صراط: مراسم رونمایی کتاب «گلاب و گل» اشعار آیینی علی انسانی با حضور جمعی زیادی از اهالی فرهنگ، شاعران، مداحان اهل بیت برگزار شد.
مراسم رونمایی کتاب «گلاب و گل» مجلد دوم سروده های استاد «علی انسانی» شاعر و مدیحه سرا اهل بیت(ع) به همت فرهنگسراهای رسانه و خاوران، شامگاه یکشنبه یکم آذر با حضور حجت الاسلام و المسلمین طباطبایی، حجت الاسلام و المسلمین ابوترابی فرد نایب رییس مجلس شورای اسلامی، غلامعلی حداد عادل، حجت الاسلام و المسلمین کازرونی، مجتبی رحماندوست، حجت الاسلام و المسلمین زائری، علیرضا بکایی دبیر شورای معارف سازمان صدا و سیما، مهدی افضلی مدیرعامل موسسه توسعه هنرهای معاصر و جمعی از مداحان و پیرغلامان اهل بیت(ع) همچون منصور ارضی، حسین آهی، غلامحسین سازگار و شاعران موسوی گرمارودی، محمدعلی مجاهدی، فاضل نظری و امیری اسفندقه در سالن اجتماعات مجموعه فرهنگی رفاه برگزار شد.
محمدعلی مجاهدی شاعر و محقق شعر آیینی در این مراسم با بیان این که برپایی چنین جلساتی می تواند یکی از مصادیق تعظیم شعائر اسلامی باشد، گفت: قلمرو شعر آیینی تنها به شعر ولایی محدود نمی شود و هر موضوعی که به نحوی متأثر از قرآن کریم و روایات باشد، از شعر توحیدی گرفته تا موضوعات حکمت، معرفت، اخلاق، استقامت، شهادت، مقاومت و ... همه در باب شعر آیینی قابل گنجاندن است. این قلمرو وسیع اگر به درستی شناخته شود، آن وقت است که به عظمت شعر دینی در شعر فارسی پی خواهیم برد.
وی در ادامه با اشاره به تاریخچه شعر آیینی به نقد و بررسی کتاب شعر «گلاب و گل» پرداخت و افزود: استاد انسانی از چهره‌های پرآوازه، مطرح و ماندگار شعر آیینی روزگار ما هست و آثاری که وی آفریده چه در مجموعه اول و چه در مجموعه دوم که به نظرم مجموعه دوم متین‌تر نیز است، انصافا توانسته نمونه‌های فاخری از شعر ولایی و‌آیینی را ارائه بدهد.
وی به چند شعر خوب این مجموعه اشاره کرد و گفت: غزل بیداری ملت‌ها، غزل گروه تفحص، غزل چنان کوه ، همچنین قطعه میعاد سربه‌داران از محتوا و ساختار قوی برخوردار است.
حجت الاسلام و المسلمین کازرونی نیز در این مراسم با بیان این که محبت اهل بیت(ع) رکن و اساس دین است و هیچ فریضه‌ای قابلیت همراهی با این موضوع را ندارد، اظهارداشت: اگر بخواهیم مدافعان اهل بیت و ولایت را با عالمان و فقیهان و فلاسفه دیگر مقایسه کنم. شاید در یک نگاه عظمت این بزرگان بالاتر باشد، اما مدافعان اهل بیت(ع) مقام بالاتری دارند.
وی ادامه داد: کسی که برای تثبیت هنر ولایت از شعر استفاده کند، به درستی راه را انتخاب کرده است. معرفت و ولایت رکن دین است و شاعری به ترویج و تبلیغ محبت اهل بیت می پردازد، جایگاه ویژه‌ای دارد.
حجت الاسلام کازرونی تصریح کرد: اگر دفاع از ولایت با معرفت، اخلاص، عشق، یک سوز درونی و عبور از شهرک شهرت همراه شود، حاصل آن می تواند شخصی به مانند علی انسانی شود. وی اگر از منظر اخلاص و عشق به اهل بیت(ع) بی‌نظیر نباشد، کم‌نظیر است.
انسانی در شعر خود باده کهن را در جام نو ریخته است
غلامعلی حدادل عادل نماینده مجلس و رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این مراسم با اشاره به این که جا داشت که در میان عاشورا و اربعین حسینی از شاعرانی که در دریای دُر شعر پارسی را به پای اهل بیت ریخته‌اند، قدردانی شود، گفت: قبل از اینکه در مقام عظمت شاعران مرثیه‌سرا سخن بگوییم، باید از مقام اهل بیت(ع) و به ویژه از کربلا، عاشورا و حماسه حسینی صحبت کنیم. عظمت حماسه حسینی است که به شاعران عزت می‌بخشد.
