دولت یازدهم دومین سال خود را پشت سر گذاشت، عملکرد این دولت را چطور ارزیابی می‌کنید؟
ما در دولت گذشته میزان دلاری که هزینه کردیم بی‌سابقه‌ترین در تاریخ ایران است. در واقع بی‌سابقه‌ترین میزان دلار را در طول یک دولت هشت‌ساله هزینه کردیم در هیچ دوره‌ای این حجم از دلار هزینه نشده، آن هم در شرایطی که دو سال آخر را با تحریم‌ها مواجه بودیم، اگر تحریم‌ها نبود، معلوم نیست چه رکورد بالاتری باقی می‌گذاشتیم بنابراین یکی از هزینه‌ساز‌ترین دولت‌های تاریخ در عرصه خارجی دولت گذشته بود امروز چون ما راجع به اقتصاد حرف می‌زنیم و ناچاریم مقایسه کنیم، خوشبختانه هنوز در سه سال اول دولتی که در سیاست خارجی متهم است که می‌خواهد راه برای خارجی‌ها را باز کند، با یکی از کوچک‌ترین دولت‌ها از نظر هزینه‌کرد خارجی مواجه هستیم. همین الان دقت این دولت و توجهش را به تولید داخلی و پرهیز از توسل به ارز خارجی مشاهده می‌کنید. بنابراین می‌توانیم بگوییم یکی از دولت‌هایی هست که در مسیر و راه شهید رجایی تا امروز قدم برداشته است، البته راهی که تمام نشده و هنوز نمی‌توانیم راجع به آن قضاوت نهایی بکنیم ولی می‌توانیم این داوری مقدماتی را داشته باشیم که دولت تحرکش در جهت کاهش تورم یا کاهش سرعت پیشرفت تورم بوده است. کند کردن چرخ تورم دستاوردی است که بدون آن، می‌توانست نرخ رشد تورم در این شرایط تحریمی شتابان باشد؛ اما دولت هنوز با یک معضل بزرگ مواجه است؛ آزمون اصلی دولت مقابله با رکود است.
یعنی فکر می‌کنید هنوز برای خروج از رکود اقدامی انجام نشده است؟
یخ‌های رکود هنوز شکسته نشده اگر چه در کلان قدم‌هایی برداشته شده است اما یخ‌های رکود وقتی می‌شکند که هر کسی اندوخته‌ای، ثروتی یا اندک تحرک اقتصادی را به خرج داده حاصلش را دریافت می‌کند هنوز چنین فضایی برای کسب و کار پیدا نشده است، اگر چنین اتفاقی بیفتد دولت می‌تواند مدارهای توفیق را ببیند ولی قبل از آن با وجود همه تلاش‌هایی که دولت کرد، نمی‌توان از مردم انتظار داشت که قضاوت مثبتی داشته باشند.
شما گفتید که دولت گذشته پرهزینه‌ترین دولت بوده است، آیا چنین هزینه‌هایی در راستای ایجاد قضاوت مثبت مردم بود؟
تصور آن دولت این بود که باید دست مردم را باز کند مردم احساس کنند راحت دارند خرج می‌کنند می‌خواست پول در دست مردم بریزد تا از این طریق برای مردم تعریفی از رفاه ارایه کند. شما الان ١١٠ هزار میلیارد تومان سهام عدالت دارید که دولت گذشته جرات نکرد آن را توزیع کند اگر این سهام توزیع بشود به خاطر اینکه بازار سرمایه ما کشش این میزان سهام را ندارد به مدت ده سال بازار سرمایه ایران کاملا زیر آب می‌رود و هر تلاشی که قبلا برای احیای بورس کردند زیر سوال خواهد رفت، دولت گذشته مشکلاتی باقی گذاشته که به این سادگی قابل حل نیست.
