صراط:تلویزیون در دور جدید با کسی شوخی ندارد و در برابر اشتباهات برنامه‌سازانش سکوت نکرده و به آنها اخطار می‌دهد.
اگر بخواهیم سیر برنامه سازی در سازمان صداوسیما و اشتباهات و گافهای مجریان و برنامه سازان را مورد واکاوی قرار دهیم، قطعا به موارد بسیار زیادی می رسیم.
اما اگر بخواهیم موارد جریان ساز و مهم را بررسی کنیم؛ اولین ماجرا به زمانی برمی گردد که یک شنونده رادیویی الگوی خود به عنوان یک زن مسلمان ایرانی را اوشین می داند!
به نقل روزنامه کیهان در خصوص این مسئله؛ هشتم بهمن ماه سال67 و به مناسبت تولد حضرت زهرا (سلام الله علیها) و روز زن، رادیوی جمهوری اسلامی ایران در برنامه‌ای به نام سلام، صبح به خیر در گزارشی از مخاطبینش می‌پرسد: به نظر شما الگوی امروز زنان ایرانی چه کسی است؟. اکثر مخاطبین، حضرت فاطمه را الگوی خود معرفی می‌نمایند اما یکی از مصاحبه‌شوندگان در کمال تعجب می‌گوید: «الگوی مناسب زنان ایرانی اوشین است!». اوشین نام شخصیت اصلی داستان سریالی ژاپنی به نام سالهای دور از خانه بود که آن روزها از سیما پخش می‌شد. حضرت روح الله (ره) فردای آن روز در واکنش به این ماجرای موهن، طی پیامی رسمی و علنی به شدت محمد هاشمی (رئیس وقت صدا و سیما) را مورد عتاب قرار می‌دهند و می فرمایند:
آقای محمد هاشمی
مدیرعامل صدا و سیمای جمهوری اسلامی
با کمال تاسف و تأثر روز گذشته (روز شنبه 8 بهمن) از صدای جمهوری اسلامی مطلبی در مورد الگوی زن پخش گردیده است که انسان شرم دارد بازگو نماید. فردی که این مطلب را پخش کرده است تعزیر و اخراج می‌گردد و دست‌اندرکاران آن تعزیر خواهند شد. در صورتی که ثابت شود قصد توهین درکار بوده است، بلاشک فرد توهین‌کننده محکوم به اعدام است. اگر بار دیگر از این گونه قضایا تکرار گردد، موجب تنبیه و توبیخ و مجازات شدید و جدی مسئولین بالای صدا و سیما خواهد شد. البته در تمامی زمینه‌ها قوه قضاییه اقدام می‌نماید. (صحیفه نور ، جلد 21 : ص 76)
بعدها 4 تن از دست‌اندرکاران آن برنامه از جمله مدیر گروه معارف، سردبیر برنامه‌های ویژه عقیدتی سیاسی، مسئول نظارت بر برنامه به 4 سال حبس تعزیری و 40 ضربه شلاق محکوم شدند.
همین موضوع باعث تا صداوسیما از مدیران گرفته تا بدنه حواسشان را حسابی جمع کنند تا منجر به گاف های این چنینی نشود.
البته یک نکته مهم دیگر نیز در این میان کم بودن وسایل ارتباط جمعی در سالهای ریاست محمد هاشمی و علی لاریجانی است.
تقریبا می توان گفت در دوران لاریجانی اتفاق خاصی که منجر به عذرخواهی شود، نیافتاد و تنها دو برنامه «چراغ» و «هویت» بود که با موضوع شبیخون فرهنگی ساخته شد اما با اعتراض جریان روشنفکری مواجه شد که در نهایت منجر به دفاع تمام و کمال لاریجانی از این 2 برنامه شد.
اما دوران ضرغامی هم به سبب بسط وسایل ارتباط جمعی و همچنین پوست اندازی تلویزیون در برنامه سازی با شکل و شمایل متفاوتی از اظهارنظرها مواجه شد.
