تامین مالی صنعت برق
وزارت نیرو حدود 24 هزار میلیارد تومان به پیمانکاران و تولیدکنندگان برق در کشور بدهکار است. قسمتی از این حجم بدهی مربوط به اختلاف قیمت تولید برق و هزینه دریافتی از مردم برای تولید برق است. در حال حاضر هزینه تمام شده تولید برق در کشور بدون احتساب سوخت، 100 تومان به ازای هر کیلو وات ساعت است این در حالیست که میانگین دریافتی از مردم 60 تومان است. ادامه این روند پرداخت یارانه در حوزه برق باعث به وجود آمدن بدهی عظیم وزارت نیرو شده است.
تولید و مصرف برق
در سال‌های اخیر به دلیل محقق نشدن برنامه‌های افزایش تولید برق در کشور، با کاهش ظرفیت تولید و ذخیرۀ نیروگاهی و کاهش نسبت ظرفیت نصب شده به بار اوج مواجه شده‌ایم و شاهد رشد فزایندۀ مصرف در بخش‌های غیر مولد (خانگی و تجاری) بوده‌ایم. از طرف دیگر در بخش مصرف برق، با بازدهی پایین برخی از فناوری‌ها مانند یخچال و فریزر و صنایع انرژی‌بر مانند فولاد، مس و آلومینیوم روبرو هستیم.
بازدهی و تلفات برق
بررسی روند افزایش بازدهی نیروگاه‌های کشور نشان داده است که در 20 سال گذشته بازده نیروگاه‌های کشور فقط یک درصد افزایش داشته است و هم اکنون با بازده میانگین 37 درصد برق تولید می‌کنند. بیش از 63 درصد از انرژی فسیلی دریافتی در نیروگاه‌ها در همان مرحله تولید برق به صورت حرارت تلف می‌شود به گونه ای که سالانه 16 میلیارد لیتر سوخت اضافی در نیروگاه‌ها به هدر می‌رود. از طرف یگر ساختار انتقال و توزیع برق در کشور نیز از جایگاه مناسبی برخوردار نیست. مجموع تلفات انتقال وتوزیع برق در کشور حدود 15 درصد است که بررسی ها نشان داده است که با کاهش هر درصد از تلفات برق نیاز به احداث 730 مگاوات برق در کشور کاهش می‌یابد.
تولید برق تجدید پذیر
در حال حاضر در کشور فقط 56 مگاوات برق از انرژی تجدید پذیر صورت می‌گیرد که حتی به یک درصد از ظرفیت نامی کشور نمی‌رسد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ظرفیت تولید برق با استفاده از باد به ظرفیت 70 هزار مگاوات وجود دارد. همچنین کشور ایران با در اختیار داشتن بیش از 300 روز آفتابی در سال ویژگی ممتازی به لحاظ تولید برق تجدید پذیر دارد.
تمام مسایل حوزه برق مانند افزایش بازدهی نیروگاه، کاهش تلفات برق و تولید برق تجدید پذیر را می‌توان با حمایت بخش خصوصی و تامین مالی، با توجه به توانایی و ظرفیت داخل کشور حل کرد.
مهم ترین اقدام برای اصلاح ساختار اقتصادی برق، اصلاح تعرفه‌های برق است. تعرفه‌های فعلی برق به گونه‌ای است که مشترکان پرمصرف یارانه پنهان بیشتری را دریافت می‌کنند. در حال حاضر قیمت تمام شده تولید برق در کشور بدون در نظر گرفتن هزینه سوخت حدود 100 تومان است و مصرف کننده فقط 60 تومان از این مبلغ را پرداخت می‌کند.
اگر مشترکی مصرف برق بیشتری داشته باشد، یارانه بیشتری به او تعلق خواهد گرفت که خلاف عدالت و الگوی مصرف انرژی است. در دنیا، نظامی هوشمندانه را برای تعرفه گذاری قیمت حامل‌های انرژی وضع کرده اند. این نظام به منظوراصلاح الگوی مصرف انرژی در بخش های مختلف و به خصوص بخش خانگی اعمال شده است.
در این روش، هزینه مصرف متناسب با میزان افزایش آن بالا می رود و در این صورت مصرف بیشتر با یارانه بیشتری همراه نمی‌شود و مشترکان پرمصرف به جای عموم مشترکان در کانون افزایش هزینه قرار می‌گیرند. در این الگو ، میزان مشخصی از هر حامل انرژی به عنوان الگوی مصرف مجاز تعریف می‌کند و هزینه مصرف کمتر از الگو، ارزان‌تر تعیین می‌شود. با عبور مصرف از مقدار الگو، قیمت به صورت ناگهانی افزایش می‌یابد تا مشترکان پرمصرف با پرداخت هزینۀ واقعی انرژی، رفتار خود را اصلاح کنند و فشار افزایش قیمت نیز از عموم مردم برداشته شود.
بنابراین لازم است که وزارت نیرو تعرفه‌های برق را به گونه‌ای اصلاح کند که فقط مشترکان پرمصرف در کانون افزایش قیمت برق قرار بگیرند وعموم مردم که الگوی مصرف را رعایت می‌کنند با افزایش تعرفه برق مواجه نگردند و یا شاهد تغییر ناچیزی باشند. در صورت با حذف یارانه پنهان مشترکان پرمصرف فرصت برای سرمایه‌گذاری در سایر مسایل حوزه برق مهیا خواهد شد.
