در این میان بررسی ها نشان می دهد که محمد خزاعی رئیس سازمان سرمایه گذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران، عملکرد چندان درخشانی را ارائه نداده و بیشتر سعی کرده که با فاصله گرفتن از رسانه ها و حرف نزدن، حواشی را از سازمان تحت امر خود دور نگه دارد. به گزارش نسیم، بعد از جمع بندی توافق هسته ای میان ایران و 5+1 یا همان برجام، علی رغم موج حضور کشورهای مختلف در ایران برای انعقاد قراردادهای تجاری، سکوت این دیپلمات کهنه کار وزارت اقتصاد همچنان ادامه یافت و به جز چند اظهار نظر کلی، شاهد کمتر آفتابی شدن محمد خزاعی در رسانه ها بودیم.
خزاعی بعد از یک سال با چه سخنانی سکوت خود را شکست؟
اما چند روز قبل بالاخره سر و کله معاون کم حرف طیب نیا در رسانه ها پیدا شد و وی در گفتگویی کوتاه با یکی از خبرگزاری ها سعی کرد به دستاورد سفر هیات های تجاری خارجی مختلف در دو ماه اخیر بپردازد. خزاعی در این گفتگو تاکید کرد که مقامات کشورهای مختلف، در بازدیدهایی که بعد از برجام، از کشورمان داشتند تنها به دنبال عادی سازی روابط اقتصادی بودند و بحث قرارداد و پروژه جدیدی در این دیدارها به میان نیامده است. اما نکته جالب در مصاحبه معاون طیب نیا این بود که اعلام کرد، دولت استراتژی را برای سرمایه گذاری هدفمند در اقتصاد تهیه کرده که طی آن از هر سرمایه گذاری استقبال نمی کند، بلکه سرمایه گذاری های مورد نظر دولت باید با ارزش افزوده بالا و توسعه بازار صادراتی باشد. وی همچنین به تهیه نقشه تامین مالی دولت یازدهم اشاره کرده و گفته که در این نقشه تامین مالی، به دنبال سرمایه گذاری خارجی با اشتغال قابل توجه و ارتقای سطح تولید داخل هستیم.
قطعا شکستن سکوت یک ساله آقای خزاعی و بیان موضع دولت در خصوص جذب سرمایه خارجی جای تقدیر دارد! گرچه او در این گفتگو باز هم از بیان آمار و جزئیات سرمایه گذاری خارجی در دو سال اخیر پرهیز کرده، اما در خصوص نقشه راه سرمایه گذاری خارجی که وی در این مصاحبه به آن اشاره کرده، پاسخ دادن به چند سوال و چند چالش مهم ضروری به نظر می رسد، زیرا زوایای مختلف عملکرد دولت در بخش جذب سرمایه خارجی به خصوص عملکرد سازمان سرمایه گذاری خارجی با پاسخ به این ابهامات روشن می شود.
نقشه راه سرمایه گذاری خارچی چه ابعادی دارد؟
مورد اول این است که نقشه راه سرمایه گذاری که آقای خزاعی امروز از آن یاد میکند، چه ابعاد فنی و اقتصادی دارد؟ چرا آقای خزاعی در یک سال گذشته بدون هیچ نقشه راهی در این سازمان فعالیت می کرده و امروز تازه به یاد آماده سازی یک نقشه راه افتاده؟ این که جلسات هیات جذب سرمایه خارجی در طول یک سال اول فعالیت آقای خزاعی تنها سه بار تشکیل شده، خود بزرگترین شاهد برای بی برنامگی آقای خزاعی و تیم وی در یک سال گذشته است.
یا نقشه راه سرمایه گذاری خارجی باید توسط سازمان سرمایه گذاری و کمکهای اقتصادی نوشته شود؟
سوال دومی که آقای خزاعی باید به آن پاسخ دهد این است که آیا این نقشه راه باید توسط سازمان سرمایه گذاری تهیه شود؟ به نظر می رسد جذب سرمایه خارجی برای کشور یک فرآیند فرا سازمانی است و برای نگارش نقشه راه آن باید ارکان مختلف در دولت حضور فعالی داشته باشند. در غیر اینصورت نقشه ای که خود سازمان به تنهایی به رشته تحریر درآورده باشد، هیچ گاه به معرض اجرا نمی رسد. نقشه راه و شیوه جلب سرمایه، باید توسط دستگاههای تخصصی مثل وزارت خانه های صنعت، معدن و تجارت، نیرو، راه و شهرسازی، ارتباطات، کشاورزی و... تهیه شود و ارگانهایی مثل سازمان میراث فرهنگی و شورای عالی مناطق آزاد هم باید در آن مشارکت کنند. این رویه ای است که در همه جای دنیا دنبال می شود.
نقشه راه سرمایه گذاری خارجی کشور بر مبنای چه استراتژی بالادستی نوشته شده است؟
سوال بعدی که دیپلمات کهنه کار وزارت اقتصاد به آن پاسخ دهد این است که نقشه راه سرمایه گذاری خارجی کشور بر پایه کدام استراتژی توسعه ای بالادستی تهیه شده است؟ دولت یازدهم در دو سال فعالیت خود برنامه خاصی برای اقتصاد کشور ارائه نداده است و به نظر می رسد اعتقادی هم به اجرای برنامه پنجم توسعه که دولت قبل نوشته است، ندارد. برنامه ششم توسعه کشور هم در حال تهیه شدن است و کسی از جزئیات آن خبر ندارد، بنابراین نگارش نقشه راه سرمایه گذاری کشور بدون توجه به اسناد بالاست یک نوع نگاه جزیره ای را به اقتصاد کشور القا می کند.
