صراط: پس از آنکه 3 کمیسیون تخصصی مجلس یعنی کمیسیون‌های انرژی، بهداشت و درمان و اصل 90 ادعای سازمان حفاظت محیط زیست را درباره نقش بنزین پتروشیمی در افزایش آلودگی هوای کلان‌شهرها به خصوص تهران رد کرده و روسای این کمیسیون‌ها دریافت هرگونه سندی از سوی سازمان حفاظت از محیط‌زیست را در اثبات این ادعا تکذیب کردند، سازمان حفاظت از محیط زیست به فکر مستندات جدیدی افتاد که بتواند ادعایش را اثبات کند.
در این راستا سازمان محیط زیست با یک گروه پژوهشی قرار دادی منعقد کرد، تا به تولید مستندات اقدام کند. اما انتشار نتایج پژوهش این گروه، نتیجه‌ای جز مشخص‌تر شدن کم اطلاعی متولیان این پژوهش از صنعت نفت به دنبال نداشت؛ چنانکه بعضی کارشناسان پس از مشاهده نتایج تحقیق یاد شده به کنایه می‌گویند، این تحقیق مرزهای دانش بشری را در صنعت نفت در نوردیده است.
بر این اساس، در تحقیق یاد شده در اغلب موارد به جای استفاده از اعداد و ارقام واقعی و اندازه‌گیری آنها و با فرض مشابهت همه فرآیندها، از اعداد فرضی یا ضرایب پیشنهادی در سوخت دیگر کشورها (بدون توجه به تفاوت کیفیت و محتویات سوخت در کشورهای مختلف) استفاده شده است و پس از ضرب این ضرایب فرضی در میزان مصرف فرآورده‌های کشور اعداد به دست آمده را جدول‌بندی کرده است.
به عبارت دقیق‌تر، کل فرآیند این تحقیق مشاهده ضرایب پیشنهادی در منابع رسمی دیگر کشور و انجام عملیات «ضرب» آنها در میزان فرآورده‌های مصرفی بوده است.
* در تحقیق محیط زیست، گاز خانگی هم سرطانزا شد
اما نقطه اوج و بخش بی‌نظیر این «تحقیق» جایی است که فرض می‌کند گاز طبیعی حاوی «بنزن» و دیگر ترکیبات BTEX است. این فرض با درنوردیدن مرزهای علم شیمی حتی نفت کوره و نفت‌گاز و نفت سفید و گاز مایع را نیز حاوی بنزن دانسته است.
گزارش محیط زیست ضریب انتشار 60 درصدی BTEX و هیدورکربورهای فرار در بنزین را که بر اساس یک تحقیق قدیمی به دست آمده است بدون انجام هیچ گونه آزمایشی به همه هیدروکربورها و ترکیبات آلی از جمله نفت کوره، گازوئیل، نفت سفید، گاز مایع و گاز طبیعی تعمیم داده است.
این در حالی است که بنزن و دیگر محتویات BTEX نقطه جوشی نزدیک به 88 تا 100 درجه سانتیگراد دارند و اساسا در ترکیبات سنگینی مانند نفت کوره و گازوئیل و امثال آنها باقی نمی‌ماند.
بنزن در گاز خانگی
در مورد نزدیک به صفر بودن میزان بنزن و دیگر اجزای BTEX در گاز طبیعی نیز کوچکترین تردیدی وجود ندارد. چه رسد به اینکه ضریب انتشار 60 درصدی نیز برای آن در نظر گرفته شود! در نظر گرفتن چنین ضریبی از بنزن در گاز خانگی به معنای آن است که با هر بار باز شدن شیر گاز اجاق‌های خانگی مردم در معرض تنفس بنزن و ابتلا به سرطان قرار می‌گیرند و دولت برای جلوگیری از ابتلای مردم به سرطان باید مصرف گاز خانگی طبیعی در خانه‌ها را نیز علاوه بر بنزین پتروشیمی‌ها ممنوع اعلام کند!