چرا کسی در آن زمان، با این اقدامات دولت گذشته برخورد نکرد؟ مجلس یا قوه قضاییه نمی‌توانستند مانع بروز چنین مشکلاتی شوند؟
ما در مجلس این سیاست‌ها را تصویب کردیم برای مثال وقتی که ما خودمان قانون هدفمندی یارانه‌ها را تصویب کردیم، مگر می‌توانیم مانع اجرای آن شویم؟
علاوه بر یارانه‌ها، تخلفاتی که در دولت گذشته رخ داد، با سکوت پشت سرگذاشته شد و حالا عده‌ای در مخالفت با این دولت صحبت می‌کنند.
منظورتان کسانی هستند که در گذشته طرفدار دولت بودند؟
بله.
کسانی که امروز مخالف دولت هستند از باب طبیعت مخالفت می‌کنند؛ من نمی‌گویم که رییس‌جمهور گذشته دلش می‌خواست این مسیر را طی کند ولی اطلاع کمش از مسائل اقتصادی و سپردن خودش به دست کسانی که به خوبی قواعد اقتصادی را نمی‌دانستند باعث بروز این شرایط شد. از یک طرف ما می‌گوییم به نفع فقرا هستیم به نفع ثروتمندان در می‌آییم از یک طرف می‌گوییم که می‌خواهیم رفاه آنها را اضافه کنیم علیه رفاه آنها می‌شویم چون آنچنان اعمال ما با تحریم خارجی هم تلازم پیدا می‌کند ارتباط پیدا می‌کند باعث می‌شود که قیمت‌ها و تورم چنان وحشتناک حرکت کند که قابل کنترل نباشد. باید اعتراف کنیم که پر خرج بودیم بهتر است بگوییم ولخرج بودیم بهتر است بگویم خرج‌های بیجا و بیهوده‌ای کردیم کمتر در مسیر خودش هزینه شد. بله همه مقصر بودند مجلس هم این مصوبات را گذراند که دولت این اقدامات را انجام داد.
بنابراین می‌توان این‌گونه گفت که مجلس در آن زمان مقابل رفتارهای دولت ایستادگی نکرد؟
نه این هم انصاف نیست که شما می‌گویید، اگر این‌گونه نبود آن جلسه یکشنبه را رییس دولت علیه رییس مجلس به پا نمی‌کرد.
البته به نظر می‌رسید آن جلسه، بیشتر نوعی برخورد رییس دولت با رییس مجلس بود.
بخشی از مجلس و رییس مجلس ایستاده بودند همه را با یک چوب نزنید.
مساله فقط همان روز خاص نیست، به‌طور کل چرا مجلس مقابل اقدامات دولت سابق ایستادگی نکرد؟
من که خودم اذعان کردم گفتم ما بعضی از این سیاست‌ها را خودمان تصویب و طراحی کردیم.
مثل همین مساله یارانه‌ها؟
بله، در آن زمان، کلا چهار نفر مخالف اسم نوشته بودند پنج نفر می‌توانستند مخالفت کنند چهار نفر اسم نوشته بودند جالب این است که اینجوری نبوده که قرعه‌کشی کنند اسم ما در بیاید یعنی آقای قاضی‌پور زودتر از من آمده بود صبح اسم نوشته بود نیم ساعت بعد من اسم نوشتم نیم ساعت بعد شدم نفر دوم، آقای توکلی نزدیک شروع جلسه آمدند شدند نفر سوم، آقای نادران در جلسه اسم نویسی کردند شدند نفر چهارم دقت بفرمایید. سر مخالفت و موافقت یا خیلی جاها سر مخالفت و موافقت کشتی می‌گیرند، اما آن زمان برای مخالفت با هدفمندی اصلا کشتی نبود که ما همینجوری آمدیم راحت اسم نوشتیم بدون قرعه‌کشی چون تعداد زیاد نداشتیم قرعه‌کشی کنند بین موافقان قرعه‌کشی کردند بین مخالفان قرعه‌کشی نکردند؛ بنابراین این روشن است که شما می‌توانید بگویید همه ساکت بودند یا خیلی‌ها ساکت بودند یا اگر ساکت هم نبودند دوست نداشتند در این مورد بدنام بشوند یا صحبت کنند ما این بدنامی را به نام خودمان خریدیم و آماده شدیم آمدیم صحبت کردیم.
