***
ترند: روابط آذربایجان و ایران را در حال حاضر چگونه میبینید؟
رحیم پور: پس از دو سفر مهم بین دو کشور یعنی سفر جناب آقای الهام علی اف به تهران و سفر جناب آقای روحانی به باکو بسیاری از مسائل دو کشور تقریباً حل شد و در یک مسیر خوبی قرار گرفته است. در سطح وزرا همکاریهای خوبی را شروع کردهایم. در مسیر این هستیم که بتوانیم در کارهایی که بیشتر هم جدید است وارد شویم. از این نظر بخصوص با وضعیتی که در منطقه هست و تحولاتی که بصورت منفی دیده میشود، در منطقه همکاری ایران و آذربایجان یک همکاری هم واجب و لازم و هم مفید است. طرفین به دنبال این هستند که از این وضعیت به نفع دو کشور استفاده کنند. از این نظر ما هم بعضی مسائل را مدیریت کرده و هم وارد فضای استفاده از فرصتها شدهایم. بنظر میرسد که با همین ارادهای که در دو کشور است کارها به جلو میرود و امیدواریم که سرعت آن را بیشتر کنیم. فعلاً سرعت زیاد نیست، اما با تدبیر و با برنامه جلو میرویم و از این جهت برنامههایی در دست اقدام دو کشور است که هر چه زودتر به نتیجه برسد و چشم انداز روابط دو کشور را خوب میبینم.
ترند: موضوع فاینانس مالی چین و هند برای پروژههای ایران سالهاست که مطرح شده، اما ظاهراً به نتیجه نرسیده است. اخیراً گزارشهایی درباره توافقات طرفین مطرح شده است، چه توافقاتی انجام شده و آیا میتوانید آماری از مبالغی که توافق شده و زمینههایی که فاینانس در آن هزینه خواهد شد را توضیح دهید؟
رحیم پور: در مورد چین که این فاینانس وجود داشته و الان هم در حال انجام است. پروژههای جدیدی هم تفاهم شده و آنها هم بزودی شروع میشود. در مورد هند هم موضوع در دست مذاکره است و توافقاتی شده و این توافقات البته نهایی نشده، بنظر میرسد که به سمت توافق نهایی میرود.
ترند: ایران و روسیه چند سال پیش موضوع استفاده از ارزهای ملی را بجای دلار و یورو در تجارت دوجانبه مطرح کردند، اما آخرین اظهارات حاکی است که این موضوع مسکوت شده است. آیا مذاکرات هم اکنون ادامه دارد؟ آیا افت دو برابری ارزش روبل ریسک معامله با ارزهای ملی را افزایش نمیدهد؟
رحیم پور: الان ما اگر با روسیه یک اقداماتی را انجام دهیم با همین وضعیت موجود داریم پیش میرویم. یعنی طلبی یا بدهی از گذشته نبوده که کاهش قیمت روبل روی آن اثر منفی گذاشته باشد. ایران و روسیه مبادلاتی دارند که زیاد نبوده است. طرفین در کمیسیون مشترک تصمیم گرفتهاند که بتوانند حجم مراوداتی که داشتند را افزایش دهند. از این نظر تقریباً در حال آغاز یک دوره جدید در روابط دو کشور هستیم. این دوره جدید در همین وضعیتی است که به اصطلاح قیمت روبل در مقابل دلار مشخص است یا قیمت ریال در مقابل دلار مشخص است آغاز میشود. از این نظر الان که شروع کنیم بنظر نمیرسد تاثیری داشته باشد. با وضع موجود ما شروع میکنیم و به عبارتی در حال شروع هستیم. طبیعی است ما با روسیه بایستی حجم روابط اقتصادی، تجاری، صنعتیمان را افزایش دهیم. این هم تصمیم رهبران دو کشور است. یک مقداری شاید سرعت زیاد نبوده اما با یک تصمیم عاقلانه طرفین وارد صحنه شدهاند و فکر میکنم به نفع دو طرف است که این کار را انجام دهند و خوشبختانه هم ما صادرات به روسیه خواهیم داشت و هم واردات و یک طرفه نیست، این جاده دو طرفه است. بازار جدیدی برای ایران و همچنین بازار جدیدی برای روسیه در حال شکل گیری است. با وضعیت جدید تحریمی که در هر دو کشور هم حاکم است.