*کارشناسان پالایش: وجود «بنزن» در گاز طبیعی شبیه یک شوخی است
مهدی احمدی‌پور، کارشناس ارشد صنعت پالایش در گفت‌وگو با فارس در این باره با بیان اینکه حوزه فعلی مطالعات من و همکارانم موضوع بررسی روش‌های مختلف بنزن‌زدایی در صنعت پالایش است، گفت: ما مطالعات مفصلی روی بنزن‌زدایی انجام داده‌ایم و در این مطالعات بررسی شده است که پالایشگاه‌های مختلف با چه فرآیندهایی و چه تکنولوژی‌هایی می‌توانند میزان بنزن موجود در جریان‌های منجر به تولید بنزین یعنی نفتای سبک، نفتای سنگین و ریفرمیت را کاهش و یا از فرآورده‌ها بنزن را جدا نمایند.
این کارشناس صنعت پالایش تصریح کرد: بنزن به عنوان یک ترکیب 6 کربنه حلقوی در برش‌های نسبتا سبک یعنی برش‌های بنزین و نزدیک به بنزین مانند نفتای سبک و سنگین وجود دارد و در برش‌های سنگین و سبک مانند نفت کوره و گاز طبیعی و حتی نفت سفید و نفت گاز نمی‌توان اثری از بنزن یافت یا میزان آن به قدری کم است که آن را در محاسبات مورد توجه قرار نمی‌دهند.
وی تصریح کرد: 97 تا 98 درصد از گاز طبیعی متان است و اینکه گفته شود در گاز طبیعی بنزن وجود دارد، بیشتر به یک شوخی شبیه است.
احمدی‌پور اضافه کرد: در تحلیل ترکیبات هیدروکربوری به طور معمول از شاخص PONA یعنی پارافین، الفین، نفتن، و آروماتیک‌ها استفاده می شود. در همه هیدروکربورها PONA وجود دارد اما گاز طبیعی فقط شامل ساده‌ترین مولکول هیدروکربنی یعنی متان به عنوان یک پارافین (ساده ترین آلکان) است.
وی تاکید کرد: خود بنزن که یک ماده سمی و خطرناک محسوب می‌شود یک حلقه 6 کربنه است که اگرچه ممکن است حلقه‌های 6 کربنه در برش‌های سنگین‌تر مانند گازوئیل به صورت ترکیبی یا شاخه‌دار وجود داشته باشد و ما آنها را به عنوان ترکیبات آروماتیکی می‌شناسیم، اما خود بنزن در این شاخه‌ها وجود ندارد و نمی‌توان برای انتشار و آلایندگی آن محاسبه کرد.
وی افزود: کیفیت بنزین در جهان عموما با سه شاخصه اصلی شامل کیفیت احتراق (عدد اکتان)، محتوای گوگرد و محتوای بنزن و آروماتیک‌ها سنجیده می‌شود که در کشور ما در خصوص ارتقای عدد اکتان و کاهش میزان گوگرد فراورده های هیدروکربوری از جمله بنزین، نفت گاز، نفت سفید، نفت کوره فعالیت‌های خوبی با احداث واحدهای تصفیه با هیدروژن Hydro treating انجام شده است، اما در خصوص بنزن و آروماتیک‌ها تقریبا کار جدی انجام نشده است.
این کارشناس صنعت پالایش توضیح داد: در واقع طی برنامه‌ریزی صورت گرفته در شرکت ملی پالایش و پخش جهت کاهش میزان بنزن در فراورده بنزین، احداث واحدهای ایزومریزاسیون در دستور کار قرار گرفته است، هر چند با بهره‌برداری از این واحدها شاهد تاثیر قابل توجهی بر روی ارتقاء عدد اکتان و کاهش نسبی میزان بنزن خواهیم بود، ولی این واحدها نیز کمکی به تولید بنزینی با استاندارد یورو 4 و یا پاک نخواهند کرد؛ اگرچه حتی احداث و بهره برداری از واحدهای ایزومریزاسیون نیز خود دارای مشکلات فراوانی است.