وی افزود: یک لحظه با یادآوری آنچه در 37-38 سال اخیر که به برکت انقلاب حسینی در جامعه ما ایجاد شده است، نگاه کنید. همچنین عظمت امروز ایران اسلامی را درنظر بگیرید؛ آن وقت ببینید زندگی امروز ما و نظام‌مان چه پیوندی با انقلاب حسینی دارد. آن وقت است که معلوم می‌شود،شاعر و مداحی که شعر خود را وقف این آستان کرده است، چه ارزشی دارد.
حداد عادل تاکید کرد: ما در حماسه حسینی ابعاد گوناگون می‌بینیم که می‌توان به سه جنبه عقلانی، انسانی و الهی این قیام اشاره کرد. جنبه الهی همان ایمان ، اخلاص ، عشق و برای رضای خداوند عمل کردن است؛ وجه عقلانی نیز همان توجه به مصلحت مردم و جامعه، زدودن موانع از سر راه سعادت، مبارزه با حکومت ظلم و فساد و ... است و نهایتاً جنبه انسانی همان مظلوم بودن و ستم‌دیدگی و جنبه‌های عاطفی است. در شعر سنتی ما، بیش از آنکه به جنبه الهی و عقلانی پرداخته شده باشد، بر جنبه مظلومیت تکیه شده است. البته عیب و نقصی هم در این سروده‌ها دیده می‌شود. عیب این گونه اشعار آن است که همه ابعاد حماسه حسینی را آشکار نمی‌کند.
رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی اظهارداشت: اشکال دیگر، تکراری بودن و کلیشه‌های شعری است. ادبیات منظوم ما، در اواخر دوران قاجار به یک تکرار ملال‌انگیز دچار می‌شود و این موضوع دامن‌گیر همه شعرها از جمله مراثی بوده است، اما از 100 سال پیش در زبان فارسی و ادبیات منظوم، تحولی ایجاد شد و با این تحول، کلیشه‌های تکراری فرور ریخت و زبان ما با مضامین نو در جامعه گره خورد.
حداد عادل به خصوصیت شعر علی انسانی اشاره کرد و گفت: خصوصیت شعر علی انسانی این است که درد، داغ، عواطف و احساسات یک شیعه خالص را در زبان فارسی امروزی ریخته است. زبان شعر انسانی، زبانی امروزی است و به قول معروف باده کهن را در جام نو ریخته است.
وی افزود: کسانی که انسانی را می‌شناسند، می‌دانند که وی با شعر کهن فارسی انس دارد و آشناست. این طبع روان و شعر دلنشین بی‌جهت به وجود نیامده است. ذوق و قریحه و عشق و ایمان به جای خود است، اما اهل شعر می‌فهمند که علی انسانی با هزار سال شعر فارسی آشنا است و در جای جای شعر او تأثیر حافظ و سعدی و سبک هندی و به ویژه بیدل دلهوی پیدا است. وی در بسیاری از اشعار خود همین مضامین و کلمات رایج در نوحه سنتی را وام گرفته اما آن را به گونه‌ای تراش داده که یک شعر دلنشین و مؤثر پدید آمده است. در حقیقت خصوصیت شعر او تنوعی است که در انواع شعر، اوزان و قوافی دارد؛ با این تفاوت که زبانش زبان امروز است و تشبیهاتش، امروزی است. باید گفت که علی انسانی نوحه و مرثیه را بر زبان امروزی خوش نشانده است.
وی در ادامه سخنان خود چند غزل از کتاب «گلاب و گل» را خواند و سپس گفت: گفته می‌شود که شعر گویان، جان فدای شعرخوانان می‌کنند و شعرخوانان جان، فدای شعر فهمان می‌کنند. دیده می‌شود که کسی شعر یک شاعر را می‌خواند اما خواندن او به گونه‌ای است که هیچ‌کس از آن لذتی نمی‌برد و البته تأثیری هم نمی‌گیرد. همچنین ممکن است کسی شعر را خوب بخواند، اما در آن جمع کسی با معرفت آن شعر را نفهمد. حُسن علی انسانی این است که هم شعر می‌گوید، هم شعر می‌خواند و هم شعر خود را در محافلی می‌خواند که افراد با معرفتی همچون مقام معظم رهبری حضور دارند. وقتی او شعرش را می‌خواند، آن حس و حالی که در هنگام شعر سرودن داشته است، در بیان و خواندن او نیز به وجود می‌آید؛ به همین جهت موثر واقع می‌شود. وی هم ذاکر و هم شاعر است و آن حسش از بین نمی‌رود.