ترند: مذاکرات پیرامون برنامه هستهای ایران ادامه دارد، اما با توجه به توافق تلطیف مناسبات و لغو برخی تحریمها، ایران روابط تجاری خود را بصورت چشمگیری گسترش داده که نتایج آن در آمارهای گمرکی مشهود است، اما ظاهراً ایران هنوز بیش از 90 درصد صادرات نفتی و غیرنفتی خود را به کشورهای شرقی انجام میدهد. آیا برنامهای برای چرخش به اقتصادهای غرب نیز وجود دارد؟
رحیم پور: ما در دوره تحریمی خودمان را با وضعیت جدید سازگار کردیم و طبعاً با کشورهای غیر غربی همکاری بیشتری داشتیم. از این جهت توانستیم خودمان را به خوبی اداره کنیم. در شرایط مذاکرات هم، وقتی مذاکرات به نتیجه میرسد و شواهدش هست ما میبینیم که از کشورهای غربی هم گرایشات زیادی به طرف ایران دارند و بازار ایران هم بازار جذابی برای آنهاست. همین حالا قبل از برداشته شدن تحریمها هم شاهد مطالعه قوی کشورهای غربی در ایران هستیم. طبعاً یک گرایش دو طرفه وجود دارد و در صدد این هستیم که در شرایط جدید یک توازنی در روابط خارجی تجاری ایران شود، اما این به معنای اینکه ما شرکای دوره تحریم خودمان را فراموش کنیم، نیست. ما امروز 140 میلیارد دلار رابطه تجارت خارجی داریم، با برداشتن تحریمها این رقم تقریباً به 200 میلیارد دلار و یک مقدار بالاتر میرسد و این طبیعی است که این 140 میلیارد دلار را با همین شرکای فعلی خودمان همکاری خواهیم داشت و بقیه آن را با شرکای جدید تنظیم خواهیم کرد. ما وضع موجود را از دست نمیدهیم و وضعیت جدید را با امکانات جدید با کشورهایی که علاقمند باشند خواهیم داشت. بنابراین ما هم شرکای دوره تحریمی را حفظ خواهیم کرد و هم شرکای جدیدی را به آن اضافه خواهیم کرد.
ترند: مذاکرات هستهای چه میزان امید در خود ایران برای بهتر شدن روابط سیاسی و اقتصادی عادی با جامعه بینالمللی ایجاد کرده است؟
رحیم پور: میتوان گفت امید در هر دو طرف ایجاد شده است. هم در کشورهای غربی و هم در داخل ایران. از این نظر فکر میکنم که یک واقعیتی است که این مسیر مسیر برد - برد است. به همین نسبت هم طبیعتاً توقع و انتظاراتی در دو طرف ایجاد شده و البته مردم ما چون شرایط سختی را در گذشته طی کردهاند، چندان هم زود باور نیستند. بنظر میرسد که امید وجود دارد، ولی به هر حال تدبیر هم هست. هر دوی اینها مکمل یکدیگر هستند و ما به سمتی میرویم که وضعیت بهتری را داشته باشیم و هم وضعیت بهتری را برای کشورهای دیگر میخواهیم. موضوع دو طرفه است.
ترند: شما قبلاً حملات هوایی ایران به مواضع داعش را تایید کرده بودید. آیا ایران این حملات را ادامه خواهد داد و درباره دیگر کمکهای نظامی به عراق و سوریه برای دفع شر داعش چه برنامههایی دارد؟
رحیم پور: در مورد همکاریهای ایران با بغداد و حتی در کردستان که قسمتی از عراق است باید گفت که آنها جزو متحدین ما هستند و هر نوع کمکی را از ما بخواهند ما دریغ نمیکنیم. امنیت عراق و امنیت ایران با یکدیگر عجین شده و لذا از این جهت آنها متحد ما هستند و به آنها کمکهای متفاوتی را کردیم و ادامه خواهیم داد تا اینکه بتوانیم متفقاً با تروریسم مقابله کنیم. در مورد سوریه هم باز همین طور است. همه دنیا میداند که ما در مقابل تروریسم در سوریه ایستادیم. ایران هم متحد سوریه است و از این جهت خوشحالیم که غربیها هم متوجه شدهاند که نباید در سوریه خلاء قدرت ایجاد شود. خلاء قدرت توسط گروههای بشدت ضد انسانی تقویت میشود و نباید خلاء قدرت در سوریه توسط تروریستها پر شود. بنظر میرسد که ایستادگی سوریه و ایران برای منطقه و دنیا خوب بوده و اگر قبلاً ما را متهم میکردند اخیراً این اتهامات کمتر شده، چراکه کشورهای غربی متوجه داعش و تروریستهای ضد بشری شدهاند و از این جهت بایستی ممنون ایران باشند که توانست به سوریه کمک کند تا این خلاء قدرت ایجاد نشود.