوسن رخ داد نگرانی‌هایی را در خصوص نقض حقوق بشر در این شهر بوجود آورده است؛ نگرانی‌هایی درباره حق زندگی، استفاده نیروهای پلیس آمریکا از نیروی مرگبار، برخورداری از حق رهایی از تبعیض نژادی و حقوق آزادی بیان و تجمع در آمریکا.
سازمان عفو بین الملل در نامه‌ای به اداره پلیس فرگوسن در تاریخ 12 آگوست سال جاری میلادی و نامه‌ای دیگر به تاریخ 13 آگوست خطاب به وزارت دادگستری آمریکا تعهدات مقامات این نهادهای دولتی در زمینه حقوق بشر در سطح بین الملل را به آنها گوشزد کرد.
در تاریخ 14 آگوست، یک هیئت از ناظران سازمان عفو بین الملل به فرگوسن اعزام شدند که در گزارش حاضر به ارائه مشاهدات صورت گرفته توسط این گروه ناظر در رابطه با سوءاستفاده های حقوق بشری و دیگر ناکامی‌های نیروهای پلیس آمریکا در اجرای صحیح قوانین پرداخته شده است. علاوه براین، گزارش پیش رو به طرح برخی توصیه های مهم در خصوص نحوه مدیریت اعتراضات توسط نیروهای پلیس و مقامات اجرایی دولت آمریکا می پردازد.
استفاده از نیروی مرگبار
«مایکل براون» 18 ساله ظاهرا در حال قدم زدن در یکی از خیابان‌ها به همراه دوستش بود که بر اساس گزارش‌های کالبدشکافی انجام شده، 6 مرتبه هدف شلیک اسلحه «دارن ویلسون»، افسر پلیس سفیدپوست قرار می‌گیرد. اداره پلیس فرگوسن اعلام کرده که این تیراندازی پس از درگیری فیزیکی میان افسر پلیس و این نوجوان سیاهپوست صورت گرفته است و تیراندازی پس از این درگیری فیزیکی انجام شده است. اما هر نوع درگیری فیزیکی به هر دلیل ممکن هم که انجام شده باشد، بازم هم نمی‌تواند شلیک این افسر پلیس سفیدپوست به این نوجوان سیاهپوست بی‌سلاح را آن هم شش مرتبه پشت سر هم توجیه کند، چرا که چنین درگیری‌ای هر چقدر هم شدید باز هم نمی‌توانسته تهدیدی برای افسر پلیس باشد. بنابراین درخواست سازمان عفو بین الملل این است که شرایط قتل این نوجوان سیاهپوست هر چه سریعتر به طور مشخص مورد بررسی مجدد قرار گیرد.
قوانین مربوط به استفاده از نیروی مرگبار
استانداردهای مربوط به نحوه عملکرد نیروی پلیس و نیز استفاده از قدرت توسط افسران پلیس تحت «دستورالعمل سازمان ملل برای افسران نیروی انتظامی و پلیس» و «اصول اولیه سازمان ملل درباره استفاده از تسلیحات و قدرت نظامی توسط افسران پلیس» مطرح شده است. سازمان عفو بین الملل این موضوع را رد نمی کند که افسران پلیس هر روزه با خطرات بسیاری مواجه هستند که در برخی از این شرایط استفاده از قدرت نظامی و سلاح اجتناب ناپذیر است. اما استانداردهای بین المللی نیز همواره تأکید دارد که استفاده از سلاح می بایست به عنوان گزینه نهایی مطرح بوده و به تناسب تهدیدی که با آن مواجه می شوند، آن هم تنها با هدف کاهش آسیب وارده در نظر گرفته شود.
بر اساس قوانین بین المللی، استفاده مرگبار از اسلحه تنها زمانی قابل توجیه خواهد بود که «به منظور حفظ جان، به شدت غیرقابل اجتناب باشد». حفاظت از جان لزوما به معنای این است که استفاده از نیروی مرگبار نباید از روی عمد برای تأمین اهدافی نظیر حفاظت از قانون یا برقراری نظم و یا اهداف مشابه دیگر صورت گیرد. به عنوان مثال نمی‌توان از این قدرت برای پراکنده کردن جمعیت‌های معترضین و یا حتی دستگیری متهمین استفاده کرد. و تنها هدف باید حفظ جان یک انسان باشد. این بدان معنا است که صرفا حفاظت از جان یک انسان می تواند توجیهی برای استفاده از نیروی مرگبار توسط یک افسر پلیس آن هم از روی عمد باشد و به عنوان مثال نمی توان به یک دزد در حال فرار از صحنه جرم شلیک کرد، حتی اگر در صورت عدم شلیک، وی در نهایت بتواند از صحنه بگریزد، باز هم شلیک به او قابل توجیه نیست.