البته اظهارنظرها و تصمیم‌ها در مورد هدفمندی به نظر می‌رسد بیشتر از آنکه اقتصادی باشد، سیاسی است.
اگر سیاسی نبود نگاه حتما دلسوزهای اقتصادی حرف‌شان را می‌شنیدند آنها که نگاه سیاسی نداشتند.
علت این مساله چه بود؟ آیا خود دولت به دنبال سیاسی کردن بحث هدفمندی بود؟
نه، کل مجلس متاسفانه پیشتازتر از دولت بود. دولت قبلا طرفدار یارانه نبود باید انصاف داشته باشیم چنانچه در سال قبل از تصویب سیاست یارانه‌ها دولت با افزایش قیمت بنزین مخالف بود. ما به آقای احمدی‌نژاد به عنوان کمیسیون اجتماعی درخواست یک جلسه بدون سقف ساعت کردیم به خاطر عواقب اجتماعی لغو یارانه‌ها یا اجرای سیاست هدفمندی یارانه‌ها اعضای کمیسیون به جای نیم ساعت، دو ساعت و نیم بحث کردند مباحثه کردند از فقر گفتند از آثارش روی زندگی جامعه گفتند. پژوهش‌های اجتماعی و کارهایی که مرکز پژوهش حتی روی عرصه انجام داده بود، یادآوری کردند. آقای رییس‌جمهور استدلالش این بود که ما ١٦٠ هزار میلیارد تومان که هیچ موقع متحقق نشد از این راه تامین می‌کنیم پیش خود همه کارهای عمرانی و همه موضوعات را حل شده می‌دیدند. ما گفتیم تولید ناخالص داخلی ما، نقدینگی مردم، کل حقوق شاغل و بازنشسته کارمند و کارگر به ٥٠ هزار میلیارد تومان نمی‌رسد چه طور ممکن است از ٥٠ هزار میلیارد تومان، ١٦٠ هزار میلیارد تومان ما وصول کنیم ثروتمند‌ها هم راجع به این کالاها اینقدر مصرفی ندارند که شما مصرف اینها را بزرگ تلقی کردید بنابراین گفتیم در بهترین حالت قدرت گرفتن ٥٠ تا ٦٠ هزار میلیارد پول بیشتر وجود ندارد.
خروجی این بحث‌ها چه بود؟
هیچی چون ایشان نپذیرفت. بنابراین ضمن اینکه نیت خیر یا حتی تلاش خیر هیچ کسی را نباید ندیده بگیریم ولی در مقام مقایسه امروز وقتی از دولت فعلی صحبت می‌کنیم، کارهایی در باب راه‌سازی بعضی از ثروت‌های بلوکه شده ما انجام گرفت. دولت جدید تحرک بیشتری توانسته انجام دهد.
در نقد این دولت چه می‌توان گفت؟
هفته دولت هفته نقد نیست.
به هر حال نقد هم می‌تواند سازنده باشد؟
ایام نقادی نیست ما تلاش می‌کنیم اول خوبی‌های دولت را بگوییم. من امروز باید عرض کنم که در بیش از دو سال گذشته، آقای رییس‌جمهور بیش از همه وزرا تلاش کرده، بیش از ارکان دولت تلاش کرده. بیشترین مخالفت‌ها متوجه رییس دولت شده بیشترین گفته‌های حساسیت‌برانگیز توسط رییس دولت گفته شده، این منصفانه نبوده که اینجور رییس دولت تنها گذاشته بشود. انتظار فعالیت بیشتر از ارکان دولت داریم. انتظار داریم که کمی هم خود را قربانی کنند. رییس‌جمهوری که به این زحمت با تلاش بسیاری از جوانان به رییس‌جمهوری رسیده این تلاش‌ها را نگذارند ضایع بشود، نگذارند کم اثر بشود، نگذارند همه تیرها به سمت یک نفر شلیک بشود. آن چیزی که باید وزیر کشور بگوید، نگذارد رییس‌جمهور ناچار شود بگوید. آن چیزی که وزیر دارایی باید بگوید، نگذارد رییس‌جمهور بگوید و او را آماج حملات بکنند این یکی از نقدهای ما است که سر و بدنه دولت با سرعت یکسان کار نمی‌کردند این بدنه باید چابک‌تر از چیزی باشدکه فعلا هست.
