صراط: «پنه لوپه» همسر «اولیس» قهرمان
اودیسه هومر و مظهر وفاداری در یونان باستان است، شخصیت برجسته او منجر به
ساخت تندیس‌هایی از وی شده است. یکی از این تندیس‌ها در ایران و در
حفاری‌های اریک اشمیت باستان‌شناس معروف در خزانه تخت جمشید کشف شد. این
مجسمه فاقد سر، بازو، مچ و پا است و سبک ساخت آن کلاسیک یونانی است.
برخی
باستان‌شناسان معتقد هستند سر این مجسمه در دوران باستان از بدن جدا شده
است اما در همان زمان تندیس‌های دیگری کشف شده که دارای سر است و یا احتمال
دارد که سر مجسمه در جریان حفاری آسیب دیده و یا طبق سنت خاصی فاقد سر
باشد.
علت
وجود چنین سمبل یونانی در تخت جمشید در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. به
گمان برخی پژوهشگران این تندیس هدیه صلح یونان به ایران در سال 450 قبل از
میلاد است.
پنه
لوپه که از اشیای با ارزش موزه ملی ایران است، برای شرکت در نمایشگاه
«پرادا» حدود شش ماه در کشور ایتالیا و دور از وطن بود و اواخر شهریور ماه
به ایران باز می‌گردد.
این مجسمه پیشتر در نمایشگاه 7 هزار سال هنر ایرانیان نیز در کشورهای مختلف به نمایش در آمده بود.
پنه لوپه که سال‌ها انتظار همسر قهرمان خود را کشیده بود، به «بانوی سوگوار» شهرت دارد و از سنگ مرمر ساخته شده است.
طبق
تفاهمنامه ایران و ایتالیا سه پنه‌لوپه دیگر نیز که از موزه‌های واتیکان و
کاپاتولینی به همراه پنه‌لوپه کشف‌شده در تخت جمشید اواخر شهریور ماه به
ایران می‌آید، از اوایل مهر ماه در موزه ملی ایران نمایش داده می‌شود.
پنه‌لوپه
تخت جمشید حدود 85 سانتیمتر ارتفاع دارد و یکی از پنه‌لوپه‌های واتیکان با
حدود 90 سانتیمتر ارتفاع در منطقه وبه آپیا ویگنا بیسان سباستیانو نزدیک
مقبره کلودیا سمنه رم کشف شده و دیگر مجسمه واتیکان حدود 115 سانتیمتر
ارتفاع داشته و زمان ساخت آن به اوایل امپراطوری رم می‌رسد و سومین مجسمه
که حدود 60 سانتیمتر ارتفاع دارد، در اسکوئیلین اطراف کلیسای سنت اوسه دی
ودر ناحیه هورتی توریانی در رم کشف شده است.
قرارگیری نمونه‌های مختلف از این تندیس که در زمان‌ها و دوره‌های متفاوت ساخته شده‌اند، امکان مقایسه مجسمه‌ها را آسانتر می‌کند.
نمونه‌های
ایتالیایی مجسمه پنه‌لوپه کپی و یا به زبان علمی مولا‍ژ نیستند بلکه
ساخت‌های متفاوتی از شخصیت پنه‌لوپه در زمان‌های متفاوت است و به کار بردن
لفظ کپی از روی نمونه‌ای که متعلق به ماست در مورد این مجسمه‌ها اشتباه
است، بلکه پنه‌لوپه نیز مانند بسیاری از شخصیت‌های برجسته دارای اهمیت و
هویتی بوده که در زمان‌های مختلف از آن ساخته شده است و تفاوت ابعاد و
اندازه این چهار مجسمه نیز حکایت از تفاوت آن‌ها و در واقع کپی نبودنشان
دارد، اما نمونه ایرانی به احتمال زیاد قدیمی‌ترین نمونه از این تندیس
است.
شایان
ذکر است؛ این تندیس‌ها که برخی آن‌ها را خواهران پنه‌لوپه می‌نامند، اولین
آثار تاریخی غیر ایرانی است که به صورت امانت وارد کشور ما می‌شوند.
