صراط: کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا از دقایقی قبل با حضور سه وزیر کابینه باراک اوباما، بررسی توافق هسته‌ای با ایران را آغاز کرده است.
جان کری، ارنست مونیز و جک لو، به ترتیب وزرای خارجه، انرژی و خزانه‌داری آمریکا هستند که برای دفاع از برنامه جامع اقدام مشترک، به کنگره رفته‌اند. این سه نفر هفته گذشته نیز در کمیته امور خارجی سنا، در جلسه‌ای مشابه شرکت کردند.
اد رویس: اوباما ترجیح می‌دهد کنگره را دور بزند
در ابتدای این نشست، اد رویس نماینده جمهوری‌خواه که ریاست جلسه را بر عهده دارد، با متهم کردن باراک اوباما رئیس‌جمهور این کشور به تلاش برای دور زدن کنگره، گفت توافق هسته‌ای با ایران، با برداشتن فشارها از ایران و در عین حال دادن امتیازات دائمی به این کشور، موجب نا‌امن شدن جهان می‌شود.
وی افزود: «اگر این توافق اجرایی شود، ایران مبلغ هنگفتی دریافت می‌کند، جایگاه آن در جهان تقویت می‌شود و راه آن به سمت بمب هموار خواهد شد... در آن صورت، ایران تقویت شده و توان ما برای پاسخ دادن به این کشور، کاهش می‌یابد.»
رویس همچنین ایران را «مهمترین حامی تروریسم» در جهان توصیف کرد و گفت توافق هسته‌ای تحریم‌هایی را که ایران را تحت فشار قرار داده بود، از دوش این کشور برمی‌دارد.
انگل: توان ایران برای به تأخیر انداختن بازرسی‌ها، نگران‌کننده است
در ادامه «الیوت انگل» عضو دموکرات و ارشد کمیته به ابزار نگرانی از توافق هسته‌ای با ایران پرداخت و گفت اولین نگرانی او در مورد توافق، توان ایران برای به تأخیر انداختن بازرسی‌های بین‌المللی است.
او در ادامه وجود تاریخ انقضا برای توافق را نگران‌کننده خواند و مدعی شد که پس از به پایان رسیدن عمر توافق، خاورمیانه می‌تواند بیش از پیش، دستخوش آشوب شود.
انگل از برداشته شدن تحریم‌ها نیز ابزار نگرانی کرد و تهران با منابعی که به دست می‌آورد، می‌تواند به تقویت متحدان منطقه‌ای خود از جمله حزب‌الله، حماس و نظام سوریه بپردازد.
وی در ادامه با بیان اینکه در پایان سال پانزدهم، اغلب محدودیت‌های ایران برداشته می‌شود، گفت: «این یعنی ایران در سال 2030، یک کشور در آستانه هسته‌ای شدن خواهد بود. آن وقت چه؟ نمی‌دانم آیا این بدان معنی است که ما تنها مسئله را 15 سال به عقب انداخته‌ایم و آن وقت به خانه اول باز می‌گردیم؟»
کری: سوءتفسیرها و تحریفاتی در رسانه‌ها صورت گرفته است/این توافق همه راه‌ها به سمت بمب را می‌بندد
در این نشست، جان کری اولین وزیری بود که به دفاع از توافق پرداخت و گفت برای توضیح در مورد «سوءتفسیرها و تحریفات» صورت گرفته در رسانه‌ها در مورد توافق، به کنگره رفته است.
وی افزود: «ما به این نتیجه رسیده‌ایم که این توافق که با 5 کشور دیگر به آن دست یافته‌ایم، هدفی که رئیس‌جمهور تعیین کرده، یعنی بستن 4 مسیر رسیدن به بمب را محقق می‌کند.»
کری ادامه داد: «واقعا اعتقاد دارم که این توافقی است که همه می‌توانند با آن کنار بیایند.»
وی با بیان اینکه «تمام کشورها (در 1+5) یا توان هسته‌ای یا سلاح هسته‌ای دارند»، گفت همه آن‌ها به پیچیدگی‌ها و چالش‌های گسترش تسلیحات هسته‌ای، آگاه بوده‌اند.