وی اضافه کرد: تنها پالایشگاهی در داخل کشور در حال حاضر پتانسیل تولید بنزین یورو 4 را در خود ایجاد کرده است پالایشگاه تبریز می باشد که با احداث واحد مستقلی تحت عنوان بنزن زدائی به روش تقطیر استخراجی اقدام به تولید بنزین استاندارد می‌کند.
*ضرب دو عدد فرضی نتیجه تحقیق محیط زیست را مشخص کرد
به گزارش فارس، در مورد انتشار آلاینده‌های فرار آلی در محل پالایشگاه تهران نیز گزارش محیط زیست کوچکترین آزمایشی انجام نداده و تنها بر اساس شبیه‌سازی و فرض اینکه این پالایشگاه شبیه پالایشگاه دیگری است، ارقام فرضی را به عنوان پایه محاسبات خود قرار داده است (یعنی دو عدد فرضی اشتباه را در هم ضرب کرده و به عنوان نتیجه محاسبات ارائه کرده است.)
سازمان محیط زیست در گزارش خود منابع ترکیبات آلی فرار را به دو بخش طبیعی و ساخت بشر تقسیم نموده و بدلیل تنوع زیاد ترکیبات آلی فرار ،تغییر در میزان انتشار ترکیبات فرار نسبت به زمان،مکان و سایر شرایط ،اندازه گیری دقیق و براورداین ترکیبات را بدلیل عواملی چون نوع و عمر خودروها، نوع سوخت مصرفی وشرایط عملکردی،درجه حرارت، شدت نورخورشید، وضعیت خاک و سایر عوامل که بطور مشخص قابل پیش بینی نیستند، اندازه گیری آنها را حتی برای یک آزمایشگاه مجهز بسیار دشوار و غیر ممکن دانسته و لذا گروه تحقیق با توجه به اطلاعات قابل دسترس و هزینه‌های اختصاص داده شده به این پروژه، ضرایب انتشار ترکیبات آلی فرار برای تردد خودروهای موجود در شهر تهران ، بخش های صنایع و خانگی ، منابع ساکن ومجاری براساس نتایج ازمایش های سال 2005 میلادی JICA و میزان مصرف فراورده ها در بخش‌های مختلف با استفاده از ارقام مذکور در ترازنامه انرژی سال 1390 استفاده کرده است.
همانطور که اشاره شد گزارش یاد شده میزان BTEX ترکیبات آلی فرار همه فراورده ها ( بنزین ، نفت سفید ، نفت گاز ،نفت کوره و گازمایع) و گاز طبیعی و گازهای پالایشگاهی را 60 درصد در نظر گرفته است.
طبعا کسانی که الفبای شیمی را بدانند می توانند قضاوت کنند که آیا در نفت کوره، نفت گاز،نفت سفید،گازمایع و گاز طبیعی بنزن وجود دارد یا خیر.
*وضعیت انتشار آلاینده‌های متحرک قبل و بعد از سال 84
از سوی دیگر وضعیت انتشار آلاینده‌های متحرک قبل و بعد از سال 84 اساسا با هم قابل مقایسه نیست.
از یک سو بنا به مکاتبات رسمی پالایش و پخش در آن زمان (بین سال‌های 80 تا 84) بنزین تهران حاوی 4.5 درصد بنزن بوده و در عین حال بنزین پیرولیز پتروشیمی اراک نیز در بنزین تهران ترکیب می‌شده است.
از سوی دیگر تمام خودروهای تولید داخل تا پایان سال 1383 (2005) از سیستم کاربراتور استفاده می کردند که حتی استاندارد یورو 1 را هم پاس نمی کردند و فاقد مبدل کاتالیستی بودند.
بر این اساس به نظر می‌رسد که برای توجیه واردات بنزین که بر اساس گزارش نهادهای نظارتی منافع سرشاری برای واسطه‌ها و دلالان دارد باید شیوه دیگری در پیش گرفته شود.