در طول دوران 10 سال ریاست ضرغامی فراز و نشیب های بسیاری بر برنامه سازان گذشت. از جمله مواردی که می توان به توبیخ تلویزیون اشاره کرد، مصاحبه فرزاد حسنی با سردار رادان در برنامه کوله پشتی است. این برنامه سال 86 روی آنتن رفت و منجر شد تا از فردا شب این گفت و گو امیرحسین مدرس جای فرزاد حسنی را در این برنامه بگیرد. هیچ اعلام نظر رسمی هم از هیچ کدام از بخش های تلویزیون مبنی بر ممنوع التصویری فرزاد حسنی نشد.
در این سالها هم اگر گافی روی آنتن تلویزیون یا رادیو روی می داد، صداوسیما ترجیح می داد بدون خبری کردن آن، به کار خود ادامه دهد. مانند ماجرای مبینا نصیری که در 10 مهر سال 92 روی داد.
خانم مجری در حال خواندن پیامک ها بود که از خواندن یک کلمه صرف نظر کرد اما مجری (علی مرادی) کوتاه نیامد و اصرار کرد که او از خواندن چه کلمه ای صرف نظر کرده و در نهایت نصیری روی آنتن زنده خطاب به مجری گفت: «شما جیگر دوست دارید؟!»
همین موضوع منجر به کنار گذاشتن مبینا نصیری شد و او به تازگی با اجرای سیمای خانواده به آنتن تلویزیون برگشته است.
اما در دوران ریاست محمد سرافراز و مدیریت علی اصغر پورمحمدی؛ توبیخ های تلویزیون سر و شکل دیگری به خود گرفته است.
آغازگر این ماجرا نیز برنامه پرمخاطب «ماه عسل» با اجرای «احسان علیخانی» بود.
علیخانی در «ماه عسل» امسال دست به انتخاب چند مهمان کرد که برای او دردسر ساز شد. اولی جوانی بود که به خاطر رسیدن به عشقش خود را از بالکن طبقه دوم خانه شان به پایین پرت کرده بود و دومی خانمی بود که تحت عنوان پُزر به برنامه آمد.
حضور این زن که به گفته خود به عروس های جوان یاد می داد که چگونه برای عکاسی ژست بگیرند و البته عکس های فراوانی از وی به عنوان مدلینگ در فضای مجازی موجود بود، پورمحمدی را دست به جیب کرد تا اولین کارت قرمز در دوران معاونت سیمایی خود را بیرون بکشد.
علی‌اصغر پورمحمدی معاون سیمای جمهوری اسلامی در نامه‌ای ضمن تذکر به مدیر شبکه سه، خواستار توبیخ عوامل انتخاب مهمانان نامناسب در برنامه ماه عسل شد.
در نامه او خطاب به میرحسینی مدیر شبکه سه سیما آمده بود: برنامه ماه عسل از برنامه‌های معنوی، تاثیرگذار و پرمخاطب رسانه ملی در ماه مبارک رمضان محسوب می‌شود که دست‌اندرکاران آن توانسته‌اند با تلاش چندساله اوقات خوبی را برای مردم عزیز ایران بخصوص روزه‌داران مومن فراهم کنند. اما امسال علی‌رغم جدیت جنابعالی و گروه برنامه‌ساز برای افزایش کیفیت و محتوای این برنامه و توجه ویژه به انتخاب بهتر سوژه‌ها و میهمانان مناسب که نسبت به سالهای گذشته از جذابیت و تاثیر بیشتری برخوردارند، متاسفانه دو برنامه و دو انتخاب غلط در ماه عسل امسال از شیرینی و شهد این زحمات کاسته است و موضوعات و مفاهیمی مطرح شده است که نه در ماه عسل که در هیچ‌یک از برنامه‌های دیگر سیما نیز جایی ندارند.
از آن‌جا که تکرار این‌گونه اشتباهات قابل اغماض نیست، با تذکر به جنابعالی، لازم است ضمن توبیخ عوامل آن انتخاب غلط، با نظارت موثر بر تصحیح، ارتقا و ادامه مسیر خوش‌سابقه این برنامه اهتمام کنید.»
