گروه سیاسی صراط - با تصویب جزییات طرح اجرای برجام در مجلس شورای اسلامی، همه نگاه ها به شورای نگهبان است تا نظر خود را درباره این مصوبه اعلام کند.
به گزارش گروه سیاسی صراط، فشارهای جانبی به شورای نگهبان در خصوص این طرح، البته از مدتی قبل توسط هر دو گروه موافقان و مخالفان برجام آغاز شده است.
مخالفان
محمد دهقان عضو هیات رئیسه مجلس هفته گذشته پس از تصویب یک فوریت طرح مذکور گفته بود: برخی خطوط قرمز مورد تاکید رهبر انقلاب که جزء سیاست‌های کلی نظام محسوب می‌شود در طرح یک فوریتی مجلس در خصوص برجام لحاظ نشده و به این خاطر احتمال رد این مصوبه در شورای نگهبان وجود دارد.
ابوالفضل ابوترابی، عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس هم پس از تصویب کلیات طرح اجرای برجام گفته بود: براساس برجام تحریم ها در کشور برداشته نخواهد شد، بیش از ۷۰ درصد از تحریم ها تعلیق و بعد از ۱۰ تا ۲۵ سال لغو خواهند شد در صورتی که جمهوری اسلامی ایران به موجب این توافق موظف شده که به یکباره فعالیت های هسته ای خود را متوقف کند.
ابوترابی از این اظهارنظر خود نتیجه گیری کرده بود که "طرح مجلس بدون توجه به ابهامات برجام تهیه شده" و "اگر طرح مجلس اصلاح نشود صددرصد از سوی شورای نگهبان رد خواهد شد."
دولت و موافقان
در میان دولتی ها، سیدعباس عراقچی معاون وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد کشورمان، یک روز پس از تصویب کلیات طرح اجرای برجام در مجلس گفته بود که اگر این طرح به تصویب نهایی برسد مرحله شورای نگهبان را نیز باید طی کند تا به صورت قانون درآید. در آن صورت می توان گفت که مراحل قانونی مربوط به برجام در ایران طی شده و آماده خواهیم بود وارد مرحله بعدی شویم که به عنوان روز تصویب ثبت می شود و آغاز ورود به مرحله جدید خواهد بود.
این اظهارات نشان می دهد تایید طرح مذکور در شورای نگهبان، برای دولت اهمیت خاصی دارد حتی با وجود اینکه هیات وزیران حاضر نشده بود، برجام را به شکل لایحه به مجلس ارائه کند.
اظهارات مجید انصاری معاون پارلمانی حسن روحانی را هم باید در همین راستا ارزیابی کرد که پس از جلسه مجلس در روز یکشنبه، از مجلس و شورای نگهبان تقاضا کرد که در ظرف زمانی، طرح اجرای برجام تصویب و تائید شود و گفت: دولت هم به قانون عمل می‌کند و منتظر تصویب قانون می‌ماند. او مدعی شد: همه می‌دانند که دولت قانونگرا است و از افتخارات دولت تدبیر و امید این است که قانون گرایی و احترام به مجلس را از آغاز سرلوحه کار خود قرار داده است.
در میان نمایندگان موافق برجام عابد فتاحي پس از تصویب کلیات طرح گفته بود: من فکر ميکنم طرح برجام علاوه بر شوراي نگهبان هرجاي ديگري هم برود تاييد مي شود چون اين طرح برخلاف نظام، کشور و منافع ملي نيست بنابراين بنده اين راي مجلس را به رهبر معظم انقلاب و ملت ايران تبريک مي گويم.
منصور حقیقت پور که عضو کمیسیون برجام و یکی از5 عضوی بود که با گزارش نهایی کمیسیون مخالفت کردند و باینه جداگانه ای دادند، موضعی محتاطانه تر از فتاحی گرفته است. حقیقت پور یک روز پس از تصویب کلیات اجرای برجام، گفته بود: این طرح پس از بسته شدن به شورای نگهبان خواهد رفت و نمی دانیم نظر شورای محترم نگهبان چه خواهد بود و اگر شورای نگهبان تصویب کند احتمالا به ۲۶ مهر می رسد که مهلت معین شده در برجام است و احتمال دارد شورای نگهبان نظراتی داشته باشد که طبق قانون باید آن را اعمال کند .