وزیر خارجه در ادامه به تشریح مفاد توافق هسته‌ای پرداخت و گفت بر اساس برنامه جامع اقدام، ایران ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را به میزان 98 درصد کاهش می‌دهد، دو سوم سانتریفیوژ‌های نصب شده خود را حذف می‌کند و هسته کنونی رآکتور آب سنگین اراک را خارج کرده و با بتن پر می‌کند.
وی تاکید کرد که ایران متعهد شده است که در طول اجرای توافق، از غنی‌سازی در سطح بالا و یا خرید این اورانیوم با این سطح از غنا خودداری کند. به گفته کری، ایران متعهد شده است تا پروتکل الحاقی را پذیرفته و در مجلس تصویب کند، که در آن صورت، ایران برای همیشه مجوز بازرسی‌های گسترده از برنامه خود را داده است.
کری در این نشست بار دیگر با اشاره به دائمی بودن پروتکل الحاقی، تصریح کرد که «هیچ تاریخ انقضایی برای این توافق وجود ندارد.»
وی در ادامه تاکید کرد زمانی که دولت اوباما روی کار آمد، ایران در حال انجام غنی‌سازی بود و «19000 سانتریفیوژ نصب‌شده داشت. آن‌ها آن زمان اورانیوم کافی برای ساخت 10 تا 12 بمب را در اختیار داشتند و در مراحل پایانی ساخت رآکتور آب سنگین اراک بودند که می‌توانست سالی 1 تا 2 بمب تولید کند.»
کری: در صورت رد توافق، ائتلاف کنونی یک شبه از بین می‌رود
وزیر خارجه آمریکا به تشریح مفهوم زمان گریز نیز پرداخت و گفت معادله مد نظر آمریکا برای محاسبه زمان گریز «بسیار محافظه‌کارانه است.» به گفته وی، این زمان تنها مربوط به زمان لازم برای رسیدن به مواد کافی برای ساخت یک بمب بالقوه است و در آن زمان تست و دیگر موارد در نظر گرفته نشده است.
کری همچنین به تبعات رد توافق نیز اشاره کرد و گفت در آن صورت «حمایت دیپلماتیکی که حالا به واسطه توافق داریم، یک شبه از میان می‌رود، چراکه ما میز را ترک کرده‌ایم.»
وی افزود: «من می‌شنوم که برخی می‌گویند که ایران باید تمام تاسیسات هسته‌ای خود را برچیند. اما این اتفاق در دولت (جورج) بوش هم به دنبال به صفر رساندن غنی‌سازی بود، رخ نداد، آن هم زمانی که آن‌ها تعداد اندکی سانتریفیوژ داشتند و ناگهان چشم بازکردند و دیدند تهران هزاران سانتریفیوژ دارد.»
کری در ادامه تصریح کرد که آمریکا اکنون دو گزینه پیش رو دارد، یا اینکه به توافق دیپلماتیک با ایران پایبند بماند و در عین حال بازرسی‌ها و دسترسی‌های گسترده داشته باشد، یا اینکه به توافق پشت پا بزند، که در آن صورت ایران برنامه خود را از سر می‌گیرد، بدون آنکه محدودیت یا بازرسی وجود داشته باشد.
ایران و گروه موسوم به 1+5 روز 23 تیر (14 جولای) پس از سه هفته مذاکره در شهر وین اتریش، به توافقی دست یافتند که برای نهایی شدن باید در مراجع قانونگذاری کشورها به تائید برسد. کنگره آمریکا از هفته قبل بررسی متن توافق را آغاز کرده است.
اوباما تنها رئیس‌جمهوری است که برای حمله به تاسیسات ایران، دستور ساخت بمب داد
کری در ادامه با بیان اینکه رئیس‌جمهور آمریکا به صراحت اعلام کرده است که اجازه دستیابی ایران به بمب را نمی‌دهد، گفت: «رئیس‌جمهور اوباما، تنها رئیس‌جمهوری بود که سفارش ساخت جنگ‌افزاری را داد که بتواند تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار داد و آن را آماده کرد.»