اما کارت دوم هم از قضا به یک مجری دیگر تلویزیون رسید. «علی ضیاء» که در جمعی خصوصی هنگام تماشای مسابقه میان دو تیم پیروزی و استقلال و پس از به ثمر رسیدن گل مساوی پیروزی در دقایق آخر بازی خطاب به مظلومی شعر نامناسبی خوانده بود، کارت قرمز دوم را از آن خود کرد.
«علی‌اصغر پورمحمدی» در گفت‌وگو با خبرنگار رادیو و تلویزیون فارس گفت: علی ضیاء تا اطلاع ثانوی ممنوعالتصویر شده و اجازه اجرای برنامه در صداوسیما ندارد.
وی ادامه داد: حضور در یک مهمانی واقع در یک رستوران، توهین به تیم استقلال و توهین به مربی تیم استقلال دلایلی است که منجر به ممنوعالتصویری علی ضیاء شده است.
معاون سیما درباره مدت زمان این ممنوعالتصویری گفت: زمان در نظر گرفته شده مشخص نیست. پرونده ایشان در کمیته انضباطی مجریان صداوسیما مطرح شده تا بررسی شود و پس از بررسی موضوع مشخص می‌شود که تا کی ممنوعالتصویر خواهد بود.
وی همچنین درباره برنامه «امشب» که قرار بود سری جدید آن نیز با اجرای علی ضیاء روی شبکه یک سیما برود، توضیح داد: سری جدید به روال سابق خود می‌تواند به روی آنتن برود ولی قطعاً مجری آن فرد دیگری خواهد بود.
پورمحمدی در پایان گفت: ممنوع بودن حضور علی ضیاء شامل تلویزیون، رادیو و حتی مراکز استان‌ها است.
اما کارت قرمز سوم به گروه سه نفره «فیتیله» رسید. این گروه پس از 24 سال برنامه سازی موفق برای تلویزیون در پی اشتباهی سهوی منجر به آزرده خاطر شدن هموطنان آذری زبانمان شدند.
اقدامی که علاوه بر عذرخواهی رسمی محمد سرافراز رئیس رسانه ملی، 2 برکناری و توبیخ به همراه داشت.
این بار پورمحمدی به استودیوی خبر ساعت 14 شبکه یک سیما آمد تا از آذری زبانان عذرخواهی کند.
پورمحمدی در سخنانی گفت: برنامه سازان تلویزیون حق توهین به هیچ کدام از اقوام و مردم ایران را ندارند. به ویژه اقوام که جزو میراث فرهنگی ما هستند و خدمات ارزنده ای برای کشورمان داشته اند و جزو هویت ملی ایرانیان محسوب می شوند.
وی ادامه داد: این برنامه (فیتیله ای ها) تعطیل شد و چند نفر متخلفان هم توبیخ شدند.
قائم مقام پخش و کسانی که در جریان پخش بوده اند، توبیخ و از کار برکنار شده اند و احتمال اخراج آنها از سازمان صداوسیما هم وجود دارد.
پورمحمدی تصریح کرد: مدیر گروه کودک شبکه دو نیز توبیخ شده و پرونده وی در کمیته تخلفات عنوان و احتمال برکناری ایشان نیز مطرح شده است.
معاون سیما در پاسخ به این سوال که چه تمهیداتی برای تشدید نظارت ها بر برنامه های سیما اندیشیده اید؟ پاسخ داد: به دستور دکتر سرافراز، بسیاری از برنامه های سیما که قبلا زنده بودند، به خاطر همین مسائل تولیدی شده اند.
وی افزود: آئین نامه پخش و تولید در حال بازنگری است و با کمیته تخلفات هم جلساتی داشته ایم که با متخلفین برخورد جدی تری داشته باشند.
وی در پایان سخنان خود ضمن عذرخواهی از مردم ایران به خاطر اتفاق روی داده در برنامه فیتیله ای ها، گفت: از مردم ایران معذرت خواهی می کنم. خصوصا از آذری زبان ها، زنجانی ها، همدانی ها و کسانی که با زبان ترکی صحبت می کنند و برنامه های ما را می بینند.
باید دید با توجه به رویکرد جدید رسانه ملی در مواجهه با گاف های این چنینی، برنامه سازان تا چه اندازه حواسشان را جمع می کنند و آیا در آینده نیز با حوادث اینچنینی روی آنتن تلویزیون خواهیم بود یا نه.