روضه خوان ها حرمت اهل بیت(ع) را در روضه خوانی‌ها حفظ کنند
حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمد طباطبایی هم در مراسم رونمایی «کتاب و گل» گفت: من از دوران جوانی دوستدار شاعران بودم؛ گرچه خودم شاعر نیستم. سال‌هاست که به انسانی علاقه‌مندم و مراثی او، به ویژه مرثیه‌هایشان برای حضرت زهرا(س) من را بسیار جذب کرده است.
وی ادامه داد: ما روح و بدن داریم. بدن خاک می‌شود، اما این روح است که می‌ماند. هرکس به هر اندازه دارای اخلاص بیشتری باشد و به قول دوستان مدافع اهل بیت(ع) باشد، ارزشش بیشتر است.
حجت الاسلام و المسلمین طباطبایی به حفظ حرمت اهل بیت(ع) در روضه خوانی‌ها اشاره کرد و گفت: حفظ حرمت‌ها و حریم ها بسیار مهم است و کسانی که این حرمت را حفظ نمی کند، به شدت ضربه می‌خورند. روضه‌خوان باید بتواند در روضه‌خوانی خود این حرمت‌ها را حفظ کند.
علی انسانی نیز در این مراسم پیش از رونمایی کتاب خود در سخنانی کوتاه گفت: امیدوارم بعد از این مراسم، جلسه نقدی شکل بگیرد. برگزاری این مراسم را پذیرفتم چون برگزاری این جلسه برای من نیست، بلکه موجب اهتزاز پرچم امام حسین (ع) می شود. امیدوارم که باب نقد نیز باز شود. البته اینگونه نباشد که هر کسی از هر تریبونی بتازد، بلکه باید اهالی فن کمک کنند. امیدوارم بستری هم ایجاد شود تا جوانان شاعر مستعد ما بیشتر در این حوزه‌ها کار کنند.
در پایان مراسم از کتاب «گلاب و گل» با حضور حجت الاسلام و المسلمین طباطبایی، حجت الاسلام و المسلمین ابوترابی فرد، حداد عادل و شاعران و مداحان و پیرغلامان اهل بیت رونمایی شد.
شعرخوانی امیری اسفندقه و مرثیه سرایی حاج محمدرضا طاهری مداح اهل بیت با خواندن شعرهایی از علی انسانی از دیگر بخش های این محفل بود.
مراسم رونمایی کتاب «گلاب و گل» مجلد دوم سروده های استاد «علی انسانی» شاعر و مدیحه سرا اهل بیت(ع) به همت فرهنگسراهای رسانه و خاوران، شامگاه یکشنبه یکم آذر با حضور حجت الاسلام و المسلمین طباطبایی، حجت الاسلام و المسلمین ابوترابی فرد نایب رییس مجلس شورای اسلامی، غلامعلی حداد عادل، حجت الاسلام و المسلمین کازرونی، مجتبی رحماندوست، حجت الاسلام و المسلمین زائری، علیرضا بکایی دبیر شورای معارف سازمان صدا و سیما، مهدی افضلی مدیرعامل موسسه توسعه هنرهای معاصر و جمعی از مداحان و پیرغلامان اهل بیت(ع) همچون منصور ارضی، حسین آهی، غلامحسین سازگار و شاعران موسوی گرمارودی، محمدعلی مجاهدی، فاضل نظری و امیری اسفندقه در سالن اجتماعات مجموعه فرهنگی رفاه برگزار شد.
محمدعلی مجاهدی شاعر و محقق شعر آیینی در این مراسم با بیان این که برپایی چنین جلساتی می تواند یکی از مصادیق تعظیم شعائر اسلامی باشد، گفت: قلمرو شعر آیینی تنها به شعر ولایی محدود نمی شود و هر موضوعی که به نحوی متأثر از قرآن کریم و روایات باشد، از شعر توحیدی گرفته تا موضوعات حکمت، معرفت، اخلاق، استقامت، شهادت، مقاومت و ... همه در باب شعر آیینی قابل گنجاندن است. این قلمرو وسیع اگر به درستی شناخته شود، آن وقت است که به عظمت شعر دینی در شعر فارسی پی خواهیم برد.
وی در ادامه با اشاره به تاریخچه شعر آیینی به نقد و بررسی کتاب شعر «گلاب و گل» پرداخت و افزود: استاد انسانی از چهره‌های پرآوازه، مطرح و ماندگار شعر آیینی روزگار ما هست و آثاری که وی آفریده چه در مجموعه اول و چه در مجموعه دوم که به نظرم مجموعه دوم متین‌تر نیز است، انصافا توانسته نمونه‌های فاخری از شعر ولایی و‌آیینی را ارائه بدهد.