بر خلاف او، عليرضا محجوب با قاطعیت گفته است: دليلي براي رد طرح برجام از سوي شوراي نگهبان وجود ندارد چراکه اين شورا بايد اشکال شرعي يا خلاف قانون اساسي درطرح برجام ببيند درحالي که اين طرح الزاماتي را بر دولت تحميل مي کند و دراين خصوص بايد مجلس نظر بدهد.
نظر رسمی شورای نگهبان
اعضا یا عوامل اجرایی شورای نگهبان تا کنون نظر موافق یا مخالفی در خصوص برجام نداده اند. با این وجود، در مورد الزامات قانونی و حقوقی بررسی آن سخن گفته اند.
26 مردادماه، اولین بار پس از توافق وین، سیامک ره پیک معاون اجرایی شورای نگهبان در پاسخ به این سوال که اگر برجام در مجلس تایید شد ممکن است شورای نگهبان با آن موافقت کند یا خیر گفت: نمی توان پیش بینی کرد چون معلوم نیست مجلس می‌خواهد چه چیزی را تصویب یا رد کند برخی می‌گویند برجام قابل اصلاح یا ایراد گرفتن نیست ولی باید دید که مجلس چه چیزی را می‌خواهد تصویب کند که البته شورای نگهبان نسبت به رای آن نظر می‌دهد.
چندی بعد، در 16 شهریور ماه، نجات الله ابراهیمیان سخنگوی شورای نگهبان تاکید کرد: صرفنظر از چگونگی توصیف ماهیت برجام، مجلس همیشه می‌تواند نقش عام مداخله و قانونگذاری خود را داشته باشد؛ در واقع، نگاه من نسبت به حقوق اساسی این است که چه برجام را یک معاهده بین‌المللی بدانیم و چه ندانیم، مجلس اختیار تأثیرگذاری در این زمینه را خواهد داشت. او گفت: با توجه به اینکه در رابطه با برجام و مجلس، تاکنون نه درخواست تفسیر قانون اساسی توسط شورای نگهبان مطرح شده و نه مصوبه ای در این رابطه از سوی مجلس به شورا رسیده است، شورای نگهبان فعلا هیچ اظهارنظری در این رابطه ندارد.
آیت الله یزدی، رییس مجلس خبرگان و از اعضای شورای نگهبان نیز پس از تصویب فوریت طرح اجرای برجام گفته بود: اگر مجلس، مصوبه ای هم در این زمینه داشته باشد باید به تأیید شورای محترم نگهبان برسد که قطعاً آنجا هم با حساسیت و رعایت مصالح عالی نظام تصمیم گیری خواهد شد. از نظر مقررات عمومی هم شورای عالی امنیت ملی به عنوان مسؤول این قضیه تا مصوباتش به تأیید مقام معظم رهبری نرسد رسمیت قانونی پیدا نمی کند.
مرد فشارناپذیر
آیت الله احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان به فشارهای سیاسی از سوی جناح های مختلف عادت دارد. دست کم، در هر انتخاباتی، این فشارها برای تایید یا رد صلاحیت برخی کاندیداها تشدید می شود.
با این وجود، مواضع او و عملکردش نشان داده است که تحت تاثیر این فشارها تصمیم گیری نمی کند. اگرچه گاهی برخی اظهارنظرها واکنش های تند او را به دنبال داشته و حتی مواضع سیاسی او نیز شفاف است، اما در شورای نگهبان رویه مورد قبول قانونی را پیگیری کرده است. گواه این موضوع، ردصلاحیت کاندیداهای سرشناس دو جناح عمده سیاسی، در انتخابات مختلف است.
دبیر شورای نگهبان تا کنون درباره نحوه بررسی طرح برجام در این شورا اظهارنظر نکرده، اما سوابق یادشده نشان می دهد بعید است رویه او تغییری کرده و تحت تاثیر فشارها قرار گیرد.