اگر بخواهیم سیر برنامه سازی در سازمان صداوسیما و اشتباهات و گافهای مجریان و برنامه سازان را مورد واکاوی قرار دهیم، قطعا به موارد بسیار زیادی می رسیم.
اما اگر بخواهیم موارد جریان ساز و مهم را بررسی کنیم؛ اولین ماجرا به زمانی برمی گردد که یک شنونده رادیویی الگوی خود به عنوان یک زن مسلمان ایرانی را اوشین می داند!
به نقل روزنامه کیهان در خصوص این مسئله؛ هشتم بهمن ماه سال67 و به مناسبت تولد حضرت زهرا (سلام الله علیها) و روز زن، رادیوی جمهوری اسلامی ایران در برنامه‌ای به نام سلام، صبح به خیر در گزارشی از مخاطبینش می‌پرسد: به نظر شما الگوی امروز زنان ایرانی چه کسی است؟. اکثر مخاطبین، حضرت فاطمه را الگوی خود معرفی می‌نمایند اما یکی از مصاحبه‌شوندگان در کمال تعجب می‌گوید: «الگوی مناسب زنان ایرانی اوشین است!». اوشین نام شخصیت اصلی داستان سریالی ژاپنی به نام سالهای دور از خانه بود که آن روزها از سیما پخش می‌شد. حضرت روح الله (ره) فردای آن روز در واکنش به این ماجرای موهن، طی پیامی رسمی و علنی به شدت محمد هاشمی (رئیس وقت صدا و سیما) را مورد عتاب قرار می‌دهند و می فرمایند:
آقای محمد هاشمی
مدیرعامل صدا و سیمای جمهوری اسلامی
با کمال تاسف و تأثر روز گذشته (روز شنبه 8 بهمن) از صدای جمهوری اسلامی مطلبی در مورد الگوی زن پخش گردیده است که انسان شرم دارد بازگو نماید. فردی که این مطلب را پخش کرده است تعزیر و اخراج می‌گردد و دست‌اندرکاران آن تعزیر خواهند شد. در صورتی که ثابت شود قصد توهین درکار بوده است، بلاشک فرد توهین‌کننده محکوم به اعدام است. اگر بار دیگر از این گونه قضایا تکرار گردد، موجب تنبیه و توبیخ و مجازات شدید و جدی مسئولین بالای صدا و سیما خواهد شد. البته در تمامی زمینه‌ها قوه قضاییه اقدام می‌نماید. (صحیفه نور ، جلد 21 : ص 76)
بعدها 4 تن از دست‌اندرکاران آن برنامه از جمله مدیر گروه معارف، سردبیر برنامه‌های ویژه عقیدتی سیاسی، مسئول نظارت بر برنامه به 4 سال حبس تعزیری و 40 ضربه شلاق محکوم شدند.
همین موضوع باعث تا صداوسیما از مدیران گرفته تا بدنه حواسشان را حسابی جمع کنند تا منجر به گاف های این چنینی نشود.
البته یک نکته مهم دیگر نیز در این میان کم بودن وسایل ارتباط جمعی در سالهای ریاست محمد هاشمی و علی لاریجانی است.
تقریبا می توان گفت در دوران لاریجانی اتفاق خاصی که منجر به عذرخواهی شود، نیافتاد و تنها دو برنامه «چراغ» و «هویت» بود که با موضوع شبیخون فرهنگی ساخته شد اما با اعتراض جریان روشنفکری مواجه شد که در نهایت منجر به دفاع تمام و کمال لاریجانی از این 2 برنامه شد.
اما دوران ضرغامی هم به سبب بسط وسایل ارتباط جمعی و همچنین پوست اندازی تلویزیون در برنامه سازی با شکل و شمایل متفاوتی از اظهارنظرها مواجه شد.