پس از اظهارنظرهای مدیران محیط زیست، تهیه چنین گزارشی با اشتباهات علمی بی‌نظیر شائبه برخورد سیاسی سازمان محیط زیست درباره بنزین پتروشیمی را آن‌گونه که نمایندگان مجلس از جمله رئیس کمیسیون بهداشت و سخنگوی کمیسیون اصل 90 مجلس می‌گویند، تقویت می‌کند.
در این راستا سازمان محیط زیست با یک گروه پژوهشی قرار دادی منعقد کرد، تا به تولید مستندات اقدام کند. اما انتشار نتایج پژوهش این گروه، نتیجه‌ای جز مشخص‌تر شدن کم اطلاعی متولیان این پژوهش از صنعت نفت به دنبال نداشت؛ چنانکه بعضی کارشناسان پس از مشاهده نتایج تحقیق یاد شده به کنایه می‌گویند، این تحقیق مرزهای دانش بشری را در صنعت نفت در نوردیده است.
بر این اساس، در تحقیق یاد شده در اغلب موارد به جای استفاده از اعداد و ارقام واقعی و اندازه‌گیری آنها و با فرض مشابهت همه فرآیندها، از اعداد فرضی یا ضرایب پیشنهادی در سوخت دیگر کشورها (بدون توجه به تفاوت کیفیت و محتویات سوخت در کشورهای مختلف) استفاده شده است و پس از ضرب این ضرایب فرضی در میزان مصرف فرآورده‌های کشور اعداد به دست آمده را جدول‌بندی کرده است.
به عبارت دقیق‌تر، کل فرآیند این تحقیق مشاهده ضرایب پیشنهادی در منابع رسمی دیگر کشور و انجام عملیات «ضرب» آنها در میزان فرآورده‌های مصرفی بوده است.
* در تحقیق محیط زیست، گاز خانگی هم سرطانزا شد
اما نقطه اوج و بخش بی‌نظیر این «تحقیق» جایی است که فرض می‌کند گاز طبیعی حاوی «بنزن» و دیگر ترکیبات BTEX است. این فرض با درنوردیدن مرزهای علم شیمی حتی نفت کوره و نفت‌گاز و نفت سفید و گاز مایع را نیز حاوی بنزن دانسته است.
گزارش محیط زیست ضریب انتشار 60 درصدی BTEX و هیدورکربورهای فرار در بنزین را که بر اساس یک تحقیق قدیمی به دست آمده است بدون انجام هیچ گونه آزمایشی به همه هیدروکربورها و ترکیبات آلی از جمله نفت کوره، گازوئیل، نفت سفید، گاز مایع و گاز طبیعی تعمیم داده است.
این در حالی است که بنزن و دیگر محتویات BTEX نقطه جوشی نزدیک به 88 تا 100 درجه سانتیگراد دارند و اساسا در ترکیبات سنگینی مانند نفت کوره و گازوئیل و امثال آنها باقی نمی‌ماند.
بنزن در گاز خانگی
در مورد نزدیک به صفر بودن میزان بنزن و دیگر اجزای BTEX در گاز طبیعی نیز کوچکترین تردیدی وجود ندارد. چه رسد به اینکه ضریب انتشار 60 درصدی نیز برای آن در نظر گرفته شود! در نظر گرفتن چنین ضریبی از بنزن در گاز خانگی به معنای آن است که با هر بار باز شدن شیر گاز اجاق‌های خانگی مردم در معرض تنفس بنزن و ابتلا به سرطان قرار می‌گیرند و دولت برای جلوگیری از ابتلای مردم به سرطان باید مصرف گاز خانگی طبیعی در خانه‌ها را نیز علاوه بر بنزین پتروشیمی‌ها ممنوع اعلام کند!
