صراط: جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) به عنوان یکی از تاثیرگذار ترین گروههای جهادی فلسطینی از زمان آغاز خیزش های عربی در سال 2011 با هدف جلوگیری از گسترش دامنه این خیزش ها به درون مرزهای فلسطین همواره هدف تهدید و تطمیع کشورهای مرتجع عربی قرار گرفته است. مواضع تردید امیز این جنبش فلسطینی نسبت به تحولات سوریه به‌همراه فشارهای سنگینی که از سوی برخی دولت های مرتجع عربی به این جنبش و سایر جنبش های فلسطینی وارد شد فضایی را بوجود اورد که هر روز اخبار و شایعات ضد و نقیضی را در خصوص حتی سیاست های کلی این جنبش در قبال مسئله مقاومت که ترک آن نوعی خودکشی سیاسی محسوب می شود منتشر می شود. از جمله اینکه اخیرا شایعه شد که این جنبش با اعزام نیروهای خود برای کمک به نیروهای رئیس جمهور فراری یمن علیه انقلابیون موافقت کرده است. در این خصوص و درباره مسائل دیگری که حول و حوش این جنبش منتشر می شود "سعدالله زارعی" کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس به برخی ابهامات اخیر درباره اخبار منتشر شده از جنبش حماس پاسخ داد.
اخیرا در سطح رسانه‌های عربی اخباری بطور گسترده منتشر شد مبنی بر اینکه عربستان از حماس درخواست کرده 700 نیروی آموزش دیده برای پیوستن به نیروهای «عبد ربه منصور هادی» رئیس‌جمهور مستعفی و فراری یمن در اختیارش قرار دهد، نظر شما درباره انتشار این خبر و دلایل آن چیست؟
زارعی: یک خبرنگار کارکشته باید بداند که درخواست اعزام نیرو از سوی کسی، مستلزم داشتن یک رابطه استراتژیک بین طرفین هست چطور در حالی که روابط بین عربستان و فلسطینی‌ها در مجموع یک اینچنین رابطه‌ای نیست عربستان می‌تواند درخواست 700 نیروی ویژه داشته باشد. خود این مسأله پاسخ می‌دهد که اساسا چنین درخواستی مطرح نشده است. واقعیت این هست که سفر مشعل به عربستان که در چارچوب «عمره رمضانیه» انجام شد. یعنی فلسطین از قبل درخواست سفر مشعل به عربستان در چارچوب «توافق مکه2» را داشت اما ریاض در نهایت با سفر وی در قالب عمره رمضانیه موافقت کرد. نهایت اینکه در این سفر به وی اجازه دادند دیداری هم با مقامات عربستان داشته باشد و این سفر غیر رسمی تبدیل به سفری رسمی شد که خود این سفر نشان‌دهنده ضعف در روابط حماس و عربستان است.
مشعل در این سفر 3 نکته را مطرح کرد:
1- آزادی زندانیان فلسطینی. این زندانیان در جریان سفر مشعل به تهران بازداشت شده بودند و در واقع عربستان برای انتقام‌گیری از حماس به خاطر رابطه با ایران آنها را بازداشت کرده بود.
2-درخواست از عربستان برای گفت‌وگو با مقامات مصری به منظور کاهش فشار قاهره بر ساکنان غزه که عربستان این موضوع را به بهبود روابط فتح و حماس کرد.
3-کمک عربستان برای آشتی داخلی فلسطینی که عربستان این مسأله را به دو امر موکول کرد: پذیرش حکومت تشکیلات خودگردان بر غزه و نیز پذیرش صلح دائمی با اسرائیل از سوی حماس.
درواقع از این سه دستور کار تنها دستور کار اول محقق شد و حماس از دو موضوع مابقی جواب منفی دریافت کرده است.
بنابراین اخبار رسانه‌ها درباره این سفر و بین واقعیتی که بود فاصله بسیار زیاد وجود دارد و در ایران این مسأله به گونه‌ای منعکس داده شده که افکار عمومی علیه حماس تحریک شده است اما در مجموع حماس شایسته اینگونه سخنان نیست.