در طول دوران 10 سال ریاست ضرغامی فراز و نشیب های بسیاری بر برنامه سازان گذشت. از جمله مواردی که می توان به توبیخ تلویزیون اشاره کرد، مصاحبه فرزاد حسنی با سردار رادان در برنامه کوله پشتی است. این برنامه سال 86 روی آنتن رفت و منجر شد تا از فردا شب این گفت و گو امیرحسین مدرس جای فرزاد حسنی را در این برنامه بگیرد. هیچ اعلام نظر رسمی هم از هیچ کدام از بخش های تلویزیون مبنی بر ممنوع التصویری فرزاد حسنی نشد.
در این سالها هم اگر گافی روی آنتن تلویزیون یا رادیو روی می داد، صداوسیما ترجیح می داد بدون خبری کردن آن، به کار خود ادامه دهد. مانند ماجرای مبینا نصیری که در 10 مهر سال 92 روی داد.
خانم مجری در حال خواندن پیامک ها بود که از خواندن یک کلمه صرف نظر کرد اما مجری (علی مرادی) کوتاه نیامد و اصرار کرد که او از خواندن چه کلمه ای صرف نظر کرده و در نهایت نصیری روی آنتن زنده خطاب به مجری گفت: «شما جیگر دوست دارید؟!»
همین موضوع منجر به کنار گذاشتن مبینا نصیری شد و او به تازگی با اجرای سیمای خانواده به آنتن تلویزیون برگشته است.
اما در دوران ریاست محمد سرافراز و مدیریت علی اصغر پورمحمدی؛ توبیخ های تلویزیون سر و شکل دیگری به خود گرفته است.
آغازگر این ماجرا نیز برنامه پرمخاطب «ماه عسل» با اجرای «احسان علیخانی» بود.
علیخانی در «ماه عسل» امسال دست به انتخاب چند مهمان کرد که برای او دردسر ساز شد. اولی جوانی بود که به خاطر رسیدن به عشقش خود را از بالکن طبقه دوم خانه شان به پایین پرت کرده بود و دومی خانمی بود که تحت عنوان پُزر به برنامه آمد.
حضور این زن که به گفته خود به عروس های جوان یاد می داد که چگونه برای عکاسی ژست بگیرند و البته عکس های فراوانی از وی به عنوان مدلینگ در فضای مجازی موجود بود، پورمحمدی را دست به جیب کرد تا اولین کارت قرمز در دوران معاونت سیمایی خود را بیرون بکشد.
علی‌اصغر پورمحمدی معاون سیمای جمهوری اسلامی در نامه‌ای ضمن تذکر به مدیر شبکه سه، خواستار توبیخ عوامل انتخاب مهمانان نامناسب در برنامه ماه عسل شد.
در نامه او خطاب به میرحسینی مدیر شبکه سه سیما آمده بود: برنامه ماه عسل از برنامه‌های معنوی، تاثیرگذار و پرمخاطب رسانه ملی در ماه مبارک رمضان محسوب می‌شود که دست‌اندرکاران آن توانسته‌اند با تلاش چندساله اوقات خوبی را برای مردم عزیز ایران بخصوص روزه‌داران مومن فراهم کنند. اما امسال علی‌رغم جدیت جنابعالی و گروه برنامه‌ساز برای افزایش کیفیت و محتوای این برنامه و توجه ویژه به انتخاب بهتر سوژه‌ها و میهمانان مناسب که نسبت به سالهای گذشته از جذابیت و تاثیر بیشتری برخوردارند، متاسفانه دو برنامه و دو انتخاب غلط در ماه عسل امسال از شیرینی و شهد این زحمات کاسته است و موضوعات و مفاهیمی مطرح شده است که نه در ماه عسل که در هیچ‌یک از برنامه‌های دیگر سیما نیز جایی ندارند.
از آن‌جا که تکرار این‌گونه اشتباهات قابل اغماض نیست، با تذکر به جنابعالی، لازم است ضمن توبیخ عوامل آن انتخاب غلط، با نظارت موثر بر تصحیح، ارتقا و ادامه مسیر خوش‌سابقه این برنامه اهتمام کنید.»
اما کارت دوم هم از قضا به یک مجری دیگر تلویزیون رسید. «علی ضیاء» که در جمعی خصوصی هنگام تماشای مسابقه میان دو تیم پیروزی و استقلال و پس از به ثمر رسیدن گل مساوی پیروزی در دقایق آخر بازی خطاب به مظلومی شعر نامناسبی خوانده بود، کارت قرمز دوم را از آن خود کرد.
