اما مسئله اینجاست که هنوز طرح به تصویب نهایی نرسیده یک طرف یعنی شهرداری می‌گوید بلامانع است و حتما اجرا می‌کنیم و طرف دیگر یعنی پلیس می‌گوید موانع زیادی دارد و تأیید نمی‌کنیم. در طرح کاهش ٥٨ هزار خودرو (خودروهایی که سنشان از سن فرسودگی بیشتر بوده و فاقد شرایط احراز معاینه فنی هستند) در دسته قرمز قرار می‌گیرند و اجازه تردد در تمام سطح شهر تهران را نخواهند داشت.
طبق آمار پلیس حدود ١.٥ میلیون خودرو هم، خودروهای کاربراتوری هستند که استاندارد آلایندگی پایین‌تر از یورو٢ دارند و در گروه زرد قرار می‌گیرند و اجازه ورود به محدوده کاهش را ندارند و باید برای تردد در دیگر مناطق شهر هم معاینه فنی داشته باشند و درعین‌حال طرح ترافیک هم نمی‌توانند داشته باشند.
اما یک گروه سبز هم وجود دارد که شامل خودروهای انژکتوری تولید سال ٨٢ به بعد می‌شود که استاندارد یورو٢ به بالا را دارند و می‌توانند در محدوده مرکزی شهر تردد کنند. طبق این طرح، یک گروه آبی هم در نظر گرفته شده که تا امروز مشمول خودروهای لوکس هیبریدی و برقی وارداتی می‌شود.
تا اینجای کار سؤال اصلی این است که شهرداری و پلیس چطور قرار است حدود دو میلیون خودرو در تهران را از تردد در شهر منع کنند؟ آیا قرار است عامل بازدارنده، جریمه‌های سنگین باشد؟ تکلیف این خودروها که قطعا یک‌شبه از تهران حذف نمی‌شوند، چه می‌شود؟ درعین‌حال پشت فرمان این خودروها افرادی هستند که نان شبشان از همین خودرو به دست می‌آید و این خودرو بخش مهمی از زندگی آنها را تشکیل می‌دهد!؟
فارغ از این موارد باید از تاکسی‌ها و اتوبوس‌هایی که شهرداری تهران از آنها برای حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کند، یاد کرد و پرسید که چند‌درصد از این شبکه حمل‌ونقل در گروه قرمز و زرد قرار می‌گیرند؟ جدای از این موارد، در این طرح، برنامه‌ریزی برای موتورسیکلت‌ها هم نشده و مشخص نیست این وسایل تردد دودزا در شهر چطور قرار است کنترل شوند؟
ابهام داریم و امضا نمی‌کنیم
پلیس از روز اول اعلام اجرای طرح LEZ، بارها و به اشکال مختلف اعلام کرده که با این طرح مخالف است و تا زمانی که ابهامات آن برطرف نشود، آن را اجرا نخواهد کرد. سردار موسی امیری، جانشین رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی چند روز قبل مجددا اعلام کرد که پلیس هنوز پای اجرای طرح LEZ را امضا نکرده و این طرح هنوز برای ما ابهام دارد و تا زمانی که ابهامات رفع نشده است، نمی‌توانیم با اجرای آن موافقت کنیم. ما معتقدیم همچنان بحث‌ها و پیش‌فرض‌های زیادی در این زمینه وجود دارد.
وی با بیان اینکه هنوز اطلاعاتی که درباره شهر تهران خواسته‌ایم به دست ما نرسیده است، گفت: برای اظهارنظر صریح در مورد طرح، نیازمند تحلیل درستی هستیم. ما هنوز نمی‌دانیم که تعداد واقعی خودروهای سبز و زرد چقدر است و آیا این تعداد از خودروها که به‌عنوان زرد اعلام شده‌اند در واقعیت نیز همین شرایط را دارند یا نه؟ شاید آنچه شمارش می‌شود با آنچه که امروز در حال اجراست همخوانی نداشته باشد. ما تعداد دقیق خودروهای زرد و سبز را نمی‌دانیم و درعین‌حال تعداد خودروهای هیبریدی و برقی قابل‌توجه نیست.
