معمای شاه یا معمای اختلاس؟

صبا :«معمای شاه» به کارگردانی محمدرضا ورزی و تهیه‌کنندگی علی لدنی. زمان و بودجه زیادی برای ساخت سریال صرف شد و در هنگام پخش با انتقادهای زیادی رو به رو شد اما علی لدنی در این باره می‌گوید: « ما در«معمای شاه» تاریخ را بیان کردیم که این به طبع، نظرات متفاوت و انتقادهایی هم به دنبال خود دارد که ما آنها را کتمان نمی‌کنیم. اما تا به حال برای ما مشکلی به لحاظ تاریخی و سیاسی در این زمینه پیش نیامده است. این موضوع که برخی از مورخان و حتی پژوهشگران نظراتی درباره سریال‌های این چنینی داشته باشند طبیعی است و قطعا نظرات موجود در مقاطع مختلف تاریخ با هم متفاوت است اما ما به اجماعی در تولید و روایت رسیده‌ایم. اینکه شما می‌گویید به سریال‌ انتقادات زیادی شده طبیعی است برای همه سریال‌های بزرگ و سنگین مثل «مختارنامه» و «کلاه‌پهلوی» هم این شرایط وجود داشته و من تعجبی از این موضوع ندارم.

لدنی می‌گوید: برای هر حرفی باید سندی وجود داشته باشد و این طور نیست که بتوان بی‌جهت نقد غیرمنصفانه داشت و ادامه می‌دهد: در مورد همه انتقاد‌های پیش آمده باید منبع و ماخذ رو شود. انتقاد مهم است اما کارهای تاریخی با یکدیگر فرق دارند به عنوان مثال «کلاه پهلوی» بیشتر برگرفته از داستان و کمتر به رویداد‌های تاریخی پرداخته است. اما مورخان تا به حال ایراد و انتقادی از سریال «معمای شاه» نداشته اند.


این تهیه‌کننده با بیان پایین بودن میزان آگاهی برخی افراد از وقایع تاریخی گفت: دوستانی که به این شیوه از تاریخ انتقاد می کنند یا اغلب تاریخ را نمی‌دانند و یا نسبت به آن تسلطی ندارند. زمانی این انتقادها قابل قبول است که از طرف یک مورخ باشد. البته تا به امروز، هیچ مورخی به این سریال ایراد نگرفته، حتی مخاطبان خارجی هم کار ما تایید کرده‌اند. او همچنین نظارت مستقیم سازمان را بر تدوین این کار و جرح و تعدیل‌های احتمالی را رد می‌کند و می‌گوید: این حرف‌ها که سازمان خودش مستقیما وارد تدوین کار شده، از اساس غلط است. ما خودمان مسئولیت تدوین را به عهده داریم و در طول پخش پروژه قطعا نظرات مدیران را هم اعمال می‌کنیم.

او با مقایسه «معمای شاه» با حل معمای سه هزارمیلیاردی عنوان کرد: به‌ نظرمن آن‌هایی که درفضای مجازی انتقاد کرده‌اند انتقادشان صرفا به سریال «معمای شاه» نبوده بلکه اهداف دیگری داشته‌اند. اگر برخی می‌خواهند با انتقادات بی رحمانه «معمای شاه» را حل کنند، بهتر است معماهایی از قبیل معمای سه هزارمیلیاردی را حل کنند. درکل این انتقادات پیش آمده به ما هیچ ربطی ندارد و گویا مردم خواهان چیزهای دیگری هستند و می‌خواهند به وسیله نقدهای بیهوده به سریال ما آن‌ها را مطالبه کنند. لدنی درباره انتقادات به نوع روایت و ضعیف بودن داستان به صبا گفت: پیش از این‌ها گفته شد که «معمای شاه» زمان‌ محور و داستان محور نیست. 70 درصد «معمای شاه» تاریخ است و ما فقط می‌توانسیتم در 30 درصد آن دست ببریم. در این کار سعی کرده‌ایم آنچه در مورد محمد رضا پهلوی بوده را بیان و تبدیل به داستان کنیم ولی به تمام جزییات نگاه نکرده‌ام چون این کار زمان زیادی می‌خواهد.

او درباره تفاوت این سریال تاریخی با دیگر پروژه‌های نمایشی گفت: کارهای تاریخی از قبیل «معمای شاه» با کارهای دیگری که می‌توانیم در آن دخل و تصرف کنیم فرق دارد حتی مورخان مختلفی برای نظارت در کار حضور دارند تا به رخ داد عین واقعیت نظارت کنند. این سریال تاریخ محور و مستنداتی بر تاریخ است. تا به حال نیز هیچ گونه اعتراضی نسبت به اینکه شخصیت محمدرضا پهلوی این‌گونه نبوده یا شخصیت‌هایی مثل مصدق و کاشانی جور دیگری بوه‌اند، نشده است.»