به مناسبت 12 مرداد سالروز تاسیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی مصاحبه تفصیلی با «بیژن نوباوه» نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی ترتیب دادهایم که در زیر میخوانید:
فارس: لطفاً درباره اهمیت تبلیغات در عصر حاضر توضیحاتی بفرمایید؟
ـ تبلیغات یکی از مهمترین مسایل جامعه بشری امروز است و خداوند در قرآن کریم میفرماید «قولوا» بگویید و «قل» بگو، چه چیزی را بگویید؟ هر آنچه که رسالت الهی است و اشارات قرآن کریم به اطلاعرسانی واقعیات میتواند نوعی تبلیغات باشد.
تبلیغات روش آگاه کردن مخاطب از یک حقیقت است و همواره در طول تاریخ بشریت وجود داشته و از روزی که بشر سعی کرده تا با همنوع خود ارتباط برقرار کند و خواست حرفی بزند که دیگران بشنوند ارزشهای تبلیغات نیز وابسته به میزان رسالت، نوع و اهمیت پیام تغییر مییابد که خود دارای مراتبی است.
به عنوان مثال بحثهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و به طور کلی تمام امور زندگی به نحوی وابسته به نوع بیان است و در واقع میتوان در اصطلاح عام، بیان و موشکافی حقیقت را تبلیغات نامگذاری کرد.
ممکن است تصوری که جامعه از تبلیغات دارد تبلیغات آگهی باشد به طور مثال تبلیغات غلوآمیز درباره یک حقیقت، اما اصل تبلیغات یک مسئله انسانی و کاملاً مرتبط با علوم و ارتباطات انسانی است که البته امر بسیار مهمی در ارتباطات بشری محسوب میشود.
فارس: لطفاً نظرتان را درباره ضرورت تشکیل شورا و اهمیت آن بفرمایید؟
ـ اگر از اهمیت تبلیغات که بسیار مبرهن است گذر کنیم به ابعاد گسترده تبلیغات در جامعه بشری میرسیم برای مثال در زمینههای اجتماعی هزاران مورد وجود دارد که نیاز به تبلیغات و تبیین دارند و قطعاً نظام، دولت و تمام سیستمها به یک هماهنگی ویژه در بیان نیاز دارند.
در واقع تبلیغات باید یک هماهنگی گستردهای برای بیان آنچه که ملت نیاز دارد باشد و وظیفه اصلی سازمانها، نهادها و ارگانها، جمعآوری این نیازها و به منصه ظهور رساندن آنهاست.
هر قدر این هماهنگی در نوع بیان در جامعه بیشتر باشد قطعاً دارای اثرگذاری بیشتری نیز خواهد بود و ما بیش از دیگر مجموعههای اجتماعی و بشری در جهان نیاز به تبلیغات داریم زیرا دائماً مورد تهاجم قرار گرفتهایم و دشمن همواره در تلاش بوده تا حقایق را از مردم ما مخفی نگه دارد یا واقعیات را کتمان کند.
کشور ما بیش از دیگر کشورها به این تبیینها نیاز دارد و این از وظایف نهادهای مختلف مانند صدا و سیما و رسانههای دیگر نظیر مطبوعات، فضای مجازی و نهادهای مسئولی که وظیفه اطلاعرسانی دارند، است.
مطمئناً اینها برای اینکه وظیفه خود را درست انجام دهند نیاز به هماهنگی دارند و امروز در صدها و یا هزاران شهر نماز جمعه برپا میشود و بهتر است شورایی باشد که مسایل و اطلاعات مورد نیاز ائمه جمعه را به آنها اطلاعرسانی کند تا در بیان آنها هماهنگی به وجود آید و مخاطب برداشت لازم و مورد نظر را داشته باشد.
وجود شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی برای ایجاد هماهنگی در ارائه تبلیغات مناسب و تبیین مسایل، ضروری و اجتنابناپذیر است یعنی اگر شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی نباشد قطعاً تبلیغات نظام ابتر خواهد ماند و مشکلات بسیاری خواهیم داشت.
شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی در کشور باید بیش از آنچه تاکنون انجام داده، انجام وظیفه کند و این نهاد در برگزاری مناسبتهای انقلاب اسلامی نقش اصلی را بهعهده داشته و توانسته عملکرد خوبی در بسیج مردم، آگاهیبخشی و تهییج و شورآفرینی داشته باشد.
وجود شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی از ضروریات محسوب میشود و تاکنون جزو سازمانهای موفق کشور بوده است.
فارس: نقش شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی در زمینه فراخوان مردم تا چه اندازه موثر بوده است؟
ـدر کشور ما آن هنگامی که برنامهریزی و زمان وجود دارد کارها بهخوبی و بینقص انجام میشود و با آنکه مردم کشور ما از آگاهترین مردمان کشورهای دنیا هستند اما گاهی دیرترین عکسالعملها در کشور ما اتفاق میافتد و حتماً نباید منحصر به نماز جمعه شویم که بعد اتمام آن عکسالعمل یا تظاهراتی صورت گیرد.
در برخی از کشورهای اسلامی و حتی در کشورهای همسایه ما مانند پاکستان، ترکیه و... عکسالعملهای به موقعی نسبت به بسیاری از حوادث دنیا صورت میگیرد در حالی که ما بهتر از آنها میدانیم و میتوانیم.
شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی در بزنگاهها و شرایط ویژه باید امکانی را فراهم کند که سازمانهای مردمنهاد یا سمنها (ngo) هر وقت که نیاز حضور احساس کنند وارد صحنه شوند و عکسالعمل نشان دهند؛ شاید این یکی از آسیبهای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی باشد.
شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی باید برای بهتر شدن تبلیغات تلاش کند و این نهاد آنچه را که وظیفهاش است را انجام میدهد اما آن بسترسازی که باید برای عکسالعملهای مناسب و بهموقع توسط مردم انجام شود، هنوز انجام نشده است.
ممکن است قوانینی که در شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی وجود دارد مانع این کار باشد و باید آسیبشناسی شود و به لطف خدا 36 سال از انقلاب ما میگذرد و امروز باید شاهد رشد و شکوفایی این بستر باشیم که شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی سازمانهای مردمنهاد و متعاقب آن مردم را به صحنه بیاورد و آنها را با هم هماهنگ کند.
فارس: ظرفیت مردم گیلان در برگزاری اجتماعات و لبیک گفتن به این فراخوانها را چگونه ارزیابی میکنید؟
ـ گیلان در بستر تاریخ سابقه بسیار مشعشعی دارد، حرکتهای اسلامی در زمان خفقان نظامهای پادشاهی بهویژه در زمان پهلوی نخست و کمی قبل از آن، که ماجرای نهضت جنگل اتفاق میافتد نشان از اسلامخواهی و یک اسلامیت پرانرژی در گیلان دارد.
اگر بخواهید تاریخ گیلان را بررسی کنید به شواهدی خواهید رسید که نشاندهنده تشکیل نخستین حکومتهای شیعه در این استان خواهد بود یعنی گیلان مهد اسلام بوده و این مسئله بسیار مهم است که به لحاظ تاریخی کمتر بیان شد.
به نظر بنده اسلامیت و تدین به همراه رشد فکری در گیلان قابل توجه است و هر حرکتی که انجام میشود قبلش باید ضرورت وجود آن حرکت احساس شود.
خداوند در سوره مبارکه آلعمران میفرماید «فَلَمَّا أَحَسَّ عِیسَى مِنْهُمُ الْکُفْرَ قَالَ مَنْ أَنصَارِی إِلَى اللّهِ قَالَ الْحَوَارِیُّونَ نَحْنُ أَنصَارُ اللّهِ آمَنَّا بِاللّهِ وَاشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ» «چون عیسى از آنان احساس کفر کرد گفت یاران من در راه خدا چه کسانیاند حواریون گفتند ما یاران [دین] خداییم به خدا ایمان آوردهایم و گواه باش که ما تسلیم [او] هستیم ».
انسان اگر احساس گرسنگی نکند غذا نمیخورد و بچه اگر گرسنه نباشد شیر نمیخورد و در واقع اگر انسان نسبت به وضعیت نابهنجار جامعه اعتراضی نداشته باشد چه وقت فریاد اعتراضآمیز سر خواهد داد؟ به همین دلیل اگر در یک کشور، شهر، روستا و یا در یک قوم و قبیلهای فریاد تظلمخواهی علیه ظالم صورت گیرد قطعاً اطلاعات آن از قبل به وجود آمده است، یعنی مردم نسبت به آن ظلم آگاهی داشتهاند.