وی با این حال تأکید کرد که ایران به دانش غنی‌سازی دست یافته و به چرخه سوخت مسلط شده است، به همین جهت «شما نمی‌توانید این دانش را بمباران کنید.»
کری تصریح کرد که در صورت بمباران، ساختار تحریم‌ها از بین می‌رود، چراکه این آمریکا بوده است که میز توافق را ترک کرده است. اما در صورتی که واشنگتن به توافق پایبند بماند، ایران هرگز نخواهد توانست به سمت بمب حرکت کند، «چراکه ما می‌دانیم فعالیت صلح‌آمیز نیازمند نظارت 24 ساعته است» و اگر تهران برای رسیدن به بمب تلاش کند، «ما متوجه خواهیم شد.»
او با این وجود، با بیان اینکه اگر آمریکا توافق هسته‌ای را رد کند، «10 یا 15 سال آینده همین فردا فرا می‌رسد... اما می‌خواهم تأکید کنم که (با بودن توافق) ما 10 سال، 15 سال، 25 سال دیگر هم همین گزینه‌هایی را که امروز در اختیار داریم، در اختیار خواهیم داشت.»
وزیر خارجه آمریکا با اشاره به اینکه «همکاری‌های امنیتی ما با اسرائیل بی‌سابقه است»، گفت واشنگتن همچنان بر حضور قدرتمند در خلیج فارس و هماهنگی‌های امنیتی با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، تأکید دارد.
مونیز: 9 آزمایشگاه در 7 ایالت آمریکا در توافق دخیل بودند/تفاهم لوزان در وین تقویت شد
در ادامه ارنست مونیز وزیر انرژی آمریکا به دفاع از توافق پرداخت و گفت در طول مذاکرات، «9 آزمایشگاه در 7 ایالت آمریکا» برای تحلیل برنامه هسته‌ای ایران و پیشتیبانی فنی از مذاکرات با ایران، دخیل بودند.
وی افزود: «به همین دلیل است که جزئیات فنی این توافق کاملا قرص و محکم است و بر اساس آن، دستکم یک سال طول می‌کشد تا ایران به مواد لازم برای ساخت یکی بمب دست یابد.»
مونیز در ادامه با تشریح مفاد فنی توافق از جمله وضعیت رآکتور اراک و همچنین محدودیت‌ها بر غنی‌سازی و تحقیقات توسعه و نهایتا محدودیت‌های 20 و 25 ساله بر چرخه تامین اورانیوم ایران، گفت در توافقی که در وین حاصل شد، برخی مولفه‌های تفاهم لوزان، تقویت شده است.
عدم استفاده از منابع نوترونی و همچنین عدم متالورژی اورانیوم یا پلوتونیوم از جمله مواردی است که مونیز از آن‌ها به عنوان نقاط تقویت‌شده تفاهم لوزان نام برد.
وی در ادامه تأکید کرد که برجام، «توافقی خوب برای ما، متحدان ما و کل جهان است.»
او در پایان این بخش از اظهاراتش به نامه 7 تن از سفرای آمریکا در تل‌آویو و معاون سابق وزیر خارجه این کشور به کنگره اشاره کرد که از قانونگذاران آمریکایی خواسته‌اند توافق با ایران را تصویب کنند.
لو: آمریکا می‌تواند تحریم‌ها را بازگرداند
جک لو هم در ادامه به صحبت در مورد توافق پرداخت و در پاسخ به کسانی که از آزاد شدن منابع مالی ایران انتقاد می‌کنند، گفت هدف از این مذاکرات از ابتدا تغییر رفتار هسته‌ای ایران بوده است.
وی همچنین تصریح کرد که «هیچ امتیاز به هنگام امضایی» وجود نخواهد داشت، و «تنها زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تائید کند که ایران به تعهدات خود عمل کرده است، رفع تحریم‌ها به صورت مرحله‌بندی شده، آغاز می‌شود.»
وزیر خزانه‌داری آمریکا در ادامه با بیان اینکه در توافق هسته‌ای ساز و کار قدرتمندی برای بازگرداندن تحریم‌ها در نظر گرفته شده است، گفت در صورت نقض توافق از سوی ایران، «ایالات متحده به تنهایی می‌تواند بازگشت تحریم‌ها را اجرایی کند.»