*کارشناسان پالایش: وجود «بنزن» در گاز طبیعی شبیه یک شوخی است
مهدی احمدی‌پور، کارشناس ارشد صنعت پالایش در گفت‌وگو با فارس در این باره با بیان اینکه حوزه فعلی مطالعات من و همکارانم موضوع بررسی روش‌های مختلف بنزن‌زدایی در صنعت پالایش است، گفت: ما مطالعات مفصلی روی بنزن‌زدایی انجام داده‌ایم و در این مطالعات بررسی شده است که پالایشگاه‌های مختلف با چه فرآیندهایی و چه تکنولوژی‌هایی می‌توانند میزان بنزن موجود در جریان‌های منجر به تولید بنزین یعنی نفتای سبک، نفتای سنگین و ریفرمیت را کاهش و یا از فرآورده‌ها بنزن را جدا نمایند.
این کارشناس صنعت پالایش تصریح کرد: بنزن به عنوان یک ترکیب 6 کربنه حلقوی در برش‌های نسبتا سبک یعنی برش‌های بنزین و نزدیک به بنزین مانند نفتای سبک و سنگین وجود دارد و در برش‌های سنگین و سبک مانند نفت کوره و گاز طبیعی و حتی نفت سفید و نفت گاز نمی‌توان اثری از بنزن یافت یا میزان آن به قدری کم است که آن را در محاسبات مورد توجه قرار نمی‌دهند.
وی تصریح کرد: 97 تا 98 درصد از گاز طبیعی متان است و اینکه گفته شود در گاز طبیعی بنزن وجود دارد، بیشتر به یک شوخی شبیه است.
احمدی‌پور اضافه کرد: در تحلیل ترکیبات هیدروکربوری به طور معمول از شاخص PONA یعنی پارافین، الفین، نفتن، و آروماتیک‌ها استفاده می شود. در همه هیدروکربورها PONA وجود دارد اما گاز طبیعی فقط شامل ساده‌ترین مولکول هیدروکربنی یعنی متان به عنوان یک پارافین (ساده ترین آلکان) است.
وی تاکید کرد: خود بنزن که یک ماده سمی و خطرناک محسوب می‌شود یک حلقه 6 کربنه است که اگرچه ممکن است حلقه‌های 6 کربنه در برش‌های سنگین‌تر مانند گازوئیل به صورت ترکیبی یا شاخه‌دار وجود داشته باشد و ما آنها را به عنوان ترکیبات آروماتیکی می‌شناسیم، اما خود بنزن در این شاخه‌ها وجود ندارد و نمی‌توان برای انتشار و آلایندگی آن محاسبه کرد.
وی افزود: کیفیت بنزین در جهان عموما با سه شاخصه اصلی شامل کیفیت احتراق (عدد اکتان)، محتوای گوگرد و محتوای بنزن و آروماتیک‌ها سنجیده می‌شود که در کشور ما در خصوص ارتقای عدد اکتان و کاهش میزان گوگرد فراورده های هیدروکربوری از جمله بنزین، نفت گاز، نفت سفید، نفت کوره فعالیت‌های خوبی با احداث واحدهای تصفیه با هیدروژن Hydro treating انجام شده است، اما در خصوص بنزن و آروماتیک‌ها تقریبا کار جدی انجام نشده است.
این کارشناس صنعت پالایش توضیح داد: در واقع طی برنامه‌ریزی صورت گرفته در شرکت ملی پالایش و پخش جهت کاهش میزان بنزن در فراورده بنزین، احداث واحدهای ایزومریزاسیون در دستور کار قرار گرفته است، هر چند با بهره‌برداری از این واحدها شاهد تاثیر قابل توجهی بر روی ارتقاء عدد اکتان و کاهش نسبی میزان بنزن خواهیم بود، ولی این واحدها نیز کمکی به تولید بنزینی با استاندارد یورو 4 و یا پاک نخواهند کرد؛ اگرچه حتی احداث و بهره برداری از واحدهای ایزومریزاسیون نیز خود دارای مشکلات فراوانی است.
وی اضافه کرد: تنها پالایشگاهی در داخل کشور در حال حاضر پتانسیل تولید بنزین یورو 4 را در خود ایجاد کرده است پالایشگاه تبریز می باشد که با احداث واحد مستقلی تحت عنوان بنزن زدائی به روش تقطیر استخراجی اقدام به تولید بنزین استاندارد می‌کند.
