دوشنبه ۰۵ آذر ۱۴۰۳ - ساعت :
۲۷ اسفند ۱۳۹۳ - ۱۰:۰۹

طائب: اقتصاد وابسته، ملعون است

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) گفت: تعامل و تبادل اقتصادی و تجاری در اسلام ممدوح، اما وابستگی ممنوع است. اینکه یک اقتصادی بی‌دلیل نان‌خور دیگران شود و امور حیاتی اقتصادش را به دیگران وابسته کند، ممدوح نیست بلکه ملعون است.
کد خبر : ۲۳۳۷۳۹
صراط: حجت‌الاسلام مهدی طائب عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) با بیان اینکه مسائل اقتصادی در فقه اسلامی فراوان مورد بحث قرار گرفته‌اند، لکن باید توجه داشت که بیشتر مطالب موجود در قرآن و سنت در زمینه مسائل اقتصادی ارشادی است، اظهار داشت: اقتصاد در فقه اسلامی، امری ارشادی است، یعنی یک سلسله اموری در اقتصاد عقلایی است و با عقل و فطرت مطابقت دارد، شارع امضا کرده و یک سلسله اموری را که چنین نیست منع کرده است.

وی افزود: من باب مثال قرآن می‌فرماید: "احل الله البیع و حرم الربا، یعنی خداوند بیع یا‌‌ همان قرارداد خرید و فروش را حلال کرد و ربا را حرام ساخت." بنابراین موارد اقتصادی مورد تأکید اسلام غالباً از بدیهیات عقلی است و اگر دستوری هم در این موارد مشاهده می‌شود من‌باب ارشاد و خارج ساختن از غفلت است.

طائب در توضیح مسائل بدیهی عقلی در اقتصاد گفت: یکی از این امور بدیهی سعی در خوداتکایی منطقی است. بشر فطرتاً مایل به استقلال خلق شده است و در گرایش‌های او سعی بر این است که مستقل باشد و وابسته نباشد، مگر در جایی که برایش امکان‌پذیر نیست. همان‌گونه که جریان خون باید خودش کار کند، مگر اینکه غیر ممکن شود و برای فردی از قلب مصنوعی استفاده کنند. انسان هرگز برای تنفس درخواست کمک نمی‌کند، مگر فردی که در حال مرگ باشد و به او تنفس مصنوعی بدهند. همین مثال انسان را باید به کشور و جامعه تعمیم داد و اقتصاد در آنجا هم اصل بر روی پای خود ایستادن است.

وی افزود: اقتصاد مقاومتی یعنی اقتصادی که روی پای خودش ایستاده و اتکایش به دیگران از بین نرفته اما به حداقل رسیده است. این یک اصل عقلی است و شارع مقدس نیز این را امضا کرده است که اقتصاد باید سعی کند خودش نیاز‌های اساسی خودش را رفع کند و در نیاز‌های اساسی و کالاهای استراتژیک مثل مواد غذایی اصلی وابسته نباشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) با بیان اینکه روایت مشهوری وجود دارد مبنی بر اینکه کسی که بارش را بر دوش دیگران بیاندازد، ملعون است، اظهار داشت: این در مورد کشور و اقتصاد هم مصداق دارد. کشوری که می‌تواند خودش گندم مورد نیازش را تامین کند اما بازهم چنین نکند و گندمش را از دیگران بخرد، یعنی خودش را با دست خودش نان‌خور دیگران کرده است؛ خب! این اقتصاد عقلی است؟

طائب اضافه کرد: به یاد داشته باشیم تعامل و تبادل اقتصادی و تجاری در اسلام ممدوح است اما وابستگی ممنوع است. اینکه یک اقتصادی بی‌دلیل نان‌خور دیگران شود، امور حیاتی اقتصادش را به دیگران وابسته کند، ممدوح نیست بلکه ملعون است. مگر اینکه تولید گندم برای یک کشوری در داخل کشورش واقعا امکان‌پذیر نباشد.

وی همچنین با ذکر مثالی از قصص قرآنی گفت: مثال‌های قرآن را ببینید، برادران یوسف در سال قحطی برای خرید گندمشان به مصر می‌روند، این نشان می‌دهد در سایر سال‌ها گندمشان را خودشان تولید می‌کرده‌اند. پس اقتصاد مقاومتی یعنی اقتصادی که "کل" آن بر دوش دیگران نباشد (کل به معنی بار). آن هم در شرایطی مثل کشور ما که همه منابع از شرایط مناسب و متفاوت اقلیمی گرفته تا مواد معدنی و... موجود و وافر است.

طائب با اشاره به مدیریت غلط در حوزه آب تصریح کرد: البته در مورد آب می‌گویند که ما کشور کم بهره‌ای هستیم و در کمربند خشک قرار داریم. این‌ها درست است اما مگر غیر از این است که در همین کشور کم آب اکنون همه روزه مقادیر بسیار زیادی آب در اثر عدم مدیریت صحیح به هدر می‌رود.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) با بیان اینکه امروزه در بسیاری از کشور‌ها مناطق خشک خودشان را با استفاده از آب نقاط پر آب کشور خود سیراب کرده و در آن کشاورزی می‌کنند، افزود: این در حالی است که ایران با وجود همه امکانات مذکور، مواد غذایی اولیه مورد نیاز کشور را وارد می‌کند و این یعنی ما در راه اقتصاد مقاومتی قدم برنداشته‌ایم، زیرا اقتصاد مقاومتی به معنای زنده کردن توانمندی‌ها و استفاده بهینه از آنها است.

وی افزود: کافی است سری به محل اتصال اروند رود و خلیج فارس یا محل اتصال سپید رود و خزر بزنیم تا ببینیم روزانه چه حجمی از آب شیرین از کشور به دریا می‌ریزد و ما هیچ کاری انجام نمی‌دهیم.