به گزارش گروه سیاسی صراط، فشارهای جانبی به شورای نگهبان در خصوص این طرح، البته از مدتی قبل توسط هر دو گروه موافقان و مخالفان برجام آغاز شده است.
مخالفان
محمد دهقان عضو هیات رئیسه مجلس هفته گذشته پس از تصویب یک فوریت طرح مذکور گفته بود: برخی خطوط قرمز مورد تاکید رهبر انقلاب که جزء سیاست‌های کلی نظام محسوب می‌شود در طرح یک فوریتی مجلس در خصوص برجام لحاظ نشده و به این خاطر احتمال رد این مصوبه در شورای نگهبان وجود دارد.
ابوالفضل ابوترابی، عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس هم پس از تصویب کلیات طرح اجرای برجام گفته بود: براساس برجام تحریم ها در کشور برداشته نخواهد شد، بیش از ۷۰ درصد از تحریم ها تعلیق و بعد از ۱۰ تا ۲۵ سال لغو خواهند شد در صورتی که جمهوری اسلامی ایران به موجب این توافق موظف شده که به یکباره فعالیت های هسته ای خود را متوقف کند.
ابوترابی از این اظهارنظر خود نتیجه گیری کرده بود که "طرح مجلس بدون توجه به ابهامات برجام تهیه شده" و "اگر طرح مجلس اصلاح نشود صددرصد از سوی شورای نگهبان رد خواهد شد."
دولت و موافقان
در میان دولتی ها، سیدعباس عراقچی معاون وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد کشورمان، یک روز پس از تصویب کلیات طرح اجرای برجام در مجلس گفته بود که اگر این طرح به تصویب نهایی برسد مرحله شورای نگهبان را نیز باید طی کند تا به صورت قانون درآید. در آن صورت می توان گفت که مراحل قانونی مربوط به برجام در ایران طی شده و آماده خواهیم بود وارد مرحله بعدی شویم که به عنوان روز تصویب ثبت می شود و آغاز ورود به مرحله جدید خواهد بود.
این اظهارات نشان می دهد تایید طرح مذکور در شورای نگهبان، برای دولت اهمیت خاصی دارد حتی با وجود اینکه هیات وزیران حاضر نشده بود، برجام را به شکل لایحه به مجلس ارائه کند.
اظهارات مجید انصاری معاون پارلمانی حسن روحانی را هم باید در همین راستا ارزیابی کرد که پس از جلسه مجلس در روز یکشنبه، از مجلس و شورای نگهبان تقاضا کرد که در ظرف زمانی، طرح اجرای برجام تصویب و تائید شود و گفت: دولت هم به قانون عمل می‌کند و منتظر تصویب قانون می‌ماند. او مدعی شد: همه می‌دانند که دولت قانونگرا است و از افتخارات دولت تدبیر و امید این است که قانون گرایی و احترام به مجلس را از آغاز سرلوحه کار خود قرار داده است.
در میان نمایندگان موافق برجام عابد فتاحي پس از تصویب کلیات طرح گفته بود: من فکر ميکنم طرح برجام علاوه بر شوراي نگهبان هرجاي ديگري هم برود تاييد مي شود چون اين طرح برخلاف نظام، کشور و منافع ملي نيست بنابراين بنده اين راي مجلس را به رهبر معظم انقلاب و ملت ايران تبريک مي گويم.
منصور حقیقت پور که عضو کمیسیون برجام و یکی از5 عضوی بود که با گزارش نهایی کمیسیون مخالفت کردند و باینه جداگانه ای دادند، موضعی محتاطانه تر از فتاحی گرفته است. حقیقت پور یک روز پس از تصویب کلیات اجرای برجام، گفته بود: این طرح پس از بسته شدن به شورای نگهبان خواهد رفت و نمی دانیم نظر شورای محترم نگهبان چه خواهد بود و اگر شورای نگهبان تصویب کند احتمالا به ۲۶ مهر می رسد که مهلت معین شده در برجام است و احتمال دارد شورای نگهبان نظراتی داشته باشد که طبق قانون باید آن را اعمال کند .