*ضرب دو عدد فرضی نتیجه تحقیق محیط زیست را مشخص کرد
به گزارش فارس، در مورد انتشار آلاینده‌های فرار آلی در محل پالایشگاه تهران نیز گزارش محیط زیست کوچکترین آزمایشی انجام نداده و تنها بر اساس شبیه‌سازی و فرض اینکه این پالایشگاه شبیه پالایشگاه دیگری است، ارقام فرضی را به عنوان پایه محاسبات خود قرار داده است (یعنی دو عدد فرضی اشتباه را در هم ضرب کرده و به عنوان نتیجه محاسبات ارائه کرده است.)
سازمان محیط زیست در گزارش خود منابع ترکیبات آلی فرار را به دو بخش طبیعی و ساخت بشر تقسیم نموده و بدلیل تنوع زیاد ترکیبات آلی فرار ،تغییر در میزان انتشار ترکیبات فرار نسبت به زمان،مکان و سایر شرایط ،اندازه گیری دقیق و براورداین ترکیبات را بدلیل عواملی چون نوع و عمر خودروها، نوع سوخت مصرفی وشرایط عملکردی،درجه حرارت، شدت نورخورشید، وضعیت خاک و سایر عوامل که بطور مشخص قابل پیش بینی نیستند، اندازه گیری آنها را حتی برای یک آزمایشگاه مجهز بسیار دشوار و غیر ممکن دانسته و لذا گروه تحقیق با توجه به اطلاعات قابل دسترس و هزینه‌های اختصاص داده شده به این پروژه، ضرایب انتشار ترکیبات آلی فرار برای تردد خودروهای موجود در شهر تهران ، بخش های صنایع و خانگی ، منابع ساکن ومجاری براساس نتایج ازمایش های سال 2005 میلادی JICA و میزان مصرف فراورده ها در بخش‌های مختلف با استفاده از ارقام مذکور در ترازنامه انرژی سال 1390 استفاده کرده است.
همانطور که اشاره شد گزارش یاد شده میزان BTEX ترکیبات آلی فرار همه فراورده ها ( بنزین ، نفت سفید ، نفت گاز ،نفت کوره و گازمایع) و گاز طبیعی و گازهای پالایشگاهی را 60 درصد در نظر گرفته است.
طبعا کسانی که الفبای شیمی را بدانند می توانند قضاوت کنند که آیا در نفت کوره، نفت گاز،نفت سفید،گازمایع و گاز طبیعی بنزن وجود دارد یا خیر.
*وضعیت انتشار آلاینده‌های متحرک قبل و بعد از سال 84
از سوی دیگر وضعیت انتشار آلاینده‌های متحرک قبل و بعد از سال 84 اساسا با هم قابل مقایسه نیست.
از یک سو بنا به مکاتبات رسمی پالایش و پخش در آن زمان (بین سال‌های 80 تا 84) بنزین تهران حاوی 4.5 درصد بنزن بوده و در عین حال بنزین پیرولیز پتروشیمی اراک نیز در بنزین تهران ترکیب می‌شده است.
از سوی دیگر تمام خودروهای تولید داخل تا پایان سال 1383 (2005) از سیستم کاربراتور استفاده می کردند که حتی استاندارد یورو 1 را هم پاس نمی کردند و فاقد مبدل کاتالیستی بودند.
بر این اساس به نظر می‌رسد که برای توجیه واردات بنزین که بر اساس گزارش نهادهای نظارتی منافع سرشاری برای واسطه‌ها و دلالان دارد باید شیوه دیگری در پیش گرفته شود.
پس از اظهارنظرهای مدیران محیط زیست، تهیه چنین گزارشی با اشتباهات علمی بی‌نظیر شائبه برخورد سیاسی سازمان محیط زیست درباره بنزین پتروشیمی را آن‌گونه که نمایندگان مجلس از جمله رئیس کمیسیون بهداشت و سخنگوی کمیسیون اصل 90 مجلس می‌گویند، تقویت می‌کند.