برخی رسانه های عربی دائما مدعی هستند که حماس از خط مقاومت جدا شده و اخبار ضد و و نقیضی در این باره وجود دارد، نظر شما چیست؟
زارعی:ارتباط حماس با جبهه مقاومت و کشورهای مختلف جبهه مقاومت در منطقه چند نکته وجود دارد : 1- حماس یک موجودیت یک روزه و دو روزه نیست ، جریانی هست که اگر به تاریخ رسمی آن بنگریم بیش از 30 سال از موجودیتش می‌گذرد. اگر به ریشه‌های حماس و خواستگاه آن بنگریم سابقه‌ای 90 ساله دارد چون قبل از اینکه به اسم حماس اعلام موجودیت کند به شکل سازمان‌ها خدمت‌رسان فعالیت می‌کرده است. بنابراین حماس تازه‌کار و ناپخته نیست که نداند چه اهدافی دارد اما در کشور ما و مخصوصا در عرصه رسانه‌ها سلسله گزارش‌های ضدو نقیض درباره حماس و ارتباط این جنبش با محیط منطقه‌ای و بین‌المللی وجود دارد. از نظر ماهیت‌شناسی باید بگوییم حماس جریانی مذهبی است که از مشی معتدل مذهبی تبعیت می‌کند. به این دلیل که حماس در تاریخ خودش هیچ گاه از افراط‌گرایی حمایت نکرده ما در برخورد با حماس شاهد مواضع پایداریم.
2-حماس دقیقا می‌داند که چه مسئولیتی دارد این جنبش آزادی کل فلسطین را دنبال می‌کند و اساسا قائل به پذیرش موجودیت اسرائیل نیست. حماس به خاطر این آرمان‌های خودش انواع محدودیت‌ها را تحمل کرده و در حال حاضر به خاطر پایداری بر سر آرمان فلسطین تحت انواع فشارهاست.
3-حماس می‌داند که بقای اسرائیل به خاطر حمایت غرب و سوءسیاست‌های سران عربی و خیانت آنها به آرمان فلسطین است. بنابراین می‌داند که از حوزه غربی و دربار عربی چشم توقعی برای آزادی فلسطین نمی‌توان داشت. حماس در طول جنگ های 22روزه، 8 روزه و 51 روزه اسرائیل علیه غزه شاهد خنجرهای آخته اعراب علیه خودش بود و اینها تصویر دردناکی را برای این جنبش رقم زده است.
3-حماس در تاریخ 30 ساله دوستان صادق خودش را شناخته و می‌داند که در روز بحران و حادثه چه کسی است که به کمکش می‌آید. حماس فراموش نکرده که در طول سه جنگ قبلی این ایران بود که بدون چشم‌داشت از حماس حمایت کرد. حماس به خوبی می‌داند که حزب‌الله تمام قد در جنگ اخیر از این جنبش حمایت کرد و حزب‌الله اختلافات با حماس بر سر مسأله سوریه را کنار گذاشت. اما متاسفانه در داخل ایران تصویری که از حماس ارائه می‌شود تصویری گروهی است که گاهی دچار افراط و تفریط می‌شود حال آنکه حماس اگرچه در طول تاریخ 30 ساله خودش خطاهایی داشته اما از ثبات قدم برخوردار بوده است و این در شرایطی بوده که حماس در محاصره موج‌های متلاطم بوده و ثبات قدم دراین شرایط امری مهم است. حماس در شرایطی است که تنها همسایه عربش یعنی مصر روابط دوستانه ندارد مصر نه تنها درههای خودش را به روی فلسطینی‌ها بسته بلکه به عنوان عامل فشار علیه غزه نیز تبدیل شده است. بنابراین تداوم حضور حماس در جبهه مقاومت با وجود این فشارها مسأله بسیار بااهمیتی است که نشان می‌دهد حماس شایسته حمایت جدی است و ثبات قدم دارد.
حماس کماکان یکی از بازوان قدرتمند مقاومت در منطقه است و از توانمندی‌های بسیاری در بسیج جهان اسلام و جبهه مقاومت برخوردار است.