بر خلاف او، عليرضا محجوب با قاطعیت گفته است: دليلي براي رد طرح برجام از سوي شوراي نگهبان وجود ندارد چراکه اين شورا بايد اشکال شرعي يا خلاف قانون اساسي درطرح برجام ببيند درحالي که اين طرح الزاماتي را بر دولت تحميل مي کند و دراين خصوص بايد مجلس نظر بدهد.
نظر رسمی شورای نگهبان
اعضا یا عوامل اجرایی شورای نگهبان تا کنون نظر موافق یا مخالفی در خصوص برجام نداده اند. با این وجود، در مورد الزامات قانونی و حقوقی بررسی آن سخن گفته اند.
26 مردادماه، اولین بار پس از توافق وین، سیامک ره پیک معاون اجرایی شورای نگهبان در پاسخ به این سوال که اگر برجام در مجلس تایید شد ممکن است شورای نگهبان با آن موافقت کند یا خیر گفت: نمی توان پیش بینی کرد چون معلوم نیست مجلس می‌خواهد چه چیزی را تصویب یا رد کند برخی می‌گویند برجام قابل اصلاح یا ایراد گرفتن نیست ولی باید دید که مجلس چه چیزی را می‌خواهد تصویب کند که البته شورای نگهبان نسبت به رای آن نظر می‌دهد.
چندی بعد، در 16 شهریور ماه، نجات الله ابراهیمیان سخنگوی شورای نگهبان تاکید کرد: صرفنظر از چگونگی توصیف ماهیت برجام، مجلس همیشه می‌تواند نقش عام مداخله و قانونگذاری خود را داشته باشد؛ در واقع، نگاه من نسبت به حقوق اساسی این است که چه برجام را یک معاهده بین‌المللی بدانیم و چه ندانیم، مجلس اختیار تأثیرگذاری در این زمینه را خواهد داشت. او گفت: با توجه به اینکه در رابطه با برجام و مجلس، تاکنون نه درخواست تفسیر قانون اساسی توسط شورای نگهبان مطرح شده و نه مصوبه ای در این رابطه از سوی مجلس به شورا رسیده است، شورای نگهبان فعلا هیچ اظهارنظری در این رابطه ندارد.
آیت الله یزدی، رییس مجلس خبرگان و از اعضای شورای نگهبان نیز پس از تصویب فوریت طرح اجرای برجام گفته بود: اگر مجلس، مصوبه ای هم در این زمینه داشته باشد باید به تأیید شورای محترم نگهبان برسد که قطعاً آنجا هم با حساسیت و رعایت مصالح عالی نظام تصمیم گیری خواهد شد. از نظر مقررات عمومی هم شورای عالی امنیت ملی به عنوان مسؤول این قضیه تا مصوباتش به تأیید مقام معظم رهبری نرسد رسمیت قانونی پیدا نمی کند.
مرد فشارناپذیر
آیت الله احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان به فشارهای سیاسی از سوی جناح های مختلف عادت دارد. دست کم، در هر انتخاباتی، این فشارها برای تایید یا رد صلاحیت برخی کاندیداها تشدید می شود.
با این وجود، مواضع او و عملکردش نشان داده است که تحت تاثیر این فشارها تصمیم گیری نمی کند. اگرچه گاهی برخی اظهارنظرها واکنش های تند او را به دنبال داشته و حتی مواضع سیاسی او نیز شفاف است، اما در شورای نگهبان رویه مورد قبول قانونی را پیگیری کرده است. گواه این موضوع، ردصلاحیت کاندیداهای سرشناس دو جناح عمده سیاسی، در انتخابات مختلف است.
دبیر شورای نگهبان تا کنون درباره نحوه بررسی طرح برجام در این شورا اظهارنظر نکرده، اما سوابق یادشده نشان می دهد بعید است رویه او تغییری کرده و تحت تاثیر فشارها قرار گیرد.