وی به چند شعر خوب این مجموعه اشاره کرد و گفت: غزل بیداری ملت‌ها، غزل گروه تفحص، غزل چنان کوه ، همچنین قطعه میعاد سربه‌داران از محتوا و ساختار قوی برخوردار است.
حجت الاسلام و المسلمین کازرونی نیز در این مراسم با بیان این که محبت اهل بیت(ع) رکن و اساس دین است و هیچ فریضه‌ای قابلیت همراهی با این موضوع را ندارد، اظهارداشت: اگر بخواهیم مدافعان اهل بیت و ولایت را با عالمان و فقیهان و فلاسفه دیگر مقایسه کنم. شاید در یک نگاه عظمت این بزرگان بالاتر باشد، اما مدافعان اهل بیت(ع) مقام بالاتری دارند.
وی ادامه داد: کسی که برای تثبیت هنر ولایت از شعر استفاده کند، به درستی راه را انتخاب کرده است. معرفت و ولایت رکن دین است و شاعری به ترویج و تبلیغ محبت اهل بیت می پردازد، جایگاه ویژه‌ای دارد.
حجت الاسلام کازرونی تصریح کرد: اگر دفاع از ولایت با معرفت، اخلاص، عشق، یک سوز درونی و عبور از شهرک شهرت همراه شود، حاصل آن می تواند شخصی به مانند علی انسانی شود. وی اگر از منظر اخلاص و عشق به اهل بیت(ع) بی‌نظیر نباشد، کم‌نظیر است.
انسانی در شعر خود باده کهن را در جام نو ریخته است
غلامعلی حدادل عادل نماینده مجلس و رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این مراسم با اشاره به این که جا داشت که در میان عاشورا و اربعین حسینی از شاعرانی که در دریای دُر شعر پارسی را به پای اهل بیت ریخته‌اند، قدردانی شود، گفت: قبل از اینکه در مقام عظمت شاعران مرثیه‌سرا سخن بگوییم، باید از مقام اهل بیت(ع) و به ویژه از کربلا، عاشورا و حماسه حسینی صحبت کنیم. عظمت حماسه حسینی است که به شاعران عزت می‌بخشد.
وی افزود: یک لحظه با یادآوری آنچه در 37-38 سال اخیر که به برکت انقلاب حسینی در جامعه ما ایجاد شده است، نگاه کنید. همچنین عظمت امروز ایران اسلامی را درنظر بگیرید؛ آن وقت ببینید زندگی امروز ما و نظام‌مان چه پیوندی با انقلاب حسینی دارد. آن وقت است که معلوم می‌شود،شاعر و مداحی که شعر خود را وقف این آستان کرده است، چه ارزشی دارد.
حداد عادل تاکید کرد: ما در حماسه حسینی ابعاد گوناگون می‌بینیم که می‌توان به سه جنبه عقلانی، انسانی و الهی این قیام اشاره کرد. جنبه الهی همان ایمان ، اخلاص ، عشق و برای رضای خداوند عمل کردن است؛ وجه عقلانی نیز همان توجه به مصلحت مردم و جامعه، زدودن موانع از سر راه سعادت، مبارزه با حکومت ظلم و فساد و ... است و نهایتاً جنبه انسانی همان مظلوم بودن و ستم‌دیدگی و جنبه‌های عاطفی است. در شعر سنتی ما، بیش از آنکه به جنبه الهی و عقلانی پرداخته شده باشد، بر جنبه مظلومیت تکیه شده است. البته عیب و نقصی هم در این سروده‌ها دیده می‌شود. عیب این گونه اشعار آن است که همه ابعاد حماسه حسینی را آشکار نمی‌کند.
رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی اظهارداشت: اشکال دیگر، تکراری بودن و کلیشه‌های شعری است. ادبیات منظوم ما، در اواخر دوران قاجار به یک تکرار ملال‌انگیز دچار می‌شود و این موضوع دامن‌گیر همه شعرها از جمله مراثی بوده است، اما از 100 سال پیش در زبان فارسی و ادبیات منظوم، تحولی ایجاد شد و با این تحول، کلیشه‌های تکراری فرور ریخت و زبان ما با مضامین نو در جامعه گره خورد.
حداد عادل به خصوصیت شعر علی انسانی اشاره کرد و گفت: خصوصیت شعر علی انسانی این است که درد، داغ، عواطف و احساسات یک شیعه خالص را در زبان فارسی امروزی ریخته است. زبان شعر انسانی، زبانی امروزی است و به قول معروف باده کهن را در جام نو ریخته است.