لو به اقدامات منطقه‌ای ایران هم اشاره کرد و با متهم کردن تهران به حمایت از تروریسم، گفت واشنگتن به فشار به ایران ادامه می‌دهد. او به عنوان نمونه، به تحریم هفته گذشته تعدادی از اعضای حزب‌الله لبنان نیز اشاره کرد و همچنین گفت: «ما سپاه و همچنین نیروی قدس را از تحریم خارج نمیکنیم.»
وی همچنین گفت واشنگتن به دقت روابط ایران با متحدان منطقه‌ای‌اش پس از توافق را تحت نظر خواهد داشت. لو افزود در صورت نبود توافق، «حامی اصلی تروریسم در جهان» در آستانه دستیابی به بمب هسته‌ای قرار می‌گیرد.
وزیر خزانه‌داری آمریکا تاکید کرد که ایران در ابتدای این توافق به تنها نیمی از دارایی‌های بلوکه‌شده خود، «یعنی کمی بیش از 50 میلیارد دلار دست می‌یابد.» به گفته لو، حدود 20 میلیارد دلار از دارایی‌های ایران در قرارداد با چین صرف شده و چند ده میلیارد دلار آن نیز برای وام‌های بلوکه شده است.
وی با بیان اینکه برخی به دنبال تسلیم کامل ایران و پاسخگویی به تمام مسائل هستند، گفت این تصور که می‌توان توافق را رد کرد و سپس ائتلافی تشکیل داد که فشار لازم برای رسیدن به این اهداف را به ایران بیاورد، «غیرعملی خواهد بود.»
کری: ایران استدلال موجهی برای درخواست لغو تحریم تسلیحاتی داشت
در ادامه جان کری به پاسخ به سوالات نمایندگان پرداخت. وی در ابتدا در جواب این سوال که چرا آمریکا حاضر شده است رفع تحریمهای تسلیحاتی و موشکی ایران پس از 5 و 8 سال را بپذیرد، گفت: «3 کشور از جمع 7 کشور، یعنی ایران، روسیه و چین، خواستار رفع فوری بودند. در مقابل ما، آلمان، فرانسه و بریتانیا مخالف این امر بودیم و می‌خواستیم تحریم باقی بماند.»
وی در ادامه گفت نهایتا طرفین به یک راهکار مرضی‌الطرفین دست یافتند که بر اساس آن تحریمهای تسلیحاتی در 5 سال و تحریمهای موشکی ظرف 8 سال برداشته می‌شوند.
کری افزود: «البته ایرانی‌ها استدلال موجهی داشتند. بر اساس قطعنامه 1929، که تحریم‌ها و ساختارشان بر اساس آن شکل گرفته، می‌گوید اگر ایرانی‌ها پای میز آمدند و مذاکره کردند، همه تحریم‌ها برداشته می‌شوند. آن‌ها نه تنها مذاکره کرده‌اند، بلکه توافق را نیز امضا کرده‌اند.»
وی گفت در نهایت، زمانی که در پایان توافق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «جمع‌بندی مبسوط» خود در مورد برنامه هسته‌ای ایران را منتشر کند، تمامی تحریم‌ها برداشته می‌شود و به هر حال «ما محدودیتی برای آن‌ها نخواهیم داشت. بنابراین در نظر گرفتن این محدودیت، چیزی بود که الان می‌توانستیم انجام دهیم.»
کری: سپاه قدس را از تحریم خارج نمیکنیم
وزیر خارجه آمریکا در ادامه با بیان اینکه واشنگتن به اعمال فشار به سپاه پاسداران و نیروی قدس سپاه ادامه می‌دهد، گفت: «ما نیروی قدس را از لیست (تحریمهای آمریکا) خارج نمیکنیم. هیچ چیز مانع اعمال فشار بر فعالیت‌های ثبات‌زدای ایران نخواهد بود.»
وی با متهم کردن ایران به تلاش برای ساخت بمب هسته‌ای، این سوال را مطرح کرد که آیا «اقدامات ثبات‌زدای ایران بدون بمب» خطرناک‌تر است یا ایرانی که بمب دست یافته باشد.