به معاینه فنی اطمینان نداریم
براساس این گزارش جالب است که پلیس تعداد دقیق خودروهایی که قرار است طرحی را برای آن اجرا کند، نمی‌داند و در این مدت هم شهرداری این آمار را تکمیل نکرده است. درعین‌حال پلیس به‌عنوان مجموعه‌ای که با امضای طرح باید مسئولیت‌های سنگینی را قبول کند، در مورد نکات ابهام‌آمیز طرح بیش از هر ارگانی اماواگر می‌آورد که البته حق هم دارد.
به‌عنوان نمونه ولی‌الله آذروش، مدیرعامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودرو قبلا گفته بود: «سامانه ملی معاینه فنی قرار بوده حداکثر تا خرداد‌ماه توسط وزارت کشور اجرائی شود اما تأخیر دارد و به محض آماده‌شدن تمامی مراکز معاینه فنی در سراسر کشور از این نرم‌افزار استفاده می‌کنند. در قالب طرح کاهش، قرار است دیتای اطلاعاتی پلیس به این نرم‌افزار متصل شود. همچنین پلیس مسئله امنیتی تبادل اطلاعات را برطرف خواهد کرد و ما از این جهت خیالمان راحت است».
اما گویا خیال پلیس مثل مراکز معاینه فنی خودرو که بی‌صبرانه منتظر اجرای طرح کاهش و افزایش مراجعات و افزایش درآمد هستند، راحت نیست و جانشین رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی یکی از چالش‌های پیش رو را عدم اطمینان پلیس به معاینه فنی اعلام می‌کند. او می‌گوید: مشخصه اصلی خودروهای زرد معاینه فنی است اما ما به معاینه فنی چه در تهران و چه خارج از تهران مطمئن نیستیم و به‌نظر ما اشراف کافی بر این موضوع وجود ندارد و پلیس از نظر قانونی امکان نظارت بر روند معاینات فنی را ندارد.
به جای طرح جدید وظایف برنامه اجرا شود
محسن سرخو، رئیس کمیته حمل‌ونقل و ترافیک شورای شهر تهران یکی از منتقدان طرح کاهش (LEZ) است که از زمان طرح آن درباره ابعاد مختلفش صحبت کرده است. او در این‌باره به «شرق» گفت: اصل این اقدامات محدودیت‌زا، روبنایی و غیرماندگار است؛ چراکه تعداد همان خودروهای مجاز زمانی آن‌قدر زیاد می‌شود که باید این طرح را هم تغییر دهید. کار اساسی و اصلی آن چیزی است که در برنامه پنج‌ساله شهرداری دیده شده و براساس آن باید مترو و اتوبوسرانی و به‌طور‌کلی حمل‌ونقل عمومی را گسترش دهیم. اگر سالانه ٣٠ کیلومتر مترو در تهران احداث شود می‌تواند سال به سال سیستم حمل‌ونقل را به شکل محسوس متحول کند و در پایان برنامه، مردم شاهد کاهش آلودگی و تسهیل رفت‌وآمد باشند. طبق برنامه باید سالانه ٣٠ کیلومتر مترو احداث شود درحالی‌که در سال ٩٣ که سال اول برنامه بود، ١٨ کیلومتر بهره‌برداری شد و تا الان که شش ماه از ٩٤ می‌گذرد، هنوز تعهدات سال قبل کامل نشده است. ضمن اینکه بخش عمده‌ای از تونل‌ها از قبل آماده شده بود.