تحقیق درباره قتل «مایکل براون»
سازمان عفو بین الملل خواستار انجام تحقیقاتی جامع، شفاف، مستقل و بی‌طرفانه درباره قتل «مایکل براون» نوجوان سیاهپوست است. تا کنون یک سری تحقیقات جنایی از سوی دفتر دادستانی فرگوسن و همچنین تحقیقاتی در زمینه حقوق مدنی با همکاری پلیس فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) و بخش حقوق مدنی وزارت دادگستری آمریکا درباره ماجرای قتل این نوجوان سیاهپوست انجام شده است. این تحقیقات هنوز ادامه دارد و قرار است نتایج آن به زودی منتشر شود. اما سازمان عفو بین الملل از این نهادهای دولتی در آمریکا درخواست دارد تا تحقیقاتی شفاف و بی‌طرف ارائه دهند.
نگرانی‌ها درباره تبعیض نژادی و استفاده بیش از نیروهای پلیس در سراسر آمریکا
با وجود اینکه افسران پلیس همواره مسئول اجرای قوانین و حفظ حقوق تمامی شهروندان یک جامعه می باشند، اما قتل «مایکل براون» یک الگوی بسیار فراگیر در سطح آمریکا درباره رفتار تبعیض آمیز و نژادپرستانه نیروهای پلیس در این کشور بیش از پیش پررنگ و برجسته کرد؛ رفتارهایی نظیر متوقف کردن‌ها و بازرسی‌های بدنی بدون توجیه، رفتارهای بیمارگونه و استفاده بیش از اندازه و بعضا مرگبار از قدرت نیروهای پلیس آمریکایی.
قتل این نوجوان سیاهپوست تنها یک مورد از این رفتارهای خشونت آمیز پلیس آمریکا و استفاده مرگبار از قدرت آنها است. درست چند روز پس از این جریان، افسران پلیس «سنت لوئیس» به یک مرد 25 ساله سیاهپوست که ظاهرا یک چاقو با خود حمل می کرده شلیک کرده و وی را به قتل می‌رسانند. در تاریخ 11 آگوست، یک سیاهپوست غیرمسلح دیگر که سابقه بیماری روانی نیز داشته توسط افسران پلیس لس آنجلس کشته می‌شود.
سازمان عفو بین الملل شدیدا بر این باور است که قوانین و مقررات استفاده از اسلحه در میان نیروهای پلیس آمریکا می بایست مورد بازبینی کامل قرار گیرد چرا که یکی از نگرانی‌های اصلی در حوادث اخیر استفاده بیش از اندازه و غیرضروری از اسلحه توسط نیروهای پلیس بوده است. برای مثال در مورد پرونده مایکل براون، پلیس سفیدپوست 6 مرتبه و در پرونده جوان سیاهپوست 25 ساله در سنت لوئیس، 9 مرتبه به آنها شلیک کرده اند که همین تکرار موارد شلیک نشان دهنده عمدی بودن استفاده از نیروی مرگبار توسط پلیس آمریکا است.
سازمان عفو بین الملل تأکید دارد که دولت آمریکا باید اقداماتی را صورت دهد تا اطمینان حاصل کند که عملکرد نیروهای پلیس در این کشور کاملا با استانداردهای بین المللی حقوق بشری تطابق دارد و علاوه براین در جهت رفع اعمال رفتارهای تبعیض‌آمیز توسط نیروهای پلیس این کشور شود.
بنا بر این گزارش، سال‌های بسیار طولانی است که وزارت دادگستری آمریکا در جمع آوری اطلاعات مورد نیاز برای انجام نظارت بر عملکرد پلیس و جلوگیری از سوء استفاده از قدرت و استفاده بیش از حد از نیروی مرگبار توسط پلیس آمریکا ناکام و ناموفق عمل کرده است. وزارت دادگستری آمریکا حتی نتوانسته اطلاعات کافی درباره تعداد قتل‌های صورت گرفته توسط پلیس آمریکا را جمع آوری کند. به همین دلیل در حال حاضر مشخص نیست که در سطح جامعه آمریکا تا کنون چند نفر از شهروندان آمریکایی توسط نیروهای پلیس به قتل رسیده‌اند که همین امر نیز اتخاذ راهبردها و راهکارهای مناسب برای مقابله با این مورد را به شدت دشوار کرده است.
