صراط: نقل قول‌هایی برای شهادت امام حسن مجتبی (ع) وجود دارد که یکی از این نقل قول‌ها مربوط به شهادت این امام در هفتم صفر و دیگری مربوط به 28 صفر است. آنچه در روایات آمده است این امام معصوم در سن 47 سالگی بر اثر خوردن زهر و مسمومیت ناشی از آن به شهادت رسیده و در قبرستان بقیع مدفون شده‌اند.
زندگی امام حسن مجتبی (ع) با فراز و نشیب‌های فراوانی روبه‌رو بوده است که از جمله رخدادهایی که در زندگی این امام معصوم در تاریخ بیش از پیش مطرح است، صلح امام حسن مجتبی (ع) با معاویه به شمار می‌رود که در این راستا با حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان و دلایل صلح امام حسن (ع) و تطبیق آن با مسائل روز به گفت‌و‌گو پرداختیم.
بخشندگی و کرامت در وجود همه ائمه اطهار (ع) وجود داشته است ولی جای تامل دارد که چرا به امام حسن (ع) لقب «کریم اهل‌بیت» داده شده است؟
پناهیان: یکی از دلایل ملقب شدن امام حسن مجتبی (ع) به «کریم اهل بیت» این بود که ایشان سنت سفره‌داری و پذیرایی کریمانه زائران خاندان اهل‌بیت (ع) را بنیان‌گذاری کردند.
امیرالمومنین (ع) باغ‌هایی را در اطراف مدینه ایجاد کرده بودند که در آن زمان میوه‌های آن به ثمر رسیده بود و امام حسن (ع) به صورت کریمانه به مدیریت این باغات و محصولات آن می‌پرداخت و با وجود اینکه امام (ع) پس از صلح، توسط معاویه دچار محدودیت و غربت خاصی شده بودند، رفتار اخلاقی میان مردم داشتند و همه این عوامل موجب شد که جلوه کریمانه آن حضرت بیش از دیگر امامان به چشم بیاید.
در حال حاضر مذاکرات ایران با غربی‌ها را می‌توان با صلح امام حسن(ع) تطبیق داد؟
پناهیان: اگر مذاکرات هسته‌ای را با صلح امام حسن (ع) تطبیق دهیم بسیار فاجعه‌آمیز است و این یک توهین بزرگ به ملت می‌شود، زیرا نامردی فرماندهان امام حسن(ع)، خیانت اطرافیان و ضعف ایمان مردم بود که صلح را به امام تحمیل کرد. اگر بگوییم مذاکرات مثل صلح امام حسن (ع) هست این افتخاری برای ملت ما نیست زیرا که این تطبیق تاریخی به این معناست که مردم ما به امام خود خیانت کرده و برای ادامه راه و مقاومت از خود ضعف نشان دادند که اگر کمی تامل کنیم متوجه می‌شویم به هیچ وجه اوضاع صلح امام حسن (ع) مشابهتی با شرایط ما و آنچه در زمان ما می‌گذرد ندارد، زیرا ما الان در اوج اقتدار و انگیزه برای دفاع از حق و مقاومت هستیم. تطابق این دو واقعه باهم شایسته و صحیح نیست.
شبهه‌ای به تازگی در فضای مجازی توسط معاندین مطرح شده که مضمون آن چنین است؛ «چرا امام حسن (ع) صلح کردند و برای مقابله با معاویه قیام نکردند» پاسخ اسناد و قرائن تاریخی به این شبهه چیست؟
پناهیان: علت این اتفاق برای این بود که در وهله نخست، امام معصوم (ع) یاری برای مقابله با دشمن نداشتند و سپس با توجه به اینکه ائمه معصومین (ع ) اتمام حجت و روشنگری را یکی از وظایف خود می‌دانند، امام حسن (ع) می‌خواستند حجت بر مردم تمام شود. همچنین معاویه برخی نکات ظاهری را از لحاظ سیاسی رعایت می‌کرد به همین دلیل توانسته بود توجه مردم را به خود جلب کند و صلح امام حسن (ع) فرصتی بود تا مردم درک کنند که رفتار سیاسی معاویه در نهایت به نفعشان نخواهد بود. مردم نتایج حکومت معاویه را در حکومت یزید و در جریان واقعه کربلا مشاهده کردند و به باطن حکومت معاویه پی‌بردند ولی این زمان برای فهم چنین مسئله‌ای دیر شده بود.
چرا حماسه عاشورای حسینی را امتداد صلح امام حسن (ع) می‌دانند؟
پناهیان: واقعه عاشورا مثل صلح امام حسن (ع) در مسیر روشنگری و اتمام حجت با مسلمین بود، در یک زمان روشنگری با صلح صورت می‌گیرد و در یک زمان با قیام؛ اگر معاویه مثل یزید با بی‌احترامی با امام حسن (ع) برخورد می‌کرد و عزت امام معصوم (ع) را حفظ نمی‌کرد به طور قطع امام حسن (ع) هم مقابل معاویه ایستادگی می‌کرد و برعکس آن هم ممکن بود رخ بدهد یعنی اگر یزید مثل معاویه احترام و عزت امام حسین (ع) را حتی به صورت ظاهری حفظ می‌کرد، ممکن بود کار به صلحی شبیه صلح امام حسن (ع) نرسد ولی کار به نبرد عاشورا هم نمی‌رسید. آنچه که مهم و قابل تامل است اینکه صلح امام حسن (ع) غریبانه اما عزت مندانه بود و حفظ عزت نیز یکی از مشترکات صلح و قیام این دو امام بود که در امتداد هم قرار داشت.