او افزود: «سوال کردید که در سال 15 چه اتفاقی می‌افتد. ایران متعهد به پذیرش پروتکل الحاقی و کد اصلاحی 3.1 شده است.»
به گفته وی، این پروتکل تعهدات گسترده‌ای برای ایران ایجاد کرده و ضمنا این حق را به آژانس می‌دهد که بر اساس موافقتنامه‌های پادمانی، بر تمام منابع هسته‌ای در ایران، نظارت کند.
کری: ایران دسترسی‌های درخواستی را ندهد، تحریم‌ها بازمی‌گردد
در ادامه کری در پاسخ به سوال «راس لتینن» که در مورد بازرسی‌ها سوال کرده بود، گفت: «اگر آن‌ها دسترسی لازم را ندهند، این "نقض عمده" محسوب شده و تحریم‌ها بازمی‌گردند.»
وی با اذعان به وجود یک «روند و رویه» برای بررسی نقض تحریم، گفت در هر حال، این مسئله نیازمند «پاسخ مثبت ایران، روسیه یا چین نخواهد بود.»
وزیر امور خارجه آمریکا در پاسخ به سوالی در مورد انتقادات از توافق در ایران، گفت: «آنچه آن‌ها انجام می‌دهند، مهمتر از چیزی است که می‌گویند.»
کری افزود: «هیچ چیز در این توافق بر اساس اعتماد و انتظار تغییر در رفتار آن‌ها نیست، بلکه بر اساس چیزی است که در این توافق صد و چند صفحه‌ای نوشته شده است.»
وی در ادامه با اشاره به سفر هفته آینده‌اش به مصر و کشورهای منطقه، گفت در آنجا با نمایندگان کشورهای منطقه در مورد هماهنگی‌های منطقه‌ای و همچنین نحوه رویارویی با متحدان ایران در منطقه گفت‌وگو می‌کند.
او به وضعیت اتباع آمریکایی بازداشتی در ایران هم اشاره کرد و گفت پیگیر وضعیت آن‌ها بوده است و همچنان به پیگیری وضعیت آن‌ها ادامه می‌دهد.
کری: متن توافق محرمانه ایران و آژانس را ندیده‌ایم
او در پاسخ به سوالی در مورد دلیل عدم بازرسی‌های دائمی از ایران، گفت: «هیچ کشوری بازرسی‌های هر زمان و هر مکان را نمی‌پذیرد. هرگز هم بحث چنین بازرسی‌هایی نبوده، بلکه با دسترسی‌های مدیریت‌شده داریم.»
کری ادامه داد: «درک می‌کنیم که همه اسرائیلی‌ها نگرانی‌ها و ترس‌هایی دارند، به همین خاطر هم هست که هیچ عنصری در این توافق بر اساس اعتماد یا انتظار تغییر رفتار نیست.»
وی سپس به سوالی در مورد ترتیبات محرمانه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای حل مسئله ابعاد احتمالی نظامی پاسخ داد و مدعی شد که نه او و نه سوزان رایس مشاور امنیت ملی کاخ سفید، متن توافق را مشاهده نکرده‌اند.
تمرکز ما، بر عقب راندن تلاش‌های منطقه‌ای ایران است
وزیر امور خارجه آمریکا در بخش دیگری از این نشست، در پاسخ به این سوال که آیا اگر کنگره به اکثریت بیش از دو سوم برسد، توافق ایران قطعا رد می‌شود، گفت: «بله!»
کری با این حال هشدار داد که در آن صورت، ورود به جنگ با ایران، «تقریبا اجتناب‌ناپذیر» خواهد بود.
وی در پاسخ به این سوال «تد پو» که آیا دولت آمریکا به دنبال تغییر نظام ایران است، گفت: «در حال حاضر تمرکز ما بر به عقب راندن اقدامات ثبات‌زدای ایران و تهدید این کشور علیه اسرائیل و متحدان ما در منطقه و ایجاد ائتلاف امنیتی جدیدی در منطقه است.»
با این حال، پو تأکید کرد که به عقیده‌اش، بهترین وضعیت برای ایران، تغییر نظام این کشور و برگزاری انتخابات آزاد در ایران است.