توصیف کلی شما از آنچه در فلسطین به ویژه در رابطه با جریان‌های مقاومت می‌گذرد، چیست؟
زارعی: فلسطین تحت تاثیر 3 جریان است که این سه جریان طی ماه‌های گذشته به موقعیت فلسطین در جهان آسیب وارد کرده است:
1-جریان اشغال: رژیم صهیونیستی با ادامه سیاست اشغال و اعمال فشار بر فلسطینی‌ها ، تداوم محاصره غزه و عدم بازسازی آن و مشروط کردن آن به پذیرش صلح با اسرائیل و سیاست تشدید تدابیر امنیتی در کرانه باختری تلاش می‌کند مانع از روند عادی در بین فلسطینی‌ها شود و در عمل فلسطینی‌ها در شرایط روحی بسیار نامساعدی قرار دارند.
2-از طرف دیگر بحران‌های عربی در عراق، سوریه، لیبی و یمن و غیره توجه به مسأله فلسطین را به حاشیه رانده است. این مسأله دست فلسطینی‌ها را در پیگیری سیاست‌های ضد فلسطینی باز گذاشته است .
3-فشاری که از ناحیه داعشی‌ها در نوار غزه و جریانات خشن سلفی علیه فلسطینی‌ها و امنیت ساکنان غزه اعمال می‌شود از جمله انفجارهای اخیر در غزه (منفجر کردن 5 خودروی حماس و جهاد اسلامی به دست داعش) شرایط درونی فلسطینی‌ها را سخت‌تر کرده و ابهاماتی را به وجود آورده است. در مجموع به نظر می‌آید که جهان اسلام باید برای بازگرداندن مسأله فلسطین به جایگاه اصلی خود تلاش کند چرا که نه فقط به سرنوشت فلسطین گره خورده بلکه با آینده جهان اسلام هم پیوند دارد.
وضعیت داخلی کنونی اسرائیل چگونه است؟
زارعی: وضعیت درونی اسرائیل تحت تاثیر 2 عنصر درونی است:
اختلافات داخلی احزاب اسرائیلی : این اختلافات در محدوده قابل مدیریت قرار دارد و نباید گمان کنیم که اختلافات میان آنها اساسی است به نحوی که قابل کنترل نباشند. بنابراین نشانه‌های خیلی برجسته‌ای از اینکه درون اسرائیل با وضعیت غیرقابل مهار روبرو باشد، وجود ندارد.
2-موقعیت جهانی و منطقه‌ای رژیم صهیونیستی که در مجموع به نظر می آید این رژیم در عرصه بین المللی و آمریکا و اروپا موقعیتی بحرانی دارد. اسرائیل آرام آرام به سمت بحران مشروعیت بین‌المللی می‌رود.
اخیرا در سطح رسانه‌های عربی اخباری بطور گسترده منتشر شد مبنی بر اینکه عربستان از حماس درخواست کرده 700 نیروی آموزش دیده برای پیوستن به نیروهای «عبد ربه منصور هادی» رئیس‌جمهور مستعفی و فراری یمن در اختیارش قرار دهد، نظر شما درباره انتشار این خبر و دلایل آن چیست؟
زارعی: یک خبرنگار کارکشته باید بداند که درخواست اعزام نیرو از سوی کسی، مستلزم داشتن یک رابطه استراتژیک بین طرفین هست چطور در حالی که روابط بین عربستان و فلسطینی‌ها در مجموع یک اینچنین رابطه‌ای نیست عربستان می‌تواند درخواست 700 نیروی ویژه داشته باشد. خود این مسأله پاسخ می‌دهد که اساسا چنین درخواستی مطرح نشده است. واقعیت این هست که سفر مشعل به عربستان که در چارچوب «عمره رمضانیه» انجام شد. یعنی فلسطین از قبل درخواست سفر مشعل به عربستان در چارچوب «توافق مکه2» را داشت اما ریاض در نهایت با سفر وی در قالب عمره رمضانیه موافقت کرد. نهایت اینکه در این سفر به وی اجازه دادند دیداری هم با مقامات عربستان داشته باشد و این سفر غیر رسمی تبدیل به سفری رسمی شد که خود این سفر نشان‌دهنده ضعف در روابط حماس و عربستان است.