طائب خاطر نشان کرد: نکته بسیار مهمی که در باب اقتصاد مقاومتی باید به آن توجه کنیم و متأسفانه اکثرا چنین نمی‌کنند، این است که اگر ما مقاومتی عمل کنیم، ثروت در کشور فراوان می‌شود و در سطح ملی و بین‌المللی توان انفاق پیدا می‌کنیم و انفاق خود باعث رشد و برکت می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) با تأکید بر اینکه ما باید به همه امور خود توحیدی نگاه کنیم، اظهار داشت: خداوند در قرآن می‌فرماید ایجاد و انشاء درخت، میوه، گندم و... همه در دست من است و شما کارگری بیش نیستید. پس برکت و رشد و فراوانی آن نیز فقط در مشیت الهی است. اگر بتوانیم به اقتصاد مقاومتی عمل کنیم و بتوانیم انفاق کنیم، برکات خداوند بر ما نازل می‌شود.

وی افزود: مجموعه دستورات شریعت‌‌ همان حرف عقلی و عقلایی را که روی پای خودتان بایستید و وابستگی به دیگران را تا آنجا که می‌توانید قطع کنید؛ تکرار و تایید می‌کند. به عنوان مثال دستوری از اسلام که می‌فرماید: "ولن یجعل الله للکافرین علی المسلمین سبیلا"، یعنی خداوند نسبت به مسلمین برای کفار برتری قرار نداده است؛ این مسئله به قاعده "نفی سبیل" معروف است. در این آیه و اصل فقهی صراحتاً تاکید می‌شود حق ندارید طوری رفتار کنید که در مواردی هرچند اندک و کوچک تحت سلطه و تسلط کفار قرار بگیرید.

طائب خاطر نشان کرد: اگر قرار باشد وابستگی‌ها را به ترتیب خطر دسته‌بندی کنیم، نخست وابستگی در غذا، سپس دانش و بعد از آن سایر مواردی همچون قطعات و... است. اقتصاد مقاومتی یعنی به ترتیب اهمیت‌های فوق الذکر که همه برآمده از قواعد عقلانی است وابستگی‌هایمان را قطع کنیم.

حجت الاسلام طائب در پاسخ به سئوالی مبنی بر چرایی رعایت نشدن اصل حرمت کنز پول در اسلام و سوق ندادن مردم به سمت سرمایه‌گذاری واقعی توسط دولت و سیستم بانکی گفت: در اقتصاد ما همواره کسانی در رأس و در مدیریت قرار دارند که اقتصاد علمی را خوانده‌اند که در حقیقت‌‌ همان اقتصاد غربی است. اقتصاد غربی نیز که غایتش را داریم می‌بینیم؛ امروز آمریکایی‌ها به اعتراف خودشان 18 هزار میلیارد دلار بدهی دولتی دارند. اگر در همین بانک‌های ما مدیریت اسلامی صورت بگیرد، یعنی بانک‌ها از سودهای سریع چشم بپوشند و پول مردم را به سمت تولید واقعی ببرند و سبب تقویت تولید شوند، مسائل خیلی تغییر می‌کنند.

وی افزاید: بالاخره ما همه مسلمانیم و باید واقعا اعتقاد داشته باشیم که ربا حرام است. همین سرمایه‌ها را باید در دامپروری و کشاورزی ببینیم که چقدر کشور را در نیاز‌های اساسی‌اش جلو می‌اندازد و سود هم می‌دهد. ما باید در بسیاری از بخش‌ها تجدید نظر کنیم. مردم همیشه و در همه جای دنیا به دنبال سودند، اگر راه درست را جلوی پایشان نگذاریم، سود خود را در راه دیگری جستجو می‌کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) تصریح کرد: طبیعی است که مردم به دنبال سود بدون ریسک و بی‌زحمت باشند و بانک نیز به سادگی این را به آن‌ها عرضه می‌کند و سرمایه‌ها را نیز به سمت کشاورزی سوق نمی‌دهد. خب مردم باید چگونه رفتار کنند؟ کدام بخش کشاورزی وجود دارد که بی‌ریسک و بی‌زحمت این درصدی که بانک‌ها می‌دهند، سود بدهد؟ پس مردم را سرزنش نکنیم، بیاییم از طریق سیستم بانکی رفتار آنها و سرمایه‌های آنها را به سمت تولید هدایت کنیم ولی متاسفانه امروز سیستم بانکی به دلایلی که عرض شد، همراه نیست.

طائب با تأکید بر اینکه امروز کشور ما نیازمند تجدید نظر در همه حوزه‌های اقتصاد است، اظهار داشت: رویکرد موجود امروز که دخالت دولت در همه حوزه‌های اقتصادی است، باید قطع شود. این شعاری است که همه دولت‌ها می‌دهند و البته هیچکدام نیز به آن عمل نمی‌کنند.

وی افزود: اگر می‌پذیرفتیم و باور می‌کردیم که اقتصاد جنگ است، آنگاه رفتارهای اقتصادیمان تغییر می‌کرد. چنانکه در جنگ تحمیلی ما همه پذیرفته بودیم در نبردی نابرابر هستیم پس همین مردم با دست خالی به میدان آمدند و با دست خالی بر دشمن پیروز شدیم. امروز باید مردم و مسئولین همه به این باور برسند که ما درگیر یک نبرد جدی بین‌المللی در حوزه اقتصاد هستیم که با هدف متوقف ساختن ملت ایران در مسیر رشد و پیشرفت آغاز شده است، اگر همه به این باور برسند قطعا پیروزی‌های بزرگ نزدیک خواهد بود

منبع: تسنیم