وی تأکید دارد که همه این مسائل به عدم تخصیص اعتبارات کافی برمی‌گردد و در ادامه می‌گوید: طبق برنامه پنج‌ساله دوم شهرداری تهران باید تا پایان برنامه بیش از ٩ هزار دستگاه اتوبوس آماده غیرفرسوده در تهران داشته باشد و در کنار آن شهرداری برای موتور‌های برقی و هیبریدی‌شدن خودروها و اتوبوس‌ها اقدام کند اما مسئله همین است که چقدر به این سمت حرکت کرده‌ایم. سرخو در پاسخ به این سؤال که آیا می‌توان گفت چون دولت و شهرداری نتوانسته‌اند به تعهدات خود عمل کنند، به دنبال افزایش محدودیت برای مردم در این طرح جدید رفته‌اند؟ تصریح کرد: نمی‌توان به این شدت در مورد عملکرد دولت و شهرداری قضاوت کرد اما به‌نوعی این مسئله درست است و شهرداری و دولت سعی دارند نوع و مدل این محدودیت را به شکلی تغییر دهند تا این شرایط تغییر کند.
راه برای آنهایی که پول دارند باز است
وی در ادامه گفت: در این طرح درمورد شدت آلایندگی حساسیت بیشتری ایجاد شده و درمورد معاینه فنی هم فشار زیادی ایجاد می‌شود. قبلا معاینه فنی موردتأکید بود اما الزام نداشت و اجرا نمی‌شد اما حالا حتما باید معاینه فنی داشته باشند. مسئله این است که وقتی محدودیت برای خودروهای شهر تهران قرار می‌دهیم و از آن طرف خودروهای هیبریدی و برقی و باکیفیت که مردم اقشار مختلف توان استفاده از آن را داشته باشند، افزایش نمی‌دهیم، شرایط به سمتی می‌رود که تنها خودروهای لوکس وارداتی در محدوده‌های مجاز تردد کنند و به عبارتی آنهایی که پول دارند هر جای تهران با خودروهای گرانشان تردد کنند و هرکسی پول ندارد اجازه تردد هم نداشته باشد؛ این اقدام در شأن مردم یک شهر نیست و برنامه‌ها باید با صلاح همه مردم پیش برود.
این عضو شورای شهر تهران با طرح این سؤال که چرا در این طرح، برای موتورسیکلت‌ها برنامه‌ریزی نشده است، گفت: طبق مصوبه شورا، شهرداری تهران باید تا پایان برنامه پنج‌ساله شهرداری، سالانه ١٠ هزار موتورسیکلت را برقی کند اما این روند اجرائی نشده و تنها تعداد محدودی را وارد چرخه کردند. بارها از آنها خواسته‌ایم و سؤال شده اما هنوز اقدام جدی انجام نداده‌اند. وی درعین‌حال تأکید دارد که شهرداری برای اجرای این طرح باید کار را از مجموعه خود شروع کند و در ادامه می‌افزاید: همین اتوبوس‌های شرکت واحد که آلودگی دارند و سیستم فیلتر‌گذاری روی آنها ناقص انجام می‌شود، قرار است چطور در محدوده طرح کاهش، تردد کنند؟ چه تعداد از آنها مجاز به تردد هستند؟ و درحالی‌که خودمان این طرح را رعایت نمی‌کنیم، چطور می‌توانیم به سایر خودروهای دستگاه‌های نظامی، انتظامی و دولتی الزام بدهیم.
به هر روی شهردار تهران چندی‌پیش با تأیید طرح کاهش، فارغ از ابهامات و نگرانی‌های موجود در این طرح، اعلام کرد که LEZ را آبان‌ماه اجرا می‌کند اما جانشین رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی نظر دیگری دارد و اعلام کرده اگر ابهامات برطرف و به سؤالاتمان پاسخ درستی داده شود، از همین امروز می‌توان شروع طرح را کلید زد اما اگر پاسخ مناسبی برای ابهامات ما داده نشود، نمی‌توان زمانی برای اجرای آن اعلام کرد.