مشعل در این سفر 3 نکته را مطرح کرد:
1- آزادی زندانیان فلسطینی. این زندانیان در جریان سفر مشعل به تهران بازداشت شده بودند و در واقع عربستان برای انتقام‌گیری از حماس به خاطر رابطه با ایران آنها را بازداشت کرده بود.
2-درخواست از عربستان برای گفت‌وگو با مقامات مصری به منظور کاهش فشار قاهره بر ساکنان غزه که عربستان این موضوع را به بهبود روابط فتح و حماس کرد.
3-کمک عربستان برای آشتی داخلی فلسطینی که عربستان این مسأله را به دو امر موکول کرد: پذیرش حکومت تشکیلات خودگردان بر غزه و نیز پذیرش صلح دائمی با اسرائیل از سوی حماس.
درواقع از این سه دستور کار تنها دستور کار اول محقق شد و حماس از دو موضوع مابقی جواب منفی دریافت کرده است.
بنابراین اخبار رسانه‌ها درباره این سفر و بین واقعیتی که بود فاصله بسیار زیاد وجود دارد و در ایران این مسأله به گونه‌ای منعکس داده شده که افکار عمومی علیه حماس تحریک شده است اما در مجموع حماس شایسته اینگونه سخنان نیست.
برخی رسانه های عربی دائما مدعی هستند که حماس از خط مقاومت جدا شده و اخبار ضد و و نقیضی در این باره وجود دارد، نظر شما چیست؟
زارعی:ارتباط حماس با جبهه مقاومت و کشورهای مختلف جبهه مقاومت در منطقه چند نکته وجود دارد : 1- حماس یک موجودیت یک روزه و دو روزه نیست ، جریانی هست که اگر به تاریخ رسمی آن بنگریم بیش از 30 سال از موجودیتش می‌گذرد. اگر به ریشه‌های حماس و خواستگاه آن بنگریم سابقه‌ای 90 ساله دارد چون قبل از اینکه به اسم حماس اعلام موجودیت کند به شکل سازمان‌ها خدمت‌رسان فعالیت می‌کرده است. بنابراین حماس تازه‌کار و ناپخته نیست که نداند چه اهدافی دارد اما در کشور ما و مخصوصا در عرصه رسانه‌ها سلسله گزارش‌های ضدو نقیض درباره حماس و ارتباط این جنبش با محیط منطقه‌ای و بین‌المللی وجود دارد. از نظر ماهیت‌شناسی باید بگوییم حماس جریانی مذهبی است که از مشی معتدل مذهبی تبعیت می‌کند. به این دلیل که حماس در تاریخ خودش هیچ گاه از افراط‌گرایی حمایت نکرده ما در برخورد با حماس شاهد مواضع پایداریم.
2-حماس دقیقا می‌داند که چه مسئولیتی دارد این جنبش آزادی کل فلسطین را دنبال می‌کند و اساسا قائل به پذیرش موجودیت اسرائیل نیست. حماس به خاطر این آرمان‌های خودش انواع محدودیت‌ها را تحمل کرده و در حال حاضر به خاطر پایداری بر سر آرمان فلسطین تحت انواع فشارهاست.
3-حماس می‌داند که بقای اسرائیل به خاطر حمایت غرب و سوءسیاست‌های سران عربی و خیانت آنها به آرمان فلسطین است. بنابراین می‌داند که از حوزه غربی و دربار عربی چشم توقعی برای آزادی فلسطین نمی‌توان داشت. حماس در طول جنگ های 22روزه، 8 روزه و 51 روزه اسرائیل علیه غزه شاهد خنجرهای آخته اعراب علیه خودش بود و اینها تصویر دردناکی را برای این جنبش رقم زده است.