وی افزود: کسانی که انسانی را می‌شناسند، می‌دانند که وی با شعر کهن فارسی انس دارد و آشناست. این طبع روان و شعر دلنشین بی‌جهت به وجود نیامده است. ذوق و قریحه و عشق و ایمان به جای خود است، اما اهل شعر می‌فهمند که علی انسانی با هزار سال شعر فارسی آشنا است و در جای جای شعر او تأثیر حافظ و سعدی و سبک هندی و به ویژه بیدل دلهوی پیدا است. وی در بسیاری از اشعار خود همین مضامین و کلمات رایج در نوحه سنتی را وام گرفته اما آن را به گونه‌ای تراش داده که یک شعر دلنشین و مؤثر پدید آمده است. در حقیقت خصوصیت شعر او تنوعی است که در انواع شعر، اوزان و قوافی دارد؛ با این تفاوت که زبانش زبان امروز است و تشبیهاتش، امروزی است. باید گفت که علی انسانی نوحه و مرثیه را بر زبان امروزی خوش نشانده است.
وی در ادامه سخنان خود چند غزل از کتاب «گلاب و گل» را خواند و سپس گفت: گفته می‌شود که شعر گویان، جان فدای شعرخوانان می‌کنند و شعرخوانان جان، فدای شعر فهمان می‌کنند. دیده می‌شود که کسی شعر یک شاعر را می‌خواند اما خواندن او به گونه‌ای است که هیچ‌کس از آن لذتی نمی‌برد و البته تأثیری هم نمی‌گیرد. همچنین ممکن است کسی شعر را خوب بخواند، اما در آن جمع کسی با معرفت آن شعر را نفهمد. حُسن علی انسانی این است که هم شعر می‌گوید، هم شعر می‌خواند و هم شعر خود را در محافلی می‌خواند که افراد با معرفتی همچون مقام معظم رهبری حضور دارند. وقتی او شعرش را می‌خواند، آن حس و حالی که در هنگام شعر سرودن داشته است، در بیان و خواندن او نیز به وجود می‌آید؛ به همین جهت موثر واقع می‌شود. وی هم ذاکر و هم شاعر است و آن حسش از بین نمی‌رود.
روضه خوان ها حرمت اهل بیت(ع) را در روضه خوانی‌ها حفظ کنند
حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمد طباطبایی هم در مراسم رونمایی «کتاب و گل» گفت: من از دوران جوانی دوستدار شاعران بودم؛ گرچه خودم شاعر نیستم. سال‌هاست که به انسانی علاقه‌مندم و مراثی او، به ویژه مرثیه‌هایشان برای حضرت زهرا(س) من را بسیار جذب کرده است.
وی ادامه داد: ما روح و بدن داریم. بدن خاک می‌شود، اما این روح است که می‌ماند. هرکس به هر اندازه دارای اخلاص بیشتری باشد و به قول دوستان مدافع اهل بیت(ع) باشد، ارزشش بیشتر است.
حجت الاسلام و المسلمین طباطبایی به حفظ حرمت اهل بیت(ع) در روضه خوانی‌ها اشاره کرد و گفت: حفظ حرمت‌ها و حریم ها بسیار مهم است و کسانی که این حرمت را حفظ نمی کند، به شدت ضربه می‌خورند. روضه‌خوان باید بتواند در روضه‌خوانی خود این حرمت‌ها را حفظ کند.
علی انسانی نیز در این مراسم پیش از رونمایی کتاب خود در سخنانی کوتاه گفت: امیدوارم بعد از این مراسم، جلسه نقدی شکل بگیرد. برگزاری این مراسم را پذیرفتم چون برگزاری این جلسه برای من نیست، بلکه موجب اهتزاز پرچم امام حسین (ع) می شود. امیدوارم که باب نقد نیز باز شود. البته اینگونه نباشد که هر کسی از هر تریبونی بتازد، بلکه باید اهالی فن کمک کنند. امیدوارم بستری هم ایجاد شود تا جوانان شاعر مستعد ما بیشتر در این حوزه‌ها کار کنند.
در پایان مراسم از کتاب «گلاب و گل» با حضور حجت الاسلام و المسلمین طباطبایی، حجت الاسلام و المسلمین ابوترابی فرد، حداد عادل و شاعران و مداحان و پیرغلامان اهل بیت رونمایی شد.
شعرخوانی امیری اسفندقه و مرثیه سرایی حاج محمدرضا طاهری مداح اهل بیت با خواندن شعرهایی از علی انسانی از دیگر بخش های این محفل بود.