نقش مجلس را در برابر این دولت چطور ارزیابی می‌کنید؟ به نظر می‌رسد که در بسیاری موارد مجلس نهم، مقابل دولت می‌ایستد.
فراموش نکنیم پیش از انتخابات سال ٩٢ زمانی که ما می‌خواستیم راجع به کاندیداتوری آقای روحانی در مجلس بیانیه‌ای را امضا کنیم، موفق نشدیم به عده قابل ملاحظه‌ای بیش از انگشتان دو دست برسیم و به همین جهت هم پشیمان شدیم حتی برای آقای هاشمی که قبل از آن تجمعی شد عدد به ٤٥ نرسید اگر آقای هاشمی می‌آمد حتما میزان رایش متفاوت بود و درصد رایش هم متفاوت بود ولی مجلس ممکن بود مخالفت‌هایش حتی تندتر از امروز هم باشد.
دلیل آن چیست؟
الان مرتب بدگویی می‌کنند در نطق‌های پیش از دستور بی‌موقع، به موقع از هاشمی بدگویی می‌کنند.
بنابراین فکر می‌کنید بهتر شد که هاشمی رییس‌جمهور نشد؟
من این را نمی‌گویم اگر ایشان رییس‌جمهور می‌شد حتما مردم آثار بیشتری می‌دیدند اگرچه من فکر می‌کنم کاری که روحانی کرد بیش از حدانتظار ما بود بیش از آن چیزی بود که می‌توانست انجام بدهد اما هر گلی بویی دارد و هر مجموعه‌ای حاصل خودش را دارد، تصور و برداشت من این است، شاید از خود آقای روحانی هم بپرسید همین جواب من را بدهد. طبیعتا ممکن بود دایره مخالفت‌ها هم امروز تندتر باشد ولی این را حتما بدانید که منحصر به این دولت نیست البته آقای احمدی‌نژاد هم موقع معرفی کابینه اول و دوم با مخالفت‌هایی روبه‌رو بود.
اما مخالفت‌ها با این دولت به شکل محسوسی بیشتر است.
فشار در تعداد سوالات آرای کارت‌های زردی که می‌دهیم، کارت‌هایی که به وزرا می‌دهیم اینها جزو رکوردهای ما است. در این مجلس من نمی‌گویم اینها حق مجلس نیست حق مجلس است قانون اساسی این حق را داده آیین‌نامه هم این حق را داده از حق‌شان استفاده می‌کنند. قانون اساسی یا آیین نامه هم نگفته افراد چه نیت یا گرایش سیاسی داشته باشند یا نداشته باشند یا چه کاری می‌خواهند بکنند چه مقصدی از این موضوع دارند. شما درست می‌گویید ما الان هرگز نسبت به دوره گذشته چنین شدتی نداشتیم، چنین حدتی نداشتیم با اینکه رییس مجلس موضع دیگری هم داشت ممکن بود که روی خوشی هم داشته باشد. امروز دولت در نهایت مظلومیت در این صحنه واقع شده این را هم ما تصدیق می‌کنیم اما وقتی می‌خواهیم دولت را نقد کنیم شما سوال‌تان راجع به نقد دولت است فراموش نکنید که مردم انتظارات متعددی از دولت داشتند و دارند خصوصا در عرصه اقتصادی دولت توانست در آخرین مذاکره - چه برجام در کنگره امریکا و سنای امریکا مصوب بشود چه مصوب نشود- دولت توانست هنرمندی‌اش را در این عرصه به رخ بکشد، توانست این قابلیت را بگویدکه من بارها و بارها وزرای خارجه بزرگ‌ترین قدرت‌ها را جمع کردم، مذاکره کردم و چون باب میلم نبود نتایج باز به فرصت بعد، به فرصت بعد تا به جایی رساندم که به حداقل‌های مورد نظرم دسترسی پیدا کردم.