3-حماس در تاریخ 30 ساله دوستان صادق خودش را شناخته و می‌داند که در روز بحران و حادثه چه کسی است که به کمکش می‌آید. حماس فراموش نکرده که در طول سه جنگ قبلی این ایران بود که بدون چشم‌داشت از حماس حمایت کرد. حماس به خوبی می‌داند که حزب‌الله تمام قد در جنگ اخیر از این جنبش حمایت کرد و حزب‌الله اختلافات با حماس بر سر مسأله سوریه را کنار گذاشت. اما متاسفانه در داخل ایران تصویری که از حماس ارائه می‌شود تصویری گروهی است که گاهی دچار افراط و تفریط می‌شود حال آنکه حماس اگرچه در طول تاریخ 30 ساله خودش خطاهایی داشته اما از ثبات قدم برخوردار بوده است و این در شرایطی بوده که حماس در محاصره موج‌های متلاطم بوده و ثبات قدم دراین شرایط امری مهم است. حماس در شرایطی است که تنها همسایه عربش یعنی مصر روابط دوستانه ندارد مصر نه تنها درههای خودش را به روی فلسطینی‌ها بسته بلکه به عنوان عامل فشار علیه غزه نیز تبدیل شده است. بنابراین تداوم حضور حماس در جبهه مقاومت با وجود این فشارها مسأله بسیار بااهمیتی است که نشان می‌دهد حماس شایسته حمایت جدی است و ثبات قدم دارد.
حماس کماکان یکی از بازوان قدرتمند مقاومت در منطقه است و از توانمندی‌های بسیاری در بسیج جهان اسلام و جبهه مقاومت برخوردار است.
توصیف کلی شما از آنچه در فلسطین به ویژه در رابطه با جریان‌های مقاومت می‌گذرد، چیست؟
زارعی: فلسطین تحت تاثیر 3 جریان است که این سه جریان طی ماه‌های گذشته به موقعیت فلسطین در جهان آسیب وارد کرده است:
1-جریان اشغال: رژیم صهیونیستی با ادامه سیاست اشغال و اعمال فشار بر فلسطینی‌ها ، تداوم محاصره غزه و عدم بازسازی آن و مشروط کردن آن به پذیرش صلح با اسرائیل و سیاست تشدید تدابیر امنیتی در کرانه باختری تلاش می‌کند مانع از روند عادی در بین فلسطینی‌ها شود و در عمل فلسطینی‌ها در شرایط روحی بسیار نامساعدی قرار دارند.
2-از طرف دیگر بحران‌های عربی در عراق، سوریه، لیبی و یمن و غیره توجه به مسأله فلسطین را به حاشیه رانده است. این مسأله دست فلسطینی‌ها را در پیگیری سیاست‌های ضد فلسطینی باز گذاشته است .
3-فشاری که از ناحیه داعشی‌ها در نوار غزه و جریانات خشن سلفی علیه فلسطینی‌ها و امنیت ساکنان غزه اعمال می‌شود از جمله انفجارهای اخیر در غزه (منفجر کردن 5 خودروی حماس و جهاد اسلامی به دست داعش) شرایط درونی فلسطینی‌ها را سخت‌تر کرده و ابهاماتی را به وجود آورده است. در مجموع به نظر می‌آید که جهان اسلام باید برای بازگرداندن مسأله فلسطین به جایگاه اصلی خود تلاش کند چرا که نه فقط به سرنوشت فلسطین گره خورده بلکه با آینده جهان اسلام هم پیوند دارد.
وضعیت داخلی کنونی اسرائیل چگونه است؟
زارعی: وضعیت درونی اسرائیل تحت تاثیر 2 عنصر درونی است:
اختلافات داخلی احزاب اسرائیلی : این اختلافات در محدوده قابل مدیریت قرار دارد و نباید گمان کنیم که اختلافات میان آنها اساسی است به نحوی که قابل کنترل نباشند. بنابراین نشانه‌های خیلی برجسته‌ای از اینکه درون اسرائیل با وضعیت غیرقابل مهار روبرو باشد، وجود ندارد.
2-موقعیت جهانی و منطقه‌ای رژیم صهیونیستی که در مجموع به نظر می آید این رژیم در عرصه بین المللی و آمریکا و اروپا موقعیتی بحرانی دارد. اسرائیل آرام آرام به سمت بحران مشروعیت بین‌المللی می‌رود.