با توجه به ممنوعیت ارتباط میان سازمان سرمایه گذاری خارجی با استانها، تفکیک وظایف در نقشه راه چگونه انجام می شود؟
سوال بعدی این است که با توجه به این که وزارت کشور با ارتباط مستقیم سازمان سرمایه گذاری با استانها مخالفت کرده است، لذا تفکیک وظایف استانداران، سازمان و سایر وزارتخانه ها در این نقشه چگونه است؟ در واقع احتمال رشد سرمایه گذاری خارجی در کشور حتی با ورود کشورهای خارجی بعد از برجام، در صورتی که هماهنگی میان دستگاههای مختلف وجود نداشته باشد، ممکن است؟
سهم بخش خصوصی در نقشه راه سرمایه گذاری خارجی چیست؟
قطعا جذب سرمایه خارجی در کشور بدون هماهنگی با بخش خصوصی ممکن نیست، بنابراین سوال بعدی که آقای خزاعی باید به آن پاسخ دهد این است که در طراحی این نقشه راه آیا از نظرات بخش خصوصی و سرمایه گذاران خارجی مقیم ایران هم استفاده شده است؟
تکلیف سه میلیارد دلار سرمایه ای که در فصل بهار تصویب شد، چه شد؟
همچنین آقای خزاعی باید به این سوال هم پاسخ دهد که آیا برنامه ریزی برای آوردن سرمایه گذاری خارجی به کشور برای امسال و سال های بعد صورت گرفته است؟ و اگر پاسخ وی مثبت است، رقم این سرمایه گذاری چقدر است؟ فضای رسانه ای در کشور قبل از آمدن آقای خزاعی عادت کرده بود که جزئیات اطلاعات سرمایه گذاری خارجی در کشور را به طور شفاف بداند، اما از زمان آمدن او مخفی کاری سازمان سرمایه گذاری خارجی هم آغاز شد. سازمان سرمایه گذاری خارجی چندی پیش اعلام کرده بود که 3 میلیارد دلار سرمایه خارجی در فصل بهار تصویب شده، که البته برخی از رسانه های حامی دولت با انحراف در این خبر تصویب 3 میلیارد دلار سرمایه را، به مثابه ورود 3 میلیارد دلار سرمایه به کشور دانسته بودند. اما امروز با گذشت حدود سه ماه از انتشار این خبر هیچ منبع رسمی در خصوص جزئیات این 3 میلیارد دلار خبری را نداده است.
چرا کسی واکنشی به عقب افتادگی سازمان سرمایه گذاری از برنامه وزارت اقتصاد نشان نمی دهد؟
بررسی سند راهبردی وزارت اقتصاد نشان می دهد که یکی از سازمان هایی که در طی دو سال گذشته به هیچ یک از اهداف کمی و آماری خود دست نیافته، سازمان سرمایه گذاری خارجی بوده است. حتی شواهد نشان می دهد که عملکرد این سازمان از عملکرد سال های قبل هم عقب تر بوده است. معلوم نیست با وجود گذشت دو سال از آغاز اجرای این برنامه راهبردی در وزارت اقتصاد، چرا هنوز عملکرد برخی سازمان های تابعه نظیر سازمان سرمایه گذاری و شرکت سرمایه گذاری خارجی ایران اطلاع رسانی نشده و ظاهرا هیچ دستگاه نظارتی هم کنترلی بر اوضاع ندارد.
وقتی آقای خزاعی ادبیات جدیدی را وارد سازمان سرمایه گذاری می کند
همچنین اعلام نهایی شدن نقشه راه سرمایه گذاری خارجی کشور موجی از نگرانی را در میان سرمایه گذاران خارجی حاضر در ایران و شرکتهای شریک آنها ایجاد کرده است که بعد از مشکلات این دو سال دولت این بار چه خوابی برای آنها دیده است؟! لذا لازم است برای اطلاع بنگاه های اقتصادی و سرمایه گذاران خارجی این نقشه راه منتشر شود و دست کم در سایت وزارت اقتصاد قرار گیرد. معلوم نیست در کنار این دغدغه ها که در چند وقت اخیر برای سرمایه گذاران خارجی ایجاد شده است، آقای خزاعی هم با بیان عبارتی مانند سرمایه گذاری خارجی در صنایع نیمه سبک در مصاحبه اخیر خود، نگرانی های قبلی را بیشتر کرد، بنابراین تا متن این نقشه اعلام نشود، این نگرانی ها وجود خواهد داشت.
«نسیم» بارها از وزارت اقتصاد خواسته است که آمار های فاینانس های خارجی ، فاینانس بانک توسعه اسلامی و بانک توسعه اکو را اطلاع رسانی کند، ولی تاکنون هیچ آماری در این خصوص منتشر نشده است و افکار عمومی در بی خبری مرموزی به سر می برد! شاید عملکرد سازمان سرمایه گذاری خارجی در این حوزه ها به قدری ضعیف بوده است که تاکنون هیچ صدایی از سوی سازمان سرمایه گذاری خارجی در نیامده است. باید منتظر ماند و دید مسئولان وزارت اقتصاد و سازمان سرمایه گذاری خارجی چه زمانی درباره واقعیتهای سرمایه گذاری خارجی در ایران اظهار نظر می کنند؟