«علی‌اصغر پورمحمدی» در گفت‌وگو با خبرنگار رادیو و تلویزیون فارس گفت: علی ضیاء تا اطلاع ثانوی ممنوعالتصویر شده و اجازه اجرای برنامه در صداوسیما ندارد.
وی ادامه داد: حضور در یک مهمانی واقع در یک رستوران، توهین به تیم استقلال و توهین به مربی تیم استقلال دلایلی است که منجر به ممنوعالتصویری علی ضیاء شده است.
معاون سیما درباره مدت زمان این ممنوعالتصویری گفت: زمان در نظر گرفته شده مشخص نیست. پرونده ایشان در کمیته انضباطی مجریان صداوسیما مطرح شده تا بررسی شود و پس از بررسی موضوع مشخص می‌شود که تا کی ممنوعالتصویر خواهد بود.
وی همچنین درباره برنامه «امشب» که قرار بود سری جدید آن نیز با اجرای علی ضیاء روی شبکه یک سیما برود، توضیح داد: سری جدید به روال سابق خود می‌تواند به روی آنتن برود ولی قطعاً مجری آن فرد دیگری خواهد بود.
پورمحمدی در پایان گفت: ممنوع بودن حضور علی ضیاء شامل تلویزیون، رادیو و حتی مراکز استان‌ها است.
اما کارت قرمز سوم به گروه سه نفره «فیتیله» رسید. این گروه پس از 24 سال برنامه سازی موفق برای تلویزیون در پی اشتباهی سهوی منجر به آزرده خاطر شدن هموطنان آذری زبانمان شدند.
اقدامی که علاوه بر عذرخواهی رسمی محمد سرافراز رئیس رسانه ملی، 2 برکناری و توبیخ به همراه داشت.
این بار پورمحمدی به استودیوی خبر ساعت 14 شبکه یک سیما آمد تا از آذری زبانان عذرخواهی کند.
پورمحمدی در سخنانی گفت: برنامه سازان تلویزیون حق توهین به هیچ کدام از اقوام و مردم ایران را ندارند. به ویژه اقوام که جزو میراث فرهنگی ما هستند و خدمات ارزنده ای برای کشورمان داشته اند و جزو هویت ملی ایرانیان محسوب می شوند.
وی ادامه داد: این برنامه (فیتیله ای ها) تعطیل شد و چند نفر متخلفان هم توبیخ شدند.
قائم مقام پخش و کسانی که در جریان پخش بوده اند، توبیخ و از کار برکنار شده اند و احتمال اخراج آنها از سازمان صداوسیما هم وجود دارد.
پورمحمدی تصریح کرد: مدیر گروه کودک شبکه دو نیز توبیخ شده و پرونده وی در کمیته تخلفات عنوان و احتمال برکناری ایشان نیز مطرح شده است.
معاون سیما در پاسخ به این سوال که چه تمهیداتی برای تشدید نظارت ها بر برنامه های سیما اندیشیده اید؟ پاسخ داد: به دستور دکتر سرافراز، بسیاری از برنامه های سیما که قبلا زنده بودند، به خاطر همین مسائل تولیدی شده اند.
وی افزود: آئین نامه پخش و تولید در حال بازنگری است و با کمیته تخلفات هم جلساتی داشته ایم که با متخلفین برخورد جدی تری داشته باشند.
وی در پایان سخنان خود ضمن عذرخواهی از مردم ایران به خاطر اتفاق روی داده در برنامه فیتیله ای ها، گفت: از مردم ایران معذرت خواهی می کنم. خصوصا از آذری زبان ها، زنجانی ها، همدانی ها و کسانی که با زبان ترکی صحبت می کنند و برنامه های ما را می بینند.
باید دید با توجه به رویکرد جدید رسانه ملی در مواجهه با گاف های این چنینی، برنامه سازان تا چه اندازه حواسشان را جمع می کنند و آیا در آینده نیز با حوادث اینچنینی روی آنتن تلویزیون خواهیم بود یا نه.