وقتی در نهضت جنگل میرزا کوچک که یک روحانی در درجه اجتهاد بود، اینگونه مردانه میجنگد و در برابر قوم روس و خیانتها ایستادگی میکند، این نشان از یک آگاهی وسیع دارد، آگاهی در این سطح به یکباره در فرد ایجاد نمیشود و قطعاً زمینههای تاریخی دارد و نشان میدهد که در این سرزمین زمینههای مذهبی و پیشینه اسلامی بسیار قوی بوده است حتی آثار تاریخی، ابنیه و تعداد امامزادگان گیلان حکایت از امنیت منطقه و بستر اسلامی مناسب این منطقه دارد.
وقتی در یک غائله براندازی، کودتای فرهنگیـ سیاسی علیه نظام اتفاق میافتد مردم عکسالعمل نشان میدهند که این عکسالعمل مردم نشانه آگاهی آنهاست یعنی هم انقلاب خود و نیز دشمنان انقلاب را میشناسند و رخدادی که در حال وقوع است را درک میکنند و میفهمند که عمل براندازی است و همه اینها جمع میشوند و در یک امر اجتماعی تبلور پیدا میکنند که ما به آن تظاهرات مردمی میگوییم.
وقتی حضور مردم گیلان در حماسه 9 دی یک روز زودتر از مردم سراسری کشور یعنی در 8 دی اتفاق میافتد، آگاهی مردم گیلان نسبت به توطئه و فرهیخته بودن آنها را نشان میدهد قطعاً سازمانها و نهادهایی نقشآفرینی کردند و توانستند جریانهای متفرق را جمع کنند و به صورت یک دریا درآورند که بتواند ویرانگر باشد و اینجا قطعاً شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی نقش خود را نشان میدهد یعنی جمعآوری تمام اندیشهها در کنار هم و سازماندهی آنها.
شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی باید همواره یک گام جلوتر از مردم باشد تا حوادث را رصد کند و حوادث میتواند اهانت به حضرت رسول اکرم (ص) و یا حتی قضیه سلمان رشدی و کتاب آیات شیطانی باشد، به نظر بنده این نهادها باید آنتنهای قوی برای رصد تحولات بینالمللی داشته باشند و اطلاعرسانی بهروز، بههنگام و بهینه برای آگاهیبخشی به مردم انجام دهند و رصد اتفاقهای دنیا ممکن است مهمترین وظیفه شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی در کشور ما باشد.
فارس: شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی گیلان را تا چه اندازه در انجام ماموریتهای سازمانی خود موفق میدانید؟
ـ گیلان را به عنوان یک خطه اسلامی قبول دارم و باید بگویم که در عین حال یکی از مناطق محروم کشور نیز است و با تمام زیباییها فقر در این استان زیاد است و ضرورت تبیین برخی از ارزشها و تربیتهای اجتماعی در اینجا وجود دارد و شاید وظیفه شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی در گیلان سنگینتر باشد.
استانی که فرهیخته زیاد دارد توقعات نیز در آن بسیار بالا خواهد بود و برای پاسخگویی به این نیازها فعالیت بیشتری نیاز است و چند مرتبه که برای سخنرانی به گیلان آمدهام در دانشگاههای مختلف، مساجد، حسینیه و حتی در مراسم بزرگی مانند 13 آبان، احساس میکنم که هماهنگی برای ایجاد مشارکت بسیار خوب بوده است و قطعاً این هماهنگیها به نهادهایی که مسئول هستند برمیگردد و این کار ارزشمند است و از این نهادها تشکر میکنم.
البته توقع من بسیار بیشتر از این است و فکر میکنم که باید همواره حرکت رو به جلو داشته باشیم و جاری، پاک و زلال باشیم و از آنجا که جریان انقلاب جریانی رو به جلو است، سازمانهای ما نیز باید همسو با جریان انقلاب، سیال باشند و خود را بهروز نگه دارند.